“Καρατομήθηκε” η Γενική Διευθύντρια Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου

Tο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο της Αθήνας λειτουργεί πλέον “ακέφαλο” τουτέστιν χωρίς Γενική Διευθύντρια, καθώς η υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, προχώρησε στην ανακλήση του διορισμού της Κατερίνας Δελλαπόρτα -ο οποίος είχε γίνει πέρυσι με απόφασή της. Η απόφαση αυτή δεν ήρθε αιφνιδιαστικά, καθώς τα προβλήματα στο μουσείο είχαν συσσωρευτεί εδώ και καιρό καιρό. Οι εργαζόμενοι, αλλά και ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων είχαν πολλάκις επισημάνει τον κίνδυνο για την κακή λειτουργία του ιδρύματος, το οποίο, ως Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου (είναι ένα από τα πέντε μουσεία που έγιναν ΝΠΔΔ) αντιμετώπιζε σοβαρές δυσκολίες τόσο στη διαχείριση των πόρων όσο και στην εκπλήρωση των επιστημονικών του στόχων.

Τα αίτια της απομάκρυνσης της Κατερίνας Δελλαπόρτα είναι πολλά και αναφέρονται αναλυτικά στη σχετική δημοσίευση του ΦΕΚ. Τα κυριότερα αφορούν στις καθυστερήσεις και στις παραλείψεις στην αποστολή των εισηγήσεων για τη λειτουργία του μουσείου.
Σύμφωνα με το ΦΕΚ, η τέως Γενική Διευθύντρια «επανειλημμένα παρέλειψε ή/και καθυστέρησε να αποστείλει προς το Διοικητικό Συμβούλιο του Μουσείου, τις -από τον νόμο απαιτούμενες- εισηγήσεις της, προκειμένου να εξεταστούν ζητήματα εμπλουτισμού των συλλογών του Μουσείου, προβολής των εκθεμάτων του, αύξησης της περιουσίας και των πόρων του και επίτευξης των σκοπών του. Επανειλημμένα προέβη σε κατάρτιση συμβάσεων, για λογαριασμό του Μουσείου, οι οποίες έχουν προκαλέσει δικαστικές και εξώδικες ενέργειες των αντισυμβαλλόμενων κατά του Μουσείου ή/και η αρμόδια οικονομική υπηρεσία του Μουσείου αρνείται να τις εξοφλήσει.

Δεν ανταποκρίθηκε στο καθήκον του σχεδιασμού και της υλοποίησης του επιστημονικού και ερευνητικού προγραμματισμού του Μουσείου. Παρέλειψε τις ενέργειες της αρμοδιότητάς της, σχετικά με το χρηματοδοτικό πρόγραμμα HORIZON/ TOWCHED, που αφορά στον αποτελεσματικό σχεδιασμό εκθέσεων και εκπαιδευτικών δράσεων, με αποτέλεσμα την απένταξη του Μουσείου και την απώλεια πόρων. Προέβη καθυστερημένα στις ενέργειες της αρμοδιότητάς της, σχετικά με τις προσλήψεις προσωπικού, με αποτέλεσμα το μεν Πωλητήριο του Μουσείου να παραμείνει κλειστό καθ’ όλη τη θερινή περίοδο 2025, η δε Βιβλιοθήκη να παραμένει κλειστή από την 01η.01.2025 έως και σήμερα. Επανειλημμένα υπερέβη τις αρμοδιότητές της, καθ’ υποκατάσταση του Διοικητικού Συμβουλίου και εν αγνοία αυτού, παρέλειψε την, από τον νόμο, υποχρέωσή της να εκτελέσει αποφάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου, δεν ανταποκρίθηκε στα καθήκοντα της διεύθυνσης των υπηρεσιών του Μουσείου και της εύρυθμης καθημερινής λειτουργίας αυτού, σε θετικό και συνεργατικό κλίμα και δεν ανταποκρίθηκε στα καθήκοντα της αποτελεσματικής οργάνωσης, διεύθυνσης, συντονισμού και εποπτείας των υπηρεσιών του Μουσείου και της μέριμνας για τη βελτίωση του τρόπου λειτουργίας τους.

Η απομάκρυνση της Κατερίνας Δελλαπόρτα από τη θέση της Γενικής Διευθύντριας του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου αποτελεί ουσιαστικά δικαίωση για τον αγώνα του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων (ΣΕΑ), ο οποίος, με συνέπεια και επιμονή, ανέδειξε τα σοβαρά προβλήματα της διοίκησης του μουσείου. Ο ΣΕΑ είχε καταθέσει εμπεριστατωμένη καταγγελία προς αρμόδιους φορείς, καταγράφοντας τις παράνομες διοικητικές πράξεις και τις οικονομικές αναθέσεις, οι οποίες είχαν προκαλέσει σημαντικές ζημίες για το ίδρυμα και την πολιτιστική κληρονομιά.

Ωστόσο, παρά την καθυστέρηση των ενεργειών της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας, οι καταγγελίες του Συλλόγου δεν πέρασαν απαρατήρητες. Η αντίδραση του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, που προχώρησε σε έλεγχο των πεπραγμένων του ΒΧΜ, αποδεικνύει ότι η πολιτική πίεση και η δημόσια κατακραυγή έφεραν αποτελέσματα. Επιπλέον, η έρευνα που ακολούθησε έχει οδηγήσει στην ανοικτή ποινική δικογραφία για παράβαση καθήκοντος, στην οποία ήδη κλήθηκε να καταθέσει το Διοικητικό Συμβούλιο του ΣΕΑ.

Το ΔΣ του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων σημειώνει σχετικά με την ανάκληση του διορισμού της Γενικής Διευθύντριας του ΒΧΜ

Με απόφασή της με ημερομηνία 4/11/2025, που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ 1449/ΥΟΔΔ/5-11-2025 η Υπουργός Πολιτισμού Λ. Μενδώνη ανακαλεί την υπ’ αρ. 186776/13.04.2023 προηγούμενη απόφασή της για τον διορισμό της Αικατερίνης Ρόζας Μαρίας Δελλαπόρτα, ως Γενικής Διευθύντριας του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου (ΒΧΜ).
Η εξέλιξη αυτή αποτελεί δικαίωση του επίμονου αγώνα του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων, που περιλάμβανε και την εμπεριστατωμένη καταγγελία την οποία κατέθεσε ο Σύλλογος σε πολλούς αρμόδιους φορείς. Παρά την απογοητευτική ολιγωρία της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας, οι παράνομες διοικητικές πράξεις και οικονομικές αναθέσεις που είχαν καταγγελθεί από τον ΣΕΑ κατέληξαν σε έλεγχο του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους στα πεπραγμένα του ΒΧΜ, καθώς και σε ποινική δικογραφία για παράβαση καθήκοντος, στην οποία ήδη κλήθηκε να καταθέσει το ΔΣ του ΣΕΑ.

Παρά την εμφανή προσπάθεια της Υπουργού Πολιτισμού, όπως φαίνεται στα έχοντας υπόψη του ΦΕΚ, να περιορίσει το πρόβλημα λειτουργίας του Μουσείου κατά το τελευταίο χρονικό διάστημα, γνωρίζει πολύ καλά και η ίδια ότι η τραγική κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει το ΒΧΜ ξεκινά από την πολιτική επιλογή της μετατροπής του σε ΝΠΔΔ, με το Νόμο 5021 το 2023 και την επιλογή της να τοποθετήσει την άμισθη σύμβουλο του Γραφείου της, Αικ. Δελλαπόρτα, συνταξιούχο του ΥΠΠΟ, στη θέση της Γενικής Διευθύντριας.

Οι εργαζόμενοι και οι εργαζόμενες του Μουσείου, τα σωματεία, οι επισκέπτες και επισκέπτριες του Μουσείου καθώς και επιστημονικοί φορείς αναδείκνυαν συνεχώς την προδιαγεγραμμένη πορεία καταστροφής ενός μουσείου που κάποτε, με την μορφή του ως Ειδικής Περιφερειακής Υπηρεσίας της ΓΔΑΠΚ, υπήρξε πρωτοπόρο και καινοτόμο στο μουσειακό ελληνικό- και όχι μόνο – τοπίο. Κι όμως, η Υπουργός Πολιτισμού συνέχισε να περιβάλλει την Αικ. Δελλαπόρτα με πέπλο προστασίας και συγκάλυψης, και μέσα στη Βουλή, ακόμη και μετά την -συνοδευόμενη από καταγγελίες- παραίτηση του επιλεγμένου επίσης από την Υπουργό τέως Προέδρου του Μουσείου, ακόμη και μετά το πρωτοφανές περιστατικό της κλοπής καλωδίων από τον κήπο του ΒΧΜ τον Απρίλιο 2024, ακόμη και μετά το επί μακρόν κλείσιμο του παραρτήματος του ΒΧΜ – Μουσείου Λοβέρδου, ακόμη και μετά την παραχώρησή του για γαμήλιο γλέντι.

Κατόπιν όλων των παραπάνω, όχι μόνο δεν μεταβλήθηκε η κατάσταση, αλλά επιπλέον η Γενική Διευθύντρια του Μουσείου, που σήμερα αποτάσσεται ατιμωτικά, είχε το θράσος να στέλνει για πειθαρχικό έλεγχο -δυστυχώς με τη σύμφωνη γνώμη της Γενικής Δ/ντριας Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς- συνάδελφους και συναδέλφισσές μας που υποδείκνυαν τα συνεχιζόμενα προβλήματα του Μουσείου.

Το πρωτοφανές σε περιεχόμενο ΦΕΚ καθαίρεσης της Γενικής Διευθύντριας του ΒΧΜ όχι μόνο δεν απαλλάσσει την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Πολιτισμού από τις ευθύνες της, αλλά αντίθετα τις αναδεικνύει.

Ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων συνεχίζει τον αγώνα του ενάντια στον Νόμο 5021 και την επαναφορά των μεγάλων αρχαιολογικών Μουσείων στον κορμό της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας. Μόνο αυτή η θεσμική επαναφορά μπορεί να εξασφαλίσει ότι τα Μουσεία δεν θα αποτελούν πεδίο άσκησης προσωπικής εξουσίας οποιουδήποτε εκλεκτού της πολιτικής ηγεσίας, οικονομικής αυθαιρεσίας και κατάχρησης των απευθείας αναθέσεων.