Τα σκάνδαλα και η πτώση του πρίγκιπα Άντριου – Επικρίσεις για καθυστέρηση του Παλατιού

Ο βασιλιάς Κάρολος ξεκίνησε τη διαδικασία αφαίρεσης όλων των βασιλικών τίτλων του αδελφού του, Άντριου, και της απομάκρυνσής του από το βασιλικό κτήμα στο Γουίνδσορ, κίνηση που κρίνεται και ως η πιο δραστική προσπάθεια μέχρι σήμερα να περιορίσει το σκάνδαλο που ξέσπασε γύρω από τις σχέσεις του πρίγκιπα με τον καταδικασμένο για σεξουαλικά εγκλήματα Τζέφρι Έπσταϊν.

Η κίνηση αυτή, την οποία το Παλάτι του Μπάκιγχαμ περιέγραψε με ασυνήθιστα αυστηρούς όρους ως «αναγκαίες επιπλήξεις», επισφραγίζει το βαθύτερο ρήγμα στη βρετανική βασιλική οικογένεια εδώ και δεκαετίες. Το ερώτημα που τίθεται τώρα είναι εάν ο βασιλιάς Κάρολος και το βρετανικό κατεστημένο έχουν κάνει αρκετά για να αποτρέψουν η σχέση του Άντριου με τον Έπσταϊν να παρασύρει ολόκληρη τη μοναρχία.

Ο 65χρονος Άντριου αντιμετώπιζε επί 15 χρόνια κατηγορίες και επικρίσεις για την σχέση του με τον Έπσταϊν, οι οποίες ήρθαν ξανά στο προσκήνιο μετά την κυκλοφορία του μεταθανάτιου απομνημονεύματος της Βιρτζίνια Τζιούφρε, η οποία είχε καταγγείλει ότι ο Άντριου την είχε σεξουαλικά κακοποιήσει όταν ήταν έφηβη.

Το Παλάτι του Μπάκιγχαμ ανακοίνωσε την απόφαση με μια δήλωση που στερούνταν κάθε ίχνος τυπικής βασιλικής ευγένειας: «Η Αυτού Μεγαλειότητα ξεκίνησε σήμερα επίσημη διαδικασία για την αφαίρεση του ύφους, των τίτλων και των τιμητικών διακρίσεων του πρίγκιπα Άντριου».

Η ανακοίνωση συνέχισε: «Ο πρίγκιπας Άντριου θα είναι πλέον γνωστός ως Άντριου Μάουντμπάτεν-Γουίνδσορ. Η μίσθωση του Royal Lodge τού παρείχε έως σήμερα νομική προστασία ώστε να παραμένει στην κατοικία. Έχει πλέον επιδοθεί επίσημη ειδοποίηση για την παράδοση του ακινήτου και θα μετακομίσει σε εναλλακτική ιδιωτική κατοικία. Αυτές οι επιπλήξεις θεωρούνται αναγκαίες, παρά το γεγονός ότι εκείνος εξακολουθεί να αρνείται τις κατηγορίες εναντίον του».

Ύστερα από δεκαετίες σκανδάλων, όλοι οι τίτλοι και τα προνόμια του πρώην πρίγκιπα Άντριου έχουν πλέον αφαιρεθεί εντελώς. Σε αντίθεση με την προηγούμενη ανακοίνωση για το μέλλον του, αυτή τη φορά η δήλωση προήλθε από το Παλάτι του Μπάκιγχαμ και όχι από τον ίδιο τον Άντριου. Το μικρό περιθώριο αξιοπρέπειας που του είχε δοθεί – ότι δήθεν εκείνος επέλεγε οικειοθελώς να μη χρησιμοποιεί τους τίτλους του – αφαιρέθηκε κι αυτό.

Τίτλοι όπως «Δούκας του Γιορκ», «Κόμης του Ίνβερνες» και «Βαρόνος του Κίλιλεϊ» θα του αφαιρεθούν δια νόμου. Το μόνο που απομένει είναι η θέση του στη γραμμή διαδοχής του θρόνου, ωστόσο σύμφωνα με νέα έκθεση της Βιβλιοθήκης της Βουλής των Κοινοτήτων, ακόμη κι αυτή θα μπορούσε να του αφαιρεθεί από το Κοινοβούλιο, εφόσον δώσουν τη συγκατάθεσή τους τα υπόλοιπα κράτη της Κοινοπολιτείας.

Είναι μια κίνηση με την οποία το Παλάτι ελπίζει πως θα βάλει επιτέλους τελεία στο ατελείωτο κύμα αρνητικών ειδήσεων και σκανδάλων γύρω από τον Άντριου.

Ύστερα από περισσότερο από έναν χρόνο πιέσεων, η λεγόμενη «πολιορκία του Royal Lodge» έληξε, καθώς ο Άντριου έχασε τη δική του ανεξάρτητη μίσθωση και θα μετακομίσει σε κατοικία που ανήκει στον βασιλιά στο Σάντρινγχαμ. Δεν έχει διευκρινιστεί πού ακριβώς, αλλά όχι στο Wood Farm. Το Σάντρινγχαμ ανήκει ιδιωτικά στον βασιλιά, γεγονός που βάζει τέλος σε οποιαδήποτε εξάρτηση από περιουσία του Στέμματος.

Η πρώην σύζυγός του, Σάρα Φέργκιουσον, φέρεται να κάνει δικές της χωριστές ρυθμίσεις και προς το παρόν δεν αναμένεται να μείνει μαζί του στο Νόρφολκ.

Αυτό σημαίνει ότι ο Άντριου εξαρτάται πλέον πλήρως από τον βασιλιά τόσο για την κατοικία του όσο και για τα οικονομικά του. Παράλληλα, ο Κάρολος αναλαμβάνει πλέον και μια ηθική υποχρέωση φροντίδας για την ευημερία του αδελφού του.

Λεπτομέρειες σχετικά με τις συνθήκες διαβίωσης του Άντριου έχουν επίσης βρεθεί στο επίκεντρο, με νέες ερωτήσεις να τίθενται τις τελευταίες ημέρες σχετικά με το πώς είναι σε θέση να χρηματοδοτεί τον τρόπο ζωής του, παρά το γεγονός ότι δεν είναι ενεργό μέλος της βασιλικής οικογένειας. Ο Άντριου ζει στο Royal Lodge από το 2004, αφού υπέγραψε μια σύμβαση μίσθωσης 75 ετών το προηγούμενο έτος με τον ιδιοκτήτη του, το Crown Estate, το οποίο λειτουργεί ως ανεξάρτητη εταιρεία ακινήτων.

Το Royal Lodge, που βρίσκεται στο κτήμα του Ουίνδσορ και έχει χαρακτηριστεί ως ιστορικό μνημείο βαθμού II, διαθέτει ένα εξοχικό για τον κηπουρό, ένα Chapel Lodge, ένα εξοχικό με έξι υπνοδωμάτια και καταλύματα για το προσωπικό ασφαλείας.

Η δημόσια οργή έχει επίσης αυξηθεί, αφότου έγινε γνωστό την περασμένη εβδομάδα ότι το 2003 αγόρασε το Royal Lodge —στην καρδιά του Windsor Great Park, κοντά στο Κάστρο του Windsor— για 1 εκατομμύριο δολάρια, και έκτοτε καταβάλλει ετήσιο ενοίκιο «ονομαστικού ποσού, εφόσον ζητηθεί», σύμφωνα με τη μισθωτική του σύμβαση.

Η (πολύ) καθυστερημένη αντίδραση από το Παλάτι

Ωστόσο, θα είναι πολύ πιο δύσκολο για το Παλάτι να κατευνάσει το αυθεντικό κύμα λαϊκής αγανάκτησης. Η αίσθηση ανεξέλεγκτου προνομίου που περιβάλλει τον Άντριου έχει ενοχλήσει βαθιά την κοινή γνώμη και δεν θα αρκέσει η αφαίρεση των τίτλων του για να διαλυθεί η εικόνα αλαζονείας και ασυδοσίας.

Δημοσκόπηση της YouGov που δημοσιεύθηκε την Πέμπτη έδειξε ότι ο Άντριου έχει πλέον τα χειρότερα ποσοστά δημοφιλίας που έχει καταγράψει ποτέ μέλος της βασιλικής οικογένειας, με το 91% του κοινού να έχει αρνητική άποψη γι’ αυτόν.

Για το Παλάτι, θα υπάρξουν αναπόφευκτα ερωτήματα για ποιον λόγο τα χρόνια προβλήματα που περιβάλλουν τον Άντριου δεν αντιμετωπίστηκαν νωρίτερα. Πολλά από αυτά ήταν γνωστά εδώ και δεκαετίες: οι ακατάλληλες επιχειρηματικές σχέσεις, τα ανεξήγητα οικονομικά, οι δεσμοί με τον καταδικασμένο για σεξουαλικά εγκλήματα Τζέφρι Έπσταϊν. Τα πρόσωπα αλλάζουν — άλλοτε φερόμενοι Κινέζοι κατάσκοποι, άλλοτε πλούσιοι συγγενείς δικτατόρων — αλλά η ιστορία παραμένει πάντα η ίδια.

Η σχέση του με τον Έπσταϊν συζητούταν ευρέως εδώ και 14 χρόνια, όταν ο Άντριου έχασε τον ρόλο του ως εμπορικού εκπροσώπου του Ηνωμένου Βασιλείου.

Ο Άντριου έχει χάσει πολλές θέσεις, αλλά συνέχιζε να ζει με βασιλικές ανέσεις επί σειρά ετών — γεγονός που εξάντλησε την υπομονή της κοινής γνώμης. Η στάση του έμοιαζε αλαζονική και αποκομμένη από την πραγματικότητα.

Το BBC μεταδίδει πως ενδεχομένως να υπάρχει μια κόπωση στο κοινό γύρω από την ιστορία του Άντριου· πολλοί μπορεί να νιώθουν ότι έχουν ακούσει αρκετά και έχουν κουραστεί. Όμως, υπάρχει και ένα έντονο αίσθημα οργής στην κοινωνία, που απαιτεί πιο ξεκάθαρη λογοδοσία. Αυτό που μένει να φανεί τώρα είναι αν άνοιξε ένα ευρύτερο «κουτί της Πανδώρας».

Ποιοι στο Παλάτι ήξεραν τι και πότε σχετικά με τον Άντριου και τον Έπσταϊν; Χρειάζεται περισσότερη διαφάνεια για τη βασιλική περιουσία και τα οικονομικά; Πόσα σπίτια διαθέτουν πραγματικά στο Γουίνδσορ; Και ποια νέα σκάνδαλα που αφορούν τον Άντριου μπορεί να προκύψουν ακόμη;

Ωστόσο, αυτή η τακτική «καμένης γης» ως προς το μέλλον του Άντριου ίσως αποκαλύπτει και μια αναπάντεχα σκληρή πλευρά του βασιλιά. Αν και στην απόφαση συμμετείχαν και άλλα μέλη της βασιλικής οικογένειας – ανάμεσά τους και ο πρίγκιπας Ουίλιαμ – φαίνεται ότι τελικά ο ίδιος ο βασιλιάς πήρε τη μεγάλη αυτή απόφαση για το μέλλον του αδελφού του. Όσο κι αν κάποιοι σχολιαστές επιδίδονται σε εντυπωσιοθηρία, δεν μπορεί να ήταν μια εύκολη επιλογή.

Η στάση απέναντι στον Άντριου άλλαξε οριστικά όταν βγήκε στη δημοσιότητα ένα email του προς τον Έπσταϊν, που αποκάλυπτε ότι οι δύο άντρες συνέχιζαν να επικοινωνούν. Το email αυτό κατέρριψε τις διαβεβαιώσεις που είχε δώσει ο Άντριου στη συνέντευξή του στο Newsnight, ότι είχε διακόψει κάθε επαφή.

Δεν ήταν πλέον δυνατό να παραμείνει κάποιος με τέτοιους δεσμούς να φέρει τον τίτλο του πρίγκιπα και να ζει με πολυτέλεια ανάμεσα στους υπόλοιπους βασιλείς του Γουίνδσορ. Αντίθετα, ο βασιλιάς θέλησε να στρέψει το βλέμμα προς τα θύματα της κακοποίησης, των οποίων οι ιστορίες βρίσκονται στον σκοτεινό πυρήνα του κύκλου του Έπσταϊν.

«”Θα ήταν περήφανη” λέει η οικογένεια της Βιρτζίνια Τζιούφρε για την αφαίρεση του τίτλου του πρίγκιπα»

Η οικογένεια της Βιρτζίνια Τζιούφρε, της γυναίκας που είχε κατηγορήσει τον πρίγκιπα Άντριου για σεξουαλική κακοποίηση, χαρακτήρισε την αφαίρεση του τίτλου του «πρίγκιπα» ως μια νίκη «άνευ προηγουμένου στην ιστορία».

«Ένα απλό κορίτσι, από μια απλή οικογένεια, κατάφερε να “ρίξει” έναν πρίγκιπα. Είμαστε απίστευτα περήφανοι για εκείνη», δήλωσε με δάκρυα στα μάτια ο αδελφός της, Σκάι Ρόμπερτς, μιλώντας στο BBC Newsnight.

Ωστόσο, όπως τόνισε, η αφαίρεση των τίτλων του Άντριου «δεν αρκεί» και ζήτησε να διεξαχθεί πλήρης έρευνα για τις πράξεις του. «Πρέπει να βρεθεί πίσω από τα κάγκελα», είπε χαρακτηριστικά, υπενθυμίζοντας ότι ο Άντριου έχει αρνηθεί όλες τις κατηγορίες εις βάρος του.

Η Τζιούφρε έβαλε τέλος στη ζωή της νωρίτερα μέσα στη χρονιά. Η κυκλοφορία των μεταθανάτιων απομνημονευμάτων της αυτόν τον μήνα αναζωπύρωσε τις πιέσεις προς τη βασιλική οικογένεια σχετικά με τη φιλία του Άντριου με τον καταδικασμένο παιδεραστή και χρηματοδότη Τζέφρι Έπσταϊν.

Όταν ρωτήθηκε πώς θα αντιδρούσε η ίδια στην απόφαση του Παλατιού, ο Ρόμπερτς απάντησε: «Γιορτάζει από εκεί ψηλά, λέγοντας “το κατάφερα”».

«Θα ήταν περήφανη. Τώρα είναι απλώς ο Άντριου», πρόσθεσε συγκινημένος.

Η σύζυγος του αδελφού της, Αμάντα Ρόμπερτς, μίλησε επίσης στο BBC, χαρακτηρίζοντας τη στιγμή «δικαίωση για εκείνη και για όλες τις επιζήσασες».

«Όλα όσα πάλεψε δεν πήγαν χαμένα», είπε, σημειώνοντας ότι «λύγισε» όταν έμαθε τα νέα στη δουλειά. Παρότι το ζευγάρι έκανε λόγο για «μια στιγμή νίκης», ο Σκάι Ρόμπερτς επανέλαβε πως αυτό δεν αρκεί:

«Χρειάζεται μια έρευνα που να προχωρήσει σε βάθος. Ο Άντριου εξακολουθεί να κυκλοφορεί ελεύθερος. Πρέπει να βρεθεί στη φυλακή».