Σύνδρομο Χρόνιας Κόπωσης: H νόσος που προτιμά τις γυναίκες

Η σύγχρονη καθημερινότητα και οι έντονοι ρυθμοί ζωής έχουν παρασύρει τους ανθρώπους, άντρες και γυναίκες, σε μια διαρκή κούρσα υποχρεώσεων, που αυξάνει το άγχος και «κλέβει» τον ύπνο και την ποιότητα ζωής.

Το αποτέλεσμα είναι εκατομμύρια άνθρωποι σε ολόκληρο τον κόσμο να υποφέρουν από αίσθημα μόνιμης κόπωσης και συχνά να αναζητούν ιατρική βοήθεια.

Έτσι, το 20-30% των ενηλίκων επισκέπτονται τον γιατρό τους επικαλούμενοι σημαντική κόπωση. Το αίσθημα αυτό μπορεί να εκδηλωθεί ως: αίσθημα γενικευμένης αδυναμίας, εύκολη κόπωση και διανοητική κόπωση Η διάρκεια της κόπωσης μπορεί να είναι μικρή (λιγότερο από ένα μήνα), παρατεταμένη (περισσότερο από ένα μήνα) ή χρόνια (πάνω από έξι μήνες).

Στην περίπτωση της παρατεταμένης και εξαντλητικής κόπωσης πιθανόν να υποκρύπτεται το Σύνδρομο Χρόνιας Κόπωσης (chronic fatigue syndrome) που έχει αναγνωριστεί τις τελευταίες δεκαετίες ως ξεχωριστή νοσολογική οντότητα κι αφορά κυρίως γυναίκες νεαρής ή μέσης ηλικίας.

Παρά την πρόοδο που έχει επιτευχθεί στη διαγνωστική τεκμηρίωση, παραμένει μια περίπλοκη ασθένεια, με σοβαρές επιπτώσεις στη σωματική και ψυχική υγεία των ασθενών.

Συμπτώματα

Συνήθως, το σύνδρομο εμφανίζεται ξαφνικά σε ένα, μέχρι πρότινος, δραστήριο άτομο και χαρακτηρίζεται από τα ακόλουθα συμπτώματα:

1. Νεοεμφανιζόμενη έντονη κόπωση για έξι ή περισσότερους μήνες που δεν σχετίζεται με άσκηση, δεν υποχωρεί με την ξεκούραση και δεν αποτελεί σύμπτωμα άλλων παθήσεων.
2. Σημαντική μείωση της δραστηριότητας του ασθενούς λόγω κόπωσης
3. Τέσσερα ή περισσότερα από τα παρακάτω συμπτώματα με διάρκεια άνω των έξι μηνών:

• Έκπτωση της μνήμης ή της συγκέντρωσης
• Αίσθημα κακουχίας μετά την άσκηση
• Ύπνος που δεν προσφέρει ξεκούραση
• Μυαλγίες
• Αρθραλγίες
• Ισχυρές κεφαλαλγίες
• Συχνός ή επαναλαμβανόμενος πονόλαιμος
• Ευαίσθητοι λεμφαδένες

Άλλα κοινά συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• Θόλωση της σκέψης
• Διαταραχή της ισορροπίας, ναυτία ή λιποθυμία
• Αλλεργίες ή ευαισθησία σε διάφορες τροφές, οσμές, χημικά, φάρμακα ή θόρυβο
• Συμπτώματα από το γαστρεντερικό σύστημα, όπως φούσκωμα, κοιλιακό άλγος, διάρροια και ναυτία
• Διαταραχές της όρασης
• Κατάθλιψη και διαταραχές της διάθεσης

Η επίπτωση της νόσου στη λειτουργικότητα των ασθενών είναι δραματική. Χαρακτηριστικά, το 50% των πασχόντων δεν μπορεί να εργαστεί, ενώ τα 2/3 παρουσιάζουν μειωμένη απόδοση στη δουλειά τους. Περισσότεροι από τους μισούς ασθενείς λαμβάνουν συχνές αναρρωτικές άδειες και δεν τηρούν πλήρες ωράριο.

Η αιτιολογία τού συνδρόμου χρόνιας κόπωσης είναι προς το παρόν άγνωστη, παρά την εκτεταμένη έρευνα. Πιθανοί γενεσιουργοί παράγοντες είναι διαταραχές του ανοσολογικού συστήματος, ενδοκρινική/μεταβολική δυσλειτουργία, φάρμακα και ουσίες. Κάποιοι από αυτούς τους παράγοντες προδιαθέτουν, άλλοι ευοδώνουν και άλλοι διαιωνίζουν το σύνδρομο.

Παρά την απουσία σαφών αντικειμενικών ευρημάτων, οι ασθενείς έχουν πραγματικά συμπτώματα, δεν υποκρίνονται και δεν πάσχουν από σαφή ψυχική διαταραχή.

Η διάγνωση της νόσου είναι κλινική και απαιτεί ιδιαίτερη γνώση και εμπειρία από ειδικό γιατρό, δεδομένου ότι δεν υπάρχουν εργαστηριακές ή απεικονιστικές εξετάσεις που να την επιβεβαιώνουν. Αρκετές παθήσεις μπορεί να έχουν ως σύμπτωμα την κόπωση και πρέπει να αποκλειστούν, για να τεθεί η διάγνωση του συνδρόμου χρόνιας κόπωσης.

Υπάρχει θεραπεία;

Αρχικά, ο έλεγχος θα πρέπει να στραφεί προς τον αποκλεισμό συστηματικών παθήσεων, όπως η αναιμία, ο υποθυρεοειδισμός, οξείες και χρόνιες λοιμώξεις, οι διαταραχές του ύπνου, η κατάχρηση ουσιών ή αλκοόλ και οι παρενέργειες από τη χρήση φαρμάκων. Ιδιαίτερη μνεία αξίζει να γίνει στο σύνδρομο της Ινομυαλγίας που παρουσιάζει ομοιότητες με το σύνδρομο της χρόνιας κόπωσης.

Οι ασθενείς με ινομυαλγία παρουσιάζουν μυϊκό πόνο, έντονη κόπωση και διαταραχές τού ύπνου. Ωστόσο, η παρουσία ευαίσθητων σημείων σε συγκεκριμένες περιοχές του σώματος διαφοροποιεί την ινομυαλγία από το σύνδρομο χρόνιας κόπωσης, αν και αρκετές φορές οι δύο παθήσεις μπορεί να συνυπάρχουν.

Η θεραπεία του συνδρόμου είναι δύσκολη, μακροχρόνια και πρέπει να γίνεται πάντοτε εξατομικευμένα με βάση τα χαρακτηριστικά του κάθε ασθενούς. Ειδική φαρμακευτική αγωγή στοχευμένη στα βασανιστικά συμπτώματα