Νέα ανακάλυψη αναστρέφει την οστεοπόρωση

Μια νέα μελέτη υποδεικνύει έναν βασικό μηχανισμό ενίσχυσης των οστών, ο οποίος θα μπορούσε να αποτελέσει τον νέο στόχο για τη θεραπεία της νόσου που εξασθενεί τα οστά, δηλαδή της οστεοπόρωσης.

Η μελέτη, με επικεφαλής ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Λειψίας στη Γερμανία και το Πανεπιστήμιο Shandong στην Κίνα, εντόπισαν τον κυτταρικό υποδοχέα GPR133 (επίσης γνωστό ως ADGRD1) ως κρίσιμο για την οστική πυκνότητα, μέσω των οστεοποιητικών κυττάρων που ονομάζονται οστεοβλάστες.

Παραλλαγές στο γονίδιο GPR133 είχαν συνδεθεί προηγουμένως με την οστική πυκνότητα, οδηγώντας τους ερευνητές να στρέψουν την προσοχή τους στην πρωτεΐνη που κωδικοποιεί.

Η ομάδα πραγματοποίησε δοκιμές σε ποντίκια στα οποία το γονίδιο είτε απουσίαζε, είτε μπορούσε να ενεργοποιηθεί χρησιμοποιώντας μια χημική ουσία που ονομάζεται AP503.

Ελλείψει του γονιδίου GPR133, τα ποντίκια μεγάλωναν με εύθραυστα οστά και είχαν τα συμπτώματα της οστεοπόρωσης.

Ωστόσο, όταν ο υποδοχέας ήταν παρών και ενεργοποιήθηκε με το AP503, η παραγωγή και η αντοχή των οστών βελτιώθηκε.

«Χρησιμοποιώντας τη δραστική ουσία AP503, η οποία μόλις πρόσφατα εντοπίστηκε μέσω μιας διαλογής με τη βοήθεια υπολογιστή ως διεγέρτης του GPR133, καταφέραμε να αυξήσουμε σημαντικά την οστική δύναμη, τόσο σε υγιή όσο και σε οστεοπορωτικά ποντίκια», λέει η βιοχημικός Ines Liebscher του Πανεπιστημίου της Λειψίας.

Σε αυτά τα πειράματα, το AP503 χρησιμεύει ως βιολογικό κουμπί που κάνει τους οστεοβλάστες να δουλεύουν πιο σκληρά, ώστε να αυξηθεί η οστική πυκνότητα.

Οι ερευνητές μπόρεσαν επίσης να δείξουν ότι το φάρμακο θα μπορούσε να λειτουργήσει σε συνδυασμό με την άσκηση για την περαιτέρω ενίσχυση των οστών.

Η γνώση, πάντως, ότι ο κυτταρικός υποδοχέας GPR133 είναι ένας κρίσιμος κρίκος για να ενισχύονται τα οστά των ποντικών είναι το σημαντικότερο εύρημα.

Αν και τα αποτελέσματα βασίζονται σε ένα ζωικό μοντέλο, οι υποκείμενες διαδικασίες είναι πιθανότατα παρόμοιες και στους ανθρώπους, σχολιάζουν οι επιστήμονες.

«Όταν αυτός ο υποδοχέας εξασθενεί λόγω γενετικών αλλαγών, τα ποντίκια εμφανίζουν σημάδια απώλειας οστικής πυκνότητας σε νεαρή ηλικία, παρόμοια με την οστεοπόρωση στους ανθρώπους», λέει η Liebscher.

Οι ερευνητές αναφέρουν ότι οι μελλοντικές θεραπείες θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την ενίσχυση των οστών που είναι ήδη υγιή και για την επαναφορά των υποβαθμισμένων οστών σε πλήρη ισχύ, όπως σε περιπτώσεις οστεοπόρωσης σε γυναίκες που περνούν την εμμηνόπαυση.

Στην πραγματικότητα, υπάρχουν πολυάριθμοι παράγοντες που επηρεάζουν την αντοχή των οστών και αυτό δίνει στους επιστήμονες πολλά περιθώρια για την εξεύρεση μεθόδων που θα αποκρούουν προβλήματα όπως η οστεοπόρωση και θα προάγουν ένα υγιέστερο γήρας.

Η οστεοπόρωση είναι μια σοβαρή πάθηση που επηρεάζει εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως.

Ενώ οι διαθέσιμες θεραπείες μπορούν να επιβραδύνουν την πρόοδο της πάθησης, δεν υπάρχει τρόπος να αντιστραφεί ή να θεραπευτεί.

Οι τρέχουσες θεραπείες τείνουν επίσης να συνοδεύονται από επικίνδυνες παρενέργειες (όπως αυξημένος κίνδυνος άλλων ασθενειών) ή να γίνονται λιγότερο αποτελεσματικές με την πάροδο του χρόνου.

«Η πρόσφατα καταδειχθείσα παράλληλη ενίσχυση των οστών αναδεικνύει για άλλη μια φορά τις μεγάλες δυνατότητες που έχει αυτός ο υποδοχέας για ιατρικές εφαρμογές σε έναν γηράσκοντα πληθυσμό», λέει η μοριακή βιολόγος Juliane Lehmann, από το Πανεπιστήμιο της Λειψίας.

Η μελέτη δημοσιεύτηκε στην επιστημονική επιθεώρηση Signal Transduction and Targeted Therapy.

Τι είναι οστεοπόρωση και πως επηρεάζει τους Έλληνες

Το όνομα «οστεοπόρωση» μεταφράζεται ως «πορώδες οστό». Η οστεοπόρωση είναι μια χρόνια πάθηση του μεταβολισμού των οστών, κατά την οποία παρατηρείται σταδιακή μείωση της πυκνότητας και της ποιότητάς τους.

Ως αποτέλεσμα, με την πάροδο του χρόνου, τα οστά γίνονται πιο εύθραυστα, πιο σπογγώδη και πιο επιρρεπή σε κατάγματα. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι μπορεί να σπάσουν πολύ πιο εύκολα σε περίπτωση πτώσης.

Η οστεοπόρωση στην Ελλάδα αποτελεί ένα αυξανόμενο ζήτημα δημόσιας υγείας. Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά της είναι η απουσία συμπτωμάτων για μεγάλο χρονικό διάστημα. Έτσι, μπορεί να περάσουν χρόνια με συνεχή αλλοίωση της οστικής μάζας έως ότου εμφανιστεί το πρώτο σύμπτωμα, που συνήθως είναι ένα κάταγμα.

Χαμηλή η οστική πυκνότητα στην Ελλάδα

Τι συμβαίνει, όμως, στη χώρα μας; Πόσο διαδεδομένη είναι η οστεοπενία και η οστεοπόρωση;

Πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι:

• Ένας στους δύο Έλληνες έχει οστεοπενία ή οστεοπόρωση
• Επτά στις δέκα γυναίκες νεαρής ηλικίας δεν προσλαμβάνουν το ασβέστιο που χρειάζονται
• Η πλειονότητα των ενηλίκων δεν έχει κάνει ποτέ μέτρηση οστικής πυκνότητας

Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του Συλλόγου Σκελετικής Υγείας «Πεταλούδα»  για την χαμηλή οστική πυκνότητα στην Ελλάδα:

• Το 53% των Ελλήνων έχει οστεοπόρωση ή οστεοπενία
• Το 66% των Ελλήνων δεν ασκείται ποτέ
• Το 93% των ανδρών δεν έχει κάνει ποτέ μέτρηση οστικής πυκνότητας, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό των γυναικών φτάνει το 58%
• Το 26% παρουσιάζει αστάθεια στη βάδιση, ενώ μόλις το 0,02% προσλαμβάνει την ποσότητα πρωτεΐνης που χρειάζεται.