Στον Τραμπ ο Όρμπαν – Αντιμέτωπος με το πιο δύσκολο δίλημμα της θητείας του

Ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ θα έχει σήμερα συνομιλίες με τον Ούγγρο πρωθυπουργό Βίκτορ Ορμπάν και οι δύο ηγέτες αναμένεται να συζητήσουν για την εξάρτηση της Ουγγαρίας από το ρωσικό πετρέλαιο. Ο Όρμπαν, επί μακρόν σύμμαχος του Τραμπ, θα έχει την πρώτη του διμερή συνάντηση με τον Αμερικανό πρόεδρο από τότε που ο τελευταίος επέστρεψε στον Λευκό Οίκο τον Ιανουάριο.

Ο άνθρωπος που ο Τραμπ έχει αποκαλέσει «σπουδαίο ηγέτη» – και που εδώ και καιρό προκαλεί θαυμασμό στους κύκλους του MAGA – βρίσκεται ξαφνικά σε μια ασυνήθιστη θέση: σε διάσταση απόψεων με τον Αμερικανό πρόεδρο για ένα ζήτημα κρίσιμης σημασίας.

Στο επίκεντρο των σημερινών συνομιλιών μεταξύ των δύο ηγετών θα βρεθεί η νέα πίεση των ΗΠΑ προς την Ουγγαρία και τη Σλοβακία να απεξαρτηθούν άμεσα από το ρωσικό πετρέλαιο – η τελευταία κίνηση του Τραμπ στην προσπάθειά του να πιέσει τη Ρωσία να τερματίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία.

Το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων MTI μετέδωσε ότι εν πτήσει προς την Ουάσινγκτον ο Ορμπάν χαρακτήρισε “σοβαρές” τις κυρώσεις στον ενεργειακό τομέα και είπε ότι “είναι μεγάλο το διακύβευμα” παρότι δεν αναμένει ότι οι συνομιλίες με τον Τραμπ σε αυτό το ζήτημα θα είναι δύσκολες.

“Γνωρίζω τον πρόεδρο, με γνωρίζει και εκείνος, γνωρίζουμε το αντικείμενο, απλώς πρέπει να καταλήξουμε σε συμφωνία”, δήλωσε ο Ορμπάν, όπως μετέδωσε το MTI.

Ο Όρμπαν έχει χρησιμοποιήσει την έντονη εξάρτηση της χώρας του από το ρωσικό πετρέλαιο και το φυσικό αέριο για να προωθήσει τη δική του ατζέντα με διάφορους τρόπους. Την έχει χρησιμοποιήσει ως όπλο για να επιτίθεται στις Βρυξέλλες, ως μέσο για να διατηρεί τις καλές του σχέσεις με τη Μόσχα, αλλά και ως βάση πάνω στην οποία ελπίζει να κερδίσει τις εκλογές του επόμενου Απριλίου στην Ουγγαρία καθώς έχει υποσχεθεί στους ψηφοφόρους «φθηνή ρωσική ενέργεια».

Όμως ο Όρμπαν υπολείπεται στις περισσότερες δημοσκοπήσεις, μετά την εκρηκτική άνοδο του ηγέτη του αντιπολιτευόμενου κόμματος Tisza, Πέτερ Μάγιαρ. Ο Ούγγρος πρωθυπουργός έχει επίσης εξοργιστεί από τις επανειλημμένες επιθέσεις ουκρανικών drones στον αγωγό «Druzhba» το καλοκαίρι, οι οποίες διέκοψαν προσωρινά τις προμήθειες προς τη χώρα του.

Ανώτεροι Ούγγροι αξιωματούχοι υπαινίσσονται εδώ και μήνες ότι πιστεύουν πως ο πόλεμος στην Ουκρανία θα μπορούσε να τελειώσει μέχρι το τέλος του έτους – ένας ισχυρισμός που φαινόταν παράλογος, μέχρι που τον περασμένο μήνα αποκαλύφθηκαν τα σχέδια για την συνάντηση Τραμπ – Πούτιν. Ωστόσο, λίγες μέρες μετά, ο Λευκός Οίκος ανακοίνωσε ότι η σύνοδος ακυρώθηκε.

Για την σημερινή συνάντηση, ο Όρμπαν ελπίζει να πείσει τον Τραμπ να χαλαρώσει τις πιέσεις προς την Ουγγαρία, τουλάχιστον μέχρι τις εκλογές. Η ουγγρική κυβέρνηση φαίνεται να βασίζεται στην ιδέα ότι ο Τραμπ έχει κουραστεί από τον πόλεμο στην Ουκρανία και θέλει να τον αφήσει πίσω του, αν δεν επιτευχθεί κάποια συμφωνία σύντομα, γράφει το BBC.

Ο Όρμπαν έχει αντιταχθεί σθεναρά στη δυτική στρατιωτική και οικονομική υποστήριξη προς την Ουκρανία και απορρίπτει την ένταξη της χώρας στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ.

Στη Ρώμη, την περασμένη εβδομάδα, παρά τις διαψεύσεις από τις ΗΠΑ, ο Όρμπαν επέμεινε ότι η σύνοδος Πούτιν – Τραμπ θα πραγματοποιηθεί και ότι είναι απλώς θέμα χρόνου. Το Σαββατοκύριακο, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, υπαινίχθηκε διακριτικά το ίδιο.

Θα ακολουθήσει ο Όρμπαν το παράδειγμα της Τσεχίας;

Το μεγαλύτερο ζήτημα που “δηλητηριάζει” τις σχέσεις ΗΠΑ–Ουγγαρίας είναι το πετρέλαιο. Το 2024, η Ουγγαρία αύξησε την ποσότητα πετρελαίου που λαμβάνει μέσω του αγωγού «Druzhba» από τη Ρωσία. Στις 23 Οκτωβρίου, την ίδια στιγμή που ο Όρμπαν εκφωνούσε ομιλία μπροστά στους υποστηρικτές του, έξω από το Κοινοβούλιο στη Βουδαπέστη, οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν κυρώσεις στις δύο ρωσικές πετρελαϊκές γιγάντιες εταιρείες, Lukoil και Rosneft.

Η Ουγγαρία προμηθεύτηκε το 64% του πετρελαίου της μέσω του αγωγού Druzhba από τη Ρωσία, μέσω Λευκορωσίας και Ουκρανίας, το 2020. Μέχρι το 2024, το ποσοστό αυτό είχε φτάσει στο 80%, δηλαδή 5 εκατομμύρια τόνους ετησίως.

Η ουγγρική κυβέρνηση υποστηρίζει ότι οι χερσαίοι αγωγοί είναι ο φθηνότερος τρόπος μεταφοράς πετρελαίου και ότι, χωρίς δική της ακτογραμμή, δεν έχει άλλη επιλογή. Μικρότερες ποσότητες εισάγονται επίσης από το Καζακστάν, την Κροατία, το Ιράκ και το Αζερμπαϊτζάν.

Ένα ακόμη ζήτημα είναι ότι το ρωσικό αργό πετρέλαιο τύπου «Urals» έχει υψηλότερη περιεκτικότητα σε θείο σε σχέση με το «Brent» που προμηθεύεται αλλού. Το μεγάλο ουγγρικό διυλιστήριο στο Százhalombatta, που λειτουργεί υπό την ουγγρική εταιρεία MOL, καθώς και το διυλιστήριο Slovnaft στη Σλοβακία, επίσης ιδιοκτησίας της MOL, έχουν σχεδιαστεί ώστε να επεξεργάζονται κυρίως πετρέλαιο τύπου Urals και όχι Brent.

Ωστόσο, το ουγγρικό επιχείρημα ότι η τρέχουσα κατάσταση δεν μπορεί να αλλάξει υπονομεύεται από το παράδειγμα της Τσεχίας — μιας χώρας με παρόμοιο πληθυσμό και επίσης χωρίς πρόσβαση στη θάλασσα. Η Τσεχική Δημοκρατία στηριζόταν παραδοσιακά σε μεγάλο βαθμό στο ρωσικό αργό για τα οκτώ εκατομμύρια τόνους πετρελαίου που χρειάζεται ετησίως.

Από τις αρχές του 2022, μετά τη ρωσική εισβολή πλήρους κλίμακας στην Ουκρανία, η κυβέρνηση του πρωθυπουργού Πέτρ Φιάλα επένδυσε μαζικά στη βελτίωση του υπάρχοντος αγωγού Transalpine, που φτάνει στο ιταλικό λιμάνι της Τεργέστης.

Ταυτόχρονα, τα διυλιστήρια της χώρας, στο Kralupy και το Litvínov, προσαρμόστηκαν για την επεξεργασία πετρελαίου τύπου Brent. Τον Απρίλιο του 2025, οι τσεχικές αρχές ανακοίνωσαν με υπερηφάνεια ότι δεν λαμβάνουν πλέον ούτε σταγόνα ρωσικού πετρελαίου.

Οι ειδικοί στον τομέα της ενέργειας ισχυρίζονται ότι, ενώ η ουγγρική πετρελαϊκή εταιρεία MOL αλλάζει την τεχνολογία της, αυτό που λείπει στην πραγματικότητα είναι μια πολιτική απόφαση από την κυβέρνηση να στραφεί προς τον αγωγό Adria, που ξεκινά από το κροατικό λιμάνι του Ομιζάλ. Υπάρχουν επίσης διαφωνίες μεταξύ της κροατικής εταιρείας Janaf και της MOL – σχετικά με το πόσο πετρέλαιο μπορεί πραγματικά να υποστηρίξει ο αγωγός.

Δύσκολες ισορροπίες για τον Όρμπαν απέναντι στον Τραμπ

Όταν οι δύο ηγέτες συναντηθούν, ο Τραμπ θα παροτρύνει τον Όρμπαν να δείξει πολιτική βούληση ώστε να απεξαρτηθεί από τις ρωσικές προμήθειες. Όμως πώς θα εξηγήσει ο Όρμπαν μία τέτοια κίνηση στους ψηφοφόρους του; Έπειτα από χρόνια κατά τα οποία υποστήριζε ότι η Ουγγαρία δεν μπορεί να επιβιώσει χωρίς ρωσικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο, θα έχανε την αξιοπιστία του αν αποδεικνυόταν ότι τελικά… μπορεί.

Ο Ματ Γουίτακερ, πρεσβευτής των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ, δήλωσε σε συνέντευξή του στο Fox News την περασμένη εβδομάδα ότι η Ουγγαρία «δεν έχει κάνει ακόμη καμία ενεργή κίνηση» για να τερματίσει την εξάρτησή της από το ρωσικό πετρέλαιο.

«Υπάρχει πολλή δουλειά που οι φίλοι μας στην Ουγγαρία θα πρέπει να κάνουν», είπε, και υποσχέθηκε αμερικανική βοήθεια προς την Ουγγαρία και την Κροατία για να το επιτύχουν.

Από αέρος, η Ομιζάλ (Omisalj) απέχει μόλις 44 μίλια (70 χιλιόμετρα) από την Τεργέστη. Πετρέλαιο που μεταφέρεται διά θαλάσσης από το Καζακστάν, τη Λιβύη, το Αζερμπαϊτζάν, τις ΗΠΑ και το Ιράκ θα μπορούσε σύντομα να ρέει μέσω του αγωγού Adria προς την Ουγγαρία.

Επίσης, παρά τις “τρομολαγνικές” προειδοποιήσεις του Όρμπαν για αυξήσεις τιμών, δεν υπάρχουν – τουλάχιστον μέχρι στιγμής – δεδομένα που να δείχνουν ότι οι Τσέχοι καταναλωτές πληρώνουν ακριβότερα το πετρέλαιο μετά την απεξάρτησή τους από τη Ρωσία.

Δεν υπάρχει τίποτα που να αρέσει περισσότερο στον Ντόναλντ Τραμπ, από το να κλείνει μια συμφωνία και ο  Όρμπαν πρόκειται να ανακαλύψει πόσο πειστικός μπορεί να γίνει ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών.