Λάικ – ντισλάικ: Από τον Θανάση στα Λιπάσματα και τον Ρέντφορντ ως τη μαρμότα στα πρωινάδικα

Μπήκε ο Σεπτέμβριος και να φθινοπωριάσει δε λέει. Τα λάικ και τα ντισλάικ επιστρέφουν δριμύτερα μία μέρα μετά την επίσημη έναρξη της σχολικής χρονιάς.

Σε αυτήν την στήλη, θα προσπαθήσουμε να καταγράφουμε σε τακτική βάση τι μας άρεσε και τι δε μας άρεσε, τα λάικ και τα ντισλάικ, τι μας έκανε εντύπωση και τι μας ξάφνιασε. Όχι, τόσο σε επίπεδο κριτικής, όσο σε επίπεδο ελεύθερου συνειρμού.

Από τα μεγάλα πολιτιστικά γεγονότα μέχρι τα μικρότερα, αλλά και τα σχεδόν αόρατα, αυτά που υπάρχουν παντού μέσα στη ζωή μας. Όσα παρατηρούμε στις βόλτες μας στην πόλη και στα θεάματα που βλέπουμε κάθε εβδομάδα και που τα συζητάμε μόνο μεταξύ μας.

Αυτή την εβδομάδα σχολιάζουμε από τη συναυλία και το μήνυμα του Θανάση Παπακωνσταντίνου στα Λιπάσματα, τον θάνατο του αναντικατάστατου ηθοποιού και σκηνοθέτη Ρόμπερτ Ρέντφορντ μέχρι τη Μέρα της Μαρμότας που νιώθουμε όταν ανοίγουμε τηλεόραση στα πρωινάδικα.

ΛΑΙΚ

Ρόμπερτ Ρέντφορντ, Τίτος Πατρίκιος, Sidarta και ένας Βρώμικος Τζον για τη Γεωργία Οικονόμου

Το μεγαλύτερο λάικ της εβδομάδας πηγαίνει χωρίς αμφιβολία στον ένα και μοναδικό Ρόμπερτ Ρέντφορντ, ο θάνατος του οποίου αφήνει ένα δυσαναπλήρωτο κενό. Με την απαράμιλλη γοητεία του και την ακαταμάχητη φυσικότητά του, κατάφερε να γίνει θρύλος του κινηματογράφου.

Πήγα στην έκθεση βιβλίου στο Πεδίον του Άρεως και παρακολούθησα μια εφ’ όλης της ύλης συζήτηση με τίτλο “Τίτος Πατρίκιος: Σταθμοί του έργου και του βίου: Από τον Χωματόδρομο (1954) στη συλλογή δοκιμίων ‘Διαδρομές και Διασταυρώσεις’ (2025)”. Εκεί, αντίκρισα έναν άνθρωπο 97 ετών να απαγγέλει απ’ έξω ποιήματα του Καρυωτάκη και του Καβάφη, με μια καθαρότητα σκέψης και λόγου που μου κόπηκε η ανάσα. Δεν είχα ξαναδεί ποτέ τόσο ξεκάθαρη και δυνατή σύνδεση με το παρελθόν, τόσο σπάνια πνευματική διαύγεια. Έφυγα από εκεί όχι μόνο γεμάτη θαυμασμό, αλλά και πλουσιότερη σε εμπειρίες και συναισθήματα που δύσκολα περιγράφονται.

Δεν ξέρω αν είναι καινούρια ή παλιά σειρά, αλλά ο “Βρώμικος Τζον” που είδα στο Netflix μου άρεσε πολύ. Ένα τεράστιο λάικ για την εξαιρετική ερμηνεία του Έρικ Μπάνα, ο οποίος ισορροπεί με αριστοτεχνικό τρόπο ανάμεσα στον γοητευτικό χειραγωγό και τον creepy ψυχοπαθή Τζον. Μέσα από την απίστευτη δυναμική της σειράς, αποδεικνύεται πόσο εύκολο είναι τελικά να “τυφλωθεί” κάποιος μέσα σε μία σχέση – πώς οι άνθρωποι μπορούν να πέσουν θύματα της επιβολής και της ψυχολογικής κυριαρχίας. Μια σκληρή υπενθύμιση ότι δεν υπάρχει τίποτα πιο επικίνδυνο από την υποτιθέμενη “αγάπη” όταν χρησιμοποιείται ως εργαλείο χειραγώγησης.

Θα σας εκπλήξω τώρα, το ξέρω, αλλά πλέον έχω και εγώ ένα αγαπημένο τραπ τραγούδι. Είναι το “Ερημο” του Sidarta. Για κάποιο λόγο νιώθω πως οι στίχοι του και το όλο στυλ του φωτογραφίζουν την αβεβαιότητα και το ψυχικό αδιέξοδο, της ανάγκης να βρούμε κάτι αληθινό σε έναν κόσμο γεμάτο ψευδαισθήσεις

Θανάσης Παπακωνσταντίνου για Φύσσα, Brian Eno στο Wembley για την Παλαιστίνη και ένας από τους τελευταίους πραγματικούς σταρς (ο Ρέντφορντ) για τη Χριστίνα Τσατσαράγκου

Λάθος στιγμή βρήκε ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου να κάνει… αγρανάπαυση. Σε μια διεθνή συγκυρία γεμάτη εντάσεις και αβεβαιότητες, ο κόσμος τον χρειάζεται στη σκηνή – να δίνει παλμό, να ανάβει σπίθες ελπίδας, να εμπνέει αλληλεγγύη, όπως μόνο εκείνος ξέρει. Πάντα στη σωστή πλευρά της ιστορίας, ο Θανάσης βρέθηκε στη συναυλία για τα 12 χρόνια από τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα, στα Λιπάσματα της Δραπετσώνας. Το μήνυμά του, συγκινητικό και μεστό, έφτασε κατευθείαν στην καρδιά:

“Είμαι χαρούμενος γιατί έχω την ευκαιρία παρότι βρίσκομαι σε αγρανάπαυση -και θα ξαναγυρίσω εκεί-  να παίξω για τον Παύλο, τη μνήμη του, και την αγωνίστρια, τη μάνα του τη Μάγδα. Και για όλους όσοι αγωνίζονται και έχουν χάσει τα παιδιά τους, και είναι δυστυχώς πάρα πολλοί, απέναντι σε ένα καθεστώς που γίνεται όλο και χειρότερο και σε παγκόσμιο επίπεδο.

Η ακροδεξιά έχει ένα μεγάλο πλεονέκτημα, ότι δεν έχει ηθικούς φραγμούς και δεν έχει και συμπόνια. Χρησιμοποιεί πάρα πολύ πλέον το διαδίκτυο να διασπείρει τα ψέματα και την προπαγάνδα. Παραπλανεί πολλούς ανθρώπους που είναι αστόχαστοι, δηλαδή δεν έχουν στοχαστεί πάνω στην ανθρώπινη κατάσταση και διοχετεύουν την οργή τους βγάζοντας καθάρματα στην εξουσία. Ας αναφέρω τον Τραμπ, τον Νετανιάχου. Έτσι διασπείρουν το μίσος σε όλη την ανθρωπότητα.

Αλλά απέναντι σε αυτά έχουμε και εμείς τα όπλα μας, την αγωνιστικότητα, την αλληλεγγύη. Έχουμε τις μουσικές και τα τραγούδια, και όλη τη διάθεση να παλέψουμε για έναν καλύτερο κόσμο.” Σε ένα από τα πιο συγκινητικά σημεία της βραδιάς ακούστηκε από τα χείλη όλων το “Τίποτα δεν πάει χαμένο” από τα υπέροχα “Τραγούδια της Χαρούλας” (Αλεξίου), σε στίχους του Μανώλη Ρασούλη και μουσική Μάνου Λοΐζου.

Βρέθηκα τυχαία στο Λονδίνο την ημέρα των εγκαινίων της μεγάλης έκθεσης με αντικείμενα του Bowie και είδα στο μετρό φανς που σίγουρα είχαν κλείσει ραντεβού — γιατί μιλάμε για sold out εβδομάδων — μόνο και μόνο για να περάσουν λίγες στιγμές κρατώντας ένα αντικείμενο του θρυλικού ροκ σταρ. Είναι απίστευτο το ότι ακόμα και χρόνια μετά τον θάνατό του o Bowie συνεχίζει να καθορίζει τάσεις, να εμπνέει καλλιτέχνες και να δίνει σε κάθε γενιά έναν καθρέφτη για να φανταστεί ξανά τον εαυτό της.

H Τίλντα Σουίντον – μεγάλη φαν του Bowie – βρέθηκε εκεί ντυμένη σαν το είδωλό της. Υπήρχε άλλωστε από πάντα μια υπερ-κοσμική συμμετρία ανάμεσά τους. Η συνεργασία τους στο μουσικό βίντεο του Bowie The Stars (Are Out Tonight) το 2013 τους έφερε ακόμα πιο κοντά.

Φεύγοντας στο Heathrow, οι οθόνες πλημμύρισαν από εικόνες του Robert Redford – κι έτσι καταλάβαμε ότι μια ακόμη εμβληματική προσωπικότητα του σινεμά έφυγε από τη ζωή. Τα media γέμισαν με λόγια ηθοποιών και καλλιτεχνών που εκείνος κάποτε είχε στηρίξει, είχε ενθαρρύνει. Μόνο υπέροχες μαρτυρίες για τον χαρακτήρα του και τον τρόπο που πλησίαζε τον απλό άνθρωπο, τον νέο καλλιτέχνη. Ακόμη κι αν είχες μοιραστεί μόνο ένα τραπέζι μαζί του, έπαιρνες κουράγιο, ένιωθες ορατός. Είναι σημαντικό να είσαι ταλαντούχος, αλλά στο τέλος αυτό που μένει είναι πώς άγγιξες ανθρώπινα τους γύρω σου. Άλλος ένας θάνατος που σημαίνει ένα τέλος εποχής∙ μιας γενιάς σταρ που δεν σήμαινε μόνο ομορφιά και γοητεία, αλλά και γενναιοδωρία, προσφορά, αληθινή ελκυστικότητα που πήγαζε από την ψυχή.

Είδα online τη συναυλία του Brian Eno στο Wembley και μακάρι κάτι τέτοιο να γινόταν σε όλες τις μητροπόλεις του κόσμου. Τώρα, όχι μετά.

Η καριέρα του Ρόμπερτ Ρέντφορντ, “Noi” και το φετινό Διεθνές Όσκαρ, για τον Θοδωρή Δημητρόπουλο

Ακούγεται λάθος να ξεκινώ τα λάικ με την αφορμή του θανάτου ενός τιτάνα του σινεμά, αλλά είναι προφανώς ένα συναίσθημα που πάει προς όλη του τη ζωή, το έργο, την παρουσία. Ήταν μια απόλαυση να γράφω πριν λίγες μέρες για τον Ρόμπερτ Ρέντφορντ, γιατί μου έδωσε την ευκαιρία να θυμηθώ ξανά όλη τη φιλμογραφία του, όλα αυτά που πρέσβευε από την αρχή ως το τέλος της καριέρας του, τη σχέση του με την Τζέιν Φόντα, ερμηνείες του που λάτρεψα –από τα ‘60s μέχρι κυριολεκτικά του δύο τελευταίους πρωταγωνιστικούς του ρόλους–, τη σχέση του με το ανεξάρτητο σινεμά, ακόμα και το είδος αρρενωπότητας που πρέσβευε.

Ήταν πραγματικά υπέροχος, icon εντός κι εκτός οθόνης.

Στα δικά μας, πολύ ωραία τα βραβεία που δόθηκαν στη Δράμα, κι ας έμεινε έξω μια από τις 2-3 αγαπημένες μου ταινίες (δε μπορείς ποτέ να χωρέσεις τα πάντα, κατανοητό). Έγινε ωραίο μοίρασμα, δίκαιο, και εν τέλει ο Χρυσός Διόνυσος πήγε στο “Noi” του Νεριτάν Ζιντζιρία – η σωστή επιλογή. Οι ταινίες της Δράμας θα ξεκινήσουν tour στην Ελλάδα από τον Οκτώβρη, θα ειδοποιήσουμε όταν έρθει η ώρα, γιατί αξίζει να δείτε την εξαιρετική φετινή σοδειά.

Η Γαλλία επέλεξε ως οσκαρικό της εκπρόσωπο φέτος το “It Was Just an Accident” του Τζαφάρ Παναχί, τον Χρυσό Φοίνικα των Καννών. Υπήρχαν γάλλοι παραγωγοί στο πρότζεκτ, και είναι προφανώς μια ταινία που δε θα έστελνε ποτέ το Ιράν στα Όσκαρ, οπότε χαίρομαι πολύ για αυτή την εξέλιξη. Η κατηγορία του Διεθνούς Όσκαρ φέτος θα είναι απίστευτη, με τον Παναχί, τον βραζιλιάνο “Secret Agent” που επίσης μόλις επελέγη, το “Καμία Άλλη Επιλογή” του Παρκ Τσαν-γουκ, το “Sirat” με τον Σέρζι Λόπεζ, τη “Φωνή της Χιντ Ρατζάμπ” και τη “Συναισθηματική Αξία” (για μένα μερικά σκαλιά κάτω από τις υπόλοιπες 5) να διεκδικούν τη θέση στην τελική πεντάδα.

Μιλώντας για τη “Συναισθηματική Αξία”, χάρηκα πολύ που είδα πόσο καλό άνοιγμα έκανε, αναμένουμε σκορ δεύτερης βδομάδας και word of mouth, αλλά φαίνεται να έχει πολλή φορά και καύσιμο, παρότι βγήκε υπερβολικά νωρίς για να καρπωθεί την αναπόφευτκη οσκαρική εμφάνιση.

Η Φλόρενς Πιού παρουσίασε την Together for Palestine φιλανθρωπική συναυλία στο Γουέμπλεϊ όπου συμμετείχαν δεκάδες καλλιτέχνες υπέρ της Παλαιστίνης, και τόνισε το πώς η σιωπή σήμερα δεν είναι ουδετερότητα, είναι συνενοχή.

Ο Ντάνιελ Ντέι-Λιούς θα έρθει στην Αθήνα στις Νύχτες Πρεμιέρας, για να παρουσιάσει τη νέα του ταινία, “Ανεμώνη”, και όπως πάντα θα παραστεί στην πρεμιέρα όπου τα έσοδα θα πάνε στην Εταιρεία Προστασίας Σπαστικών / Πόρτα Ανοιχτή. Ένας θρυλικός ηθοποιός που δεν έχει σταματήσει ποτέ να στηρίζει αυτή τη φιλανθρωπία, κάθε φορά που έχει νέα ταινία.

ΝΤΙΣΛΑΙΚ

Πολιτισμένοι συγγραφείς, άλματα σε κερκίδες και πρωινάδικα για τη Γεωργία Οικονόμου

Θα μείνω λίγο στην έκθεση Βιβλίου στο Πεδίον Του Άρεως. Γιατί είδα ένα ποστ ενός πολύ μοδάτου και κουλτουριάρη συγγραφέα που ασχολείται με τη γη στο νησί που μένει. Αυτός λοιπόν πήγε για πρώτη φορά στη ζωή του στο Φεστιβάλ Βιβλίου και σχολίασε μία παρουσίαση βιβλίου από την οποία πέρασε κατά τύχη το απόγευμα του Σαββάτου 13 Σεπτεμβρίου. Και εκεί είδε έναν άλλο συνάδελφο συγγραφέα να μιλάει για το τελευταίο του βιβλίο. Και -όπως ισχυρίζεται στο ποστ του- δεν τον ήξερε αυτόν τον συνάδελφό του, οπότε τον έψαξε και μετά έκανε και γκάλοπ σε φίλους και γνωστούς και έβγαλε συμπέρασμα πως αυτόν τον συγγραφέα τον ξέρει το 2% του κόσμου. Και δεν έμεινε εκεί. Μετά τον ειρωνεύτηκε ποικιλοτρόπως, εντάσσοντας με περίσσιο ταλέντο όλα τα λεγόμενα του συναδέλφου του σε ένα άλλο πλαίσιο, πάντα πολιτιστικό και ανώνυμο. Και κάπως έτσι έκανε την επανάστασή του και αυτός.
Και μετά σχολίασε και λίγο τη συναυλία της Άννας Βίσση και μετά μίλησε για τον εαυτό του, τονίζοντας πόσο γαμάτος είναι που γράφει και ασχολείται με τη γη. Αλήθεια τώρα; Δεν είναι να απορούμε πού πάει αυτός ο τόπος; Εδώ ξεκατινιάζονται με την πένα και την επιδειξιομανία ακόμη και συγγραφείς, σπάζοντας ό,τι μπορεί να απομείνει από την αξιοπρέπεια και την ουσία του πολιτισμού.

Το χω ξαναπει και θα το ματαξαναπω. Καταντά πλέον καλτ το γεγονός πως στις μεγάλες θερινές πιάτσες το κοινό αρχίζει να αποχωρεί πριν τελειώσει η παράσταση ή η συναυλία που παρακολουθεί, μην τυχόν και περιμένει στις θέσεις του λίγο παραπάνω, μέχρι να έρθει η σειρά του να αποχωρήσει. Προχθές στο Ηρώδειο, στη συναυλία του Μίνου Μάτσα είδα και πάλι πολλούς από το κοινό να πηδούν τις κερκίδες και να μην υπακούν στις υποδείξεις των ταξιθετών. Ανάμεσά τους και ένας βιαστικός 70+, εύσωμος, που πραγματικά έπαθα 100 εγκεφαλικά μέχρι να τον δω να φτάνει σώος στον προορισμό του.

Τη μέρα της Μαρμότας νομίζω πως ζω όταν ανοίγω την τηλεόραση το πρωί. Τα ίδια και τα ίδια και τα ίδια στις πρωινές εκπομπές. Όλες λίγο πιο λαμπερές, πολύ πιο πλαστικές, γεμάτες από ατάκες χιλιοειπωμένες και μια συστημικίλα που πια δεν αντέχεται. Λες και όλα είναι έτοιμα και προβλέψιμα, λες και το ίδιο σκηνικό επαναλαμβάνεται σε μια ατέρμονη επανάληψη, χωρίς κανέναν αυθορμητισμό ή φρεσκάδα. Όλα, σαν μια καλοστημένη παράσταση, με στόχο να χαϊδέψουν τα αυτιά του κοινού, μέχρι να ξεχάσουμε ότι ψάχνουμε κάτι αληθινό και αυθεντικό.

Παλιακή αισθητική και καπελαδούρα Dior για τη Χριστίνα Τσατσαράγκου

Ανοίγεις την τηλεόραση το πρωί και σε κατακλύζει μια αίσθηση επανάληψης. Όλα τα στούντιο μοιάζουν ίδια, τα χρώματα ανακυκλώνονται χωρίς φαντασία, σαν να έχει παγώσει ο χρόνος σε μια ξεπερασμένη συνταγή που δε λέει να αλλάξει. Δεν έχουμε κάτι εναντίον της Καινούργιου, της Σκορδά ή οποιουδήποτε άλλου παρουσιαστή, υπάρχουν μάλιστα φορές που χειρίζονται πολύ αξιοπρεπώς τα θέματα της επικαιρότητας. Όμως η αισθητική που προβάλλεται είναι τόσο μονότονη και παλιακή, που μοιάζει να εγκλωβίζει την τηλεοπτική εμπειρία σε μια μόνιμη μετριότητα.

Καλοί οι Iron Maiden βρε παιδάκι μου, αλλά χάθηκαν τίποτα System of a Down;

Η καπελαδούρα της Μελάνια – έστω και Dior – και η κίτρινη έξωμη τουαλέτα της μπορεί να τράβηξαν βλέμματα στα αμερικανικά μίντια, αλλά όταν εμφανίζεται η Κέιτ Μίντλετον, η πριγκίπισσα της Ουαλίας, καταλαβαίνεις τη διαφορά: το ένα είναι απλή επίδειξη, το άλλο μάθημα κομψότητας.

Weapons – ένα ωραίο κόνσεπτ με βαρετή εκτέλεση. Μόνο η Amy Madigan ήταν καταπληκτική, αλλά ως εκεί. Η ταινία φέρνει στο μυαλό πολλές τρομακτικές έννοιες, όπως οι ένοπλες επιθέσεις σε σχολεία και η κακοποίηση παιδιών, αλλά στο τέλος καταλήγει να είναι μια ταινία για μια …  μάγισσα.

Υπουργείο πολιτισμού εναντίον δημιουργικής κοινότητας, για τον Θοδωρή Δημητρόπουλο

Λίγες ημέρες αφού ο Ιάσονας Φωτήλας βρέθηκε στη Δράμα και αντιπαρατέθηκε με τους ανθρώπους του σινεμά από τη σκηνή (όπου είχε ανέβει για να παραδώσει βραβείο) μέσα από μια πολύ έντονη και άβολη σκηνή και την ήδη κλασική ατάκα-απάντηση «δικά σου είναι ρε;», μαθαίνουμε πως οι Νύχτες Πρεμιέρας φέτος θα γίνουν μισές επειδή υπήρξε ψαλίδι στη χρηματοδότησή τους. Θα ήταν πολύ όμορφο κάποια στιγμή να έχουμε ξανά ένα υπουργείο πολιτισμού που δεν παίζει ξύλο με τον καλλιτεχνικό κόσμο! Απλά λέω.

Το επ’αόριστον κόψιμο του σόου του Κίμελ από την Disney η οποία έκανε αμέσως το χατίρι στο καθεστώς Τραμπ, είναι προφανέστατα μια ντροπιαστική στιγμή και για την εταιρεία ‘κολοσσό’ και για την ελευθερία του λόγου στις ΗΠΑ, καθώς στον απόηχο της δολοφονίας του Τσάρλι Κερκ το σύστημα πιάνει υπερωρίες για να φιμώσει αντιφρονούντες και να αγιοποιήσει τον ακροδεξιό podcaster.

Την ίδια ακριβώς στιγμή, το δικαστικό σύστημα του καθεστώτος διατάζει την απέλαση ενός παλαιστίνιου ακτιβιστή από τη χώρα, κι όλα αυτά έρχονται να ακολουθήσουν σωρεία παραβάσεων της ελευθερίας του λόγου όπως είδαμε την τελευταία διετία, με φοιτητές να συλλαμβάνονται για διαδηλώσεις υπέρ της Παλαιστίνης και με εκπαιδευτικά ιδρύματα να στοχοποιούνται.

Είναι πολύ στενάχωρο το ότι ζούμε ακριβώς τις στιγμές που προσπερνάγαμε εν τάχει όταν μαθαίναμε Ιστορία στο σχολείο. Φτάναμε κατευθείαν στο αποκορύφωμα του φασισμού, ποτέ δεν αναλύαμε τι ακριβώς συνέβαινε τα χρόνια αμέσως πριν.