ΓΙΩΡΓΟΣ ΛΑΝΘΙΜΟΣ ΚΑΙ ΕΜΜΑ ΣΤΟΟΥΝ: “ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΗΣΟΥΜΕ ΜΕ ΕΝΑ ΝΕΥΜΑ, ΜΕ ΜΙΑ ΧΕΙΡΟΝΟΜΙΑ”

«Το φιλμ είναι η Μπέλα Μπάξτερ, ένα υπέροχο πλάσμα. Και δε θα υπήρχε χωρίς την Έμμα Στόουν, ένα άλλο υπέροχο πλάσμα. Το φιλμ αυτό είναι δικό της, μπροστά και πίσω από την κάμερα», ήταν τα λόγια του Γιώργου Λάνθιμου καθώς παραλάμβανε το Χρυσό Λιοντάρι, την μεγαλύτερη (μέχρι την επόμενη!) τιμή της ως τώρα καριέρας του.

Το Poor Things είναι πολλά πράγματα, τα οποία και γράψαμε από την πρώτη στιγμή στην ενθουσιώδη αρχική μας κριτική στο φεστιβάλ Βενετίας.

Αλλά ανάμεσά τους, είναι κι αυτό: Μια κατάθεση στο πνεύμα απόλυτης και δίχως όρους συνεργασία ανάμεσα σε δύο ανθρώπους. Όταν ο Λάνθιμος λέει πως το φιλμ είναι και της Στόουν, και διευκρινίζει το «μπροστά και πίσω από την κάμερα», δεν είναι μια απλή φιλοφρόνηση σε μια συχνή συνεργάτη.

Είναι η υπογράμμιση μιας μεγάλης συνεργασίας, μιας αληθινής καλλιτεχνικής συντροφικότητας και συμπόρευσης. Όλη η ταινία, που ακολουθεί τη διαδρομή μιας γυναίκας-Φρανκενστάιν καθώς μαθαίνει (και ζει) τα πάντα από την αρχή, είναι κάτι το εκστατικό, κι αυτό αφορά και τη σκηνοθεσία, και την ερμηνεία, και εν τέλει την ίδια την ύπαρξη του φιλμ.

Η εστίαση της ιστορίας δε φεύγει ποτέ από την Μπέλα κι η κάμερα δεν φεύγει σχεδόν ποτέ από την Στόουν. Ο Λάνθιμος χτίζει έναν τεράστιο κόσμο μες στον οποίο η Μπέλα ζει κάτι μεγαλύτερο από την ίδια την ζωή. Είναι πολύ πιθανό η Στόουν να μην δώσει ποτέ τέτοια ερμηνεία αν δεν είναι ο Λάνθιμος πίσω από την κάμερα. Είναι πολύ πιθανό, ο Λάνθιμος να μη δημιουργήσει ποτέ κάτι τόσο μεγαλόπνοο αν δεν είναι η Στόουν μπροστά από αυτήν.

Όπως είναι λογικό, είχαν πολλά να πουν όταν μίλησαν στους δημοσιογράφους σε δύο διεθνείς συνέντευξεις τύπου στις οποίες παρευρέθηκε μέσω zoom το News24/7 πριν λίγες ημέρες. Τόσο για τη συνεργασία τους και το πώς έχει εξελιχθεί στη διάρκεια των χρόνων, όσο και για το πώς χτίστηκε αυτή η ταινία, που ο Λάνθιμος προσπαθούσε εδώ και πάνω από μια δεκαετία να κάνει πραγματικότητα – αλλά συναντούσε αρνήσεις και αντιστάσεις. Αυτά είναι όσα είχαν να πούν.

ΓΙΑ ΤΑ ΟΣΑ ΑΠΟΛΑΜΒΑΝΟΥΝ ΣΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΥΣ

Έμμα Στόουν: Πες εσύ, Γιώργο. [σσ. Λέει το όνομα με σωστή προφορά του «γ», όπως θα λέγαμε το όνομα στα ελληνικά.] Πες.

Γιώργος Λάνθιμος: Είναι πολλά πράγματα. Από την αρχή, όταν πρωτογνωριστήκαμε, συνειδητοποιήσαμε ότι τα πάμε καλά. Γνωρίσαμε ο ένας τον άλλο από πριν ακόμα κάνουμε την Ευνοούμενη, γιατί χρειάστηκε καμιά διετία αφότου γνωριστήκαμε μέχρι να πάμε σε γυρίσματα.

Στη διάρκεια αυτού του διαστήματος γίναμε πιο φίλοι, μιλούσαμε για την ταινία και για διάφορα πράγματα. Κι όταν κάναμε την Ευνοούμενη έγινε προφανές ότι απλά διασκεδάζαμε δουλεύοντας μαζί, ήταν όλο κάπως αβίαστο.

Δεν χρειαζόταν να συζητήσουμε και πολλά, μπορούσαμε να επικοινωνήσουμε με ένα νεύμα ή μια χειρονομία. Κι αυτό μετράει πολύ γιατί δεν ξοδεύεις χρόνο. Δεν ξοδεύεις ενέργεια. Απλά προχωράς. Αυτό δημιούργησε πολλή εμπιστοσύνη μεταξύ μας. Αφού τελειώσαμε την Ευνοούμενη αρχίσαμε κατευθείαν να μιλάμε για το αν θα κάνουμε άλλα πρότζεκτ μαζί. Και τότε της έφερα το Poor Things.

Ναι, τι άλλο, Έμιλι;

Έμμα Στόουν: Δεν ξέρω. Νομίζω ότι απλά πραγματικά αγαπάμε ο ένας τον άλλον. Νομίζω ότι πραγματικά καταλαβαίνουμε ο ένας τον άλλο, και τα πηγαίνουμε πολύ καλά. Αλλά επίσης έχουμε πολύ σεβασμό και θαυμασμό μεταξύ μας. Νιώθω πως μπορώ να τον εμπιστευτώ απόλυτα ως σκηνοθέτη και συνεργάτη, κι αυτό είναι τόσο σπάνιο ως ηθοποιός, το να μπορείς απλά να παραδώσεις απόλυτα τον εαυτό σου και να ξέρεις πως προστατεύεσαι. Κι εσύ αλλά κι η ιστορία.

Και μπορούμε να κάνουμε πλάκα μεταξύ μας, μπορούμε να τσακωνόμαστε και μπορούμε να έχουμε ας πούμε μια αληθινή σχέση, κάτι που είναι εκπληκτικό. Κι είναι ο λόγος που νομίζω μου αρέσει να δουλεύω μαζί του ξανά και ξανά.

Του αρέσει γενικά να χτίζει ένα είδος κομπανίας. Όχι μόνο με τους ηθοποιούς αλλά και με το συνεργείο. Είναι οι ίδιοι άνθρωποι που επιστρέφουν, και νιώθεις ασφάλεια μαζί τους και πολύ κοντά τους. Υπάρχει κάτι σαν στενογραφία σε αυτή την επικοινωνία. Είναι ό,τι καλύτερο.

ΓΙΑ ΤΟ ΠΩΣ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙ ΝΑ ΓΥΡΙΣΕΙ ΤΗΝ ΤΑΙΝΙΑ ΓΙΑ ΜΙΑ ΔΕΚΑΕΤΙΑ

Γιώργος Λάνθιμος: Διάβασα το βιβλίο γύρω στο 2010-2011 και κατευθείαν με εντυπωσίασε. Μου έκανε εντύπωση που δεν είχε γίνει ταινία. Πήγα στη Γλασκώβη και γνώρισα τον Άλιστερ Γκρέι, είναι ένας υπέροχο, ιδιοσυγκρασιακός άνθρωπος, πολυτάλαντος, είναι και ζωγράφος. Πήρα τις ευλογίες του να κάνω τη διασκευή.

Αλλά μετά υποθέτω απορρίφθηκα όταν παρουσίασα την ιδέα μου για να την κάνω ταινία. Αλλά πάντα την είχα στο πίσω μέρος του μυαλού μου. Και συνέχισα στο μεταξύ να κάνω άλλες ταινίες και τελικά αφού κάναμε την Ευνοούμενη μου φάνηκε μια καλή ευκαιρία να προσπαθήσω να το πιτσάρω ξανά. Και ευτυχώς ήταν τότε η στιγμή. Μίλησα στον Τόνι για την ιδέα, του έδωσα το βιβλίο. Έχοντας μόλις δουλέψει μαζί στην Ευνοούμενη, τα πηγαίναμε καλά και ήξερα ότι θέλω να συνεχίσουμε να δουλεύουμε μαζί.

Κάποιες φορές αναρωτιέμαι αν τώρα ήταν τελικά η καλύτερη στιγμή να γίνει η ταινία. Αν την είχα κάνει πριν 10 χρόνια, ίσως, δεν ξέρω αν θα είχε την ίδια υποδοχή. Δε θα είχαμε κάνει την ίδια ταινία. Ποιος ξέρει; Όλα συμβαίνουν για κάποιο λόγο, υποθέτω.

❦❦❦

Γιώργος Λάνθιμος: Υπάρχει πολύ μικρή μνήμη σε σχέση με τους σκηνοθέτες. Και με τους ηθοποιούς ίσως, αλλά οι σκηνοθέτες κάνουν λιγότερες ταινίες υποθέτω. Οπότε κάποιες φορές όταν κάτι αποτύχει, τότε είναι πολύ δύσκολο να κάνεις το επόμενο πράγμα. Όπως και το αντίθετο.

Το ότι κάναμε την Ευνοούμενη με κάποιο μέγεθος επιτυχίας, αυτό σίγουρα μου επέτρεψε να κάνω το Poor Things, που δε μπορούσα να το κάνω πριν. Αλλά όταν έφτασε η στιγμή να το κάνω, τότε ήταν εύκολο, αν αυτό βγάζει νόημα. Το έκανα με απόλυτη δημιουργική ελευθερία και με στήριξη με κάθε τρόπο.

ΓΙΑ ΟΣΑ ΕΧΟΥΝ ΑΛΛΑΞΕΙ ΑΥΤΑ ΤΑ 10 ΧΡΟΝΙΑ

Γιώργος Λάνθιμος: Ο κόσμος έχει αλλάξει πολύ σε αυτά τα 10 χρόνια. Ή έστω αυτή η φούσκα του κόσμου μας που βλέπει αυτές τις ταινίες που κάνουμε. Η αντίληψη γύρω από τη θέση που μια γυναίκα έχει στην κοινωνία και το πώς σταδιακά συνειδητοποιήσαμε το πόσο κατασκευασμένη και περιορισμένη ήταν. Είναι κάτι πιο εμφανές σε εμάς τώρα και νομίζω οι περισσότεροι άνθρωποι προσπαθούν να καταλάβουν περισσότερα και θέλουν να αλλάξουν.

Υποθέτω πως οι απορρίψεις που πήραμε πριν 10 χρόνια… εν μέρει για να είμαι δίκαιος είναι ότι τότε δεν είχα κάνει ακόμα αγγλόφωνη ταινία κι αυτό θα έπρεπε να είναι ένα μεγάλο φιλμ. Οπότε κόσμος είχε απροθυμία γιατί έμοιαζε έτσι κι αλλιώς παράτολμο. Αλλά επίσης, νομίζω πως δεν καταλάβαιναν γιατί ήταν σημαντικό να πούμε την ιστορία αυτής της γυναίκας που προσπαθεί να χαράξει τη δική της διαδρομή και να κινηθεί στην κόσμο με τους δικούς της όρους.

Τώρα νομίζω αυτό είναι κάτι πιο κατανοητό και είναι πολύ πιο σημαντικό το να ειπωθεί και να μοιραστεί. Έχει να κάνει με τα μυαλά των ανθρώπων και το πώς είναι πιο ανοιχτά στην κατανόηση. Και στο να κοιτάνε πίσω και να λένε – πώς συμπεριφερόμασταν έτσι; Και πώς μπορεί η αντίληψη εκείνου του κόσμου να θεωρείται νορμάλ; Κι είμαι σίγουρος πως, σε 10 χρόνια από σήμερα, θα λέμε το ίδιο για κάτι άλλο.

❦❦❦

Γιώργος Λάνθιμος: Στην υποδοχή της ταινίας περίμενα ίσως περισσότερο δισταγμό. Αλλά φαίνεται πως η ταινία έχει γίνει αποδεκτή και κατανοητή για αυτό που είναι. Περισσότερο από όσο περίμενα. Κι αυτό είναι σπουδαίο.

ΓΙΑ ΤΟ ΠΩΣ Η ΕΜΜΑ ΕΓΙΝΕ ΠΑΡΑΓΩΓΟΣ ΣΤΟ POOR THINGS

Έμμα Στόουν: Μου αρέσει να δοκιμάζω πράγματα κι αν μου το επιτρέπουν, τότε τέλεια. Και λέω, να δουλέψω με τον Γιώργο, νιώθω εντελώς άνετα μαζί του. Τον θαυμάζω και τον σέβομαι σαν σκηνοθέτη και σαν άνθρωπο. Κι απλά δημιουργεί ένα φοβερό περιβάλλον.

Επίσης μου αρέσει το υλικό που τον ελκύει και ο τρόπος που λέει τις ιστορίες. Ήταν ένας συνδυασμός πραγμάτων. Τείνω να αγαπώ τα πράγματα που φτιάχνει, μου μιλάνε πολύ. Είναι υπέροχο να δουλεύω μαζί του, τα πάμε καλά κι έχουμε σπουδαία σχέση. Μόλις κάναμε το τέταρτο πρότζεκτ μας μαζί, που είναι τρομερό.

Νιώθω επίσης πάρα πολύ τυχερή για αυτό. Ο Γιώργος μου ζήτησε να είμαι παραγωγός στην ταινία. Μιλούσαμε για αυτή την ταινία τρία χρόνια και μου ζήτησε να είμαι παραγωγός και ενθουσιάστηκα. Δεν ξέρω αν άλλαξε τίποτα στη δυναμική μας, γιατί μιλούσαμε για τα πάντα ούτως ή άλλως. Αλλά είναι σημαντικό επιπλέον στοιχείο όταν μιλάμε για τη Μπέλα και για αυτή την ιστορία.

❦❦❦

Γιώργος Λάνθιμος: Είναι δύσκολο να εξηγήσω την συνεργασία μας γιατί είναι βασικά πολύ αβίαστη. Είναι εύκολο να μιλάμε για πράγματα, να συμφωνούμε σε πράγματα. Δε χρειάζεται να τα υπεραναλύουμε για να φτάσουμε κάπου. Υπάρχει μεγάλη εμπιστοσύνη μεταξύ μας μετά από τόσα χρόνια και έχουμε γίνει πολύ κοντινοί φίλοι. Μιλάμε πολύ για τα πάντα.

Και το γεγονός ότι είχε εμπλοκή στο πρότζεκτ από τόσο νωρίς λόγω της προϋπάρχουσας σχέσης μας, νομίζω τη βοήθησε να νιώσει μεγαλύτερη άνεση, να γνωρίζει τα πάντα από το στάδιο του σχεδιασμού του κόσμου, και των κουστουμιών μέχρι ακόμα και την πρόσκληση των άλλων ηθοποιών. Τον Γουίλεμ Νταφόε για παράδειγμα τον πήραμε τηλέφωνο μαζί. Οπότε είναι μια συνεχιζόμενη σχέση στην οποία διαρκώς χτίζουμε. Αλλά είναι κυρίως εμπιστοσύνη και εκτίμηση.

ΓΙΑ ΤΟ ΠΩΣ ΧΤΙΣΤΗΚΕ Η ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΕΜΜΑ ΩΣ ΜΠΕΛΑ

Έμμα Στόουν: Προσπάθησα να αφαιρέσω όση κρίση και ντροπή ήταν δυνατόν, γιατί επρόκειτο περισσότερο για μια αποσύνθεση στην πραγματικότητα, παρά σύνθεση.

Προφανώς η σωματικότητα κι η γλώσσα ήταν πράγματα στα οποία δουλέψαμε εκτενέστατα. Αλλά περισσότερο σημαντικό ήταν να αφεθώ, γιατί η Μπέλα είναι αγνή χαρά και περιέργεια, και δεν έχει ντροπή, δεν έχει τραύμα.

Είναι πολύ δύσκολο να βρεις ενήλικα άνθρωπο που δεν έχει συγκεκριμένες παβλοφικές αντιδράσεις σε συγκεκριμένα πράγματα ή συγκεκριμένες κρίσεις πάνω στον εαυτό του και σε άλλους. Αυτό ήταν το μεγάλο δώρο. Ότι ζει απλώς σε ένα μέρος διαρκούς ανακάλυψης.

Γιώργος Λάνθιμος: Ο χαρακτήρας δεν μοιάζει με τίποτα που έχουμε δει προηγουμένως. Οπότε δεν είχαμε τίποτα σε επίπεδο επιρροών. Νομίζω, κάποια στιγμή, της ζήτησα να δει τον Κάσπαρ Χάουζερ του Χέρτσογκ. Αλλά απλά για να εμπνευστεί από κάτι πολύ διαφορετικό και μοναδικό.

Έμμα Στόουν: Ναι, όχι για να το μιμηθώ.

Γιώργος Λάνθιμος: Όχι για να μιμηθεί. Οπότε ναι, νομίζω ήταν κάτι πιο ενστικτώδες. Και μια προσπάθεια να χτίσει πάνω στην εξέλιξη των συναντήσεων που έχει, και του κάθε περιβάλλοντος στο οποίο βρίσκεται. Και να προσπαθεί να αντιδράσει σε όλα αυτά και να φανταστεί πώς ένα ανθρώπινο πλάσμα σα τη Μπέλα θα αντιδρούσε σε κάτι τέτοιο. Όλα τα υπόλοιπα ήταν σωματικότητα. Κάναμε πολλές πρόβες, δοκιμάσαμε πράγματα. Ήταν όλα πολύ σωματικά και πολύ πρακτικά. Απλά την άφησα απόλυτα ελεύθερη.

ΓΙΑ ΤΟ ΑΝ ΗΤΑΝ ΔΥΣΚΟΛΗ Η ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΤΩΝ ΗΘΟΠΟΙΩΝ ΣΤΗΝ ΤΑΙΝΙΑ

Γιώργος Λάνθιμος: Η δική μου συμβολή ήταν κυρίως στις πρόβες. Όπου προσπάθησα να δώσω στους ηθοποιούς αυτοπεποίθηση και να τους κάνω να νιώθουν άνετα μεταξύ τους και με εμένα και με το υπόλοιπο συνεργείο. Για να ξέρουν πως μπορούν να δοκιμάσουν τα πάντα. Ώστε να δημιουργήσουμε αυτή την ομάδα και να μπορέσουμε να διασκεδάσουμε και να υπάρχει και ένα επίπεδο ελαφρότητας σε αυτό που κάναμε. Νομίζω ότι αυτό μεταφέρθηκε και στο σετ και τους έδωσε μια αίσθηση ασφάλειας και σεβασμού. Αλλά από εκεί και μετά ήταν όλο πάνω τους, στην πραγματικότητα.

Έμμα Στόουν: Το βρίσω τόσο ντροπιαστικό όταν ηθοποιοί λένε ότι η δουλειά τους είναι δύσκολη. Είναι ταπεινωτικό! Παρότι είναι δύσκολη. Δηλαδή μπορεί να έχεις κουραστεί φυσικά, κια υπάρχουν μέρες που φέρεσαι σκληρά στον εαυτό σου, και φυσικά σε νοιάζει πολύ αυτό που κάνει – αλλά το να πεις, ας πούμε «ω, είναι τόσο δύσκολο το να είσαι ηθοποιός» είναι τρελό για μένα.

Τώρα, με αυτό δεδομένο, φυσικά βρήκα κάποιες μέρες δύσκολες. [γελάει] Αλλά όχι στα αλήθεια, ξέρεις τι εννοώ. Είναι τόσο διασκεδαστικό. Είναι ένα πράγμα τόσο τυχερό, τόσο γεμάτο χαρά. Ακόμα κι όταν είναι μια πιο απαιτητική μέρα. Είναι δώρο. Και το να είμαι με αυτό το καστ και με αυτό το συνεργείο και με τον Γιώργο ξανά, είναι απλά το καλύτερο.

Κι ύστερα δουλέψαμε με τη σωματικότητα και με τη γλώσσα της Μπέλα, κι ύστερα ήρθαν τα υπόλοιπα. Αναλύσαμε το πώς θα αναπτυσσόταν σε αυτά τα συγκεκριμένα στάδια, οπότε πηδούσαμε από την κάθε μέρα στην επόμενη. Ούτε εγώ ούτε ο Γιώργος θέλουμε να μιλάμε πολύ για την ψυχολογία του χαρακτήρα και τι συμβαίνει στο εσωτερικό της, κι όλα αυτά. Το εξωτερικό της είναι εκεί, και μετά η δουλειά μου είναι να δουλέψω εσωτερικό. Κι αυτό έκανα.