Η ΕΜΦΥΛΗ ΒΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΣΕ ΑΡΙΘΜΟΥΣ

Αποκαλυπτική είναι η έρευνα της Eurostat για την έμφυλη βία στην Ελλάδα, με το 90% των γυναικών που συμμετείχαν να δηλώνουν πως “η άσκηση οποιασδήποτε μορφής βίας κατά των γυναικών από στενό/ή σύντροφο στην Ελλάδα σήμερα είναι αρκετά ή πολύ συχνή”.

Η έρευνα με τίτλο “Έμφυλη Βία κατά των γυναικών και άλλες μορφές διαπροσωπικής βίας στην Ελλάδα”, που χρηματοδοτήθηκε από τη Eurostat και πραγματοποιήθηκε από το ΕΚΚΕ, διενεργήθηκε από τον Ιανουάριο του 2021 μέχρι τον Απρίλιο του 2023 και βασίστηκε σε συνεντεύξεις 11.557 γυναικών.

“Οι σταθμίσεις που έγιναν επιτρέπουν αναγωγές στον πραγματικό πληθυσμό της χώρας που ανέρχεται σε 3.778.405 γυναίκες ηλικίας 18-74 ετών” αναφέρεται χαρακτηριστικά.

Να σημειωθεί ότι πρόκειται για την πρώτη ποσοτική έρευνα που έχει γίνει ποτέ στην χώρα μας ενώ για πρώτη φορά παρουσιάστηκαν δεδομένα και για τις 13 περιφέρειες της χώρας.

Όπως προέκυψε οι περιφέρειες στις οποίες καταγράφονται τα περισσότερα περιστατικά έμφυλης βίας είναι η Αττική (50,1%), η Κρήτη (46,6%), η Κεντρική Μακεδονία και η Δυτική Ελλάδα (34,4%).

Βασικά ευρήματα

• Το 90,1% των γυναικών που συμμετείχαν στην έρευνα πιστεύει ότι η άσκηση οποιασδήποτε μορφής βίας κατά των γυναικών από στενό/ή σύντροφο στην Ελλάδα σήμερα είναι αρκετά ή πολύ συχνή. Με άλλα λόγια, είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη η αντίληψη μεταξύ των ερωτώμενων ηλικίας 18-74 ετών ότι υπάρχει έντονη ενδοσυντροφική βία κατά των γυναικών στην Ελλάδα.

• Η αποτύπωση των πραγματικών διαστάσεων του φαινομένου της έμφυλης βίας. Σύμφωνα με την έρευνα,– 29,6% των γυναικών δηλώνουν ότι έχουν υποστεί σωματική βία,
  – 18,1% δηλώνει ότι έχει υποστεί σεξουαλική βία, και
  – 36,5% δηλώνει ότι έχει υποστεί σωματική ή σεξουαλική βία από οποιοδήποτε δράστη/ δράστιδα

Το 48% των νέων γυναικών υφίσταται ψυχολογική βία

Όμως η πιο συχνή μορφή βίας που δηλώνουν ότι υφίστανται οι γυναίκες σε ποσοστό 40,42% είναι η ψυχολογική βία, η οποία ασκείται μόνο σε στενές σχέσεις συντρόφων. Στην ψυχολογική βία περιλαμβάνονται συμπεριφορές και πράξεις συναισθηματικής κακοποίησης και ελεγκτικής συμπεριφορές, όπως υποτίμηση, ταπείνωση, απαγόρευση επαφής με φίλους, συγγενείς, απειλή κακοποίσης παιδιών ή στέρησης των γονεϊκών δικαιωμάτων και άλλα)

Όπως σημειώνεται,

• Οι γυναίκες ηλικίας 18- 29 ετών υφίσταται ψυχολογική βία σε ποσοστό 48%
• Οι γυναίκες ηλικίας 30-44 ετών υφίστανται ψυχολογική βία σε ποσοστό 45%

Όσο η ηλικία των γυναικών αυξάνει παρατηρείται μείωση του αντίστοιχου ποσοστού, αλλά σχεδόν μία στις τρεις γυναίκες ηλικίας 65-74 ετών (31,27%) δηλώνει ότι έχει υποστεί ψυχολογική βία.

Σχεδόν 30% των γυναικών βιώνει σωματική βία

Το 29,58% των γυναικών ηλικίας 18-74 ετών δηλώνουν ότι έχουν υποστεί σωματική βία κατά τη διάρκεια της ενήλικης ζωής τους, από οποιονδήποτε δράστη, δηλαδή ανεξάρτητα από το ποιος είναι/ήταν ο δράστης και ποια είναι/ήταν η σχέση τους μαζί του/της. συγγενικής σχέσης, γνωριμίας ή συνεργασίας.

Τα ποσοστά ανά ηλικιακή ομάδα, με φθίνουσα σειρά, έχουν ως εξής:

• Γυναίκες ηλικίας 30-44 ετών – 34,47%
• Γυναίκες ηλικίας 18-29 ετών – 32,24%
• Γυναίκες ηλικίας 45-64 ετών – 29,93%
• Γυναίκες ηλικίας 65-74 ετών – 18,87%

Στην έρευνα καταδεικνύεται ότι οι γυναίκες βίωσαν ή βιώνουν σωματική βία κυρίως από τον στενό/ή σύντροφο σε ποσοστό 20,4% και λιγότερο από μη σύντροφο (15,6%).

Σημειώνεται ότι ως σωματική βία ορίζεται ως εσκεμμένη συμπεριφορά άσκησης πράξεων άμεσης σωματικής βίας εναντίον άλλου ατόμου που αποσκοπεί στην πρόκληση πόνου και φόβου και έχει ως αποτέλεσμα σωματικές κακώσεις.

Σχεδόν το 20% των γυναικών έχει υποστεί σεξουαλική βία

Όσον αφορά τη σεξουαλική βία από την έρευνα προέκυψε ότι το 23,49% των γυναικών ηλικίας 18-29 ετών και περίπου 2 στις 10 γυναίκες ηλικίας 30-44 ετών έχουν υποστεί σεξουαλική βία (20,01%), που αφορά την ανεπιθύμητη σεξουαλική συμπεριφορά που επιβάλλεται συμπεριλαμβανομένου του βιασμού και της απόπειρας βιασμού.

Επιχειρώντας αναγωγή στο σύνολο του πληθυσμού των γυναικών, προκύπτει ότι το συνολικό ποσοστό των γυναικών του δείγματος που έχει υποστεί σεξουαλική βία (18,09%) αντιστοιχεί σε περίπου 683.000 γυναίκες.

Το ποσοστό των γυναικών που δηλώνουν ως δράστη στενό/ή σύντροφο ανέρχεται σε 5,9% και μη σύντροφο 14,5%.

2 στις 5 γυναίκες υφίστανται σεξουαλική παρενόχληση στον χώρο εργασίας τους

Περισσότερες από 2 στις 5 γυναίκες που συμμετείχαν στην έρευνα (42,6%) και εργάζονται ή είχαν εργαστεί στο παρελθόν φέρονται να έχουν υποστεί σεξουαλική
παρενόχληση στην εργασία τους τουλάχιστον μια φορά κατά τη διάρκεια του εργασιακού τους βίου.

Σεξουαλική παρενόχληση στην εργασία δήλωσε το 54,6% των γυναικών 18-29 ετών, οι μισές γυναίκες ηλικίας 30-44 ετών (49,5%) ενώ οι γυναίκες ηλικίας 65-74 ετών έχουν υποστεί τέτοια μορφή βίας σε ποσοστό 27,8%.

Οι συχνότερες μορφές σεξουαλικής παρενόχλησης είναι:

• επίμονο ή απρεπές ‘κοίταγμα’ – 34,2%
• απρεπή αστεία σεξουαλικού περιεχομένου ή προσβλητικές παρατηρήσεις για το σώμα – 26,5%
• αυθαίρετη φυσική επαφή πχ. στενό πλησίασμα, άγγιγμα σε κάποιο σημείο του σώματος – 18,3%
• απρεπείς προτάσεις για ραντεβού που έκαναν τις ερωτώμενες να νιώσουν προσβεβλημένες ή φοβισμένες – 17,2%
• απρεπείς προτάσεις για οποιαδήποτε σεξουαλική δραστηριότητα – 11%

Μεταξύ των γυναικών ηλικίας 18-74 ετών που έχουν πέσει θύματα σεξουαλικής παρενόχλησης τουλάχιστον μία φορά στην επαγγελματική τους ζωή, το 45,1% υποδεικνύει ως δράστη άνδρα συνάδελφο ή συνεργάτη από το επαγγελματικό περιβάλλον, 41,9% αναφέρουν άνδρα σε διευθυντική θέση (αφεντικό ή προϊστάμενο), και 36,8% περιγράφουν άνδρα από το επαγγελματικό περιβάλλον αλλά με λιγότερο στενή επαγγελματική σχέση (π.χ. πελάτης, ασθενής κλπ.)

Υψηλα ποσοστά stalking στις νέες γυναίκες

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα αυξημένα ποσοστά της μη εμφανούς παρακολούθησης ή παρενόχλησης, γνωστής και ως stalking,

Συγκεκριμένα αναφέρεται, το 26,1% των γυναικών δηλώνει πως έχει βιώσει κάποια μορφή stalking κατά τη διάρκεια της ενήλικης ζωής τους, δηλαδή εσκεμμένη επαναλαμβανόμενη απειλητική συμπεριφορά εναντίον τους, βιώνοντας φόβο για την ασφάλειά τους.

Όπως σημειώνεται πρόκειται για μία μορφή βίας που βιώνουν συχνότερα οι πιο νεαρές γυναίκες, σε ποσοστό 35,2% (γυναίκες ηλικίας έως 29 ετών).

Ο δράστης της μη εμφανούς παρακολούθησης ή παρενόχλησης (stalking) φαίνεται πως είναι κυρίως άνδρας (92,8%) και μη σύντροφος (79,3%) ενώ σε μικρότερο ποσοστό της τάξης του 26,7% καταγράφεται ως δράστης οποιοσδήποτε είχε στο παρελθόν ή έχει σήμερα στενή σχέση με το θύμα (στενός σύντροφος).

Τέσσερα βασικά συμπεράσματα

Πρώτον ότι η σωματική, κατά κύριο λόγο, και η σεξουαλική βία δευτερευόντως αναφέρθηκαν συχνά στις σχέσεις των γυναικών με τον τωρινό ή κάποιο πρώην σύντροφο.

Δεύτερον, ότι η σωματική και η σεξουαλική βία κατά των γυναικών σε πλείστες των περιπτώσεων αφορά πολύ συχνά και άνδρες δράστες που δεν είναι  σύντροφοι των θυμάτων.

Τρίτον, η σεξουαλική παρενόχληση στο χώρο της εργασίας αποτελεί ένα επίσης σημαντικό πεδίο όπου οι άνδρες, τις περισσότερες φορές υψηλότερης ιεραρχικής θέσης συγκριτικά με τις γυναίκες, κάνουν κατάχρηση της θέσης τους και ασκούν βία κατά των εργαζόμενων γυναικών.

Τέταρτον, παρατηρείται αξιόλογο ποσοστό μη εμφανούς παρακολούθησης/ παρενόχλησης (stalking) των νεότερων σε ηλικία γυναικών (μια στις τρεις νέες γυναίκες υφίστανται τέτοιες συμπεριφορές) που στην πραγματικότητα βιώνουν αρνητικές συμπεριφορές που ποικίλουν από τη λήψη ανεπιθύμητων μηνυμάτων (και μέσω κοινωνικών δικτύων), μέχρι τη στενή παρακολούθησή τους.