ΕπιΖΩ από το διαβήτη

Μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα αν έπασχες από διαβήτη δεν μπορούσες να είσαι ιδιαίτερα αισιόδοξος. Ο μοναδικός τρόπος αντιμετώπισης, τότε, ήταν η εφαρμογή διαιτολογίου χωρίς υδατάνθρακες και πλούσιου σε πρωτεΐνες. Υπό αυτές τις συνθήκες, βέβαια, η επιβίωση για τους περισσότερους διαβητικούς δεν ξεπερνούσε το διάστημα του ενός έτους.

Το 1922, οι Kαναδοί ερευνητές, Banting και Macleod ανακάλυψαν την ινσουλίνη και την χορήγησαν σ΄ ένα 14χρόνο αγόρι που έπασχε από διαβήτη, τον Leonard Thompson, βελτιώνοντας θεαματικά την κατάσταση του. Η είδηση της ινσουλίνης έκανε γρήγορα το γύρο του κόσμου, σώζοντας εκατομμύρια ανθρώπινες ζωές και βάζοντας τα θεμέλια για τη μετέπειτα ιατρική έρευνα. Φυσικά, οι ερευνητές τιμήθηκαν με το βραβείο Νόμπελ Ιατρικής και η ημερομηνία των γενεθλίων του Frederick Banting, 14 Νοεμβρίου, έχει οριστεί ως η Παγκόσμια ημέρα κατά του Σακχαρώδους Διαβήτη.

Το 12% των Eλλήνων έχει διαβήτη

Σήμερα, περίπου, 410 εκατομμύρια άτομα στον κόσμο υπολογίζεται ότι έχουν σακχαρώδη διαβήτη ενώ η πρόβλεψη για τα προσεχή είκοσι χρόνια είναι ότι θα ξεπεράσουν τα 600 εκατομμύρια. Στην Ελλάδα, συγκεκριμένα, περίπου το 12% του πληθυσμού ζει με το διαβήτη, τη στιγμή που τη δεκαετία του ’70  το ποσοστό αυτό άγγιζε μόλις το 3%. “Η παχυσαρκία, η ακινησία, η κακή διατροφή, το άγχος ευνοούν την ανάπτυξη μεταβολικών διαταραχών και κυρίως διαβήτη. Αν δεν αντιμετωπιστούν τα βασικά αίτια που δημιουργούν την ασθένεια θα αυξάνεται η συχνότητα της”, τονίζει στο Νews 24/7 ο παθολόγος- συντονιστής Διευθυντής Α’Π & Διαβητολογικού Κέντρου στο Τζάνειο νοσοκομείο και γενικός γραμματέας στην Ελληνική Διαβητολογική Εταιρεία, Ανδρέας Μελιδώνης. Το 90%-95%  του διαβητικού πληθυσμού πάσχει από διαβήτη νούμερο 2, που σχετίζεται πρωτίστως με τον τρόπο ζωής, ενώ αντίθετα, από τον διαβήτη τύπου 1, το αυτοάνοσο, δηλαδή, νόσημα που οφείλεται σε υπερλειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος και επιτίθεται στο πάγκρεας και το καταστρέφει, πάσχει το 5% του πληθυσμού. Αυτοί οι ασθενείς είναι  υποχρεωμένοι να χορηγούν στον εαυτό τους ινσουλίνη με ενέσιμη μορφή από την πρώτη στιγμή της διάγνωσης και εφ’ όρου ζωής, ενώ οι υπόλοιποι αντιμετωπίζουν την πάθηση τους με άλλου είδους θεραπευτική αγωγή.

Το Νews 24/7 μίλησε με δύο γυναίκες που “συμπορεύονται” με τον διαβήτη τύπου 1, ή αλλιώς νεανικό διαβήτη-επειδή συνήθως εμφανίζεται στα παιδικά και εφηβικά χρόνια- και η καθεμία μέσα από τη δική της ιστορία περνά το μήνυμα ότι ο σακχαρώδης διαβήτης “δεν είναι αρρώστια αλλά τρόπος ζωής”.

Ήμουν η πρώτη γυναίκα στην Ελλάδα που γέννησε με αντλία ινσουλίνης

H Ρούλα Λάγιου, διαγνώσθηκε το 1979 με διαβήτη όταν ήταν 17 χρονών. Την περίοδο που έδινε εισαγωγικές εξετάσεις για το πανεπιστήμιο έβγαλε σπυράκια λόγω άγχους και οι εξετάσεις αίματος που έκανε έδειξαν ότι ήταν διαβητική. “Νόμιζα τότε ότι ήταν μια ασθένεια ιάσιμη. Δεν είχα την σωστή ενημέρωση από την αρχή και εκείνο το καλοκαίρι σταμάτησα την αγωγή γιατί τα επίπεδα σακχάρου μου βρίσκονταν σε πολύ καλές τιμές”,  δηλώνει η κυρία Λάγιου. Επρόκειτο, όμως, απλά για μια περίοδο της ασθένειας που ονομάζεται “μήνας του μέλιτος” (honeymoon phase) και η οποία οφείλεται στην υπολειπόμενη παραγωγή ινσουλίνης από τον οργανισμό, δηλαδή το πάγκρεας παράγει ακόμα λίγη ινσουλίνη, γεγονός όμως που σταδιακά σταματά.

Στερήθηκα το πανεπιστήμιο γιατί σπούδαζα το διαβήτη

Έτσι, λοιπόν, ο διαβήτης επέστρεψε απροειδοποίητα μετά από λίγους μήνες και ξαφνικά μέσα σ’ ένα σαββατοκύριακο έχασε 20 κιλά. “Οι γονείς μου ανησύχησαν και γι’ αυτό το λόγο δεν με άφησαν να σπουδάσω στην επαρχία. Στερήθηκα, βλέπετε, το πανεπιστήμιο αλλά σπούδασα το διαβήτη”, λέει με παράπονο η κυρία Λάγιου.

Ξεκίνησε καθημερινές επισκέψεις και συζητήσεις με τους αρμόδιους γιατρούς στο νοσοκομείο Αλεξάνδρας για να γνωρίσει καλύτερα τι είναι αυτό που έχει.  “Ήταν δύσκολες οι καταστάσεις τότε γιατί η χορήγηση ινσουλίνης γινόταν με χοντρές βελόνες, τις οποίες έπρεπε να βράζουμε πριν τις επαναχρησιμοποιήσουμε διότι δεν ήταν μιας χρήσης. Επίσης, τότε υπήρχαν κάποιες δίαιτες και τίποτα άλλο, δεν ξέραμε πόσες μονάδες ινσουλίνης αντιστοιχούν σε συγκεκριμένη ποσότητα φαγητού και τα τεχνολογικά μέσα δεν είχαν εξελιχθεί για να ρυθμίζουμε το διαβήτη”. Γύρω στο 1980, δοκίμασε την αντλία ινσουλίνης, μια μικρή σήμερα ηλεκτρονική συσκευή, που μπορεί εύκολα να φορεθεί στη ζώνη και έχει τη δυνατότητα να χορηγεί ινσουλίνη 24 ώρες το 24ωρο δια μέσου ενός καθετήρα, υποκαθιστώντας την ανάγκη για συχνές ενέσεις. “Το 1982, έφερα στο κόσμο τη κόρη μου, το πρώτο παιδί που γεννήθηκε από μητέρα με αντλία, που τότε ήταν μεγάλη και καθόλου βολική”, λέει με περηφάνια η κυρία Λάγιου.

Η Ρούλα Λάγιου δεν έκρυψε ποτέ ότι έχει διαβήτη και, όπως υπογραμμίζει “όλη σου η ζωή εξαρτάται από την αποδοχή του προβλήματος. Εγώ, μάλιστα, εκπαίδευσα τα παιδιά μου και όλους του φίλους μου ώστε να ξέρουν τι να κάνουν στην περίπτωση υπογλυκαιμίας”. Η υπογλυκαιμία αποτελεί επιπλοκή της θεραπείας και μπορεί να προκληθεί από λανθασμένη δοσολογία κατά τη χορήγηση ινσουλίνης, έντονη σωματική άσκηση ή μειωμένη λήψη τροφής ή υδατανθράκων. Ο ασθενής εμφανίζει ευερεθιστότητα και αυξημένη εφίδρωση ενώ μπορεί να προκληθούν διαταραχές του επιπέδου συνείδησης ή και κώμα. “ Έχω νοσηλευθεί τρεις φορές με υπογλυκαιμικό κώμα. Έπαθα υπογλυκαιμία στον ύπνο μου και ο σύζυγος μου το αντιλήφθηκε από τον ιδρώτα και επειδή δεν μπορούσα να ανταποκριθώ. Ήταν πολύ έντονο, νόμιζα ότι είχα μεταφερθεί σε άλλο κόσμο. Είναι ο μεγαλύτερος φόβος ενός διαβητικού”.

Χάνουν θέσεις εργασίας επειδή είναι διαβητικοί

Την ρωτάμε εάν ο διαβήτης αποτελεί ακόμη και σήμερα ταμπού. “Στo εργασιακό περιβάλλον, φαίνεται πως παίζει ρόλο. Τη δεκαετία του ‘ 80, έλεγα ότι έχω διαβήτη και δεν γινόταν η πρόσληψη. Αυτό, όμως, ακόμη και σήμερα επηρεάζει τους εργοδότες”, τονίζει η κυρία Λάγιου και προσθέτει πως “ακόμη και τα παιδιά με διαβήτη αντιμετωπίζουν ορισμένες φορές ρατσιστική συμπεριφορά στα σχολεία, αναγκάζοντας τους γονείς, σε περίοδο κρίσης να σταματήσουν την δουλειά τους γιατί τους υποχρεώνουν οι δάσκαλοι να είναι σε κάθε διάλειμμα εκεί για να ελέγχουν το ζάχαρο του παιδιού. Άλλωστε, οι δάσκαλοι δεν είναι υποχρεωμένοι να το κάνουν και δεν μπορούν να το κάνουν. Γι αυτό, ως πρόεδρος του συλλόγου νέων με διαβήτη, ζητάω να επανέλθουν στα σκολεία οι σχολικοί νοσηλευτές και να εγκριθεί από τον ΕΟΠΥΥ το σύγχρονο μηχάνημα που, χωρίς τρύπημα απλά με σκανάρισμα, θα δείχνει τις τιμές του ζαχάρου, κάτι που θα βοηθήσει πολύ τα παιδιά”.

Η κακή ρύθμιση του σακχάρου μου προκάλεσε νεφροπάθεια

“Ήμουν μόνο οχτώ ετών όταν τα Χριστούγεννα του 1974 διαγνώσθηκα με διαβήτη τύπου 1. Ήταν ελάχιστα τότε τα παιδιά με διαβήτη και οι γιατροί δεν γνώριζαν πολλά. Κατέληξα στο νοσοκομείο με διαβητικό κώμα”, θυμάται η Ελένη Μπαρμπαλιά. Αν και παιδάκι, έγινε πολύ υπεύθυνη και έμαθε να κάνει μόνη της τις ενέσεις ινσουλίνης. Όλα αυτά, όμως, σταμάτησαν με το που μπήκε στην εφηβεία. “Ένιωθα ότι δεν ήθελα να περιοριστώ σε ένα συγκεκριμένο τρόπο ζωής, ήμουν πολύ αντιδραστική, είχα κόντρες με τους γονείς μου και προσπάθησα να κάνω κακό στον εαυτό μου με το να μη ρυθμίζω σωστά το διαβήτη. Είχα άρνηση να πάω σε γιατρό μέχρι τα 24. Αυτό άλλαξε όταν γνώρισα τον γιατρό Χάρη Βασιλόπουλο και με ενέπνευσε να ρυθμίσω το διαβήτη μου”, μας εξιστορεί η κυρία Μπαρμπαλιά. Όμως, η μη ρύθμιση του σακχάρου για μεγάλα χρονικά διαστήματα μπορεί να προκαλέσει βλάβες, μεταξύ άλλων, στην όραση, στη καρδιακή λειτουργία και στα νεφρά. Έτσι, λοιπόν, η κυρία Μπαρμπαλιά ήρθε αντιμέτωπη με το σκληρό πρόσωπο του διαβήτη όταν οι εξετάσεις της έδειξαν ότι βρίσκεται σε αρχικό στάδιο νεφροπάθειας, μία από τις συχνότερες επιπλοκές του διαβήτη: “Σοκαρίστηκα και ήταν η στιγμή που αποφάσισα ότι πρέπει να ρυθμίζω το διαβήτη μου. Η νεφροπάθεια δεν είναι αναστρέψιμη αλλά για 22 χρόνια κατάφερα να μείνω εκτός της αιμοκάθαρσης. Είναι το μεγαλύτερο διάστημα που μπορεί να το καθυστερήσει κανείς. Και αυτό ακόμη για μένα ήταν κέρδος”. Το 2012, σε ηλικία 46 ετών, έπρεπε να ξεκινήσει αιμοκάθαρση. “Τότε, ο άντρας μου προσφέρθηκε να μου δώσει το νεφρό του για μεταμόσχευση αλλά τεχνικοί λόγοι δεν το επέτρεψαν.  Οι γιατροί ανακάλυψαν ότι η κακή ρύθμιση του ζαχάρου στα νιάτα μου είχε επηρεάσει και την καρδιά και αντί για μεταμόσχευση, έκανα διπλό by-pass, μετά την διάγνωση στεφανιαίας νόσου.

Σήμερα, η κυρία Μπαρμπαλιά έχει συμφιλιωθεί με τον διαβήτη και δεν παραπονιέται. Αντίθετα, οραματίζεται και βάζει στόχους ζωής. Κάνει σεμινάρια μουσικοκινητικής αγωγής και ασχολείται με τα κοινά, ούσα δημοτική σύμβουλος στο δήμο Ζωγράφου. “H ζωή μου κυλάει φυσιολογικά, σαν να είμαι υγιής. Ακόμα και τις τέσσερις ώρες της αιμοκάθαρσης στο νοσοκομείο γράφω και διαβάζω για να νιώθω ότι δεν είναι άχρηστος χρόνος”. Αναμφίβολα, όλα αυτά μπορεί να την έχουν τρομάξει και αλλά εκείνη δηλώνει ότι “ο φόβος δεν λύνει το πρόβλημα, αντιθέτως όταν φοβάσαι μπλοκάρει ο οργανισμός”.

Αληθινές ιστορίες που αποδεικνύουν ότι αν και ο διαβήτης είναι μη αναστρέψιμος και μη προβλέψιμος, μπορείς να  “τον έχεις στο χέρι” αρκεί να αυτοελέγχεσαι. Γιατί ένα ρυθμισμένο σάκχαρο εξασφαλίζει ότι δεν θα υπάρχουν επιπλοκές. Και αυτό τη στιγμή που πρόσφατη μελέτη του Τζάνειου, Λαϊκού και Γενικού Κρατικού Νοσοκομείου Πειραιά δείχνει ότι το 40% των ατόμων με διαβήτη παραμένουν αρρύθμιστοι, με όριο ρύθμισης γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης 7%.