Οι ευρωβουλευτές Στέλιος Κούλογλου (GUE/NGL), David Casa (EPP), Ana Gomes (S&D), Monica Macovei (ECR), Maite Pagazaurtundúa (ALDE) και Benedek Jávor (Greens) ένωσαν τις δυνάμεις τους για να πιέσουν προς την κατεύθυνση της θέσπισης μιας ευρωπαϊκής νομοθεσίας που θα αντιμετωπίζει αποτελεσματικά τις αγωγές που στοχεύουν να φιμώσουν και να επηρεάσουν τους ερευνητές δημοσιογράφους και τα ανεξάρτητα ΜΜΕ βαρύνοντάς τους με δυσβάσταχτα νομικά έξοδα ώστε να αναγκαστούν να εγκαταλείψουν τις έρευνές τους. Όπως τονίζουν οι ευρωβουλευτές, «αυτές οι πρακτικές είναι καταχρηστικές, απειλούν την Ελευθερία του Τύπου και δεν έχουν καμία θέση στην Ευρωπαϊκή Ένωση».
Τέτοιες πρακτικές είχαν χρησιμοποιηθεί εναντίον της δημοσιογράφου Daphne Caruana Galizia και τώρα εναντίον των εκδοτικών οίκων της Μάλτας από εταιρείες που συνδέονταν με την κυβερνητική διαφθορά και το σκάνδαλο των Panama Papers, ενώ απειλούνταν και με νομικές κυρώσεις στις ΗΠΑ.
Οι David Casa, Ana Gomes, Monica Macovei, Maite Pagazaurtundúa, Στέλιος Κούλογλου και Benedek Jávor δήλωσαν συγκεκριμένα:
«Στην Μάλτα είδαμε εταιρείες, όπως η Τράπεζα Pilatus και η Henley & Partners να εφαρμόζουν τέτοιες πρακτικές χρησιμοποιώντας το αμερικανικό δικαστικό σύστημα, να επιτυγχάνουν την αλλοίωση των ρεπορτάζ ή ακόμη και την διαγραφή ολόκληρων διαδικτυακών αρχείων. Οι ερευνητές δημοσιογράφοι σταματούν τις έρευνές τους για υποθέσεις διαφθοράς από τον φόβο να επιβαρυνθούν με ακόμη περισσότερα δικαστικά έξοδα. Αλλά αυτό δεν είναι μόνο ένα πρόβλημα της Μάλτας. Στη Βρετανία, η εταιρεία Appleby, εκείνη που είναι συνυφασμένη με τα Paradise Papers, χρησιμοποιεί αντίστοιχες πρακτικές εναντίον του Guardian και του BBC.
H υπερσυνοριακή φύση της ερευνητικής δημοσιογραφίας όπως και η τάση να γίνονται οι δικαστικοί αγώνες σε χώρες εκτός ΕΕ, που έχουν πολύ λεπτές σχέσεις με τους αντιδίκους, απαιτεί και δικαιολογεί μια ευρωπαϊκή απάντηση».
Οι ευρωβουλευτές κάλεσαν τον Ευρωπαίο Επίτροπο Frans Timmermans να προτείνει μια ευρωπαϊκή οδηγία, εναντίον αυτών των πρακτικών, που θα περιλαμβάνει τα εξής:
• Την ικανότητα των ερευνητών δημοσιογράφων και των ανεξάρτητων ΜΜΕ να αιτούνται αυτές οι αγωγές να απορρίπτονται και να διεκδικούν αποζημίωση.
• Την επιβολή προστίμων στις εταιρείες που επιμένουν να καταφεύγουν σε τέτοιες πρακτικές προσφεύγοντας σε δικαστήρια εκτός ΕΕ.
• Την δημιουργία ενός ταμείου που θα υποστηρίζει τους ερευνητές δημοσιογράφους και τα ανεξάρτητα ΜΜΕ, που επιλέγουν να αντισταθούν σε τέτοιες απόπειρες φίμωσης και να τους βοηθήσουν να ορθοποδήσουν μετά την οικονομική εξουθένωση.
• Την δημιουργία ενός ευρωπαϊκού καταλόγου που θα περιλαμβάνει τα ονόματα αυτών των εταιρειών.
«Είμαστε αποφασισμένοι να προστατεύσουμε τους ερευνητές δημοσιογράφους και την Ελευθερία του Τύπου σε όλη την ΕΕ. Θα συνεχίσουμε μέχρι αυτή η νομοθεσία να γίνει πραγματικότητα», δήλωσαν οι ευρωβουλευτές.
Ο Thomas Gibson από την Επιτροπή Προστασίας των Δημοσιογράφων σχολίασε: «Αυτές οι αγωγές είναι μια σοβαρή απειλή για την δημοσιογραφία και την Ελευθερία του Τύπου. Αυτά τα χρηματικά ποσά δεν είναι σε καμία περίπτωση αναλογικά. Οι ερευνητές δημοσιογράφοι στην Μάλτα αντιμετωπίζουν γιγάντιες προκλήσεις και απαγορεύσεις. Η κριτική δημοσιογραφία δεν πρέπει να φιμωθεί. Παράλληλα με τις πιέσεις για πλήρη διαλεύκανση της δολοφονίας της Daphne Caruana Galizia, η Κομισιόν πρέπει να αντιμετωπίσει και τις συνθήκες υπό τις οποίες οι ερευνητές δημοσιογράφοι δουλεύουν στην χώρα».
Η Jodie Ginsberg, πρόεδρος της οργάνωσης Index on Censorship, δήλωσε: «Η ύπαρξη ΜΜΕ που είναι ελεύθερα να ερευνούν υποθέσεις διαφθοράς και κατάχρησης της εξουσίας - και φυσικά είναι ελεύθερα να δημοσιεύσουν τα αποτελέσματα αυτών των ερευνών - είναι θεμελιώδης για μια Δημοκρατία. Αυτές οι ενοχλητικές αγωγές σκοπίμως στοχεύουν και εμποδίζουν τους δημοσιογράφους να κάνουν αυτή την δουλειά. Πρέπει να σταματήσουν».
(Φωτογραφία: AP Photo/Manu Fernandez)
