Ύπατη Αρμοστεία ΟΗΕ: Δίκαιη απόδοση ασύλου, όχι μόνο γρήγορη

Τις ενστάσεις της αναφορικά με το νομοσχέδιο που συζητείται σήμερα στη Βουλή και αφορά την διαδικασία απόδοσης ασύλου, διατυπώνει η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες.

Όπως αναφέρει, είναι σημαντικό, όχι απλά να επιταχυνθούν οι διαδικασίες ασύλου, αλλά αυτό να γίνει με δίκαιο τρόπο. Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες, έχει διατυπώσει τις επιφυλάξεις της ήδη από την ψήφιση του νόμου 4636/2019 τον περασμένο Νοέμβριο, όπου αποφασίστηκε η επιτάχυνση των διαδικασιών ασύλου. Συγκεκριμένα, σημειώνει πως υπάρχουν μειωμένες εγγυήσεις για την πρόσβαση στο δικαίωμα της προσφυγής για μια απόφαση αλλά και σε μια αποτελεσματική προσφυγή. Επιπλέον, ανησυχεί για το κατά πόσο εξασφαλίζεται η πρόσβαση των αιτούντων σε νομική συνδρομή και για το πώς αντιμετωπίζονται οι ευάλωτες ομάδες κατά τη διάρκεια της διαδικασίας.

Αναφορικά με το νομοσχέδιο που συζητείται στις επιτροπές της Βουλής και αναμένεται να ψηφιστεί από την Ολομέλεια αύριο, η Ύπατη Αρμοστεία σημειώνει πως η γενική κατεύθυνση της νομοθεσίας περί ασύλου παραμένει η ίδια.

Χαιρετίζει το γεγονός πως έχουν επέλθει ορισμένες σημαντικές αλλαγές στο τελικό νομοσχέδιο, σε σχέση με εκείνο που είχε τεθεί σε διαβούλευση και συγκεκριμένα το γεγονός πως έχει γίνει επανεισαγωγή της δυνατότητας διακοπής της εξέτασης μιας υπόθεσης και όχι απόρριψή της, όταν σιωπηρά αποσύρεται. Θετικό σημείο είναι επίσης, κατά την Ύπατη Αρμοστεία, το γεγονός πως δεν θα γίνεται αξιολόγηση της έφεσης ώστε να αποφασίζεται αν θα παρέχεται δωρεάν νομική συνδρομή, αλλά και η επανυιοθέτηση ασφελέστερων οδών για την κοινοποίηση των αποφάσεων ασύλου.

Ωστόσο, εξακολουθούν να υφίστανται σοβαρές ανησυχίες για την εκτεταμένη χρήση της κράτησης που στην πράξη γίνεται κανόνας, ακόμη και για τους αιτούντες άσυλο, ενώ θα έπρεπε να είναι ένα μέτρο κατ’ εξαίρεση. Επίσης, σχετικά με αυτό, η Ύπατη Αρμοστεία ανησυχεί για την έλλειψη σαφήνειας στο νομοσχέδιο αναφορικά με τη δημιουργία «κλειστών» και «ελεγχόμενων» κέντρων στα νησιά, όσον αφορά το καθεστώς το ποιοί θα κρατούνται ή θα φιλοξενούνται.

Κατακόρυφη μείωση στις αφίξεις τον Απρίλιο

Σύμφωνα με τα στοιχεία, οι αφίξεις αιτούντων άσυλο τον Απρίλιο σημείωσαν κατακόρυφη μείωση σε σχέση με τους προηγούμενους μήνες, εμφανώς επηρεασμένες από την πανδημία του κορονοϊού. Συγκεκριμένα, τον μήνα που πέρασε, καταγράφηκαν στη χώρα 64 αφίξεις. Οι 25 ήταν στα χερσαία σύνορα του Έβρου και οι 39 στα νησιά. Τον Μάρτιο ο αριθμός των αφίξεων ήταν στις 2.564, τον Φεβρουάριο στις 3.009 και τον Ιανουάριο στις 3.992.

68% Αφγανοί και Σύροι

Όσον αφορά τον πληθυσμό στα νησιά του Αιγαίου, σήμερα παραμένουν σε αυτά 33.200 αιτούντες άσυλο, με τον αριθμό να έχει μειωθεί σε σχέση με την κορύφωση στην οποία έφτασε τον περασμένο Φεβρουάριο (42.052). Η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων (87%) διαβιούν στις τραγικές συνθήκες των Κέντρων Υποδοχής και Ταυτοποίησης, στα οποία ο πληθυσμός φτάνει τις 10 ή 11 φορές πάνω από τις προδιαγραφές τους.

Στην μείωση του πληθυσμού στα νησιά, καθοριστικό ρόλο έχει παίξει η επιτάχυνση της μεταφοράς ευάλωτων ομάδων στην ενδοχώρα τους περασμένους δύο μήνες, σύμφωνα με τον επικεφαλής της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες, Φιλίπ Λεκλερκ.

Στις εθνικότητες των αιτούντων άσυλο, παραμένουν μεγάλη πλειοψηφία οι άνθρωποι που προέρχονται από χώρες με πολεμικές συγκρούσεις, όπως το Αφγανιστάν (49% των αιτούντων άσυλο που βρίσκονται στα νησιά) και η Συρία (19%). Ακολουθούν Σομαλοί (6%), Παλαιστίνιοι (6%), Κονγκολέζοι (5%) και το υπόλοιπο 15% προέρχεται από άλλες χώρες του κόσμου.

Σημειώνεται πως το Αφγανιστάν είναι αυτή τη στιγμή η πιο επικίνδυνη χώρα για να ζει κανείς στον πλανήτη, σύμφωνα με τον παγκόσμιο Δείκτη Ειρήνης του 2019, ενώ η Συρία καταλαμβάνει τη δεύτερη θέση στον πίνακα.

Ακόμη, συνολικά στη χώρα βρίσκονται σήμερα 5.252 ασυνόδευτοι ανήλικοι, εκ των οποίων οι 1.061 σε επισφαλείς συνθήκες στέγασης, ή ακόμη και άστεγοι, 1.550 στα κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης, και 331 υπό κράτηση, ενώ οι υπόλοιποι διαμένουν σε δομές.

Έμφαση στην ενσωμάτωση

Η απόφαση της κυβέρνησης, να διακόπτεται η οικονομική βοήθεια και η φιλοξενία όσων λαμβάνουν θετική απόφαση στην αίτηση ασύλου που έχουν κάνει “ώστε η χώρα να είναι λιγότερος θελκτικός προορισμός για τις μεταναστευτικές ροές”, όπως δήλωσε ο υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής τον Μάρτιο, έχει προκαλέσει ανησυχία για το μέλλον.

Συγκεκριμένα, η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ αλλά και οργανώσεις που δραστηριοποιούνται στο προσφυγικό, αναφέρουν πως αν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα για την ενσωμάτωση των προσφύγων που θα φεύγουν από τα καμπ και τις δομές, υπάρχει σοβαρός κίνδυνος να καταλήξουν άστεγοι, χωρίς να μπορούν να εργαστούν και κατ επέκταση να εξασφαλίσουν τα προς το ζήν.

Σύμφωνα με τις δηλώσεις του υπουργού Μεταναστευτικής Πολιτικής, Νότη Μηταράκη, 13.000 πρόσφυγες των οποίων οι περιπτώσεις έχουν τελεσιδικήσει, θα πρέπει να φύγουν από τις δομές μέχρι το τέλος του μήνα, φροντίζοντας μόνοι τους πλέον για την οικονομική τους αυτονομία, αφού θα διακοπεί και η παροχή των χρημάτων. Στόχος, όπως έχει πει ο υπουργός, είναι να αποσυμφορηθούν οι δομές στην ενδοχόρα και να αδειάσουν θέσεις σε ξενοδοχεία και διαμερίσματα.

Στον παραπάνω αριθμό, θα πρέπει να προστεθούν μερικές χιλιάδες άνθρωποι ακόμη. Συγκεκριμένα, όπως δήλωσε ο Ν. Μηταράκης, τον Απρίλιο εκδόθηκαν ακόμη 16.000 αποφάσεις ασύλου. Σύμφωνα με πληροφορίες, η πλειονότητα αυτών ήταν θετικές, αφού εξετάστηκαν περιπτώσεις των οποίων οι διαδικασίες ήταν fast track, καθώς επρόκειτο για ανθρώπους που προέρχονταν από τη Συρία και είχαν προσφυγικό προφίλ.

“Είμαστε όλοι στο ίδιο καράβι”

Όπως είπε σε σημερινή διαδικτυακή συνέντευξη Τύπου ο επικεφαλής της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες: “Πρέπει να δοθεί επειγόντως έμφαση στην ενσωμάτωση. Αυτοί οι άνθρωποι δεν γνωρίζουν την γλώσσα, δεν μπορούν να βρουν εύκολα εργασία και με δεδομένες και τις επιπτώσεις της κρίσης του κορονοϊού στην οικονομία της Ελλάδας, δεν θα καταφέρουν μετά από ένα μήνα να έχουν εξασφαλίσει τα προς το ζην”.

Ακόμη, ο κύριος Λεκλερκ, σχολιάζοντας τα θλιβερά γεγονότα στην Άρνισσα Πέλλας, όπου κάτοικοι πραγματοποίησαν ρατσιστική επίθεση βάζοντας φωτιά σε ξενοδοχείο που θα φιλοξενούσε πρόσφυγες, είπε: “Φερθείτε στους αιτούντες άσυλο όπως και στους γείτονές σας. Είμαστε όλοι στο ίδιο καράβι. Πρέπει ο κόσμος να καταλάβει πως όσοι έρχονται από τα νησιά, είναι πλήρως ενημερωμένοι για τον ιό και σέβονται τους κανόνες υγιεινής. Δεν μπορεί να στοχοποιούνται και οι ίδιοι”.