Ο ΖΩΡΖ ΠΙΛΑΛΙ ΣΤΟ NEWS 24/7: “ΟΙ ΛΑΪΚΟΙ ΤΡΑΓΟΥΔΙΣΤΕΣ ΤΟΥ ΣΗΜΕΡΑ ΕΙΝΑΙ ΣΑΝ ΚΑΤΙ ΤΣΑΚΑΛΙΑ ΠΟΥ ΑΛΥΧΤΟΥΝ”
Ο Γιώργος Πιλάλας, ή αλλιώς ο Κροταλίας της Ασφάλτου, “τη λέει” σε όσους κλαυθμηρίζουν στα σκυλάδικα.
Χειμαρρώδης, σκανδαλωδώς “διαβασμένος” και αθεράπευτος bluesman επιστρέφει στο πάλκο με τη σύγχρονη σατιρική παράσταση “Οχλοδοξία” και τα χιλιάδες κακώς κείμενα που ανυπομονεί να αποδομήσει.
Ο λόγος για τον Ζωρζ Πιλαλί ή Γιώργο Πιλάλα (ή Γιώργο Παπαδόπουλο) που διατηρώντας την όρεξη ενός… πρωτοεμφανιζόμενου, συνεχίζει να γράφει και να παρουσιάζει εδώ και πάνω από 30 χρόνια παραστάσεις όπου τα blues και το ρεμπέτικο συναντούν αρχαίους φιλόσοφους και μεγάλους ποιητές. “Πλάθει” τη γλώσσα σατιρικά όπως μόνο αυτός ξέρει και το αποτέλεσμα έρχεται να προβληματίζει το ακροατήριο με έναν τρόπο τουλάχιστον… πρωτόγνωρο.
Αν είσαι από χωριό θα κατάλαβες ίσως ότι το όνομα με το οποίο έγινε γνωστός προέρχεται από το πιλαλώ, δηλαδή το ρήμα που σημαίνει τρέχω ορμητικά. Τρεχαντήρι από μικρός και στα πόδια και στο μυαλό, ο Γιώργος έχει, μεταξύ άλλων, γράψει τη δική του πρωτότυπη σελίδα στην ροκ (blues) ιστορία της ημεδαπής.
Τα live του θρυλικά – όπως τα περιγράφουν όσοι τον έχουν δει εν δράσει εκεί στις αρχές των 90ς την εποχή που έφτιαξε τον δίσκο “Θεοκωμωδία” (1994). Κάπως νομοτελειακά τα blues συνάντησαν το σκυλάδικο και σιγά σιγά γεννήθηκε η σατιρική περσόνα ‘Ζωρζ Πιλαλί’. Συνεργάστηκε με τον Δημήτρη Πουλικάκο, τον Μηλιώκα, τον Παύλο Σιδηρόπουλο, αλλά και τους Louisiana Red, Philippe “Doudou” Guillerier, καθώς και με τον περίφημο Αμερικανό κιθαρίστα και ερευνητή της world μουσικής, Bob Brozman.
Ο Γιώργος Πιλάλας – ή αλλιώς ο Ακαδημαϊκός, ο “Κροταλίας της Ασφάλτου” ή ο “Θάνατος της Αμερικής” (τον προσφωνούν “θάνατο” στα live οι ενθουσιώδεις θιασώτες του) με υποδέχθηκε στο διαμέρισμά του σε μια ήσυχη γειτονιά στην Άνω Κυψέλη.
Ετοιμάζοντας ένα εσπρεσάκι στην κουζίνα του σπιτιού του, το βλέμμα του έπεσε φευγαλέα στην μίνι “πράσινη όαση”, που φαίνεται από το παράθυρο. Το “πίσω” παρκάκι με τον φοίνικα, όμως δεν είναι το πιο συναρπαστικό πράγμα στο διαμέρισμα του Ζωρζ. Ένας ολόκληρος κόσμος “κάθεται” πάνω στα ράφια της βιβλιοθήκης του. Εκεί “συγκατοικούν” ποιητές – καταραμένοι και μη – φιλόσοφοι, διανοητές, αρχαίοι συγγραφείς, σύγχρονοι συγγραφείς και στη μέση ένα τοτέμ. Το… πιστοποιητικό των blues μέσα σε κορνίζα! “Ο George ‘Zorz’ Pilali αναγνωρίζεται και συμπεριλαμβάνεται ως Legendary Καλλιτέχνης των Blues από την Ελλάδα στο Blues Hall Of Fame (2016)”. Εντυπωσιακό! Το κοιτάει και χαμογελάει.
Και κάπου εκεί μαζί με τον Εμπειρίκο, τον Καμύ, τον Γκαίτε, και τον Καβάφη κάτω από τις σέπια κλασικές φωτογραφίες των 70ς, άλλη μία παρέλαση. Μπροστά από τη βιβλιοθήκη καμιά δεκαριά γυαλιστερές κιθάρες στέκουν σαν αγέρωχοι στρατιώτες λίγο πριν από τη μάχη. “Είναι τα εργαλεία μου” λέει με καμάρι και παραδέχεται: “μπαίνεις σε μια διαδικασία να ξοδεύεις χρήματα για τις κιθάρες και να κρατάς μια σχέση με το αντικείμενο. Το να ασχοληθείς, να ψάξεις να βρεις την κιθάρα που θέλεις έχει την πλάκα του, είναι πολύ ωραίο” μας λέει και φωτίζονται τα μάτια του όταν θυμάται ότι την πρώτη κιθάρα τού την είχε πάρει ο πατέρας του όταν ήταν μικρός. Κάπου διάβασα ότι είχε απειλήσει να πηδήξει από το παράθυρο, αν δεν την αποκτούσε. Τώρα έχει ολόκληρη συλλογή!
“Ο ύστατος εφηβισμός ενός γηραλέου κόσμου”
Ο Πιλαλί είναι αυτό το άτομο που όταν ξεκινάει να μιλήσει νιώθεις μια ομοβροντία λέξεων να έρχεται κατά πάνω σου. Δίνει την άδεια στις σκέψεις του να εκφραστούν αβίαστα, η μία αγκυροβολώντας με φυσικότητα, και ορμητικά, πάνω στην άλλη. Το να διακόψεις μοιάζει σχεδόν… ύβρις. Με την ίδια ευκολία που σαρκάζει για την Ακρόπολη και προτείνει σε όσους σκέφτονται “και καλά” να τη γκρεμίσουν “άστη φίλε μην ασχολείσαι θα πέσει από μόνη της αν δεν έχει καλή στατική μελέτη”, με την ίδια ευκολία μπαίνει στη συζήτησή μας η αρχαία τραγωδία, ο Οβίδιος, ο Μολιέρος, οι “πλύστρες” ΜΚΟ και οι κομμουνιστικές φαβέλες.
Η συνάντησή μας έγινε με αφορμή την “Οχλοδοξία” τη νέα παράσταση που ανεβάζει στην Αθήνα. Και όπως το φανερώνει η λέξη κατακεραυνώνει με κείμενα και μουσική τις δοξασίες του όχλου! “Ο ύστατος εφηβισμός ενός γηραλέου κόσμου. Τα περίεργα και παράδοξα συμβεβηκότα άτινα παριστάνονται και ιστορούνται εις την σκηνήν δύνανται να προξενήσουν εις το φιλοθεάμον κοινόν ρίγη διανοητικής συγκινήσεως.” Ο Ζωρζ Πιλαλί, αρέσκεται να μιλάει, να γράφει και να συνομιλεί με το κοινό στην καθαρεύουσα, γιατί όπως λέει, “είναι ευσύνοπτη, περιεκτική, αυστηρή και λίαν χιουμοριστική”. Χιούμορ βέβαια δεν παραδέχεται ότι έχει πολύ. “Για το χιούμορ αυτό που έχω είναι έναν ωραίο ορισμό: Είναι η παιδαριώδης διάθεσις της φιλοσοφίας” μας λέει και ξεκινάει να θυμάται τα blues.
Το ξεκίνημα στα blues ήταν έρωτας
Ο Ζωρζ Πιλαλί γεννήθηκε στα Σεπόλια το 1958 και η καταγωγή του, από την πλευρά του πατέρα του, είναι από τον Προυσό της Ευρυτανίας. Ακούγοντας τη ζωή του δεν γίνεται παρά… να γκουγκλάρεις συνεχώς ονόματα για να ξαναθυμηθείς περίπου όλη την ιστορία του ελληνικού ροκ.
“Μου άρεσε από πάντα η καθαρεύουσα, αλλά μικρός δεν ήμουν απλά από τους τελευταίους μαθητές, ήμουν ανύπαρκτος. Ήθελαν να με διώξουν από όλα τα σχολεία. Είχα μείνει στη Δευτέρα Γυμνασίου, να φανταστείς. Αλλά τελικά τα πράγματα σου αποκαλύπτονται στην πορεία της ζωής σου. Στην πορεία κάπου τα συναντάς ή σε συναντούν. Εμένα με συνάντησαν.
Ο πατέρας μου γεννήθηκε στον Προυσσό και ήρθαν στην Αθήνα με τον αδερφό του, όπου σπούδασαν και οι δύο ιατρική. Παίζει τον ρόλο του κι αυτό, στη δική μου την πορεία. Ένα παιδί, όσο και να μη θέλει, όσο και να μην μπορεί, ακολουθεί τα χνάρια του πατέρα του. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, όταν π.χ. ο πατέρας είναι πολύ βίαιος, το παιδί αποκόβεται. (πιάνει στα χέρια του ένα βιβλίο από το τραπεζάκι) Βλέπεις εδώ τον Φάουστ; Αυτό το βιβλίο το έχει μεταφράσει ο καθηγητής της Ιατρικής, Κωνσταντίνος Μέρμηγκας. Τους βοηθούς του τους είχε καθηγητές ο πατέρας μου.
Οι γιατροί εκείνη την εποχή ήταν άλλοι άνθρωποι, είχαν κάποιες αρχές. Είχαν την τέχνη τους και την επιστήμη τους και δεν πήγαιναν για τα χρήματα. Οπότε δεν μπορώ να παρεκκλίνω εγώ από αυτό. Όχι γιατί μου το επιβάλλει κανένας, αλλά γιατί έτσι έχω μάθει. Δεν μπορεί κάποιος να με δελεάσει με χρήμα. Εγώ δεν μπορώ να ζήσω χωρίς αυτό που κάνω – χωρίς τις παραστάσεις, το γράψιμο και τη μουσική – και δεν έχει νόημα η ζωή μου χωρίς αυτό.
Πιστεύω, γενικότερα, ότι παίζει ρόλο η “καταγωγή”. Δεν μιλώ για την ταξική, αλλά για την πνευματική. Διότι υπάρχει ένας χαρακτήρας ο οποίος καθοδηγεί και πρέπει να καθοδηγεί τα πράγματα. Είναι ένας ηνίοχος δηλαδή. Μου έλεγε κάποια στιγμή ο Γιώργος Γαβαλάς, ο οποίος έπαιζε τρομπέτα και μπάσο στο συγκρότημα “Λαιστρυγόνα” του Σαββόπουλου (και στο τραγούδι ‘Δημοσθένους Λέξις’) “προχθές σκέφτηκα κάτι που το είχε πει ο Ηράκλειτος”. Εντάξει, του λέω, λογικό είναι διότι όταν παίρνεις ακριβώς στον ίδιο δρόμο και μπαίνεις μέσα στην ίδια σκέψη, εκεί θα τους συναντήσεις όλους.”
Εκεί στα μικράτα πώς ξεκίνησαν όλα; Τι μουσικές ακούγατε και ποια ήταν τα “στέκια” σας;
“Η αδερφή μου είχε μία φίλη και εγώ έκανα παρέα με τον αδερφό της. Και η φίλη της κάποια στιγμή απαγόρευσε στον αδερφό της να κάνει παρέα μαζί μου, γιατί ήμουν τρελός. Γιατί ήμουν όμως τρελός; Διότι ήμουν 10 ετών και του έλεγα ότι έχω δικό μου ροκ συγκρότημα και παίζω σε συναυλίες. Βλέπεις λοιπόν η φαντασία του παιδιού προϊδεάζει. Θυμάμαι, πήγαινα κι έβλεπα κάποιον να παίζει κιθάρα και καθόμουνα σαν χαζός και κοίταζα. Ήξερα δηλαδή από την αρχή τι πρόκειται να κάνω. Γιατί αν μπεις μέσα σε αυτόν τον χώρο ξαφνικά, έτσι ξαφνικά μπορείς να φύγεις ή να παρεκκλίνεις. Διότι οι πειρασμοί είναι πολλοί και μεγάλοι.
Κιθάρα μου είχε πάρει ο πατέρας μου από μικρό παιδί. Μαγνητίστηκα από αυτόν τον χώρο, εκεί υπήρχε ένας έρωτας. Είναι το 1970, όταν είμαι πλέον 13-14 ετών και είμαι ένα παιδί το οποίο “γυρίζει” να μάθει αυτή τη μουσική στα μέρη στα οποία παιζόταν. Υπήρχαν ας πούμε κάποια συγκροτήματα που έκαναν πρόβες, μέσα κι εγώ, πιτσιρίκι τελείως. Γυρνάγαμε παρέες στο Περιστέρι και στα Σεπόλια και στο κέντρο της Αθήνας. Τότε άκουγα διάφορα: Buddy Guy, Hendrix, Albert King, B.B. King, Otis Spann, Roy Buchanan. Δεν υπήρχαν πολλοί δίσκοι, κυρίως κασέτες (και ό,τι υπήρχε στο ιστορικό δισκάδικο “Pop Eleven”).
Τα μπλουζ με είχαν συνεπάρει. Πήγαινα και άκουγα ό,τι έπαιζε σε ένα μικρό κλαμπ, στο “Ελατήριο” στη Χέυδεν. Τότε έπαιζαν διάφορα συγκροτήματα: οι Νώε, οι Morka. Έβλεπα και τον Κώστα Ντουρουτζή ο οποίος έπαιζε πολύ ωραία κιθάρα. Πήγαινα λοιπόν τα απογεύματα – γιατί είχαν και απογευματινές – έπαιρνα μια πορτοκαλάδα και καθόμουν από κάτω και τους άκουγα να παίζουν, αποσβολωμένος. Μάλιστα ο μάνατζέρ τους τότε, ο Παύλος Δαμιανάκος, κάποια στιγμή άρχισε να με βάζει τζάμπα γιατί έβλεπε τώρα έναν πιτσιρικά ο οποίος καθόταν συνεχώς και έβλεπε μαγεμένος και σου λέει τώρα βάλτο έτσι το παιδί, έχει έρθει τόσες φορές.
Μετά πήγαινα, ας πούμε, και έβλεπα τον Σαββόπουλο, ο οποίος τότε γοήτευε τη νεολαία της εποχής του με τη μπάντα “Λαιστρυγόνα”. Ήταν ο μοναδικός εκφραστής εκείνης της εποχής. Και αυτά τώρα που λέγονται για τον Ντίλαν, ορίστε ο Ντίλαν εδώ είναι άντε να τον πάρουν να κάνουν κι εκείνοι αυτό που έκανε ο Σαββόπουλος. Και ο Woody Guthrie είχε τους “δικούς” του ανθρώπους και τι έγινε; Δεν είναι κλοπή, είναι… υπενθύμιση. Όταν θα κλέψεις, θα φανεί σαν τον Βλάχο με το ημίψηλο. Εδώ δεν είναι κλοπή, το υπενθυμίζεις.
Ο Σαββόπουλος είναι χαρισματικός και τα έργα του είναι σπουδαία και ένα πιστεύω που κάνει την τεράστια διαφορά είναι το “Αχαρνής / Ο Αριστοφάνης Που Γύρισε Από Τα Θυμαράκια”, όταν τον καλεί ο Κουν να κάνει τη μουσική. [Ένα έργο που έκανε πρεμιέρα τον Δεκέμβρη του 1976 στη μπουάτ “Ρήγας” της Πλάκας και κυκλοφόρησε σε δίσκο το 1977. Στους «Αχαρνής» συμμετείχαν τραγουδώντας ο Πάνος Κατσιμίχας, ο Νίκος Παπάζογλου, ο Ηλίας Λιούγκος, ο Βαγγέλης Ξύδης και ο Κώστας Γεωργίου από τα “Ανάκαρα”]
Και τότε λοιπόν ξεκινήσαμε να φτιάχνουμε κάποια συγκροτήματα. Φτιάξαμε το συγκρότημα ο “Ερπιόδωρος Και Οι Εκφραστικοί Αναβάτες Του”, κάπου στο 1976, όπου παίζουμε διάφορες διασκευές και ροκ κομμάτια των Lynyrd Skynyrd, αλλά και τραγούδια του Δημήτρη του Πουλικάκου όπως τα “Χθεσινά Τρένα”, το “Έχουν Κακούς Σκοπούς”, τον “Ανεπρόκοπο”.”
Ο Μήτσος ήταν ο Τζόε Ντάλτον, ο μικρότερος
Πώς έγινε η γνωριμία με τον Δημήτρη Πουλικάκο;
“Με τον Πουλικάκο γνωριστήκαμε όταν έφτιαξα την “Θεοκωμωδία” το 1994. Είχα διασκευάσει τον “Μπάμπη το Φλου” και το “Άμα το λέει η σούφρα σου”, όπου η σούφρα εδώ είναι το κέντρο των συναισθημάτων.
Η γνωριμία έγινε εκεί και τα ταιριάξαμε σαν χαρακτήρες. Ο Μήτσος ήταν το πιο μικρό παιδί της παρέας. Ήταν ο “Τζόε Ντάλτον” και ο πιο ατακτούλης. Τότε εγώ είχα την ιδέα να ενσωματωθούν επί σκηνής τα κείμενα του Κουτρουμπούση και κάποια του Πουλικάκου. Και να μπουν ενδιάμεσα από τα τραγούδια αυτά τα λογοπαίγνια, τα οποία έκανα τότε. Έκατσα και έφτιαξα λοιπόν αυτά τα δελτία Τύπου, όπου ο Μήτσος παρουσιαζόταν ως “Χερ προφεσόρ Μητς Πουλικακόφ, ή Μήτρος ή Πουλίκα, ο οποίος άδει ποιήματα ιδιοφυή μετά αναλόγου υπερβάλλοντος ζήλου” και κάτι τέτοια. Και τον είχαμε βάλει σε μία καρέκλα παραπληγικού και από εκεί διάβαζε τα κείμενα του Κουτρουμπούση. Τα live αυτά έγραψαν ιστορία.
Παίξαμε κάνα δύο χρόνια μαζί τη “Θεοκωμωδία”, αλλά μετά το πράγμα είχε εξοκείλει και γινόταν περισσότερο χαβαλές, παρά κάτι ουσιώδες. Τα μπλουζ της “Θεοκωμωδίας” τα στείλαμε στον Bruce Iglauer, που ήταν Αμερικανός μεγαλοπαραγωγός της δισκογραφικής Aligator. Μιλάμε για σημαντική προσωπικότητα γιατί αυτοί οι άνθρωποι ήταν και δημιουργοί. Όπως ήταν ήταν ο Brian Epstein για τους Beatles. Και μας απάντησε τότε, το 1994, ότι ‘ο Ζωρζ είναι ένας ισάξιος των μεγάλων κιθαριστών και έφερε τη νέα αίσθηση στα μπλουζ’. Γιατί μέχρι τότε τα μπλουζ δεν παιζόντουσαν έτσι. Βέβαια εγώ μετά σταματάω να παίζω μπλουζ με αυτή τη φόρμα, διότι πλέον μπαίνω μέσα στη σύγχρονη κλασική μουσική, η οποία μου αρέσει πάρα πολύ και ασχολούμαι με αυτήν.”
Τι φάση είναι ο Ζωρζ Πιλαλί; Είναι μία περσόνα; Είναι αρχέτυπο; Είναι κυρίαρχη υποπροσωπικότητα;
“Κοίταξε, απλά είναι τα πράγματα, το “Ζωρζ Πιλαλί” το βάζεις μπροστά και ξεμπερδεύεις. Δηλαδή φτιάχνεις μια ιδιόμορφη περσόνα, της βάζεις μέσα ψυχή και αγαπιέται. Τον Ντόναλντ δεν τον αγαπάς; Κάτι έχει ο Ντόναλντ μέσα του ή ο Καραγκιόζης στο θέατρο Σκιών.
Αυτά όλα ξεκίνησαν πολύ νωρίτερα. Όταν ήμασταν στο Γυμνάσιο με τον Σπύρο τον Πάζιο (από τα πρώτα μέλη των Μουσικών Ταξιαρχιών, με τον Τζίμη Πανούση), τον Τόλη Κετσελίδη και τον φίλο μου τον Θανάση Παφίλη (καμία σχέση με τον πολιτικό) κάναμε αυτοσχέδια θέατρα στο δρόμο (εκεί γύρω στην μεταπολίτευση) και κάναμε και ηχογραφήσεις στο σπίτι. Σκεφτόμασταν διάφορους χαρακτήρες, ντυνόμασταν ψηλοκάβαλοι, και τους παίζαμε. Ένας από αυτούς λοιπόν ήταν ο λαϊκός τραγουδιστής του σκυλάδικου, μια κιτς παρωδία.
Και φτάσαμε έτσι στο 1982 που κάναμε τον δίσκο “Επιθυμία” [στον οποίο περιλαμβάνεται μεταξύ άλλων το άσμα “Μπετονιέρα”: Τη μπετονιέρα μην κατηγοράς, αυτή σου δίνει για να φας]. Η “Επιθυμία” δεν βγαίνει έτσι ξαφνικά γιατί μαζεύονται κάποιοι τυχαίοι. Πάντα ο πρώτος δίσκος είναι ο δίσκος της παρέας και εμείς τότε κάναμε πραγματικά την πλάκα μας. Και ο πρώτος δίσκος της παρέας ενδεχομένως να είναι και ο καλύτερος που μπορεί να κάνει αυτή η παρέα. Όπως και του Πουλικάκου το “Μεταφοραί Εκδρομαί Ο Μήτσος”.
Τότε είχαμε μια γνωστή μας κοπέλα, τη Βιργινία Παπαδοπούλου, η οποία εργαζόταν στην Ε.Μ.Ι. και εκεί διευθυντής ήταν τότε ο Πετσίλας [μύθος της ελληνικής μουσικής βιομηχανίας, άλλοτε παντρεμένος με τη Νάνα Μούσχουρη]. Εκεί γνωρίζουμε τον Χάρρυ Κλυνν. Μου λέει ‘και τι θα λέει ο τραγουδιστής αυτός;’, ο Γιώργος Πιλάλας; Και κάθομαι και φτιάχνω το κείμενο “και κλάμα η κυρία”, το οποίο χρησιμοποίησε χωρίς την άδειά μου και φυσικά η δικαστική απόφαση βγήκε υπέρ μου και δικαιώθηκα.”
Τα σκυλάδικα είναι το ελληνικό καμπαρέ
Τι πιστεύει ο Πιλαλί για τα σημερινά σκυλάδικα και τη λαϊκή μουσική;
“Αυτό έχει μεγάλη πλάκα. Διότι ένας λαϊκός τραγουδιστής κάποτε είπε σε έναν φίλο μου το ανήκουστο, να του διδάξω να τραγουδάει. Εμείς εκείνη την εποχή γελούσαμε που παριστάναμε όλο αυτό το πράγμα. Ήταν παρωδία. Και για να παίξω τον χαρακτήρα αυτόν ανακαλούσα από μέσα μου τι; Ό,τι πιο βλακώδες υπήρχε. Είναι ένα διανοητικά και συναισθηματικά ανόητο θέαμα. Και αρχίζεις να τραγουδάς και να κλαυθμηρίζεις σαν τσακάλι.
Σήμερα τους λαϊκούς τραγουδιστές τους έχω ονομάσει “ρωμιορωμά“. Είναι σαν κάτι τσακάλια που αλυχτούν. Και ερωτώ ποιες γυναίκες είναι αυτές που θέλουν να διαιωνίσουν το είδος τους με αυτά τα πρότυπα; Ακούς ένα σύγχρονο ερωτικό λαϊκό τραγούδι και σε συνεπαίρνει; Αυτό είναι το πρότυπο που έχεις εσύ; Και ποιο είναι το πρότυπο του ανδρός; Αυτή η φωνή και η χροιά;
Τα σκυλάδικα υπάρχουν και πάντα θα υπάρχουν διότι είναι το ελληνικό καμπαρέ και αυτό ανθεί στην επαρχία, αλλά χωρίς τον… Μπρεχτ! Το σκυλάδικο δημιουργήθηκε για τους νεόπλουτους, και ειδικά για τους εργολάβους και γι αυτούς έφτιαχναν τα τραγούδια της πίστας. Για να μπορούν να βγαίνουν τραγουδιστές 65 χρόνων σήμερα και να κλαυθμηρίζουν για την αγαπημένη τους. Μα πόσο ετών είναι αυτή η αγαπημένη τους; 65, 60; Δεν νομίζω. Μήπως είναι 25;
Γενικά διακρίνω κι έναν παλιμπαιδισμό. Πρέπει πιστεύω να έχεις ένα έργο ανάλογο με την εποχή σου. Δεν μπορεί να παριστάνεις τον 18χρονο επί σκηνής, είναι γελοίο. Αναφορές να έχεις, οπωσδήποτε πρέπει να έχεις. Αλλά σας παρακαλώ πολύ να έχετε και κάτι άλλο να προτείνετε, καινούργιο. Κάτι τέτοιοι 65χρονοι πάνε και κλέβουν το χαρτζιλίκι των μικρών παιδιών.
Όπως ας πούμε για την ηλικία του δεν είναι ένας 65χρονος ρόκερ, ο οποίος αναμασάει τα ίδια και τα ίδια μέσα από μια δήθεν ερασιθάνατον αίσθηση, έτσι ρομαντική. Και δεν έχει “αυτοκτονήσει” ακόμα. Διότι από τα 20 θα έπρεπε να έχει “αυτοκτονήσει” ως ρομαντικός ποιητής. Έχεις δει κανέναν αυθεντικό ρομαντικό ποιητή να πεθαίνει ας πούμε… υπέργηρος;”
Μιας που λέμε για ρομαντικό ποιητή πώς γνωρίσατε τον Σιδηρόπουλο;
“Ο Σιδηρόπουλος ήταν μια άλλη περίπτωση. Παίξαμε μαζί στο Rodeo το 1987. Αυτός ήταν πραγματικά ένας ευγενής. Είχε έναν προορισμό στην τέχνη του, και τον εκπλήρωσε. Ήξερε ακριβώς τι ήθελε και το έφερε εις πέρας σε τέτοιο σημείο, ώστε όλο αυτό το πράγμα να μην τον επηρεάσει. Να μην τον “περάσει” δηλαδή η χρήση ηρωίνης που έκανε και να μπορέσει να φτάσει αυτό που ήθελε να ολοκληρώσει. Και το έπραξε. Το ολοκλήρωσε το έργο του.
Διατηρούσε την μπάντα του, ήταν ενεργός και μάλιστα όταν πέθανε, ηχογραφούσε. Ήταν στο στούντιο εν μέσω ηχογράφησης. Ήταν συνεπής, συνεπέστατος σε αυτό που έκανε. Δεν παρασύρθηκε από τα ναρκωτικά. Θα λέγαμε μάλιστα ότι κάποια στιγμή κατέγραψε και αυτό που ήθελε μέσα από την τέχνη του. Και εκεί ολοκληρώνονται οι φάσεις. Και όταν μιλάμε τώρα για ελληνικό ροκ στην Ελλάδα μιλάμε για τον Σιδηρόπουλο. Δεν μιλάμε για τίποτα άλλο. Διότι η θεματική του είναι τέτοια, που δεν υπάρχει πουθενά αλλού. Κάποια τραγούδια, ναι, μπορούμε να τα πούμε, κάποια άλλα δεν μπορούμε.”
Νέοι υπάρχουν να πιάσουν την άκρη του νήματος;
“Τους σύγχρονους δεν τους ξέρω και δεν κάθομαι να τους ψάξω. Εγώ κάνω αυτό που κάνω μέσα από αυτή την παράσταση. Οι νέοι πάντα είναι πιο μπροστά από τη μουσική. Ας πούμε, υπάρχει ένας κιθαριστής, ο Βύρωνας Ντόλας, ο οποίος είναι μια εξαιρετική περίπτωση και κρίμα που δεν ζει ο Coltrane να ακούσει τα έργα του παιγμένα από αυτόν. Υπάρχει κόσμος πολύς τώρα πια και όλοι σπουδάζουν. Αλλά πάντα η τέχνη θέλει να δημιουργήσεις νέα πράγματα, να δημιουργήσεις μια νέα φόρμα. Και εκεί είναι το δύσκολο πια. Όχι να αναμασάς τα ίδια και τα ίδια.”
Υπάρχουν νέες δημιουργίες και νέες φόρμες, με τον τρόπο που το λέτε;
“Υπάρχουν, ναι. Για παράδειγμα εγώ έχω φτιάξει το “Red House” που πάνω στα 24 μέτρα του μπλουζ έχουμε στοιχεία της σύγχρονης κλασικής μουσικής. Το “Red House” είναι τραγούδι του Τζίμι Χέντριξ, το οποίο μιλάει για την αγαπημένη του. Αυτή μένει σε αποικιακό σπίτι, αυτό με τα κόκκινα τούβλα και γι αυτό λέγεται red house. Πράγματι υπήρχε αυτή η κοπέλα, η οποία του κλείνει την πόρτα. Αυτός λέει πάω στην αδερφή σου, κάτι τέτοιες κουταμάρες, όπως λένε τα αγόρια. Από πάνω, λοιπόν, υπάρχει η φωνή της κοπέλας, η οποία ας πούμε τον περιπαίζει και φτάνει κάπου στο τέλος, όπου εκεί πέρα υπάρχουν τα τύμπανα του θανάτου στα βουντού και εκεί γίνονται οι επικλήσεις της. Άρα το πράγμα θεατροποιείται. Ερμηνεύει η μέτζο σοπράνο Ανδρονίκη Σκουλά, που έχει την ιδιότητα να μεταμορφώνεται. Αν αφαιρέσεις τους στίχους, τότε μπορεί να έχεις και τη μουσική από τις… Μαινάδες του Ευριπίδη!”
Οσο περισσότερο παίζεις, τόσο καλύτερος μουσικός γίνεσαι;
“Όχι, πρέπει να έχεις την ιδέα. Όταν έχεις μια ιδέα, τότε πειθαρχείς. Όταν δεν υπάρχει ιδέα, δεν πειθαρχώ. Τώρα έχω την ιδέα και θέλω να συνδυάσω το μπλουζ σαν φόρμα με το 12φθόγγο. Είναι ένα πρόβλημα που πρέπει να επιλύσω. Κάθε φορά λοιπόν πρέπει να επιλύσεις ένα πρόβλημα και να βρεις κάτι που εσένα να σε εκφράζει. Με τη μουσική, πάντως, έχω καταλάβει ότι όσο πιο δύστροπος γίνεσαι, τόσο καλύτερα παίζεις. Έχω παρατηρήσει ότι οι κακοί χαρακτήρες παίζουν καλύτερα (γελάει).”
Περί υστεροφημίας;
“Η υστεροφημία είναι για τους κουτούς. Γιατί ό,τι μαθαίνεις, μαθαίνεις. Όλα έχουν ξαναειπωθεί από τους πολύ μεγάλους. Μετά θα έρθει ο νέος που θα πει ακριβώς τα ίδια πράγματα και θα σε “κατηγορήσει”. Κάποιοι αποκτούν έναν προορισμό και μέσα από τα παιδιά τους. Εγώ έχω και την τέχνη μου και έναν ακόμα προορισμό, γιατί έχω κόρη 7 ετών. Το παιδί δίνει μια ωριμότητα στον άντρα.”
Παράλληλα με την ωριμότητα ίσως φέρνει και σκέψεις “Σε τι κοινωνία έχω φέρει στον κόσμο το παιδί μου”. Ας πούμε αυτές τις ημέρες οι καλλιτέχνες βγαίνουν στο δρόμο και αγωνίζονται για μια αλλαγή.
“Εγώ πάντα πίστευα ότι οι κυβερνήσεις, τα κόμματα, ή ας πούμε καλύτερα αυτές οι οικογένειες, δεν θέλουν να υπάρχει ο πολιτισμός. Και το βλέπω τώρα ειδικά με αυτές τις ΜΚΟ οι οποίες είναι πολύ ύποπτες. Διότι ενώ υπερασπίζονται ηθικά κάποια πρόσωπα, απώτερος σκοπός τους είναι ο πολιτισμός.
Και όπως έχω ξαναπεί υπάρχει μία σταλινικού τύπου προπαγάνδα. Είχαμε την κηδεία του πρώην βασιλιά. Ξαφνικά, ας πούμε, η Νέα Δημοκρατία πηγαίνει και συντάσσεται με την προπαγάνδα του ΣΥΡΙΖΑ. Μα γιατί το κάνει αυτό; Διότι το αριστερό κόμμα το οποίο ασκεί επιτυχημένη προπαγάνδα στο πλήθος, κυβερνά, και το άλλο, το εκλεγμένο κόμμα, διοικεί.
Για να έρθει μία νέα τάξη πραγμάτων θα πρέπει να μπορέσει να σπάσει ο κοινωνικός ιστός. Αν δεν σπάσει ο κοινωνικός ιστός, αν δεν υπάρχει σύγχυση, δεν μπορεί ένα νέο καθεστώς να επιβληθεί. Σε αυτή τη φάση βρισκόμαστε. Είναι δυνατόν να νομοθετούν οι ΜΚΟ; Αυτές οι πλύστρες; Και αποκαλούν τους άλλους ρατσιστές. Ποιοι είναι αυτοί;
Υπάρχουν κοινές αντιλήψεις και σχέδια όλων των κομμάτων, ειδικά αριστερών και Νέας Δημοκρατίας. Που ανάθεμα κι αν είναι αριστεροί, κάποιοι. Δηλαδή αν ορίσουμε τον αριστερό, τι είναι; Είναι ένας άνθρωπος καλλιεργημένος, μορφωμένος, ο οποίος δεν έχει συμπλέγματα, ούτε αγκυλώσεις. Δεν βλέπω εγώ κάτι τέτοιο. Μια ζωή ασχολούνται με το “τι έκανε ο ένας”, “τι έκανε ο άλλος” και όσα έγιναν πριν από εξήντα χρόνια. Σήμερα, κύριοι, έχετε κάτι να προτείνετε; Δεν μπορείτε να αναμασάτε τα ίδια και τα ίδια. Έχετε μια σοβαρή πρόταση; Όχι; Σπίτια σας.
Δεν ακούω από την αριστερά μια σοβαρή πρόταση. Τι προτείνουν; Ποιος λένε ότι είναι ο μεγαλύτερος Έλληνας συνθέτης; Ο Μίκης Θεοδωράκης. Μα δεν είναι ο Μίκης Θεοδωράκης. Είναι ο Νίκος Σκαλκώτας, ο Γιάννης Χρήστου και ο Ιάννης Ξενάκης. Ο Θεοδωράκης ασκούσε μια προπαγάνδα μέσα από τα τραγούδια του. Αυτός που είχε σπουδάσει στο κονσερβατουάρ του Παρισιού, δεν μπορεί να θεωρεί το Παρίσι εξορία. Δεν με ενδιαφέρει αν μετά είχε αγοράσει διαμερίσματα, και όλα αυτά που ακούστηκαν. Πρέπει να θεωρείς εξορία την Ελλάδα και όχι το Παρίσι.
Τη Ρωμιοσύνη; Ποιος είναι Ρωμιός; Δηλαδή τι είμαστε πολίτες της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας; Τι γράφει η ταυτότητά μου, Έλληνας. Έλληνας είμαι. Τι δουλειά έχει ο Ρωμιός; Ρωμιός μπορεί να είναι τώρα ο οποιοσδήποτε, ο Γερμανός, ο Γάλλος, ο ξένος, ο οποιοσδήποτε. Ο οποίος μπορεί να μην είχε καμία κουλτούρα ελληνική, καμία παιδεία ελληνική.
Ξέρεις τι μου θυμίζει Ελλάδα; Το Underground του Κουστουρίτσα που νόμιζαν ότι είχε τελειώσει ο πόλεμος και πόλεμος συνεχιζόταν. Απομονωμένοι όλοι εδώ. Και μάλιστα υπάρχει ταινία ελληνική, η οποία προηγείται του Underground, με τον Αλεξανδράκη [αναφ. Στην ταινία “Ο Τελευταίος Αιχμάλωτος”]. Τον κυνηγάνε οι Γερμανοί, μπαίνει μέσα σε ένα σπίτι, τον περιθάλπει μια κυρία και τον κρατάει εκεί λέγοντάς του ψέματα ότι ο πόλεμος συνεχίζεται.
Είμαστε σε μια μεταβατική κατάσταση, όπου ο κόσμος εκβιάζεται ηθικά από αυτή την αγυρτεία των ΜΚΟ, που παρουσιάζονται ως αυτόκλητοι σωτήρες και ο στόχος είναι επαναλαμβάνω να διαλυθεί ο κοινωνικός ιστός. Και βρίσκουν έναν κόσμο που είναι σε πλήρη σύγχυση, που άγεται και φέρεται συναισθηματικά από μια προπαγάνδα. Διότι το πλήθος δεν έχει αρχές, έχει συνήθειες και αλίμονο εάν κάποιοι επιστρέψουν στις συνήθειές τους. Το λέω για κάποιους… αυτόκλητους σωτήρες.
Τώρα γίνονται τα πρώτα πειράματα, όχι μόνο εδώ αλλά και στην Αμερική. Εκεί ας πούμε λένε τον Όμηρο ρατσιστή. Κάτι τέτοιες ηλιθιότητες. Η προπαγάνδα που γίνεται για τις τράπεζες από τα ΜΜΕ, που πρέπει να δείχνουν ένα ζευγάρι, αυτός μαύρος και αυτή λευκή. Αυτό λέει στο μανιφέστο του ο Καλλέργης, όπου περιγράφεται μια γκρίζα φυλή, που δεν θα έχει μνήμη κυτταρική. Μια φυλή αμόρφωτη και αγράμματη που θα την κάνουν ό,τι θέλουν. Αυτός είναι ο σκοπός. Και έχουν βρει και δυο, τρία περιοδικά, τα οποία αν βγει κάποιος να μιλήσει, αμέσως τον στοχοποιούν.”
Πολλά από αυτά, αν όχι όλα, θα ακούσουμε στην παράσταση “Οχλοδοξία” από ό,τι καταλαβαίνω.
“Ναι, θα μιλήσουμε για όλα αυτα. Για τις αντιλήψεις και τις νοοτροπίες που τις ακολουθεί ένας όχλος. Θα έχουμε μουσική και κείμενα διάφορα (ξεκινάει να μου διαβάζει πολλές σελίδες από τα κείμενα της παράστασης, τα οποία θα εκδοθούν). Υπάρχει δε και ένα android πολιτικός και απευθύνεται στον όχλο, ο οποίος μπορεί να είναι και μέσα σε φαβέλες. Γιατί εκεί μπορεί να οδηγούμαστε μέσα από τη νέα τάξη πραγμάτων. Σε έναν νέου τύπου κομμουνισμό. Άμα δεν έχεις να πληρώσεις το σπιτάκι σου, θα σου κάνει μια επίταξη και θα σε χώσει μέσα σε φαβέλες. Και με το τσιπάκι – που θα το έχεις στο χέρι σου ή στην κάρτα σου – θα πηγαίνεις να παίρνεις ό,τι χρειάζεσαι ή θα σου τα στέλνουν. Εγώ έτσι το βλέπω.”
Διαβάζοντας με τέτοια θεατρικότητα τα κείμενά του, η επόμενη ερώτηση έρχεται αυθόρμητα. Μήπως θα έπρεπε να γίνει ηθοποιός; Ποτέ δεν είναι αργά.
“Όχι ηθοποιός. Όχι. Πρέπει να έχεις κάνει σπουδές, δεν είναι απλό, ούτε αστείο. Αν είχα ξεκινήσει από πολύ νέος, ίσως. Αλλά με ενδιέφεραν άλλα πράγματα. Μου προτείνουν τώρα να παίξω κάποιους ρόλους, αλλά εντάξει αυτή είναι μία τέχνη που χρειάζεται σπουδή, είναι μια επιστήμη ολόκληρη και θέλει πολλή εμπειρία. Δεν μπορεί να πάει ο καθένας στο θέατρο τώρα.
Ας πούμε να παίξω κωμωδία; Εδώ έχουμε τον Λογοθετίδη στην κωμωδία, που είναι ένας και μοναδικός, και το είπε και ο Σακελλάριος. Γιατί ο Λογοθετίδης είναι ο μόνος που μπορεί να παίξει τον Μισάνθρωπο του Μολιέρου και αυτόν παίζει. Παίζει μεταξύ τραγικού και κωμικού. Προσέξτε τον με τι ισορροπία παίζει στη “Δεσποινίς ετών 39”. Μεγάλη περίπτωση ο Λογοθετίδης, όπως και ο Ευθυμίου και ο Αυλωνίτης.”
Η μπεν-χουρ συζήτησή μας με τον Ζωρζ Πιλαλί τελείωσε με μερικά ακόμα κείμενα από την παράσταση, δύο macaron και με εκείνον να παραδέχεται ότι είναι λάτρης της ζάχαρης, που είναι όμως μεγάλος διαφθορεύς. “Διότι ο εγκέφαλος άμα του δώσεις κάτι το εκλεκτόν, δεν έχει ισορροπία και αυθαδιάζει”.
Και για επίλογο φύλαξα ένα ωραίο τσιτάτο του Πιλαλί από την Οχλοδοξία:
Αν είναι ο νους απλοϊκός,
όμοια και η διαβολή του
και ο σοφολογιότατος γροικά
τον Μεφιστοφελή του”.
