TEAM JORGE: ΠΩΣ ΞΕΣΚΕΠΑΣΤΗΚΕ Η ΟΜΑΔΑ ΠΟΥ “ΕΣΤΗΣΕ” ΤΙΣ ΕΚΛΟΓΕΣ ΣΕ 33 ΧΩΡΕΣ; 

«Το πρώτο θύμα της παραπληροφόρησης είναι η αλήθεια, γενικότερα. Ο στόχος της όμως, πια, δεν είναι απλά να διαμορφωθεί μια εναλλακτική αφήγηση, αλλά η κατασκευή ενός κόσμου που κάθε αφήγηση είναι πιθανή. Υπονομεύοντας αυτό που η φιλοσοφία ορίζει ως “συνθήκες γύρω από τις οποίες είναι πιθανό να γνωρίζουμε την αλήθεια”. Κι αυτό είναι κάτι που φυσικά βλάπτει τρομερά δυσανάλογα τους δημοσιογράφους».

Τα λόγια του Ομέρ Μπεντζακόμπ, ισραηλινού ερευνητή ρεπόρτερ για την εφημερίδα Haaretz, ακούγονται απόλυτα επίκαιρα σε έναν κόσμο που βλέπει με κομμένη την ανάσα όσα συμβαίνουν στη Γάζα από τις 7 Οκτωβρίου κι έπειτα. Η φρίκη για όσα μεταδίδονται είναι ακαριαία, η δεύτερη όμως αντίδραση είναι η δυσπιστία. Ποιες από αυτές τις εικόνες είναι αληθινές; Ποια βίντεο είναι fake; Πότε και πού γυρίστηκαν; Η φράση «το πρώτο θύμα κάθε πολέμου είναι η αλήθεια» φτάνει τόσο παλιά ώστε να αποδίδεται ίσως και στον Αισχύλο. Όμως στις μέρες μας, το είδαμε και στην Ουκρανία, είναι πραγματικότητα. Η τεχνολογία είναι ένα πυρηνικό όπλο διαστρέβλωσης, η περίπτωση του βομβαρδισμού του νοσοκομείου Αλ Αχλί Αράμπ στη Γάζα είναι το καλύτερο παράδειγμα: κανείς δεν μπορεί να είναι κατηγορηματικός για το τι συνέβη, ο πλανήτης βρέθηκε σε πλήρη σύγχυση από τις συγκρουόμενες αφηγήσεις.

Με τον Ομέρ Μπεντζακόμπ βρεθήκαμε στην Αθήνα, στο περιθώριο του iMEdD International Journalism Forum που διοργάνωσε ο μη κερδοσκοπικός δημοσιογραφικός οργανισμός iMEdD τις τρεις τελευταίες μέρες του Σεπτέμβρη. Πριν δηλαδή τις επιθέσεις της Χαμάς και την κήρυξη πολέμου από το Ισραήλ. O Μπεντζακόμπ, ένας υπερκινητικός, σχεδόν μικροσκοπικός τύπος που μιλάει με απίστευτη ένταση και θα μπορούσε να ανταγωνιστεί τον Eminem ή οποιονδήποτε ράπερ σε ταχύτητα flow, βρέθηκε στην Αθήνα για να παρουσιάσει τη δημοσιογραφική επιτυχία της χρονιάς: πώς εκείνος μαζί με άλλους δύο συναδέλφους του (τον Γκουρ Μετζιντό της ισραηλινής TheMarker και τον γάλλο Φρεντερίκ Μετεζό του Radio France) κι ένα δημοσιογραφικό consortium απ’ όλον τον κόσμο αποκάλυψαν την δράση της Team Jorge. Μιας ομάδας «εργολάβων παραπληροφόρησης» με έδρα το Ισραήλ, που χρησιμοποιώντας κακοήθεις πρακτικές (χάκινγκ, σαμποτάζ, καλλιέργεια ψεύτικων λογαριασμών τρολ κ.ά.) έτρεξε καμπάνιες ψηφιακής παραπληροφόρησης σε 33 χώρες, «επηρεάζοντας θετικά για τους πελάτες τους το αποτέλεσμα σε 27». Ή τουλάχιστον, αυτό διαφήμιζαν οι ίδιοι, στα ψηφιακά ραντεβού με τους επόμενους πελάτες που ζητούσαν τις υπηρεσίες τους. 

ΣΥΝΑΝΤΩΝΤΑΣ ΤΟΝ “JORGE”

Το αποφασιστικό βήμα για τη δημοσιογραφική αποκάλυψη έγινε όταν ο Μπεντζακόμπ με τους άλλους δύο εμφανίστηκαν αυτοπροσώπως σε κατ’ ιδιαν συνάντηση στα γραφεία της Team Jorge στην πόλη  Μοντίν του Ισραήλ (35 χιλιόμετρα έξω από το Τελ Αβίβ), προσποιούμενοι τους ενδιάμεσους για λογαριασμό μιας ασταθούς αφρικανικής χώρας που ήθελε βοήθεια για να καθυστερήσει την εκλογική διαδικασία. O Ταλ Χανάν, ο εγκέφαλος της  Team Jorge, τους έδειξε κανονικούς τιμοκαταλόγους με τις υπηρεσίες και τους παρουσίασε το λογισμικό AIMS (Advanced Impact Media Solutions), με το οποίο το 2022 είχαν δημιουργήσει 30.000 ψεύτικα άβαταρ με λογαριασμούς σε Facebook, Twitter, Instagram, Amazon, TikTok και Bitcoin για να ενισχύουν τις καμπάνιες τους. «Πήραμε την απόφαση, με τον Φρεντερίκ και τον Γκουρ, να βγούμε μπροστά και να πάμε undercover, για να πειστούμε απολύτως ότι όντως υπάρχει ρεπορτάζ, ότι στέκει η ιστορία. Ρισκάραμε, αν καταλάβαιναν ποιοι ήμασταν, ότι είχαμε υποδυθεί τους “πελάτες”, θα προσπαθούσαν να βλάψουν την αξιοπιστία μας. Αυτό είναι που φοβόμασταν στον μήνα που μεσολάβησε από όταν τους ζητήσαμε να σχολιάσουν την ιστορία μέχρι να βγει. Να μην αναγνωρίσουν ότι ήμασταν εμείς που τους είχαμε επισκεφθεί», λέει ο Μπεντζακόμπ. 

Το ρεπορτάζ, υπό την αιγίδα του διεθνούς δημοσιογραφικού ΜΚΟ Forbidden Stories, δημοσιεύθηκε τον περασμένο Φεβρουάριο σε μια σειρά από έγκυρα μέσα όπως ο Guardian, η Le Monde, η El Pais κ.ά., δημιουργώντας παγκόσμια αίσθηση για το πού έχει φτάσει «η βιομηχανία του ψέματος», λίγα χρόνια μετά τις αποκαλύψεις για τη συμβολή της περίφημης Cambridge Analytica στην εκλογή Τραμπ και το BRexit. Ο “Jorge”  είναι ο Ταλ Χανάν που υπήρξε σχετικά χαμηλόβαθμο στέλεχος του ισραηλινού στρατού και είναι το καλύτερο παράδειγμα για τη μετεξέλιξη της στρατιωτικής βιομηχανίας μετά την 11η Σεπτεμβρίου. Άνθρωποί της, σαν τον Χανάν, έστησαν επιχειρήσεις και πέρασαν στον κυβερνοχώρο προσφέροντας συμβουλές. Περίπου όπως έγιναν μισθοφόροι όσοι πρωταγωνίστησαν στους πολέμους μετά την πτώση του ανατολικού μπλοκ. «Μετά την υπόθεση Σνόουντεν», λέει ο Μπεντζακόμπ, «η κρυπτογράφηση έγινε πανάκεια. Την ακολούθησαν όλοι. Κι έτσι, για πρώτη φορά οι κυβερνήσεις δεν μπορούσαν να σε ακούσουν. Εμφανίστηκαν λοιπόν κάτι τύποι σαν τον Χανάν που τους πούλησαν κάτι που ήθελαν διακαώς: ψηφιακή άμυνα. Μερικές φορές για καλό σκοπό, όχι όμως πάντα». 

Συνεχίζει: «Νομίζω ότι το disinformation πάντα συνδυαζόταν με τις πολιτικές καμπάνιες. Ήταν η αθέατη πλευρά τους. Οι πολιτικοί διαχρονικά προσλαμβάνουν άθλιους ανθρώπους για να λένε άθλια ψέματα για λογαριασμό τους. Αυτό που έχει αλλάξει τα τελευταία χρόνια είναι τα εργαλεία που διαθέτουν αυτές οι εταιρείες, ας τις πούμε “δημοσίων σχέσεων”, σαν την Team Jorge. Έχουν υιοθετήσει μεθόδους που χρησιμοποιούσαν μέχρι πρότινος μόνο ο στρατός και οι μυστικές υπηρεσίες. Είναι τρομερά επικίνδυνη αυτή η κανονικοποίηση των στρατιωτικών πρακτικών, μέσα από τη διάθεσή τους στην ελεύθερη αγορά και το πέρασμά τους στον ιδιωτικό τομέα. Είναι τρομακτικό ότι μπορείς να αγοράσεις αυτές τις υπηρεσίες και δεν είναι καν παράνομο να το κάνεις. Αφού πολλές φορές βασίζονται σε ανοιχτές πηγές όπως π.χ. οι εικόνες από δορυφόρους.
Να το πω με ένα απόλυτα κατανοητό παράδειγμα: τις αμφιλεγόμενες και πολυσυζητημένες τεχνικές που ανέπτυξαν οι Ρώσοι για να βάλουν τον Τραμπ στον Λευκό Οικό, σήμερα μπορεί να τις αγοράσει ένας crypto bro για να “φουσκώσει” το ηλίθιο κρυπτονόμισμά του.
Από την άλλη, θέλω να υπογραμμίσω ότι δεν είναι τα bots που έβαλαν τον Τραμπ στον Λευκό Οίκο. Τον βοήθησαν ναι, αλλά δεν τον έβαλαν μόνα τους. Να μην τα αποδίδουμε όλα στην τεχνολογία, παραλείποντας τα πολιτικά αίτια και την σχετική συζήτηση. Ο Τραμπ έγινε Πρόεδρος γιατί όλο το πολιτικό οικοσύστημα ήταν μολυσμένο. Γιατί η Αμερική απέτυχε, κι αυτό εξαγρίωσε τους λευκούς ρατσιστές στο εσωτερικό της, οι οποίοι θα παραμείνουν έτσι μέχρι να τους προσφερθεί δωρεάν ιατρική περίθαλψη και δωρεάν εκπαίδευση – αυτή είναι η μόνη λύση». 

Μετά την αποκάλυψη, ο Χανάν αρνήθηκε οποιαδήποτε εγκληματική δραστηριότητα. 8 μήνες αργότερα, δεν έχει συλληφθεί. «Δεν ξέρω τι σημαίνει αυτό. Ίσως ότι έχει προσφέρει τις υπηρεσίες του στο κράτος του Ισραήλ κι αυτό του εξασφαλίζει κάποιου είδους αμνηστία. Κι έτσι διαμορφώνεται  ο τρόπος που βλέπουν αυτοί οι άνθρωποι τον εαυτό τους. Σου λένε ότι προσφέρουν μια υπηρεσία που οι φιλελεύθεροι άνθρωποι των εφημερίδων δεν μπορούν να “αντέξουν”, ότι δεν μπορούν να διαχειριστούν την αλήθεια αυτού που συμβαίνει στον κόσμο, επειδή είναι “μαλακοί”.
Ο Χανάν παραδέχεται ότι πουλάει και σε “κακούς”. Αν κι έχει τρεις κανόνες: όχι ΗΠΑ – όχι Ρωσία – όχι Ισραήλ. Γιατί δεν χέζεις εκεί που τρως, ούτε θες να θυμώσεις κάποιον που είναι πολύ μεγαλύτερος από σένα. Μάλλον ψέματα λέει, γιατί εμείς τον συνδέσαμε με μια καμπάνια στην Αμερική (γέλια) Άνθρωποι, λοιπόν, σαν εκείνον, υποστηρίζουν ότι διαθέτουν μια απαραίτητη υπηρεσία, την οποία αν δεν αγοράσεις από εκείνον θα την πάρεις από τους Ρώσους ή τους Κινέζους. Και μπορεί να είναι χειρότερα τα πράγματα έτσι. Το δικαιολογεί, λοιπόν, με το κλασικό “είναι μια βρώμικη δουλειά και κάποιος πρέπει να την κάνει”».

«ΕΙΠΑΜΕ ΨΕΜΑΤΑ ΓΙΑ ΝΑ ΠΟΥΜΕ ΣΤΗΝ ΑΛΗΘΕΙΑ»

Ίσως πρέπει να διαχωρίσουμε εδώ δύο όρους που μεταφράζονται ως «παραπληροφόρηση». Το misinformation (όταν μεταδίδεις ψευδείς ειδήσεις) και το disinformation (όταν σκόπιμα μεταδίδεις ψευδείς, τις οποίες συχνά κατασκευάζεις κιόλας). Συμφωνεί ο Ομέρ Μπεντζακόμπ: «Νομίζω ότι υπάρχει μια ξεκάθαρη διάκριση. Πάντα τις συναντούσαμε και τις δύο έννοιες, μόνο που τώρα πια η τεχνολογία έχει φτάσει σε τέτοιο επίπεδο που είναι αδύνατο να ξεχωρίσεις τι είναι γεγονός και τι κατασκεύασμα, να ξεχωρίσεις τη φαντασία από την πραγματικότητα.
Είναι το αρχέτυπο “αντιληψη vs πραγματικότητα”. Πλέον καλλιεργείται σε τεράστια κλίμακα. Αν το σκεφτείς έτσι, θα καταλάβεις τι συνέβη στη δημοσιογραφία τα τελευταία 20 χρόνια. Όλα τα λινκ μοιάζουν ίδια on line – είτε υπάρχουν στο whatsapp σου είτε σε κάποια ενημερωτική ιστοσελίδα. Είτε δημοσιεύονται σε ένα μπλογκ που άνοιξε χθες, είτε σε μια εφημερίδα με ιστορία 100 ετών. Άρα έχει ακόμα μεγαλύτερη σημασία η διασταύρωση, το fact checking. Αν όμως δεν έχεις δουλέψει σε μια σοβαρή εφημερίδα, δεν μπορείς να αντιληφθείς την αξία του. Όσοι δεν είναι δημοσιογράφοι, συνήθως δεν μπορούν να κατανοήσουν τη διαδικασία».

Του επισημαίνω ότι έχουμε φτάσει σε ένα σημείο, ίσως είμαστε πιο βαθιά απ’ όσο θέλουμε να παραδεχθούμε ως επαγγελματίες δημοσιογράφοι, που πια δεν μπορείς να ξεχωρίσεις τα σόσιαλ μίντια από τα παραδοσιακά. «Είναι ηλίθιος ο τρόπος που αντιμετωπίζουμε τα fake news σήμερα. Γιατί είναι ο τρόπος που το Facebook θέλει να σκεφτόμαστε για τις ψευδείς ειδήσεις, μετατρέποντάς τις σε ζήτημα ελευθερίας του λόγου. Το ζήτημα του disinformation δεν είναι ζήτημα ελευθερίας του λόγου, αυτά είναι βλακείες. Δεν θέλουμε να ρυθμίζουν οι κυβερνήσεις την αλήθεια. Δεν είναι αυτό το ντιμπέιτ που πρέπει να κάνουμε. Αντίθετα, αυτό για το οποίο αξίζει να παλέψουμε είναι η πολιτική αντιπαράθεση και διαδικασία να γίνεται για τους ανθρώπους από ανθρώπους. Κι όχι από άβαταρ.
Τα άβαταρ στα σόσιαλ δεν έχουν δικαιώματα. Οι ψεύτικοι λογαριασμοί, οι ψεύτικοι άνθρωποι δεν έχουν δικαιώματα. Είναι πολύ σημαντικό να μην το ξεχνάμε ποτέ αυτό. Ίσα ίσα που τα ψεύτικα προφίλ παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα γιατί μολύνουν τον δημόσιο λόγο με πλαστές φωνές, οι οποίες λειτουργούν διαλυτικά στην σκέψη μας. Αυτό πάντως που μας έκανε τεράστια εντύπωση είναι ότι το 80% όσων αποκαλύψαμε με την έρευνά μας δεν είναι παράνομα. Δεν είναι παράνομο να χρησιμοποιείς άβαταρ για να πετύχεις τον όποιον σκοπό σου. Κι ο λόγος είναι ότι το Facebok και το Twitter μας έπεισαν, συμπεριλαμβανομένων εσένα, εμένα και των συνάδελφών μας, ότι οι κανόνες τους τηρούν κάποια στάνταρ δεοντολογίας. Κάτι που δεν ισχύει. Τους έχω γραμμένους λοιπόν τους κανόνες του Facebook, δε με ενδιαφέρουν».

“Το ζήτημα του disinformation δεν είναι ζήτημα ελευθερίας του λόγου, αυτά είναι βλακείες. Δεν θέλουμε να ρυθμίζουν οι κυβερνήσεις την αλήθεια. Δεν είναι αυτό το ντιμπέιτ που πρέπει να κάνουμε. Αντίθετα, αυτό για το οποίο αξίζει να παλέψουμε είναι η πολιτική αντιπαράθεση και διαδικασία να γίνεται για τους ανθρώπους από ανθρώπους. Κι όχι από άβαταρ.”

Από την άλλη υπάρχει ένα ζήτημα δεοντολογίας. Ακόμα και η ομάδα που ξεσκέπασε την Team Jorge έπρεπε να πει ψέματα, να παριστάνει κάτι που δεν είναι. Ο Ομέρ Μπεντζακόμπ είναι ξεκάθαρος. «Είπαμε ψέματα για να πούμε την αλήθεια. Δεν αποφεύγω το ηθικό ντιμπέιτ, το ομολογώ ξεκάθαρα. Είναι σημαντικό να το καταλάβει ο κόσμος». Προσθέτει: «Στη δική μου χώρα, αλλά και σε χώρες όπως η Γαλλία, η Γερμανία κ.ά., είναι αποδεκτό ότι αν δεν μπορείς να ξεσκεπάσεις διαφορετικά κάποιον που παραβιάζει το νόμο, επιτρέπεται να πεις ψέματα. Για παράδειγμα, αν κυνηγάς παιδόφιλους, επιτρέπεται να στήσεις ένα ψεύτικο σαιτ παιδοφιλίας για να τους συναντήσεις εκεί. Αν θες να εξακριβώσεις μια διεύθυνση και πρέπει να πάρεις ένα τηλέφωνο και να υποδυθείς έναν υποψήφιο αγοραστή ή ενοικιαστή του ακινήτου, είναι θεμιτό να το κάνεις. Υπάρχει και κάτι άλλο: ζούμε σε έναν κόσμο σήμερα που η αλήθεια δεν σε οδηγεί στην αλήθεια. Είναι σχεδόν φιλοσοφικό για μένα. Συνδέεται με τον Βίτγκενσταιν που έχει αυτήν την όμορφη μεταφορά σχετικά με το πώς η φιλοσοφία μοιάζει με το σχοινί που σε οδηγεί στην αλήθεια. Αλλά μόλις φτάσεις εκεί, το πετάς».

ΤΙ ΕΚΑΝΕ Η TEAM JORGE ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ;

Η ομολογία του ίδιου του Χανάν στους δημοσιογράφους, αλλά και η έρευνα, δείχνουν ότι η Team Jorge επηρέασε τις εκλογές στην Κένυα το 2017 και το 2022. Οι ίδιοι ισχυρίζονται επίσης ότι αναμείχθηκαν στο καταλανικό δημοψήφισμα του 2014. Το ρεπορτάζ τους αναμειγνύει με καμπάνιες στην Ινδονησία, με τις προεδρικές εκλογές του 2018 στη Σενεγάλη, με καμπάνια εναντίον του Τσάβεζ το 2012 στη Βενεζουέλα, με πρόκληση πολιτικής αστάθειας στο Τρινιντάντ-Τομπάγκο. 

Στον ιδιωτικό τομέα, η πιο χαρακτηριστική παρουσία τους είναι στην περίπτωση του Πίτερ Νάιγκαρντ, του καναδού μίδα της μόδας για τον εκκρεμεί απόφαση του δικαστηρίου για κατηγορίες σεξουαλικού trafficking, εκβιασμού και βιασμού – μια υπόθεση με πολλά κοινά χαρακτηριστικά με τον Τζέφρι Έπσταϊν. Η Team Jorge δούλεψε εναντίον του κι έφτασε μάλιστα να κατηγορήσει on line την Όπρα Γουίνφρι για εγκλήματα πολέμου στην Ουκρανία (επειδή τον είχε υποστηρίξει). 

Τα bots του λογισμικού AIMS (αν κι ο Μπεντζακόμπ προτιμά των όρο “avatars”) θεωρούνται επίσης υπεύθυνα για την επίθεση εναντίον του βρετανικού Οργανισμού Υγείας (με μια υποτιθέμενη περίπτωση 43.000 ψευδών τεστ COVID), για το δίχτυ προστασίας που στήθηκε γύρω από τον μεξικάνο αξιωματούχο της αστυνομίας, Τόμας Ζερόν, για τον οποίο εκκρεμούσε διεθνές ένταλμα σύλληψης για την εξαφάνιση 43 μαθητών το 2014, ενώ υπάρχουν ακόμα κι αναφορές για υπόθεση στην οποία χάκαραν λογαριασμό πολιτικού κι αγόρασαν sex toys μέσω Amazon προκειμένου να του προκαλέσουν ενδοοικογενειακή αναστάτωση. 

Η πιο χαρακτηριστική περίπτωση, όμως, είναι αυτή του γάλλου τηλεοπτικού παρουσιαστή Ρασίντ Εμ Μπαρκί, στον οποίο η Team Jorge πάσαρε πέρυσι ψευδείς ειδήσεις για δήθεν συνέπειες των κυρώσεων εις βάρος των ρώσων ολιγαρχών, εκείνος τις μετέδωσε στο βραδινό δελτίο και στη συνέχεια οι ψεύτικοι λογαριασμοί του AIMS τις έκαναν viral στα σόσιαλ. Εξάλλου, μέσω του AIMS είναι πανεύκολο, δίνοντας μερικές λέξεις-κλειδιά, να φτιάξεις απόλυτα πιστευτά tweets που καταφέρονται εναντίον δημοσίων προσώπων π.χ. πολιτικών. 

“Τρεις μήνες αργότερα γίνονται οι εκλογές στην Κένυα που ξερουμε ότι έχουν αναμειχθεί. Ποιες ήταν οι κατηγορίες εκεί; Ότι υπήρχαν πλαστά ψηφοδέλτια. Πού τυπώθηκαν τα ψηφοδέλτια; Στην Ελλάδα.”

Στο ρεπορτάζ του Guardian, ο “Jorge” ισχυρίζεται ότι «έχουν μια ομάδα στην Ελλάδα». Προκύπτει από τη δημοσιογραφική έρευνα ότι αναμείχθηκαν και στα ελληνικά πολιτικά πράγματα; «Δε θυμάμαι κάποια παρέμβαση στις ελληνικές εκλογές, αλλά θυμάμαι το εξής», απάντά ο Μπεντζακόμπ. «Σε ένα από τα μίτινγκ μας με τον “Jorge”, μας είπε ότι βρισκόταν στην Ελλάδα. Ρωτήσαμε γιατί, αλλά απέφυγε να μας απαντήσει. Τρεις μήνες αργότερα γίνονται οι εκλογές στην Κένυα που ξερουμε ότι είχαν αναμειχθεί. Ποιες ήταν οι κατηγορίες εκεί; Ότι υπήρχαν πλαστά ψηφοδέλτια. Πού τυπώθηκαν τα ψηφοδέλτια; Στην Ελλάδα. Προσωπικά, θεωρώ, ότι γι’ αυτό βρισκόταν εδώ. Εξάλλου πολλές εταιρείες από το Ισραήλ έχουν γραφεία στην Ελλάδα για ρυθμιστικούς λόγους, είναι η “νέα Λάρνακα” για αυτόν τον σκοπό. (Αν και πριν περίπου 3 μήνες, 30 άτομα γύρισαν ξαφνικά πίσω στο Ισραήλ.) Υπήρχαν ενδείξεις ότι είχαν τρέξει δύο καμπάνιες στην Ελλάδα, αλλά δεν μπορέσαμε να το επιβεβαιώσουμε πλήρως.
Αν θες ένα fun fact σχετικά με τις εκλογές του 2022 στην Κένυα είναι ότι μάθαμε, μετά τη δημοσίευση της έρευνας, ότι η άλλη πλευρά χρησιμοποιούσε επίσης ισραηλινή εταιρεία για disinformation. Ήταν λοιπόν ένα ντέρμπι Ισραήλ vs Ισραήλ στο γήπεδο της Κένυας». 

«ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ, ΕΙΝΑΙ ΨΗΦΙΑΚΑ ΟΠΛΑ»

Η Team Jorge ήταν η δημοσιογραφική ιστορία της χρονιάς (ή έστω μια από αυτές), αλλά στην Ελλάδα μεγάλο μέρος του 2023 το περάσαμε συζητώντας για τις υποκλοπές. Ο Ομπέρ Μπεντζακόμπ ασχολήθηκε δημοσιογραφικά με το θέμα και στέκεται στη μεγάλη εικόνα, βάζοντας την κατακλείδα στη συζήτησή μας: «Θεωρώ την υπόθεση των υποκλοπών στην Ελλάδα ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα του πώς μια απόλυτα δημοκρατική χώρα με μακρά πολιτική κουλτούρα και σταθερότητα, παρά κάποιες αντιδημοκρατικές παρεκκλίσεις κατά καιρούς, μπορεί να βρεθεί εκτός ελέγχου αποκτώντας πρόσβαση σε αυτές τις τεχνολογίες. Ακόμα και στην πιο υπεύθυνη ευρωπαϊκή κυβέρνηση να τις δώσεις, θα κάνει κατάχρηση γιατί ακόμα δεν ξέρουμε πώς να ρυθμίσουμε την χρήση τους.
Επομένως, το μεγάλο μου συμπέρασμα είναι ότι δεν πρέπει να σκεφτόμαστε γι’ αυτά τα πράγματα με τεχνολογικούς όρους. Οι κυβερνήσεις ό,τι ήθελαν πριν 60 χρόνια, το θέλουν και σήμερα. Το θέμα είναι αν υπάρχει νομικό πλαίσιο που να τις περιορίζει. Η Ελλάδα, και όχι μόνο, δεν το είχε. Δεν πρέπει να βλέπουμε αυτές τις υπηρεσίες ως τεχνολογικά γκάτζετ, το ξαναλέω. Είναι σαν έχεις όπλα που τα στρέφεις εναντίον των μίντια, των πολιτικών αντιπάλων σου, των βουλευτών του ίδιου σου του κόμματος, της κοινωνίας γενικότερα. Γιατί περί αυτού πρόκειται: είναι όπλα, ψηφιακά όπλα.
Άρα, με εκνευρίζει η συζήτηση για το “πώς θα το ρυθμίσουμε;”. Τι να πω; Μπορείς να αγοράσεις μια πυρηνική βόμβα στο Amazon; Όχι, δεν μπορείς. Τότε γιατί να μπορεί π.χ. η αστυνομία να αγοράσει αυτές τις υπηρεσίες και να τις χρησιμοποιήσει στο εσωτερικό μιας χώρας, όταν αρχικά έχουν σχεδιαστεί για τον στρατό και την αποφυγή κάποιου εξωτερικού κινδύνου;»