Ο ΚΙΣΙΝΓΚΕΡ, Η ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ Η ΑΙΜΑΤΟΒΑΜΜΕΝΗ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ

Tο βέβαιο είναι πως ο Χένρι Κίσινγκερ, υπήρξε ένας από τους ανθρώπους που έβαλαν το χεράκι τους στη διαμόρφωση της παγκόσμιας ιστορίας του 20ου αιώνα.

Από εκεί και πέρα, οι ιστορικοί αδυνατούν να καταλήξουν στο αν ήταν άγγελος ή διάβολος.

Aν δηλαδή, οι προθέσεις του Αμερικανού διπλωμάτη που πέθανε την Πέμπτη 30/11 σε ηλικία 100 χρόνων ήταν ευγενείς, αλλά υπηρέτησε τις ανάγκες ενός συστήματος εξουσίας ή αν εκείνος ήταν το σύστημα.

Όπως έχει δηλώσει ο βετεράνος εισαγγελέας εγκλημάτων πολέμου, γνωστός ως «Κυνηγός Δικτατόρων» Ριντ Μπρόντι «ελάχιστοι άνθρωποι είχαν ρόλο σε τόσο πολύ θάνατο και τόση καταστροφή, τόσο ανθρώπινο πόνο, σε τόσα πολλά μέρη σε όλο τον κόσμο, όσο ο Χένρι Κίσινγκερ».

Εισαγγελέας είχε ζητήσει τη δίωξη του για εγκλήματα πολέμου, εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, αδικήματα κατά του κοινού ή του εθιμικού ή του διεθνούς δικαίου, συμπεριλαμβανομένων της συνωμοσίας για διάπραξη φόνου, της απαγωγής και των βασανιστηρίων.

Ουδέποτε κατηγορήθηκε ή διώχθηκε για τους θανάτους, για τους οποίους έφερε ευθύνη. Μεταξύ τους ήταν και κάποιοι που μας αφορούν.

Γιατί δεν τέθηκε ποτέ προ των ευθυνών του;

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΓΙΑ ΧΙΛΙΑΔΕΣ ΘΑΝΑΤΟΥΣ

O οπαδός του realpolitik, σύστημα πολιτικών ή αρχών που βασίζονται σε πρακτικές και όχι ηθικές ή ιδεολογικές εκτιμήσεις υπήρξε ο κύριος αρχιτέκτονας της πολεμικής πολιτικής των ΗΠΑ στη Νοτιοανατολική Ασία από το 1969 έως το 1975.

Αυτός που βοήθησε στην επέκταση του πολέμου στο Βιετνάμ, την επέκταση αυτής της σύγκρουσης στην ουδέτερη Καμπότζη, τη διευκόλυνση γενοκτονιών σε αυτήν τη χώρα, το Ανατολικό Τιμόρ και το Μπαγκλαντές, αλλά και άλλων στο Πακιστάν και την Ινδονησία.

Σε αυτές σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της CIA σκοτώθηκαν 200.000 άνθρωποι, το 1/4 του συνολικού πληθυσμού.

Οι άμαχοι που έχασαν τη ζωή τους στην Καμπότζη (τουλάχιστον 150.000) έχουν εκτιμηθεί σε έξι φορές περισσότεροι από τους άμαχους που σκοτώθηκαν την 11η Σεπτεμβρίου στις ΗΠΑ.

Ο Κίσινγκερ υποστήριξε πραξικοπήματα (πχ το Βρώμικο Πόλεμο στην Αργεντινή που στοίχισε 30.000 ζωές πολιτών και την αιματηρή ανατροπή του Αλιέντε από τον  Πινοσέτ στη Χιλή) και τάγματα θανάτου σε όλη τη Λατινική Αμερική, πυροδότησε πόλεμο στην Αγκόλα, παρέτεινε το απαρχάιντ στη Νότια Αφρική.

Στη Μέση Ανατολή ‘ξεπούλησε’ τους Κούρδους στο Ιράκ.

Η επιρροή του έφτασε έως τη δική μας Χούντα και την εισβολή των Τούρκων στην Κύπρο. Το 1974 ήταν υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ.

Κατά τον βιογράφο του Γκρεγκ Γκράντιν (όπου ανήκουν τα παραπάνω), είχε στα χέρια του το αίμα τουλάχιστον 3.000.000 ανθρώπων.

Ο Κίσινγκερ δεν ζήτησε ποτέ συγγνώμη για τίποτα

Μολονότι πολλοί ήταν αυτοί που του έδωσαν την ευκαιρία να απολογηθεί για τις πιο ειδεχθείς πράξεις και αποφάσεις του, ο Κίσινγκερ δεν εκμεταλλεύτηκε ούτε μια.

Χαρακτηριστικά, σε συνέντευξη στο CBS με αφορμή τα 100α του γενέθλια (φέτος), ο παρουσιαστής του είπε πως «υπάρχουν άνθρωποι στην εκπομπή μας που αμφισβητούν την ορθότητα της συνέντευξης μαζί σας. Δεν νιώθουν ιδιαίτερα καλά για -θα σας το πω όπως θα το έλεγαν εκείνοι- την εγκληματικότητα σας».

Τι απάντησε;

«Αυτό είναι μια αντανάκλαση της άγνοιάς τους».

Όταν ο παρουσιαστής επέμεινε και ανέφερε τον βομβαρδισμό της Καμπότζης, εκείνος θύμωσε και σχολίασε το εξής:

«Ελάτε τώρα. Έχουμε βομβαρδίσει με ντρόουν και όλα τα είδη όπλων κάθε αντάρτικη μονάδα με την οποία ήμασταν αντίθετοι. Αυτό έκανε και κάθε διοίκηση της οποίας ήμουν μέλος».

-Ναι αλλά οι συνέπειες στην Καμπότζη ήταν ιδιαίτερα…

«Σας παρακαλώ. Είμαι εδώ γιατί θα γίνω 100 χρόνων. Και εσείς επιλέγετε να μου μιλήσετε για κάτι που συνέβη πριν 60 χρόνια. Πρέπει λοιπόν, να γνωρίζετε πως ό,τι έγινε ήταν ένα απαραίτητο βήμα.

Τώρα, η νεότερη γενιά αισθάνεται ότι αν προτάξει τα συναισθήματά της, δεν χρειάζεται να σκεφτεί. Αν όμως, σκεφτεί δεν θα κάνει αυτήν την ερώτηση».

«ΕΙΧΕ ΜΕΙΝΕΙ ΚΟΛΛΗΜΕΝΟΣ ΣΤΗΝ ΗΛΙΚΙΑ ΤΩΝ 14 ΕΤΩΝ»

Η Carolyn Eisenberg, καθηγήτρια αμερικανικής ιστορίας και αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής και συγγραφέας του «Never Lose: Nixon, Kissinger and the Illusion of National Security» αφιέρωσε μια δεκαετία της ζωής της στις απομαγνητοφωνήσεις όλων των τηλεφωνικών συνομιλιών του Κίσινγκερ, όσο ήταν στον Λευκό Οίκο.

Όπως είπε στο Intercept κατέληξε στο ότι ο υπουργός εξωτερικών επί δύο προέδρους των ΗΠΑ και ο πιο ισχυρός σύμβουλος εθνικής ασφαλείας της αμερικανικής ιστορίας «είχε μια διαταραγμένη προσωπικότητα. Ήταν απίστευτα ανώριμος. Παραδεχόταν πως ήταν εγωιστής, αλλά ήταν πολλά περισσότερα.

Από πολλές απόψεις είχε ‘μείνει’ στην ηλικία των 14 ετών.

«Ο οπορτουνισμός του ήταν απεριόριστος. Η ανάγκη του να είναι σημαντικός, να είναι διάσημος, ήταν γιγάντια».

Ό,τι έκανε ήταν προϊόν ωμής φιλοδοξίας και χειραγώγησης των media. Διακρίθηκε για την ικανότητα του να ‘θολώνει’ τα όρια μεταξύ αλήθειας και ψέματος, όπως απέφευγε τα σκάνδαλα.

Τι έγινε όμως, στα 14 του;

Ο γεννημένος στο Φυρτ της Γερμανίας, Heinz Alfred Kissinger και η οικογένεια του ήταν μεταξύ των Εβραίων που εγκατέλειψαν την πατρίδα τους για να διαφύγουν των Ναζί. Αυτό έγινε το 1938, όταν ο Κίσινγκερ δεν είχε ‘κλείσει’ τα 15.

Το 1943 πολιτογραφήθηκε Αμερικανός και υπηρέτησε στο Σώμα Αντικατασκοπείας του Στρατού των ΗΠΑ κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Αποφοίτησε με τις ύψιστες των τιμών από το Harvard (Bachelor of Arts), πριν κάνει και μεταπτυχιακό και διδακτορικό στη Φιλοσοφία.

Επιλέχθηκε από το πανεπιστήμιο του για καθηγητής των διεθνών σχέσεων, ενώ διορίστηκε στο Υπουργείο Κυβέρνησης και στο Κέντρο Διεθνών Υποθέσεων. Μετά έγινε σύμβουλος του JF Κένεντι και του Λίντον Τζόνσον.

Το 1969 προωθήθηκε στη θέση του συμβούλου εθνικής ασφάλειας. Παρέμεινε στο πόστο έως το 1975, παρ’ όλα αυτά επηρέαζε την εξωτερική πολιτική για τις δεκαετίες που ακολούθησαν (ήταν σύμβουλος καιτ του Ντόναλντ Τραμπ).

Από το 1973 είχε διοριστεί ως υπουργός Εξωτερικών από τον Ρίτσαρντ Νίξον.

Ήταν η επιλογή για αυτό το υπουργείο και του Τζέραλντ Φορντ.

Παρεμπιπτόντως, ήταν ο μόνος άμεσος συνεργάτης του Νίξον που όχι μόνο δεν ‘πειράχθηκε’ μετά το Watergate, αλλά αναδείχθηκε σε αγαπημένος των media.

Συμμετείχε σε πολυάριθμα εταιρικά και κυβερνητικά συμβουλευτικά συμβούλια, ενώ έγραψε μια μικρή βιβλιοθήκη με best seller βιβλία, σχετικά με την ιστορία και τη διπλωματία.

«Ο άνθρωπος που συγκέντρωσε πάνω του όλη τη δύναμη της εξωτερικής πολιτικής του Λευκού Οίκου» έγινε ο παραλήπτης του πιο αμφιλεγόμενου Νόμπελ Ειρήνης που έχει δοθεί ποτέ: η επιτροπή το απένειμε σε εκείνον και τον ομόλογο του στο Βόρειο Βιετνάμ, Λε Ντουκ Θο το 1973 «για την από κοινού διαπραγμάτευση κατάπαυσης του πυρός στο Βιετνάμ».

Αφορούσε την Ειρηνευτική Συμφωνία του Παρισιού το 1973, για κατάπαυση του πυρός. Αυτή δεν έγινε πραγματικότητα για την επόμενη διετία.

Έγγραφα που αποκαλύφθηκαν το 2023 δείχνουν ότι το βραβείο δόθηκε, μολονότι οι καθ’ ύλην αρμόδιοι γνώριζαν ότι ο πόλεμος ήταν απίθανο να τελειώσει λόγω της εκεχειρίας.

Ο Θο το αρνήθηκε. Ο Κίσινγκερ το παρέλαβε, λέγοντας πως «δεν υπάρχει άλλη συγκρίσιμη τιμή». Το 1977 παρέλαβε και την ύψιστη τιμή που έχουν οι ΗΠΑ για πολίτες: το προεδρικό μετάλλιο της ελευθερίας.

Στα 59 του (1982) ίδρυσε την Kissinger Associates. Επισήμως ήταν διεθνής συμβουλευτική ομάδα. Αυτό που έκανε στην πράξη ήταν να βοηθά τεράστιους πολυεθνικούς κολοσσούς, τράπεζες και funds στις διαπραγματεύσεις/επαφές με κυβερνήσεις.

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΚΙΣΙΝΓΚΕΡ ΣΤΗ ΧΟΥΝΤΑ ΤΟΥ ‘67

«Ο ‘μάγος’ της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής» όπως τον χαρακτηρίζει ο Γιώργος Καρελιάς σε άρθρο του -με αφορμή συνεδριάσεις του Ευρωπαϊκού και του Ελληνικού Κοινοβουλίου για τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία είχε παίξει σημαντικό ρόλο και στις σχέσεις των Αμερικανών με την ελληνική Χούντα, την κρίση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις και την τουρκική εισβολή στην Κύπρο.

Ο Αλέξης Παπαχελάς έχει υπογράψει το ιστορικό ντοκουμέντο που έχει τίτλο «Ένα Σκοτεινό Δωμάτιο 1967-74» που κυκλοφόρησε τον Οκτώβριο του 2021 από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Το προϊόν έρευνας 25 χρόνων, περιλαμβάνει άγνωστα παρασκήνια, μυστικά και μοιραίες αποφάσεις για το πώς άρχισε η ένταση μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας και για κάθε βήμα από το ‘έγκλημα κατά της δημοκρατίας’ έως το ‘έγκλημα κατά της Κύπρου’.

Ο τίτλος αναφέρεται στα 38 λεπτά του Πολεμικού Συμβουλίου της 20ης Ιουλίου του 1974. Ο κύριος Παπαχελάς εξασφάλισε την ηχητική καταγραφή όσων ειπώθηκαν σε αυτό το δωμάτιο. Αποτυπώνουν εν πολλοίς, την ανεπάρκεια όσων είχαν κληθεί να χειριστούν την τύχη του έθνους.

Όπως έχει πει στο Magazine ο διευθυντής της Καθημερινής «η έρευνα ξεκίνησε με την αναζήτηση των βασικών πρωταγωνιστών της ιστορίας, όπως ο Χένρι Κίσινγκερ, ο Μπουλέντ Ετζεβίτ, ο Τζόζεφ Σίσκο (σ.σ. Αμερικανός διπλωμάτης, στενός συνεργάτης Κίσινγκερ), ο Τζέιμς Κάλαχαν (Υπουργός Εξωτερικών και μετέπετεια πρωθυπουργός της Βρετανίας) και πολλοί ακόμη ξένοι».

Στο «Ένα Σκοτεινό δωμάτιο 1967-1974» θα διαβάσεις πως οι Αμερικανοί ήταν πολύ κυνικοί, με την ελληνική Χούντα. Ταυτίστηκαν πλήρως μαζί τους, καθώς πίστευαν πως τους βολεύει εν μέσω Ψυχρού Πολέμου, ενώ οι βάσεις τους στη χώρα θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν, αν γινόταν κάτι με το Ισραήλ στη Μέση Ανατολή.

Όλα αυτά ήταν διαπιστώσεις του Κίσινγκερ. Και δεν ενδιαφερόταν για ό,τι άλλο του έλεγαν. Όπως ότι ο ελληνικός λαός υποφέρει.

Βέβαια, την ίδια περίοδο είχε να διαχειριστεί και το Watergate.

«Δεν κατάλαβε όμως, πως θα έχει τους Έλληνες απέναντι του. Κάποια στιγμή που κατάλαβε τι συνέβαινε, είπε: “Δεν θέλω οι Έλληνες να νιώσουν ότι συμμετέχουμε κι εμείς στο βιασμό τους».

Οι Αμερικανοί είχαν ήδη χαρακτηρίσει το πραξικόπημα της 21ης Ιουλίου ως «βιασμό της ελληνικής δημοκρατίας». Και ο τότε σταθμάρχης της CIA, Τζακ Μόρι είχε ήδη σχολιάσει »και πώς μπορείς να βιάσεις μια πόρνη;».

«Μετά λοιπόν, έρχεται ο Κίσινγκερ να πει ότι βιάζουν τους Έλληνες, αλλά ας μη νιώσουμε εμείς ότι οι Αμερικανοί είναι οι βιαστές τους», είχε πει ο κύριος Παπαχελάς στο Θεοδόση Μίχο προ διετίας.

Τα στοιχεία του έδειξαν ότι οι Αμερικανοί δεν ήθελαν να γίνει Χούντα στη χώρα μας. Σε εκείνη τη φάση θεωρούσαν ώριμη την Ελληνική Δημοκρατία, έχοντας ωστόσο μια ανησυχία για τον Ανδρέα Παπανδρέου -τον θεωρούσαν ως απειλή.

Την ίδια ώρα, στην Ελλάδα υπήρχαν δυο ομάδες: οι τεχνικοί της εξουσίας και του αντικομμουνισμού, όπως ο Παπαδόπουλος, ο Μακαρέζος και ο Παττακός, στους οποίους βασιζόταν όλο το σύστημα, και από την άλλη ήταν οι Αμερικάνοι σύντροφοι τους, δηλαδή της CIA με τους οποίους ήταν φίλοι.

Όταν ένιωσαν ότι θα έχαναν τα κεκτημένα τους (γιατί θα ερχόταν ο Παπανδρέου) αποφάσισαν να κάνουν ό,τι έκαναν.

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΚΙΣΙΝΓΚΕΡ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΕΙΣΒΟΛΗ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ

Πάντα σύμφωνα με το «Ένα Σκοτεινό δωμάτιο 1967-1974» όταν ο Ιωαννίδης πείστηκε να κάνει το πραξικόπημα εναντίον του Μακαρίου, άρχισε η αντίστροφη μέτρηση για την εισβολή των Τούρκων στην Κύπρο.

Η αδυναμία της Ελλάδας να κάνει κάποια κίνηση το πρώτο τριήμερο, θα είχε τουλάχιστον φοβίσει τον Κίσινγκερ, ώστε να διατάξει την επέμβαση των Αμερικανών. Έτσι, θα οδηγούνταν οι πλευρές στη διαπραγμάτευση.

Αντ’ αυτού ο Κίσινγκερ είπε το «δεν αναμειγνύομαι σε εθνικά σπορ της ανατολικής Μεσογείου» πριν πει και το «δεν υπάρχει κανένας αμερικανικός λόγος να μην έχουν οι Τούρκοι το 1/3 της Κύπρου».

Όπως αναφέρεται στο βιβλίο που υπογράφει ο Αλέξης Παπαχελάς «το θερμόμετρο είχε ανέβει, αλλά οι ελληνοτουρκικές σχέσεις δεν απασχολούσαν τον Κίσινγκερ, καθώς ο ίδιος και η αμερικανική κυβέρνηση ήταν απορροφημένοι από το σκάνδαλο του Watergate.

Σε συνάντηση του τότε Αμερικανού Υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ με τον Τούρκο ομόλογο του, στη Νέα Υόρκη έγινε η εξής συζήτηση.

Κίσιγνγκερ: Ποια είναι η άποψή σας για την Κύπρο; Θέλω απλώς να εξαφανιστεί σαν θέμα.

Γκιουνές: Συμφωνώ μαζί σας. Δεν είναι όμως, μόνο η Κύπρος. Είναι και οι σχέσεις μας με την Ελλάδα {…}.
Προσπαθούμε να έχουμε καλές σχέσεις, αλλά αυτήν την στιγμή δεν βρίσκονται στο καλύτερό τους σημείο. Αν κάτι συμβεί, μην ανησυχήσετε.

Κίσινγκερ: Ποιος να ανησυχήσει; Τι είναι αυτό;

Γκιουνές: Μπορεί να υπάρξει μια μεγάλη σύγκρουση.

Κίσινγκερ: Αν ακούσω για τουρκικές δυνάμεις στη Θεσσαλονίκη, θα ανησυχήσω.

Γκιουνές: Όχι, δεν θα είναι κάτι τέτοιο. Θα γίνει ένας καβγάς, αλλά δεν χρειάζεται να ανησυχήσετε.

Κίσινγκερ: Έχω πολύ θάρρος, αλλά δεν θα μπω ανάμεσα στους Έλληνες και τους Τούρκους, όταν πολεμούν. Έχω σαν αρχή να μην μπλέκομαι σε εθνικά σπορ. Αλλά πού συμβαίνει αυτό;

Γκιουνές: Στο Αιγαίο ίσως. Αλλά μην ανησυχείτε. Έχω ξεκαθαρίσει στον Έλληνα συνάδελφο μου πως ο καβγάς πρέπει να γίνει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.

{…}

Πιστεύουμε ότι υπάρχει πετρέλαιο κάτω από το Αιγαίο. Υπάρχουν ελληνικά νησιά πολύ κοντά στην Τουρκία. Οι Έλληνες ισχυρίζονται πως η υφαλοκρηπίδα τους ανήκει. Θέλουμε και οι δύο να κάνουμε έρευνες για πετρέλαιο.

Οι Έλληνες λένε πως η θάλασσα τους ανήκει και εμείς λέμε ότι πρέπει να διαπραγματευθούμε.

Κίσινγκερ: Η δική μας ανησυχία είναι να μη συμβεί τίποτα που θα απειλήσει την ενότητα του δυτικού κόσμου. Λοιπόν, τώρα μη ρυμουκλήσετε αυτά τα νησιά πιο έξω στη θάλασσα».

Μετά, οι ΗΠΑ δεν έδωσαν σαφή απάντηση για το αν αναγνώριζαν την κυβέρνηση Σαμψών.

Στην σύγκληση της Ειδικής Επιτροπής που χειριζόταν τις μεγάλες κρίσεις -σε αίθουσα στο υπόγειο του Λευκού Οίκου- που είχε ως θέμα το μέλλον της σχέσης των ΗΠΑ με τον Μακάριο, ο Κίσινγκερ είχε πει «δεν με ανησυχεί ο Ιωαννίδης. Αν πέσει, μια χαρά. Αυτό δεν με ανησυχεί. Ας πέσει από την ανικανότητα του. Το αν θα ξεφορτωθούμε ή όχι τον Ιωαννίδη δεν αποτελεί ζήτημα.

Η πρόληψη ενός ελληνοτουρκικού πολέμου και η ισορροπία των δυνάμεων είναι ζητήματα σοβαρά.

Δεν είναι προς το συμφέρον των ΗΠΑ να συνεργαστούμε για την πτώση του Ιωαννίδη. Πρέπει να κινηθούμε προσεκτικά. Να μην παρασυρθούμε σε σπασμωδικές κινήσεις».

Στη συνάντηση της Επιτροπής, στις 17/7 του 1974, ο αρχηγός της CIA έδειξε σε χάρτη την ανάπτυξη των τουρκικών δυνάμεων. Τηλεγράφημα που έφτασε στα χέρια του Κίσινγκερ έδειχνε πως η συγκέντρωση γίνεται απέναντι από την Κύπρο.

«Ποιος είναι ο στόχος της Άγκυρας;» ρώτησε.

Ο αρχηγός της CIA απάντησε «να διχοτομήσει ή να μοιράσει το νησί».

Οι Τούρκοι είχαν ζητήσει από τους Βρετανούς να επιστρέψουν τη χρήση των βάσεων τους, ώστε να γίνει η εισβολή χωρίς εμπόδια.

Ο Κίσινγκερ αποφάσισε να στείλει τον υφυπουργό Τζο Σίσκο στο Λονδίνο για μια mission impossible, όπως τη χαρακτήρισε. Αρχικά ο Σίσκο αρνήθηκε το ταξίδι. Ο Κίσινγκερ του υποσχέθηκε να κάνει ό,τι θα του ζητούσε.

Όταν έφτασε στη Μεγάλη Βρετανία, τον ρώτησαν γιατί δεν είχε ταξιδέψει ο Κίσινγκερ, όπως είχε κάνει στη Μέση Ανατολή.

Δεν είχε απάντηση. Ήταν κάτι πυο δεν είχε σκεφτεί καν.

Αργότερα αποκάλυψε πως «υπήρχαν πάντα δυο σχέδια: το σχέδιο Σίσκο και το σχέδιο Κίσινγκερ. Αν πετύχαινε, ήταν το σχέδιο του Κίσινγκερ. Αν αποτύγχανε ήταν του Σίσκο».

Ακολουθεί βίντεο με τον Κίσινγκερ να λέει «είναι πολύ σημαντικό να αρχίσουμε διαπραγματεύσεις» και πως «στηρίζουμε την Αθήνα», στις 20/8 του 1974. Όταν πια ήταν αργά και όλα είχαν πάει πάρα πολύ λάθος και γιατί εκείνος το επέτρεψε.

Το «Ένα Σκοτεινό Δωμάτιο» σίγουρα θα σε αφυπνίσει, όπως και θα σε κάνει να νιώσεις ένα σφίξιμο στο στομάχι για όσα θα μπορούσαν να γίνουν, αλλά δεν έγιναν. Είτε από ολιγωρία, είτε από ανικανότητα, είτε γιατί δεν τα ήθελε ο Κίσινγκερ, ο οποίος ήξερε τα πάντα, ανά πάσα στιγμή.