Γιατί ο Τραμπ απειλεί τον Μαδούρο και τι θέλει από τη Βενεζουέλα

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, έχει εντείνει την πίεση προς τον ηγέτη της Βενεζουέλας, τον πρόεδρο Νικολάς Μαδούρο.

Η κυβέρνηση Τραμπ έχει διπλασιάσει την αμοιβή για πληροφορίες που θα μπορούσαν να οδηγήσουν στη σύλληψη του Μαδούρο, ενώ πολεμικά πλοία των ΗΠΑ βρίσκονται σε απόσταση βολής από τη Βενεζουέλα. Δεκάδες άνθρωποι έχουν σκοτωθεί σε επιθέσεις σε πλοιάρια που φέρονται να μετέφεραν ναρκωτικά από τη χώρα της Νότιας Αμερικής.

Σύμφωνα με αναφορές, ο Τραμπ έδωσε στον Μαδούρο τελεσίγραφο να εγκαταλείψει τη Βενεζουέλα, σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχαν οι δύο άνδρες στις 21 Νοεμβρίου.

Το βράδυ της Τρίτης (02/12) ο Ντόναλντ Τραμπ προανήγγειλε ότι οι ΗΠΑ ετοιμάζονται να πλήξουν στόχους στο έδαφος της Βενεζουέλας «πολύ σύντομα», κλιμακώνοντας επικίνδυνα την αντιπαράθεση με τον Μαδούρο και φέρνοντας την περιοχή ένα βήμα πιο κοντά σε ανοιχτή σύγκρουση.

«Θα αρχίσουμε να κάνουμε αυτά τα πλήγματα και στη στεριά», δήλωσε ο Αμερικανός πρόεδρος κατά τη διάρκεια συνεδρίασης του υπουργικού συμβουλίου. «Ξέρουμε πού μένουν. Ξέρουμε πού ζουν οι κακοί, και θα το ξεκινήσουμε πολύ σύντομα» πρόσθεσε.

Ποιος είναι ο Νικολάς Μαδούρο;

Ο Νικολάς Μαδούρο αναδείχθηκε υπό την ηγεσία του αριστερού προέδρου Ούγκο Τσάβες και του Ενωμένου Σοσιαλιστικού Κόμματος της Βενεζουέλας (PSUV).

Ο Μαδούρο, πρώην οδηγός λεωφορείου και συνδικαλιστής, διαδέχθηκε τον Τσάβες και είναι πρόεδρος από το 2013.

Κατά τη διάρκεια των 26 χρόνων που ο Τσάβες και ο Μαδούρο βρίσκονται στην εξουσία, το κόμμα τους έχει αποκτήσει τον έλεγχο βασικών θεσμών, συμπεριλαμβανομένης της Εθνοσυνέλευσης, μεγάλου μέρους της δικαιοσύνης και του εκλογικού συμβουλίου, γράφει σε ανάλυσή του το BBC.

Το 2024, το εκλογικό συμβούλιο ανακήρυξε τον Μαδούρο νικητή των προεδρικών εκλογών, παρότι τα αποτελέσματα που συνέλεξε η αντιπολίτευση υποδείκνυαν ότι ο υποψήφιός της, Εντμούντο Γκονζάλες, είχε κερδίσει με μεγάλη διαφορά.

Οι ΗΠΑ είναι μία από τις πολλές χώρες που χαρακτήρισαν τις εκλογές παράνομες και αναγνώρισαν τον Γκονζάλες ως «εκλεγμένο πρόεδρο».

Ωστόσο, με τον Μαδούρο να ελέγχει σταθερά τον στρατό, την αστυνομία και το νομοθετικό σώμα, παραμένει στην εξουσία, ενώ ο Γκονζάλες έχει διαφύγει στο εξωτερικό υπό τον φόβο σύλληψης.

Γιατί ο Τραμπ επικεντρώνεται στη Βενεζουέλα;

Ο Τραμπ έχει θέσει ως προτεραιότητα της δεύτερης θητείας του την αντιμετώπιση της μετανάστευσης και κατηγορεί τον Μαδούρο για την άφιξη μεγάλου αριθμού Βενεζουελανών μεταναστών στις ΗΠΑ.

Από το 2013, εκτιμάται ότι σχεδόν οκτώ εκατομμύρια Βενεζουελάνοι έχουν φύγει από τη χώρα λόγω της οικονομικής κρίσης και της πολιτικής καταπίεσης, που έχουν επιδεινωθεί υπό τον Μαδούρο.

Οι περισσότεροι έχουν καταφύγει σε χώρες της Λατινικής Αμερικής, αλλά εκατοντάδες χιλιάδες έχουν μεταβεί στις ΗΠΑ.

Χωρίς να παρουσιάσει στοιχεία, ο Τραμπ κατηγόρησε τον Μαδούρο ότι «άδειασε τις φυλακές και τα ψυχιατρικά άσυλα» και «ανάγκασε» τους κρατουμένους να μεταναστεύσουν στις ΗΠΑ.

Ο Τραμπ έχει επίσης επικεντρωθεί στην καταπολέμηση της εισροής ναρκωτικών – ιδιαίτερα φαιντανύλης και κοκαΐνης – στις ΗΠΑ.

Στο πλαίσιο του πολέμου του κατά των ναρκωτικών, έχει χαρακτηρίσει δύο εγκληματικές ομάδες από τη Βενεζουέλα – την Tren de Aragua και το Cartel de los Soles – ως ξένες τρομοκρατικές οργανώσεις και έχει ισχυριστεί ότι η δεύτερη καθοδηγείται από τον ίδιο τον Μαδούρο.

Ο Μαδούρο έχει αρνηθεί κατηγορηματικά ότι είναι αρχηγός καρτέλ και έχει κατηγορήσει τις ΗΠΑ ότι χρησιμοποιούν τον «πόλεμο κατά των ναρκωτικών» ως πρόσχημα για να τον ανατρέψουν και να αποκτήσουν πρόσβαση στα τεράστια αποθέματα πετρελαίου της Βενεζουέλας.

Αναλυτές επισημαίνουν ότι το Cartel de los Soles δεν είναι μια ιεραρχική ομάδα αλλά ένας όρος-ομπρέλα που χρησιμοποιείται για να περιγράψει διεφθαρμένους Βενεζουελάνους αξιωματούχους που επιτρέπουν τη διακίνηση κοκαΐνης μέσω της χώρας.

Γιατί έχουν σταλεί πολεμικά πλοία των ΗΠΑ στην Καραϊβική;

Οι ΗΠΑ έχουν αναπτύξει 15.000 στρατιώτες και μια σειρά από αεροπλανοφόρα, αντιτορπιλικά κατευθυνόμενων πυραύλων και πλοία αμφίβιων επιχειρήσεων στην Καραϊβική.

Ο διακηρυγμένος στόχος της ανάπτυξης της αμερικανικής στρατιωτικής ισχύος – η μεγαλύτερη στην περιοχή από τότε που οι ΗΠΑ εισέβαλαν στον Παναμά το 1989 – είναι να σταματήσει η διακίνηση φαιντανύλης και κοκαΐνης προς τις ΗΠΑ.

Από τις αρχές Σεπτεμβρίου, οι αμερικανικές δυνάμεις έχουν πραγματοποιήσει περισσότερα από 20 πλήγματα σε διεθνή ύδατα σε πλοιάρια που φέρονται να μετέφεραν ναρκωτικά. Πάνω από 80 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί στα πλήγματα.

Η κυβέρνηση Τραμπ υποστηρίζει ότι διεξάγει μια μη διεθνή ένοπλη σύγκρουση με τους φερόμενους ως διακινητές ναρκωτικών, τους οποίους κατηγορεί ότι διεξάγουν ανορθόδοξο πόλεμο κατά των ΗΠΑ.

Οι ΗΠΑ έχουν επίσης χαρακτηρίσει όσους βρίσκονται στα πλοιάρια ως «ναρκο-τρομοκράτες», αλλά νομικοί αναφέρουν ότι τα πλήγματα είναι παράνομα, καθώς αυτός ο χαρακτηρισμός «δεν τους μετατρέπει σε νόμιμους στρατιωτικούς στόχους».

Πρώην επικεφαλής εισαγγελέας του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου δήλωσε στο BBC ότι η στρατιωτική εκστρατεία των ΗΠΑ εμπίπτει στην κατηγορία της σχεδιασμένης, συστηματικής επίθεσης κατά αμάχων σε καιρό ειρήνης.

Σε απάντηση, ο Λευκός Οίκος ανέφερε ότι ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ ενήργησε βάσει των νόμων του ένοπλου αγώνα, για να προστατεύσει τις ΗΠΑ από τα καρτέλ «που προσπαθούν να φέρουν δηλητήριο στις ακτές μας… καταστρέφοντας αμερικανικές ζωές».

Πλημμυρίζει η Βενεζουέλα τις ΗΠΑ με ναρκωτικά;

Ειδικοί κατά των ναρκωτικών επισημαίνουν ότι η Βενεζουέλα παίζει σχετικά μικρό ρόλο στη διεθνή διακίνηση ναρκωτικών και λειτουργεί κυρίως ως χώρα διέλευσης για ναρκωτικά που παράγονται αλλού και διακινούνται προς τον τελικό τους προορισμό.

Η γειτονική Κολομβία είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός κοκαΐνης στον κόσμο, αλλά το μεγαλύτερο μέρος της διακινείται προς τις ΗΠΑ μέσω άλλων διαδρομών, όχι μέσω Βενεζουέλας.

Σύμφωνα με έκθεση της Υπηρεσίας Δίωξης Ναρκωτικών των ΗΠΑ (DEA) από το 2020, σχεδόν τα τρία τέταρτα της κοκαΐνης που φτάνει στις ΗΠΑ μεταφέρεται μέσω του Ειρηνικού, ενώ μόλις ένα μικρό ποσοστό διέρχεται από ταχύπλοα στην Καραϊβική.

Παρόλα αυτά, οι περισσότερες επιθέσεις των ΗΠΑ έχουν γίνει στην Καραϊβική, με ελάχιστες στον Ειρηνικό.

Τον Σεπτέμβριο, ο Τραμπ είπε σε στρατιωτικούς ηγέτες των ΗΠΑ ότι τα πλοιάρια που στοχοποιήθηκαν «είναι γεμάτα με σακιά λευκής σκόνης, κυρίως φαιντανύλης και άλλων ναρκωτικών».

Ωστόσο, η φαιντανύλη παράγεται κυρίως στο Μεξικό και φτάνει στις ΗΠΑ σχεδόν αποκλειστικά μέσω χερσαίων οδών από τα νότια σύνορα.

Θα μπορούσαν οι ΗΠΑ να πραγματοποιήσουν επιθέσεις στη Βενεζουέλα;

Ο Τραμπ επιβεβαίωσε ότι είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Μαδούρο, στις 21 Νοεμβρίου.

Αν και δεν αποκάλυψε τι ειπώθηκε στην κλήση, το πρακτορείο Reuters ανέφερε ότι ο Τραμπ έδωσε στον Μαδούρο διορία μίας εβδομάδας να φύγει από τη Βενεζουέλα μαζί με την οικογένειά του. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, ο Μαδούρο δεν αποδέχθηκε την προσφορά ασφαλούς διέλευσης.

Μία ημέρα μετά τη λήξη της διορίας, ο Τραμπ κήρυξε τον εναέριο χώρο γύρω από τη Βενεζουέλα κλειστό.

Ο Τραμπ έχει ήδη απειλήσει να αναλάβει δράση εναντίον Βενεζουελάνων διακινητών ναρκωτικών «από ξηράς», χωρίς όμως να διευκρινίσει πώς θα μπορούσε να εξελιχθεί μια τέτοια επιχείρηση.

Η εκπρόσωπος Τύπου του Τραμπ δεν απέκλεισε επίσης το ενδεχόμενο ανάπτυξης αμερικανικών στρατευμάτων στο έδαφος της Βενεζουέλας, λέγοντας στους δημοσιογράφους ότι «υπάρχουν επιλογές στη διάθεση του προέδρου που βρίσκονται στο τραπέζι».

Δεν έδωσε περισσότερες λεπτομέρειες για τις επιλογές αυτές, αλλά στρατιωτικοί αναλυτές επισημαίνουν εδώ και εβδομάδες ότι η ανάπτυξη δυνάμεων των ΗΠΑ στην Καραϊβική είναι πολύ μεγαλύτερη από αυτή που απαιτείται για μια επιχείρηση κατά των ναρκωτικών.