To κράτος του Facebook “έκοψε” όλες τις ειδήσεις από τους Αυστραλούς

Την Τρίτη 16/2 η Αυστραλία ενημέρωσε, με χαρά, τον πλανήτη πως αποφάσισε να γίνει η πρώτη χώρα που θα υποχρέωνε το Google και το Facebook να πληρώνουν τα media για όλο το ειδησεογραφικό περιεχόμενο που αφορά τη χώρα και εμφανίζεται στις πλατφόρμες τους. Όχι επιλεγμένα μέσα μαζικής επικοινωνίας, αλλά όλες τις ειδήσεις που αφορούν τη χώρα. Η διευκρίνιση κρίνεται ως απαραίτητη, καθώς έχουν προηγηθεί συμφωνίες με άλλες χώρες για περιεχόμενο.

Πώς προκάλεσε πανικό το Facebook 

Ο τεχνολογικός κολοσσός ενημέρωσε από την πρώτη στιγμή που έγινε γνωστό το περιεχόμενο του νομοσχεδίου πως θα προχωρήσει σε μπλοκάρισμα κάθε είδησης. Κάτι που είχε ξαναπεί στο παρελθόν (πχ όταν ήθελε χρήματα και η Μεγάλη Βρετανία), αλλά δεν το τήρησε, γιατί βρέθηκαν συμβιβαστικές λύσεις.

Στην περίπτωση της Αυστραλίας τα λόγια έγιναν πράξη, με την πλατφόρμα να μπλοκάρει το διαμοιρασμό όλων ειδήσεων, από όλον τον κόσμο και από όλους τους χρήστες. Παρεμπιπτόντως, στο Facebook υπάρχουν 11.400.000 χρήστες από την Αυστραλία. Mπλόκαρε και την πρόσβαση των απανταχού χρηστών, στις ειδήσεις που αφορούν την Αυστραλία.

Μεταξύ αυτών που μπλόκαρε ήταν ο εαυτός του, αλλά και κάθε post του Υπουργείου Υγείας, σχετικό με την ενημέρωση του πώς θα γίνουν οι εμβολιασμοί για τον  Covid-19 -που θα αρχίσουν τις προσεχείς μέρες.

Προφανώς και προκλήθηκε πανικός, με τους κυβερνώντες να χαρακτηρίζουν ως ‘ανεύθυνη’ την τακτική της πλατφόρμας που δεν σταμάτησε εκεί: για κάποιες ώρες οι χρήστες του δεν είχαν τη δυνατότητα να δουν πληροφορίες κυβερνητικών οργανισμών, σελίδων ‘κοινοτήτων’ και ενώσεων ή φιλανθρωπικών οργανισμών και πολιτικών. ‘Κόπηκε’ και η πρόσβαση στη μετεωρολογική υπηρεσία, με την ‘οδηγία’ που εμφανιζόταν σε όποιον έκανε τον κόπο να είναι ‘επισκεφτείτε απευθείας τη σελίδα ή μέσω του Twitter’.

Το ‘συγγνώμη λάθος’

Η πρόσβαση αποκαταστάθηκε μισή μέρα αργότερα, με εκπρόσωπο του κολοσσού να δηλώνει πως το ‘ban’ σε μη ειδησεογραφικούς οργανισμούς ήταν λάθος. “Οι ενέργειες μας είχαν ως στόχο τον περιορισμό των εκδοτών και των ανθρώπων της Αυστραλίας στη διαμοίραση ή την ανάγνωση περιεχομένου με νέα από την Αυστραλία και τον υπόλοιπο κόσμο.

“Από τη στιγμή που νόμος δεν παρέχει ξεκάθαρες οδηγίες επί του τι θεωρείται ως ειδησεογραφικό περιεχόμενο, λάβαμε την ευρεία έννοια υπ’ όψιν μας, ώστε να σεβαστούμε το νομοσχέδιο”.

Μεταξύ αυτών που έγιναν το παρασκήνιο, ήταν η τηλεφωνική επαφή που είχε ο Υπουργός Οικονομικών της χώρας, Josh Frydenberg με τον Mark Zuckerberg, με τον πρώτο να χαρακτηρίζει τη συνομιλία ως επικοδομητική.

Τι θέλει η Αυστραλία από Google και Facebook

Το ρηξικέλευθο νομοσχέδιο των Αυστραλών (δεν έχει ψηφιστεί ακόμα) είναι προϊόν έρευνας που έκανε επί 18 μήνες η Επιτροπή Ανταγωνισμού και Καταναλωτών και κατέληξε στο ότι υπήρχε ανισορροπία στην ισχύ των πλατφορμών και των media. Και ήταν τέτοια που απειλούσε τη βιωσιμότητα των μέσων. Για αυτό και όσα προτάθηκαν δεν αφορούσαν μερίδα του Τύπου, αλλά όλες τις ειδήσεις.

Μεταξύ των στοιχείων που βρήκαν ήταν πως για κάθε 100 δολάρια online διαφήμισης, τα 53 πήγαιναν στη Google, τα 28 στο Facebook και τα 19 σε όλους τους άλλους.

Έτσι αμφισβητήθηκε το ‘μάντρα’ του Google, πως τα χρήματα που δίνει είναι ανάλογα των προτιμήσεων του κοινού, με την αρμόδια αρχή (Australian Competition and Consumer Commission) να ζητά νέο κώδικα που θα διασφαλίσει το δίκαιο της μοιρασιάς. Πρότεινε και πρόστιμο 10 εκατομμυρίων δολαρίων, σε όποιον θα προσπαθήσει να παραβιάσει το νέο κώδικα, ενώ τα μέσα θα μπορούν να κάνουν ατομικές εμπορικές συμφωνίες με τις πλατφόρμες.

Το Google δεν θέλει να εμφανίζει πληρωμένο περιεχόμενο στο search

Σημειωτέον, το Google έκρινε ως άδικο το νέο κώδικα που προτάθηκε από τους νομοθέτες, ενημέρωσε πως διατίθεται να δίνει σχετικά ίδια ποσά σε όλους, αλλά δεν δέχεται να κάνει βήμα παραπέρα, καθώς θα δημιουργήσει δεδικασμένο για την εμφάνιση πληρωμένου περιεχομένου στις αναζητήσεις.

Κατέληξε στο ότι αν δεν βρεθεί λύση, θα αφαιρέσει το search από τους Αυστραλούς. Είναι χρήσιμο να γνωρίζουμε και ότι στην αρχή της εβδομάδας σύναψε συμφωνία με έναν εκ των τεσσάρων μεγαλύτερων ομίλων media της χώρας (Seven West) για 30 εκατομμύρια δολάρια, το χρόνο. Επίσης, εκπόνησε το News Showcase, πρόγραμμα που έχει ως στόχο να δώσει στους απανταχού εκδότες ποσό μεγαλύτερο του 1.000.000.000 δολαρίων, σε τρία χρόνια.

Το deal του Facebook με τη Μεγάλη Βρετανία

Πριν δυο μήνες το Facebook συμφώνησε να πληρώνει (από το 2021) εκατομμύρια λίρες στα media της Μεγάλης Βρετανίας (στο deal ανήκουν οι Conde Nast, Hearst, The Economist, Channel 4 News, Daily Mail Group, DC Thomson, Financial Times, Sky News, Telegraph Media Group και Guardian Media Group.) για την άδεια χρήσης “ενημερωτικού, αξιόπιστου και σχετικού περιεχομένου που δεν υπάρχει ήδη στην πλατφόρμα, ώστε να επιτύχει την πολύπλευρη κάλυψη σε μια σειρά θεματικών τομέων” στη σελίδα Facebook News.

Το ποσό της συμφωνίας δεν διέρρευσε, ενώ προτεραιότητα θα έχουν οι κύριες ειδήσεις κάθε μέρας, με τον τεχνολογικό κολοσσό να επιλέγει το μέσο και το άρθρο.

Προφανώς και προηγήθηκε κάτι, για να αλλάξει τακτική (και να δώσει χρήματα για άδεια χρήσης) η Facebook Inc: η κυβέρνηση της χώρας είχε ενημερώσει πως ήταν αποφασισμένη να λάβει δραστικά μέτρα για την καταστολή της κυριαρχίας του social network στη ψηφιακή διαφήμιση.

Το deal του Google με τη Γαλλία

Η Facebook Inc ενημέρωσε πως η σελίδα Facebook News θα αποκτήσει και άλλες γλώσσες -δηλαδή συνεργασίες με άλλες χώρες, με τη Γαλλία και τη Γερμανία να είναι ψηλά στη λίστα και β) η Αlphabet Inc όπου ανήκει η Google υπέγραψε στις 21/1 τριετές συμβόλαιο (για 76 εκατομμύρια δολάρια) με 121 ειδησεογραφικά μέσα της Γαλλίας -μέλη του οργανισμού Allicance de la presse d’ information generale-, για πληρωμένο περιεχόμενο.

Τα ποσά θα προκύπτουν από το ρόλο που έπαιξε το άρθρο που επιλέχθηκε στις πολιτικές και γενικές πληροφορίες, την καθημερινή κυκλοφορία και το μηνιαίο κοινό στο Internet.

H Γαλλία είναι η πρώτη χώρα της Ευρώπης που υιοθέτησε τη (μετά 20 χρόνια) ανανέωση των νόμων περί πνευματικών δικαιωμάτων της ΕΕ. Ένας καθιστά υπεύθυνες τις ψηφιακές πλατφόρμες για το περιεχόμενο τους. Άλλος υποχρεώνει το Google να πληρώνει για την αναπαραγωγή ειδήσεων από πρακτορεία και εκδοτικές εταιρίες.

Γιατί δεν μπορεί να σταματήσει κανείς το Facebook και τη Google

Aυτήν τη στιγμή που μιλάμε, στο Facebook ‘υπάρχουν’ 21.6 δισεκατομμύρια ενεργοί χρήστες κάθε μήνα. Κάθε μέρα κάνουν την επίσκεψη τους 1.73 δισεκατομμύρια εξ αυτών. Το 96% του συνόλου κάνει το click από κινητά τηλέφωνα και μένει στo social network για 58.5 λεπτά, κατά μέσο όρο ανά ημέρα. Είναι η πιο ισχυρή κοινωνική πλατφόρμα, καθώς ασχολείται μαζί της το 60.6% των χρηστών του Internet. Μεταξύ τους είναι το 86% όσων ασχολούνται με το marketing στις ΗΠΑ. Έχει υπολογιστεί πως περισσότερες από 80 εκατομμύρια μικρές επιχειρήσεις έχουν λογαριασμό στο συγκεκριμένο μέσο κοινωνικής δικτύωσης, ενώ το 78% των Αμερικανών καταναλωτών ανακαλύπτουν προϊόντα που αγοράζουν, μέσω του Facebook. Αυτό είναι κάτι που θα αλλάξει λίαν συντόμως, με την έκδοση του iOS 14.5 της Apple που εκτιμάται ότι θα στοιχίσει στο ‘παιδί’ του Mark Zuckerberg 86 δισεκατομμύρια δολάρια.

Κατά την GroupM, εταιρία επενδύσεων στα media το 2018 στη Google και το Facebook υπήρχε το 85% της αγοράς που λέγεται ‘παγκόσμια ψηφιακή διαφήμιση’. Οι έχοντες γνώση επισήμαιναν πως η κυριαρχία αυτή σήμαινε πως είχε διαταραχθεί το “οικοσύστημα” της ψηφιακής διαφήμισης, προς όφελος -προφανώς- των συγκεκριμένων πλατφορμών και εις βάρος των media και των δημοσιογράφων, που πια εξαρτώταν από αυτές. Κάποιοι είχαν κάνει λόγο και για μονοπώλιο.

Οι πιο ειλικρινείς ομολογούσαν ότι δεν ήταν ο Θεός που ‘έβγαζε’ τα ποσά των εσόδων από τις διαφημίσεις, αλλά οι πελάτες των media, μέσω των πλατφορμών που είχαν εμφανιστεί για να προτείνουν ένα καλύτερο deal -από το απευθείας που υπήρχε έως τότε. “Το λάθος ήταν ότι δεν αλλάξαμε το επιχειρηματικό μας μοντέλο” είχε ομολογήσει ο καθηγητής δημοσιογραφίας στο CUNY, Jeff Jarvis. “συνεχίσαμε με εκείνο των μαζικών media και αυτό αποδείχθηκε μεγαλύτερο πρόβλημα για εμάς, από τα social media”. Άρα “το φταίξιμο είναι δικό μας”. Ο τεχνολογικός αναλυτής, Ben Thompson είχε προσθέσει ότι “η σκληρή αλήθεια είναι πως οι εκδότες δεν κατάφεραν να δημιουργήσουν μια δομή που θα έκανε τo site τους βιώσιμο, μέσω απευθείας επισκέψεων και έγινε μονόδρομος το να κάνουν ό,τι ήθελε το Facebook και το Google. Δεδομένου του πόσο φθηνή είναι η παραγωγή περιεχομένου στο Internet, ήταν εύλογο να προκύψει κάποιος άλλος που θα είχε το ενδιαφέρον να ασχοληθεί περισσότερο από εκείνους”.

Πότε και πώς χάθηκε το ‘παιχνίδι’

Όταν το Google και το Facebook έγιναν κυρίαρχοι της ‘κοινωνικής κατανομής’, ως υπεύθυνοι του μεγαλύτερου ποσοστού των ψηφιακών διαφημίσεων, πολλά media είδαν την ύπαρξη τους να εξαρτάται από τις συνδρομές. Μόνο που οι πελάτες τους διάβαζαν το μεγαλύτερο μέρος του περιεχομένου τους, δωρεάν στις πλατφόρμες. Και αυτό αποδείχθηκε τεράστιο πρόβλημα. Μετά προέκυψαν τα fake news, οι εταιρίες που εξειδικεύονται στη διασπορά ψευδών ειδήσεων -προς όφελος όποιον τους πληρώνει, με την υπόθεση της εκλογής του Donald Trump αφού πήρε ‘ασίστ’ από τη Ρωσία να είναι εκ των πιο γνωστών- και τα διάφορα ‘κατηγορώ’ για το αναξιόπιστο περιεχόμενο που εμφανίζεται στις κυρίαρχες πλατφόρμες. Που δεν ήταν ό,τι δεν νοιάζονταν. Ήταν πως δεν νοιάζονταν αρκετά, αφού δεν επηρεαζόταν ο ‘πυρήνας’ της δουλειάς τους. Δηλαδή, το να συνδέουν όλους τους ανθρώπους του πλανήτη και να κερδίζουν χρήματα από τις διαφημίσεις.

“Η συμφωνία των media με τo Facebook θυμίζει αυτή του Φάουστ με τον διάβολο”

To Columbia Journalism Review είχε γράψει το χειμώνα του 2018 πως η συμφωνία των media με το Facebook θυμίζει αυτή του Φάουστ με το διάβολο: ο στόχος των μέσων μαζικής ενημέρωσης είναι φτάσουν σε όσο το δυνατόν περισσότερους ‘χρήστες’ του Facebook. Για να το καταφέρουν, ποστάρουν το μεγαλύτερο δυνατό περιεχόμενο τους στο social network. Το ‘τυράκι’ του κολοσσού είναι ένας (μυστήριος) αλγόριθμος που τους επιτρέπει να φτάσουν στο μεγαλύτερο δυνατό κοινό -ώστε να αυξήσουν τους δικούς τους φίλους και να πάρουν τα ‘ψίχουλα’ που έδινε η πλατφόρμα από τις διαφημίσεις.

Το Γενάρη του 2018 το Facebook είχε αλλάξει τον αλγόριθμο για την ‘τροφοδότηση ειδήσεων’, ώστε όπως είπαν οι καθ’ ύλην αρμόδιοι να υποβαθμιστούν τα posts των media, προς όφελος της ‘ουσιαστικής αλληλεπίδρασης’ των χρηστών. Αυτό είχε ως συνέπεια τη σημαντική μείωση στην ‘κίνηση’ κάποιων media και άρα στα έσοδα -με πολλές εταιρίες να εξαρτώνται απόλυτα από αυτά της διαφήμισης για να στηρίξουν τη δημοσιογραφία τους και να επιβιώσουν. Επίσης, έδειξε πως η δύναμη του Facebook είχε αυξηθεί στο βαθμό που πολλοί εκπρόσωποι της ‘βιομηχανίας’ είχαν τονίσει ότι σύντομα θα έθετε σε κίνδυνο τα επιχειρηματικά τους μοντέλα. Γρήγορα αποδείχθηκε πως είχαν δίκιο.

Οι Αυστραλοί δεν έχουν ψηφίσει ακόμα επί του νομοσχεδίου. Θα γίνει ένας ακόμα έλεγχος του κώδικα που προτείνεται, εντός του προσεχούς 12μηνου, ώστε να φανεί πως έχει αποτελέσματα.