Τι θα πει ο Μητσοτάκης στον Ερντογάν στη Νέα Υόρκη

Καθοριστική για την πορεία του ελληνοτουρκικού διαλόγου αναμένεται να είναι η συνάντηση του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, με τον Τούρκο πρόεδρο, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, απόψε στη Νέα Υόρκη, στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ.

Η συνάντηση του πρωθυπουργού με τον πρόεδρο της Τουρκίας θα πραγματοποιηθεί στις 14.00 ώρα Νέας Υόρκης, δηλαδή στις 21.00 ώρα Ελλάδας. Το format θα είναι 1+ 2, δηλαδή στη συνάντηση των δύο ηγετών θα μπουν στη συνέχεια και οι υπουργοί Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης και Χακάν Φιντάν, καθώς και οι διπλωματικοί σύμβουλοι Μίλτον Νικολαϊδης και Τσαγατάι Κιλίτς.

Μητσοτάκης- Ερντογάν θα συναντηθούν στο “Σπίτι της Τουρκίας”, καθώς εφέτος ήταν η σειρά της τουρκικής πλευράς να επιλέξει το χώρο πραγματοποίησης της συνάντησης, ενώ πέρυσι το χώρο είχε υποδείξει η ελληνική πλευρά.

Άρση casus belli ως όρος για το SAFE

Και μόνο το γεγονός ότι η συνάντηση τελικά κανονίστηκε, παρότι Μητσοτάκης- Ερντογάν θα συμπέσουν στη Νέα Υόρκη μόνο σήμερα (οι πρόεδροι κρατών πραγματοποιούν ομιλίες στην αρχή της ΓΣ του ΟΗΕ, ενώ οι αρχηγοί κυβερνήσεων προς το τέλος της διαδικασίας), αλλά και παρότι το τελευταίο διάστημα είχαν αρχίσει να διαταράσσονται τα “ήρεμα νερά”, δείχνει ότι και η Αθήνα και η Άγκυρα ήθελαν να δείξουν ότι η κάθε μία από την πλευρά της δεν εγκαταλείπει το διάλογο. 

Η Αθήνα διότι θέλει να συνεχιστεί η συνεργασία με τις τουρκικές αρχές στο μεταναστευτικό, αλλά και να μην επιστρέψει η Άγκυρα στην τακτική των συνεχών παραβιάσεων του ελληνικού εναερίου χώρου. Η Τουρκία από την πλευρά της επιδιώκει να δείξει “καλό πρόσωπο” σε ΕΕ και ΗΠΑ, με το βλέμμα στα κονδύλια του SAFE για την ευρωπαϊκή άμυνα, αλλά και στο πρόγραμμα για τα F35.

Ο κ. Μητσοτάκης έχει πάντως προαναγγείλει από τη ΔΕΘ ότι θα θέσει στον κ.Ερντογάν την άρση του casus belli ως προϋπόθεση για να μην ασκήσει η Ελλάδα βέτο στο επίσημο αίτημα συμμετοχής της Τουρκίας ως τρίτης χώρας στα αμυντικά προγράμματα του SAFE. Η Άγκυρα μπορεί βέβαια να “τρυπώσει” στην ευρωπαϊκή άμυνα χρησιμοποιώντας ως “δουρειο ίππο” την εταιρεία Baykar, η οποία τυπικά είναι ιδιωτική, ανήκει όμως στο γαμπρό του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Ο διακαής τουρκικός πόθος για τα F35

Η επιθυμία της Τουρκίας να επανενταχθεί στο πρόγραμμα των F35, κάτι που ο Ερντογάν θα συζητήσει με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ κατά τη συνάντηση τους στο Λευκό Οίκο την Πέμπτη, προφανώς και προβληματίζει την ελληνική πλευρά.

Ερωτηθείς σχετικά ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Παύλος Μαρινάκης, χθες σημείωσε ότι η αναφορά του Αμερικανού προέδρου στα F-35, ενόψει της επίσκεψης του Ερντογάν στην Ουάσινγκτον, περιορίζεται στη συνέχιση των σχετικών συνομιλιών, οι οποίες λαμβάνουν χώρα από τότε που η Τουρκία αποβλήθηκε από το πρόγραμμα των F-35, πριν από έξι χρόνια. 

“Εμάς, όμως, τι μας ενδιαφέρει; Πού ήμασταν το 2019, που αναλάβαμε τη διακυβέρνηση του τόπου και που είμαστε σήμερα”, είπε και πρόσθεσε: “Ήμασταν εκτός F-16 και εκτός F-35. Και η γείτονα χώρα ήταν μέσα και στα δύο. Σήμερα εμείς που είμαστε; Έχουμε, ήδη, ολοκληρώσει την πρώτη φάση αναβάθμισης των F-16 και είμαστε μέσα στα F-35, χωρίς να πω τι συμβαίνει με άλλες χώρες, γιατί δεν είναι δική μας δουλειά. Αυτή είναι η διαφορά.”

Ο κ.Μαρινάκης τόνισε επίσης: “Δεν μπορούμε να επιβάλουμε σε άλλες χώρες τις πωλήσεις εξοπλιστικών. Εκείνο, όμως, που είναι αυτονόητο και το λέμε και είναι απαραίτητο να το πούμε, είναι ότι όποιοι εξοπλισμοί που λαμβάνονται δεν θα χρησιμοποιούνται σε βάρος της χώρας μας, σε βάρος δηλαδή οποιουδήποτε συμμάχου, μια διατύπωση, που έχουμε καταφέρει κι εμείς ως συμμαχικό κράτος, να είναι αυτονόητο, ότι σε κάθε -έστω- συζήτηση συμπεριλαμβάνεται.” 

Ένα ραντεβού με φόντο τη Chevron

Η συνάντηση Μητσοτάκη- Ερντογάν πραγματοποιείται επίσης στον απόηχο της επίσημης πρότασης της Chevron για έρευνες υδρογονανθράκων σε θαλάσσια οικόπεδα νοτίως της Πελοποννήσου και κυρίως νοτίως της Κρήτης.

Ο ερχομός του αμερικανικού κολοσσού μπορεί να ακυρώσει στην πράξη το ούτως ή άλλως νομικά ανυπόστατο τουρκολιβυκό μνημόνιο, ειδικά εφόσον η Chevron συμφωνήσει και με τη Λιβύη για έρευνες στα δικά της θαλάσσια οικόπεδα, τα οποία κινούνται νοτίως της μέσης γραμμής με την Ελλάδα.

Για αυτό και η Άγκυρα αντέδρασε με ενόχληση και απείλησε να βγάλει ξανά για έρευνες στο Αιγαίο το Πιρι Ρέις. Αν και τελικά το ερευνητικό σκάφος παρέμεινε αγκυροβολημένο στο λιμάνι της Σμύρνης, οι ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις πραγματοποίησαν άσκηση σε όλο το Αιγαίο, κίνηση με σαφές μήνυμα. Και η Τουρκία βρήκε ξανά αφορμή να θέσει ζήτημα αποστρατιωτικοποίησης των νησιών.

Καθοριστικό ρόλο φαίνεται πως έπαιξε η επίσημη πρόταση της Chevron και στην έναρξη τεχικών συνομιλιών με τη (δυτική) Λιβύη για καθορισμό ΑΟΖ. Γεγονός το οποίο αποτελεί ένα επιχείρημα του κ.Μητσοτάκη κατά τη σημερινή συνάντηση με Ερντογάν.

Η Ελλάδα διαχρονικά καλεί την Τουρκία να συμφωνήσει σε προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης για τον καθορισμό ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας, της μοναδικής διαφοράς που η χώρα μας αναγνωρίζει. Ωστόσο η Άγκυρα επιδιώκει να θέσει και άλλα ζητήματα στο τραπέζι, κάτι που φυσικά δεν μπορεί να δεχθεί καμία ελληνική κυβέρνηση.

Την Τουρκία έχει ενοχλήσει επίσης η οριοθέτηση θαλασσίων πάρκων, αλλά και ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός της Ελλάδας. Η ελληνική πλευρά ξεκαθαρίζει πάντως ότι η χώρα μας θα συνεχίσει να ασκεί κυριαρχία και τα δικαιώματα της με βάση το διεθνές δίκαιο.

Η συνάντηση Μητσοτάκη- Ερντογάν πραγματοποιείται όμως και με “παγωμένο” ακόμη το καλώδιο ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας- Κύπρου (Great Sea Interconnector- GSI), για το οποίο η Τουρκία απειλεί με θερμό επεισόδιο.

Σημειωτέον ότι ο Ερντογάν έχει προαναγγείλει ότι θα θέσει στον ΟΗΕ  τα “δικαιώματα των αδελφών μας στη βόρειο Κύπρο”. Υπενθυμίζεται ότι στα κατεχόμενα έχει εκλογές σε λίγες εβδομάδες και ο Τούρκος πρόεδρος αναμένεται να επαναφέρει θέμα αναγνώρισης του ψευδοκράτους.

Το πρόγραμμα Μητσοτάκη σήμερα και αύριο στη Νέα Υόρκη

Ο πρωθυπουργός σήμερα εκτός από τον κ.Ερντογάν, θα συναντηθεί με τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκο Χριστοδουλίδη, τον Πρόεδρο του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ Αλίγιεφ, τον Πρόεδρο της Σιέρα Λεόνε Τζούλιους Μάαντα Μπίο, τον Πρόεδρο της Υεμένης Ρασάντ Αλ Αλίμι και τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίο.

Το βράδυ ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα παρακαθήσει στη δεξίωση που παραθέτει προς τιμήν των ηγετών ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ.

Την Τετάρτη, στις 8.15 (ώρα Νέας Υόρκης), ο πρωθυπουργός θα μιλήσει σε εκδήλωση που διοργανώνει η Αυστραλία με θέμα «Protecting Children in the Digital Age».

Στις 10.30 θα έχει συζήτηση με την αρχισυντάκτρια της Wall Street Journal, Emma Tucker.

Στις 12.30 θα μιλήσει σε ομογενειακή εκδήλωση στο Union League Club.

Στη συνέχεια ο πρωθυπουργός θα συναντηθεί με τον μεταβατικό Πρόεδρο της Συρίας, Αχμέντ Αλ Σάραα.

Στις 15.00 ο πρωθυπουργός θα μιλήσει σε εκδήλωση της κορεατικής Προεδρίας του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ με θέμα «Τεχνητή Νοημοσύνη και Διεθνής Ειρήνη & Ασφάλεια».

Στις 20.30 ο κ. Μητσοτάκης θα μιλήσει στην τελετή βράβευσης του Οικουμενικού Πατριάρχη με το Templeton Prize.