Νέα δεδομένα για το καλώδιο Ελλάδας – Κύπρου έφερε το “Ζάππειο”

Σαν ένα έμμεσο βήμα στήριξης των Αμερικανών για το καλώδιο ερμηνεύεται η αναφορά στο κοινό ανακοινωθέν του σχήματος «3+1» για τα έργα διασυνδεσιμότητας στη περιοχή, η οποία και «φωτογραφίζει» τον Great Sea Interconnector.

Στη πρώτη μετά από σχεδόν πέντε χρόνια συνεδρίαση του σχήματος, το οποίο είχε περιπέσει σε αδράνεια από το 2019 (συμμετέχουν Ελλάδα – Κύπρος – Ισραήλ με παρουσία των ΗΠΑ), η ανακοίνωση επιβεβαιώνει το ενδιαφέρον της αμερικανικής πλευράς για την ενίσχυση έργων διασυνδεσιμότητας, χωρίς ωστόσο να κατονομάζεται ο GSI, όπως προφανώς θα επιθυμούσαν η ελληνική και η κυπριακή πλευρά.

Η επίμαχη φράση αναφέρει ότι «οι Υπουργοί επαναβεβαίωσαν τη στήριξή τους σε ευρύτερα έργα περιφερειακής διασυνδεσιμότητας, τόσο σε αυτά που βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη όσο και σε μελλοντικά, στο πλαίσιο του Διαδρόμου Ινδίας–Μέσης Ανατολής–Ευρώπης· στην ανάπτυξη της ενέργειας· και στη συνεργασία για την προστασία των ενεργειακών υποδομών».

Η έμμεση αυτή αναφορά στο καλώδιο φαίνεται ότι ήταν η καλύτερη δυνατή στήριξη που μπορούσαν να πάρουν από την αμερικανική πλευρά η Αθήνα και η Λευκωσία, οι οποίες κρατούν την παραπομπή της ανακοίνωσης στον IMEC, υπό την ομπρέλα του οποίου το Ισραήλ είχε εντάξει τον περασμένο Μάιο το τμήμα Κύπρος – Ισραήλ, ευελπιστώντας ότι ο υπερατλαντικός παράγοντας θα δει με θετική ματιά το σύνολο του GSI.

Το πιο θετικό στοιχείο είναι ασφαλώς η επανενεργοποίηση του σχήματος «3+1» που αναβιώνει έπειτα από καιρό, θα συνεδριάσει ξανά μετά από κάποιο χρονικό διάστημα και αποτελεί ένα προνομιακό πεδίο για την Ελλάδα, καθώς εξαιρεί την Τουρκία – όπως άλλωστε και η P-TEC.

Τούτων δοθέντων, ιδιαίτερη σημασία έχουν οι δηλώσεις του Ισραηλινού υπουργού Ενέργειας Έλι Κοέν, ο οποίος σε συνέντευξή του στην «Καθημερινή» φέρνει στο τραπέζι μια εναλλακτική πρόταση, να ξεκινήσει δηλαδή πρώτα το τμήμα Κύπρος – Ισραήλ και μετά το Ελλάδα – Κύπρος. Συγκεκριμένα αναφέρει: «Αυτή τη στιγμή, βάσει σχεδίου, η πρώτη φάση είναι να δημιουργηθεί η γραμμή μεταξύ Κρήτης και Κύπρου και η δεύτερη είναι να δημιουργηθεί η γραμμή μεταξύ Κύπρου και Ισραήλ. Ισως θα πρέπει να σκεφτούμε να αλλάξουμε τη σειρά και να ξεκινήσουμε με τη διασύνδεση Ισραήλ – Κύπρου, προκειμένου να εξοικονομήσουμε χρόνο».

Τα παραπάνω συμβαίνουν λίγες μέρες πριν τη νέα τριμερή, αυτή τη φορά στις Βρυξέλλες, των Στ. Παπασταύρου και Γ. Παπαναστασίου με τον επίτροπο Γιόργκενσεν και με αντικείμενο το καλώδιο.

Τα αδιέξοδα ωστόσο παραμένουν ως προς τις βασικές οικονομικές εκκρεμότητες. Κανένα βήμα προόδου δεν έχει σημειωθεί ως προς το θέμα της πρώτης δόσης των 25 εκατ. ευρώ ετησίως (125 εκατ. στην πενταετία), που απορρέει από τη διακρατική συμφωνία των δύο χωρών (Σεπτέμβριος 2024).

Το ίδιο ισχύει και ως προς την αναγνώριση από την κυπριακή πλευρά του συνόλου των μέχρι σήμερα δαπανών ύψους 251 εκατ ευρώ που έχει κάνει ο ΑΔΜΗΕ για το έργο, έναντι των 82 εκατ. ευρώ που έχει μέχρι τώρα αναγνωρίσει η ΡΑΕΚ, ακολουθώντας τη δική της μεθοδολογία και αντίληψη για τον GSI.

Εκεί όπου έχει υπάρξει σύγκλιση είναι στις λιγότερο επώδυνες εκκρεμότητες, όπως η μεταβίβαση της σύμβασης παραχώρησης (Concession Agreement) από τον ΑΔΜΗΕ στον GSI, ως τον φορέα υλοποίησης του έργου, ενώ η κυπριακή πλευρά έχει επίσης υποσχεθεί ότι θα αλλάξει την αρχική της θέση για το έσοδο του καλωδίου και θα εκδώσει απόφαση, ανάλογη με αυτήν στην οποία έχει προβεί η ΡΑΑΕΥ. Είχε προηγηθεί σχετική ένσταση του ΑΔΜΗΕ στις 30 Σεπτεμβρίου.