Η ακραία ταξικότητα στην ελληνική εκπαίδευση

Τι θα απαντούσατε στο ερώτημα αν επιθυμείτε να ιδιωτικοποιηθεί πλήρως η εκπαίδευση και το κράτος να περιοριστεί σ’ έναν εποπτικό ρόλο παρακολούθησης της εκπαιδευτικής διαδικασίας χωρίς όμως να τη χρηματοδοτεί;

Φαντάζει (και είναι) εξαιρετικά τραβηγμένο. Ακόμα και στη Μέκκα του Καπιταλισμού, τις ΗΠΑ, τα σχολεία διατηρούν, τρόπον τινά, το δημόσιο χαρακτήρα τους προσφέροντας εκπαίδευση σε όλους ανεξάρτητα από τις οικονομικές τους δυνατότητες. Το (δημόσιο) σχολείο άλλωστε και η μαζική εκπαίδευση είναι παιδιά της νεωτερικότητας, εντός του πλαισίου της απέκτησαν τα χαρακτηριστικά που έχουν και σήμερα.

Αυτό όμως που δεν αποκλείεται καθόλου (μα καθόλου) είναι να λάβουν χώρα προσπάθειες έμμεσης, μερικής ιδιωτικοποίησης της σχολικής διαδικασίας στο πλαίσιο του δημόσιου σχολείου. ΗΠΑ, Μεγάλη Βρετανία και άλλες χώρες έχουν δείξει το δρόμο εδώ και 40 χρόνια. Η Ελλάδα, υπό την κυβέρνηση Μητσοτάκη, μιμείται δυστυχώς τα πιο αντιδραστικά μοντέλα.

Μέσα σε μόλις έξι χρόνια διακυβέρνησης η κυβέρνηση φρόντισε για:

• την “αυτονομία” των σχολικών μονάδων μέσου του σχετικού νόμου Κεραμέως. Οι διευθυντές των σχολικών μονάδων αποκτούν υπερεξουσίες και αποκτούν το δικαίωμα να εξασφαλίζουν για το σχολείο τους ακόμα και χορηγίες ιδιωτών στο πλαίσιο της προσπάθειας για καλύτερη λειτουργία τους. Γιατί όχι υποστηρίζουν κάποιοι. Το κράτος δεν είναι η απάντηση σε κάθε ερώτηση που έχει να κάνει με τη χρηματοδότηση.
• την άκριτη, μονομερή ενίσχυση του θεσμού των προτύπων σχολείων και την καθιέρωση των Ωνασείων που έχουν παρόμοιους στόχους και λειτουργούν υπό την ευθύνη του Ιδρύματος Ωνάση. Η είσοδος σ’ αυτά τα σχολεία εξασφαλίζεται μέσω εξετάσεων και λόγω του σκληρού ανταγωνισμού η παραπαιδεία (φροντιστήρια ακόμη και από την Τετάρτη δημοτικού όπως έχουμε ξαναγράψει) θριαμβεύει και οι φροντιστηριάρχες τρίβουν τα χέρια τους.
• την υποβάθμιση του ολοήμερου σχολείου στο οποίο, κατά την εφετινή σχολική σεζόν, καταγράφονται τα περισσότερα κενά των τελευταίων χρόνων. Πολλοί γονείς, βρισκόμενοι σε αδιέξοδο για την φύλαξη αλλά και τη μελέτη των παιδιών τους, καταφεύγουν στα γνωστά κέντρα μελέτης τα οποία λειτουργούν στη χώρα χωρίς κρατική πιστοποίηση.

Θα μπορούσαμε να παραθέσουμε και άλλες κυβερνητικές ενέργειες που ευνοούν μία έμμεση ιδιωτικοποίηση της σχολικής διαδικασίας. Αλλά αυτές είναι ίσως οι πιο εμβληματικές μαζί φυσικά με μία μόνιμη απαξία για τους εκπαιδευτικούς που παλεύουν με τα κύματα με πολύ χαμηλούς μισθούς και σε ακατάλληλες συνθήκες.

Το αποτέλεσμα αυτής της σαφώς ταξικής πολιτικής δεν μπορεί να είναι τίποτα περισσότερο και τίποτα λιγότερο από ταξικό. Ο Πρωθυπουργός άλλωστε, γνωστό είναι αυτό, είχε ομολογήσει τις προθέσεις του εδώ και αρκετά χρόνια στην περίφημη αποστροφή ομιλίας του στην οποία έκανε λόγο για “ψυκτικό από το Περιστέρι”.

Για να το πούμε σχηματικά, οι από κάτω έχουν ολοένα λιγότερες εκπαιδευτικές ευκαιρίες και προορίζονται για φθηνό εργατικό δυναμικό πάσης φύσεως σε μία οικονομία που έτσι και αλλιώς αναπτύσσεται δειλά και άνισα.

Οι από πάνω διαθέτουν-εννοείται-πολύ περισσότερες ευκαιρίες. Εχουν τη δυνατότητα να πληρώσουν ιδιωτικά σχολεία, δεν φείδονται εξόδων για έξτρα μαθήματα εφόσον αυτά χρειάζονται, διαθέτουν εναλλακτικές για την τριτοβάθμια εκπαίδευση που συχνά δεν έχουν σχέση με τις πραγματικές δυνατότητες των μελών τους αλλά με το μέγεθος του πορτοφολιού της οικογένειας.

Και οι μεσαίοι; Ματώνουν. Κάθε χρόνο και περισσότερο. Το 2023 τα ελληνικά νοικοκυριά δαπάνησαν συνολικά περισσότερα από 600 εκ. ευρώ για φροντιστήρια γενικής εκπαίδευσης, έτσι ώστε μέλη τους να εξασφαλίσουν πρόσβαση στο δημόσιο πανεπιστήμιο. Η δυνατότητα να καταβάλλονται τέτοια ποσά θα αφορά στο μέλλον ολοένα και λιγότερους εκτός και αν η πολιτεία αλλάξει, δραστικά, πλάνο.

Να λοιπόν ακόμη ένας λόγος που μία ενδεχόμενη πολιτική αλλαγή (προς το προοδευτικότερο και…αριστερότερο προφανώς) θα είχε μεγάλη αξία για την κοινωνική πλειοψηφία, για τους πολλούς που ίσως μετά από λίγα χρόνια να μην μπορούν να υποστηρίζουν οικονομικά την εκπαιδευτική διαδικασία των παιδιών τους.

Να λοιπόν μία ακόμη πρόκληση για την κεντροαριστερά…