Εναρμονίζοντας καινοτομία και υπευθυνότητα: Ο ρόλος των εναλλακτικών προϊόντων νικοτίνης στη μείωση της βλάβης από το κάπνισμα

Το ζήτημα της δημόσιας υγείας και της υπεύθυνης χρήσης των εναλλακτικών προϊόντων πρόσληψης νικοτίνης έχει αποκτήσει κεντρική θέση στις δημόσιες συζητήσεις, τόσο σε επιστημονικό όσο και σε ρυθμιστικό επίπεδο.

Τα τελευταία χρόνια, δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στη θέσπιση αυστηρού ρυθμιστικού πλαισίου που διασφαλίζει την προστασία των ανηλίκων και ενισχύει την κατανόηση των κινδύνων από τη χρήση καπνικών προϊόντων, ενώ παράλληλα αξιολογούνται στρατηγικές μείωσης της βλάβης για τους ενήλικες χρήστες.Οι προκλήσεις αυτές αναδεικνύονται από εξειδικευμένους επιστήμονες, οι οποίοι υπογραμμίζουν τόσο τα πιθανα οφέλη και κινδύνους που συνοδεύουν τα νέα αυτά προϊόντα.

Το παράδειγμα της Σουηδίας με το Snus

Ένα από τα πιο εντυπωσιακά παραδείγματα στη συζήτηση αυτή είναι η εμπειρία της Σουηδίας με το προϊόν Snus, ένα καπνικό προϊόν χωρίς καύση που χορηγείται απότου στόματος (κάτω από τα ούλα) και έχει αποδειχθεί σημαντικός παράγοντας στη μείωση του ποσοστού καπνίσματος και, κατ’ επέκταση, των ασθενειών που σχετίζονται με το κάπνισμα, όπως είναι ο καρκίνος του πνεύμονα και οι καρδιοπάθειες.

Σύμφωνα με τον κο Σταμάτη Ευσταθίου, ειδικό παθολόγο και διευθυντή του Κέντρου Πρόληψης Καρδιοαγγειακών Νόσων στο ΤΥΠΕΤ, η Σουηδία αποτελεί το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα επιτυχούς εφαρμογήςτης στρατηγικής μείωσης της βλάβης μέσω της μετάβασης από τα παραδοσιακά τσιγάρα σε εναλλακτικά προϊόντα καπνού και νικοτίνης.
Μακροχρόνιες επιδημιολογικές μελέτες δείχνουν ότι η μετάβαση από το τσιγάρο στο Snus έχει μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιοπαθειών και καρκίνου του πνεύμονα στην Σουηδία, κάνοντας τη την χώρα με το χαμηλότερο ποσοστό καπνίσματος στην Ευρώπη.

Ωστόσο, παρά την επιτυχία αυτής της στρατηγικής, ο κος Ευσταθίου επισημαίνει ότι το Snus και άλλα παρόμοια προϊόντα, όπως τα pouches νικοτίνης, δεν είναι ακίνδυνα. Γι’ αυτό και η χρήση τους θα πρέπει να γίνεται με προσοχή και υπευθυνότητα.

Ανάγκη για νέο ρυθμιστικό πλαίσιο

Η σωστή ρύθμιση της αγοράς αυτών των προϊόντων αποτελεί έναν από τους βασικούς στόχους της δημόσιας υγείας, ώστε να διασφαλιστεί η προστασία των νεότερων γενιών και να περιοριστεί η χρήση τους σε ενήλικες καπνιστές.

Ο Γιάννης Μαστροκώστας, Senior Manager του τομέα Corporate Affairs για τη Νότια-Ανατολική Ευρώπη στην Philip Morris International (PMI) Κύπρου, τονίζει τη σημασία των πρωτοβουλιών που αναλαμβάνει η Παπαστράτος, θυγατρική της PMI στην Ελλάδα, για την αποτροπή της πρόσβασης των ανηλίκων σε προϊόντα καπνού και νικοτίνης.

Η εταιρεία έχει αναλάβει την πρωτοβουλία «Είναι στο χέρι μας να μην είναι στο χέρι τους» που στοχεύει στην ευαισθητοποίηση των λιανοπωλητών και των πολιτών για τις επικίνδυνες συνέπειες της χρήσης αυτών των προϊόντων από ανήλικους, μέσω της εφαρμογής νέων καινοτόμων μεθόδων ελέγχου και ψηφιακών τεχνολογιών.

Σε μια πρόσφατη έρευνα που διεξήχθη για λογαριασμό της Παπαστράτος και συμμετείχαν 2.500λιανοπωλητές και 1.000 πολίτες φάνηκε ότι το 99% των πολιτών και το 98% των λιανοπωλητών αναγνωρίζει τη σημασία της αποτροπής της πρόσβασης των ανηλίκων σε αυτά τα προϊόντα.

Παράλληλα, ωστόσο, η έρευνα αποκάλυψε ότι ένα 25% των πολιτών δεν γνωρίζουν ότι η πώληση τσιγάρων σε ανηλίκους απαγορεύεται, ενώ ένας στους δύο λιανοπωλητές θεωρεί ότι οι κανόνες ελέγχου της ανηλικότητας δεν εφαρμόζονται πάντα αποτελεσματικά.

Η εταιρεία, λοιπόν, έχει αναπτύξει μια στρατηγική για την αντιμετώπιση αυτού του φαινομένου, βασισμένη σε τρεις πυλώνες: την εκπαίδευση των λιανοπωλητών, την κοινωνική ευαισθητοποίηση και την αξιοποίηση τεχνολογικών καινοτομιών, όπως η χρήση τεχνητής νοημοσύνης για τον έλεγχο της ηλικίας των καταναλωτών.

Η ανάγκη για αυστηρότερη νομοθεσία και καλύτερη παρακολούθηση της αγοράς των προϊόντων νικοτίνης παραμένει βασικό σημείο συζήτησης.

Ο Francois Hirt, Διευθυντής της Κατηγορίας EA Oral Smokeless στην Philip Morris International (PMI), υπογραμμίζει τη διαφορά μεταξύ των εισπνεόμενων προϊόντων νικοτίνης (όπως τα τσιγάρα και τα θερμαινόμενα προϊόντα) και προϊόντων για χρήση από του στόματος, όπως τα σακουλακιανικοτίνης(pouches).

Η βασική διαφορά αφορά τον τρόπο απορρόφησης της νικοτίνης: στα προϊόντα για χρήση από του στόματος η απορρόφηση γίνεται μέσω της στοματικής κοιλότητας, προσφέροντας μια πιο αργή αποδέσμευση νικοτίνης σε σχέση με την άμεση εισπνοή του καπνού του τσιγάρου και την γρήγορη απορρόφηση της μέσω των πνευμόνων.Η Σουηδία, η οποία υιοθέτησε νωρίς τη μετάβαση από το τσιγάρο στο Snus, έχει καταφέρει να σημειώσει εντυπωσιακά αποτελέσματα στη μείωση του ποσοστού καπνίσματος και των ασθενειών που σχετίζονται με αυτό.Σήμερα, κατέχει το χαμηλότερο ποσοστό καπνιστών στην Ευρώπη, κάτω από το 6%, με άλλες χώρες, όπως η Νορβηγία, να ακολουθούν παρόμοια πορεία. Η μετάβαση αυτή δεν οφείλεται αποκλειστικά σε κυβερνητικές παρεμβάσεις, αλλά σε έναν συνδυασμό με την επιλογή των καταναλωτών να στραφούν σε λιγότερο επιβλαβή εναλλακτικά προϊόντα

Η Philip Morris αναγνωρίζει την ανάγκη για αυστηρές ρυθμίσεις που θα διασφαλίζουν ότι τα προϊόντα νικοτίνης απευθύνονται μόνο σε ενήλικες καπνιστές και όχι σε ανήλικους.

Παράλληλα, η εταιρεία στηρίζει τη συνεχή επιστημονική αξιολόγηση των προϊόντων νικοτίνης, υπογραμμίζοντας τη σημασία της υπεύθυνης επικοινωνίας και της κατάλληλης νομοθεσίας για την αποφυγή κατάχρησης.

Το μέλλον της δημόσιας υγείας στην Ευρώπη και διεθνώς εξαρτάται από την ικανότητα των κρατών να εφαρμόσουν αυστηρούς κανόνες και να διασφαλίσουν την υπεύθυνη χρήση των προϊόντων νικοτίνης.

Ειδικά η προστασία των νέων από την κατανάλωση αυτών των προϊόντων είναι μια από τις πιο σοβαρές προκλήσεις της τελευταίας δεκαπενταετίας, μαζί με ζητήματα όπως η παχυσαρκία και η διαχείριση των social media.

Οι πρωτοβουλίες που αναλαμβάνονται από εταιρείες όπως η «Παπαστράτος», οι οποίες στοχεύουν στην ενημέρωση των πολιτών και στη συνεργασία με τη δημόσια αρχή, θα μπορούσαν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην κατεύθυνση αυτή.

Οι ειδικοί συμφωνούν στο ότι η στρατηγική μείωσης της βλάβης μέσω εναλλακτικών προϊόντων νικοτίνης είναι ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση για τη δημόσια υγεία, αλλά η αποτελεσματικότητά της εξαρτάται από τη σωστή ρύθμιση, την επιστημονική αξιολόγηση και την πλήρη προστασία των ανηλίκων.