Πού πάει η Wikipedia στην εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης;

Τη δεύτερη Κυριακή κάθε μήνα θα βρείτε μια μικρή ομάδα ενθουσιωδών χρηστών της Wikipedia σε μια παμπ κοντά στο Fleet Street του Λονδίνου, να συζητούν για τα πιο απίθανα και ασαφή γεγονότα. Εφοδιασμένοι με θερμός καφέ, φορητούς υπολογιστές και την πεποίθηση ότι η γνώση πρέπει να διαμοιράζεται ελεύθερα, αποτελούν ένα εθελοντικό οχυρό απέναντι στα δύο κακά του διαδικτύου: την παραπληροφόρηση και τη χαμηλής ποιότητας τεχνητή νοημοσύνη.

Ένα πρόσφατο Κυριακάτικο απόγευμα, 15 άτομα έδωσαν το “παρών”, ανάμεσά τους τρεις γυναίκες («περισσότερες από το συνηθισμένο, για να είμαι ειλικρινής», ψιθυρίζει κάποιος). Ο καθένας έχει το δικό του εξειδικευμένο ενδιαφέρον – για παράδειγμα τα υφαντουργεία στο Lancashire ή την εφημερίδα του 19ου αιώνα που ίδρυσε ο Benjamin Disraeli – κάτι που τον οδήγησε να ασχοληθεί με τη δημιουργία ή τη διόρθωση λημμάτων στη Wikipedia. Όπως λένε, είναι εθιστικό να βλέπεις τη δουλειά σου να διαβάζεται από εκατομμύρια ανθρώπους. Παρ’ όλα αυτά, μπορεί να είναι λίγο μοναχικό, οπότε αυτές οι συναντήσεις έχουν σημασία.

Η Wikipedia ήταν πάντα ένα συλλογικό εγχείρημα. Δημιουργήθηκε το 2001 από τους Jimmy Wales και Larry Sanger και σήμερα αποτελεί ένα ζωντανό απομεινάρι της εκδοχής της Generation X για το διαδίκτυο: γεμάτο κείμενο, χωρίς cookies, ως επί το πλείστον ανώνυμο και χωρίς διαφημίσεις. Ο καθένας μπορεί να δημιουργήσει ένα λήμμα και οποιοσδήποτε άλλος μπορεί να το επεξεργαστεί. Όσο κι αν οξύνονται οι πολιτικές διαμάχες και οι διαδικτυακοί καβγάδες, η συναίνεση πρέπει να επιτυγχάνεται μέσω συζήτησης. Παραμένει ένας από τους 10 πιο δημοφιλείς ιστότοπους στον κόσμο.

Ωστόσο, τα τελευταία τρία χρόνια, η Wikipedia έχει αναλάβει έναν νέο ρόλο, λειτουργώντας ως τροφοδότης για παραγωγικά μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης. Οι πληροφορίες που έχουν επιμεληθεί άνθρωποι με χειροκίνητο τρόπο, έχουν συλλεχθεί, απορροφηθεί και αναμασηθεί σε συνοπτικές απαντήσεις chatbot.

Η ανθρώπινη επισκεψιμότητα στον ιστότοπο μειώνεται — αν και η επισκεψιμότητα από bots αυξάνεται. Σαν να μην έφτανε αυτό, ο Elon Musk έχει στραφεί εναντίον αυτού που θεωρεί ως “μια προκατειλημμένη φιλελεύθερα” Wikipedia, υποσχόμενος να λανσάρει έναν ανταγωνιστικό ιστότοπο με το όνομα Grokipedia.

Μπορεί να σκεφτείτε ότι όλα αυτά θα ήταν ανησυχητικά για ανθρώπους που έχουν αφιερώσει τόσο μεγάλο μέρος του ελεύθερου χρόνου τους στην κατασκευή του ιστότοπου. Κι όμως, όλοι με τους οποίους μιλάω φαίνεται να επιδεικνύουν μια επιστημονική αίσθηση ηρεμίας σχετικά με το μέλλον του.

“Αν η τεχνητή νοημοσύνη είναι ο καλύτερος τρόπος για να διαδοθούν ακριβείς πληροφορίες σε όλο τον κόσμο, τότε πρέπει να αξιοποιηθεί” λέει ο Mike Peel, ένας ερασιτέχνης ραδιοαστρονόμος με γκρι μπλουζάκι “Wikimedia”.

Ο Peel, που είναι επίσης ένας από τους πιο παραγωγικούς συντάκτες της Wikipedia και μέλος του διοικητικού της συμβουλίου (χωρίς αμοιβή), πιστεύει ότι η τεχνητή νοημοσύνη δεν θα εξαφανίσει τον ιστότοπο, αλλά μπορεί να αλλάξει τον τρόπο που τον χρησιμοποιούν οι άνθρωποι. «Πρέπει να το δούμε φιλοσοφικά», λέει. «Ίσως ο ρόλος μας μετακινηθεί από τη δημιουργία περιεχομένου στην ακρίβεια».

Η ακρίβεια δεν ήταν πάντα το χαρακτηριστικό γνώρισμα της Wikipedia. Η ανοιχτή επεξεργασία μπορεί να οδηγήσει σε λάθη και οι πρώιμες, δημοφιλείς αναξιόπιστες καταχωρήσεις προσέλκυσαν αρνητική δημοσιότητα.

Η απάντηση του ιστότοπου ήταν να επιβάλει αυστηρές απαιτήσεις για την απόδοση των πληροφοριών σε πηγές – ανεβάζοντας τον πήχη της αξιοπιστίας.

«Τα πράγματα μπορούν να γίνουν δυσάρεστα στο διαδίκτυο», λέει ο Charles Matthews, πρώην καθηγητής μαθηματικών στο Πανεπιστήμιο του Cambridge, που είναι συντάκτης της Wikipedia από το 2003. «Γι’ αυτό βάλαμε αυστηρές πολιτικές περιεχομένου. Θέλεις να σε πιστέψουμε; Βρες μια πηγή».

Ο Matthews, ο οποίος έχει αποσυρθεί σε μια γωνία για να βοηθήσει έναν νέο συντάκτη να δημιουργήσει μια καταχώρηση, λέει ότι οι απαιτήσεις για πηγές συμβάλλουν επίσης στη μείωση περιεχομένου που έχει δημιουργηθεί από τεχνητή νοημοσύνη και να αμβλύνουν τις διαφωνίες.

Οι σελίδες της Wikipedia για τα πιο αμφιλεγόμενα θέματα περιλαμβάνουν εις βάθος συζητήσεις με πολλές παραπομπές. Ένας θαμώνας της παμπ που αποκλείστηκε από το site, όταν ένας διαχειριστής διαφώνησε με τις καταχωρήσεις του, λέει ότι δεν του κρατά κακία. Καταλαβαίνει ότι ο διαχειριστής (επίσης εθελοντής) προσπαθούσε να κατευθύνει τις καταχωρήσεις προς την ουδετερότητα. («Εξάλλου», προσθέτει, «ήταν η αγγλική Wikipedia, μπορώ ακόμα να συντάξω στη γερμανική» – υπάρχουν περισσότερες από 300 εκδοχές).

Οι εταιρείες τεχνητής νοημοσύνης θα μπορούσαν να γλιτώσουν από πολλά προβλήματα αν ακολουθούσαν το παράδειγμα της Wikipedia. Νωρίτερα αυτόν τον μήνα, η OpenAI ανακοίνωσε με υπερηφάνεια ότι είχε καταφέρει να λύσει ένα δύσκολο μαθηματικό πρόβλημα, μόνο για να πληροφορηθεί ότι η απάντηση είχε αντληθεί από διαδικτυακή πηγή χωρίς παραπομπή. («Αυτοπαγιδεύτηκαν από τους ίδιους τους GPTards τους», όπως το έθεσε ο επικεφαλής επιστήμονας Τεχνητής Νοημοσύνης της Meta, Yann LeCun).

Αντί να βλέπουν την τεχνητή νοημοσύνη ως απειλή εξαφάνισης, οι εθελοντές της Wikipedia επισημαίνουν πόσο χρήσιμη μπορεί να είναι – ήδη χρησιμοποιούν ένα εργαλείο μηχανικής μάθησης για να εντοπίζουν παραβατικές επεξεργασίες κειμένων.

Αν και η Wikipedia δεν μπορεί να αναπαράγει τη συμφωνία περιεχομένου που έκανε το Reddit με εταιρείες Τεχνητής Νοημοσύνης, καθώς επιτρέπει την ελεύθερη διανομή, έχει θεσπίσει συνδρομές επί πληρωμή για άμεση πρόσβαση σε νέα λήμματα. Η Google είναι ήδη συνδρομητής.

Αυτό θα βοηθήσει τον ιστότοπο να συνεχίσει να λειτουργεί ομαλά. Επιπλέον, χάρη στους εθελοντές, δεν είναι ιδιαίτερα δαπανηρός στη λειτουργία του. Οι αναφορές δείχνουν λειτουργικά έξοδα ύψους 178 εκατομμυρίων δολαρίων πέρυσι. Το κόστος υποδομής περιλαμβάνει τη χρήση διακομιστών.

Ίσως, λέει ο Peel, η Τεχνητή Νοημοσύνη να ενισχύσει ακόμη και την αξία της Wikipedia. Στην εποχή του τεχνητού περιεχομένου, το ανθρωπογενές έργο αξίζει μια επιπλέον αναγνώριση.