ΑΛΚΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ: “ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΖΩ ΓΙΑ ΝΑ ΜΗ ΞΕΧΑΣΤΕΙ Ο,ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ”

Ο Άλκης Κωνσταντινίδης είναι βραβευμένος φωτορεπόρτερ και σήμερα υπηρετεί ως Europe Pictures Editor του Reuters, με έδρα την Αθήνα. Ξεκίνησε την καριέρα του το 2009 ως ελεύθερος φωτογράφος και από το 2014 εντάχθηκε στο δυναμικό του Reuters, καταγράφοντας την οικονομική κρίση στην Ελλάδα και τη μεγάλη προσφυγική έξοδο προς την Ευρώπη.

Έκτοτε έχει καλύψει μερικά από τα σημαντικότερα γεγονότα της τελευταίας δεκαετίας, όπως τους πολέμους στην Ουκρανία και το Ιράκ, την εξέγερση στην Αίγυπτο το 2011, την προσφυγική κρίση των Ροχίνγκια στο Μπανγκλαντές, καθώς και κομβικά διεθνή γεγονότα όπως η κηδεία της Βασίλισσας Ελισάβετ Β΄, η κηδεία του Πάπα Φραγκίσκου και οι Ολυμπιακοί Αγώνες του Ρίο και του Τόκιο.

Ο ίδιος εξομολογείται στο NEWS 24/7 τι είναι αυτό που τον ωθεί κάθε φορά να πατήσει το «κλικ» λέγοντας “ουσιαστικά, η ανάγκη να αποτυπώσω την αλήθεια με μια εικόνα που θα αναγκάσει τον θεατή να σκεφτεί και να νιώσει πως βρίσκεται εκεί, δίπλα μου. Η ανάγκη να πω μια ιστορία όπως τη βλέπω, όπως τη ζω. Υπάρχει, βέβαια, πάντα ένα φίλτρο, αυτό της ηθικής. Δεν φωτογραφίζεις απλώς ένα γεγονός, φωτογραφίζεις ανθρώπους, συχνά σε στιγμές απόλυτης ευαλωτότητας και αυτό είναι ένα αξεπέραστο καθήκον”.

Το 2016 και το 2019 ήταν μέλος της ομάδας του Reuters που βραβεύτηκε με Pulitzer Prize για την κάλυψη της προσφυγικής κρίσης στην Ευρώπη και του μεταναστευτικού καραβανιού από το Μεξικό, ενώ το 2024 τιμήθηκε με το βραβείο World Press Photo για τη δουλειά του στην Ουκρανία. Το έργο του αναγνωρίζεται διεθνώς για τη συναισθηματική του δύναμη, την ακεραιότητα της δημοσιογραφικής του ματιάς και την ικανότητά του να αφηγείται με εικόνες τις πιο κρίσιμες ιστορίες της εποχής μας.

Tώρα, στην έκθεσή του “Τοπίο σε Κρίση” στον Μεσογειακό Κήπο του ΚΠΙΣN παρουσιάζει εικόνες από την πρώτη γραμμή της κλιματικής και ανθρωπιστικής κρίσης, καταγράφοντας με οξύτητα και ευαισθησία την παγκόσμια πραγματικότητα.

Μέσα από εικόνες που καλύπτουν τις πυρκαγιές στην Ελλάδα και την Αυστραλία, τις καταστροφές από την ξηρασία στη Μαδαγασκάρη και τις συνέπειες της επισιτιστικής κρίσης, ο φωτορεπόρτερ αποκαλύπτει πώς η φύση, σε κρίσιμη ισορροπία, καθορίζει τη ζωή των ανθρώπων. Οι φωτογραφίες του δεν είναι μόνο καταγραφές της πραγματικότητας, αλλά και ισχυρές μαρτυρίες του πώς οι άνθρωποι προσπαθούν να επιβιώσουν σε έναν κόσμο που αλλάζει δραματικά.

Ο ίδιος μιλά για το πώς ισορροπεί ανάμεσα στην ανάγκη για αλήθεια και τον κίνδυνο του «σοκ» απέναντι στον θεατή λέγοντας: “Η φωτογραφία δεν πρέπει να ωραιοποιεί την πραγματικότητα, αλλά να την φέρνει μπροστά στον θεατή με όλη της την ένταση. Αν κάποιος νιώσει σοκ ή αναστάτωση από μια εικόνα, τότε ίσως αυτή η εικόνα έκανε τη δουλειά της – να τον αναγκάσει να δει αυτή την πραγματικότητα όπως είναι, χωρίς φίλτρα.

Παρ’ όλα αυτά, ο φωτογράφος δεν πρέπει ποτέ να ξεχνά ότι οι εικόνες που παίρνει έχουν ανθρώπους πίσω τους. Δεν είναι απλώς μια «συναρπαστική» εικόνα, είναι μια στιγμή απόλυτης αλήθειας που μπορεί να έχει επιπτώσεις”.

Ποια εικόνα σας θα λέγατε πως σας έχει στιγματίσει από αυτές που αναφέρονται στις κλιματικές καταστροφές;

Όλες οι εικόνες που τράβηξα και δεν τράβηξα στο Μάτι.

Ποιο είναι το βασικό μήνυμα που θέλετε να μεταδώσετε μέσα από τις εικόνες για την κλιματική και ανθρωπιστική κρίση;

Αυτή η κρίση δεν είναι κάτι που συμβαίνει κάπου αλλού ή σε άλλους. Συμβαίνει στις θάλασσες, στις αυλές μας, στα δάση μας, στις πόλεις μας, στις ζωές μας. Οι εικόνες μας είναι μαρτυρίες ανθρώπων που πλήττονται, αλλά και αυτών που προσπαθούν να επιβιώσουν μέσα σε αυτή την καταστροφή. Η κλιματική κρίση δεν είναι ένα αφηρημένο πρόβλημα. Είναι καθημερινότητα για εκατομμύρια ανθρώπους, και αυτή η αλήθεια είναι αδύνατον να κρυφτεί και να αγνοηθεί.

Πώς συνδέεται η προσωπική σας ματιά με τη συλλογική μνήμη που χτίζει μια έκθεση τέτοιων εικόνων;

Κάθε φωτογραφία μπορεί εν δυνάμει να αποτελέσει κομμάτι της συλλογικής μνήμης. Αν καταφέρω να μεταδώσω τη συναισθηματική αλήθεια και τη δυναμική των γεγονότων, τότε ίσως η εικόνα μου να βοηθήσει να ενισχυθεί μια συλλογική μνήμη που δεν πρέπει να σβήσει. Δεν φωτογραφίζω απλώς για να καταγράψω κάτι που συνέβη, φωτογραφίζω για να μη ξεχαστεί ό,τι είναι σημαντικό.

Πώς προσεγγίζετε τους ανθρώπους που βιώνουν ανθρωπιστικές κρίσεις; Ποια είναι η θέση του φωτογράφου σε τόσο ευαίσθητες στιγμές;

Πάντα με σεβασμό και κατανόηση. Σε τέτοιες στιγμές ο φωτογράφος πρέπει υπενθυμίζει στον εαυτού του πως δεν είναι να είναι ένας απλός παρατηρητής. Όταν βρίσκομαι μπροστά σε ανθρώπους που περνούν τέτοιες δύσκολες καταστάσεις, οφείλω να τους προσφέρω το σεβασμό τους αξίζει, σε μια στιγμή που με έχουν αποδεχτεί ως κοινωνό στη δυσκολότερη ίσως στιγμή της ζωής τους.

Έχει υπάρξει κάποιο καρέ όπου νιώσατε ότι αποτυπώνετε το όριο ανάμεσα στην απώλεια και την ελπίδα;

Το 2020, στην πόλη Cobargo της Αυστραλίας, που η τοπική κοινότητα, έχοντας χάσει τρία μέλη της από τις καταστροφικές φωτιές, μαζεύτηκε για να τιμήσει τους εθελοντές πυροσβέστες της, που πραγματικά έσωσαν πολλούς περισσότερους κατοίκους. Στο τέλος αυτής της σύντομης εκδήλωσης, οι κάτοικοι περικύκλωσαν τους πυροσβέστες και ένας ένας τους αγκάλιαζαν. Τότε μια ηλικιωμένη κυρία κυριολεκτικά αγκάλιασε έναν από αυτούς τόσο σφιχτά, που τα χέρια της έγιναν ένα με την κίτρινη στολή του.

Μελλοντικά σχέδια- προκλήσεις

Αυτό το διάστημα, έχω αναλάβει το φωτογραφικό τμήμα του Reuters για την Ευρώπη. Σκοπός μου είναι να μας προετοιμάσω, τους συναδέλφους μου και εμένα, απέναντι στις προκλήσεις που επιβάλλουν οι καιροί μας, ώστε να μπορέσουμε να μοιραζόμαστε μαζί σας αληθινές εικόνες. Και αυτή είναι μία ευθύνη, και πρόκληση, που δεν την παίρνω ανάλαφρα.