ΣΤΟ ΠΡΩΤΟ ΤΗΣ ΜΟΥΝΤΙΑΛ Η ΑΪΤΗ ΕΦΑΓΕ 14 ΓΚΟΛ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΠΗΓΑΓΑΝ ΕΝΑ ΠΑΙΚΤΗ

Το 2-0 κόντρα στη Νικαράγουα πριν από λίγες μέρες σφράγισε την πρωτιά της Αϊτής στον όμιλο της δεύτερης φάσης των προκριματικών της Βορείου, Κεντρικής Αμερικής και Καραϊβικής, αγγλιστί CONCACAF. Ο σέντερ-φορ της ΑΕΚ Φραντζί Πιερό και οι υπόλοιποι συμπαίκτες της ομάδας που δεν έπαιξε ποτέ στην έδρα της, πανηγύρισαν μια ιστορική πρόκριση, καθώς μετά από μισό αιώνα, η πιο φτωχή χώρα της αμερικάνικης ηπείρου πήρε το εισιτήριο για το Παγκόσμιο Κύπελλο.

Η ιστορία της πρόκρισης είναι δραματική και περιπετειώδης, καθώς η Αϊτή που το 2010 θρήνησε 150.000 νεκρούς από τον σεισμό των 7 ρίχτερ, σπαράζεται από τον πόλεμο των συμμοριών.

Η ακραία φτώχεια (το 60% των κατοίκων της Αϊτής ζει κάτω από τα όρια) έχει οδηγήσει τους Αϊτιανούς σε μια περιδίνηση χωρίς τέλος, με τη βία να έχει τον πρώτο και τελευταίο λόγο. Η ζωή έχει χάσει κάθε αξία, μοναδική διέξοδος είναι η … έξοδος από τη χώρα, που υπ’ αυτές τις συνθήκες δεν ήταν δυνατό να εγγυηθεί την ασφάλεια για τη διεξαγωγή αγώνων.

Ο 53χρονος Γάλλος προπονητής, Σεμπαστιάν Μινέ, δεν επισκέφτηκε ποτέ το Πόρτο ο Πρενς, την πρωτεύουσα αλλά και οποιαδήποτε άλλη πόλη της Αϊτής. Όλες οι επαφές με την ομοσπονδία και τους παίκτες έγιναν μέσω τηλεφώνου, ή διαδυκτίου και τα εντός έδρας ματς της ομάδας φιλοξενήθηκαν στο Κουρασάο, το μικροσκοπικό νησάκι πάνω από τη Βενεζουέλα, του οποίου παρεμπιπτόντως η Εθνική Ομάδα προκρίθηκε επίσης στο Μουντιάλ του 2026 (σε ΗΠΑ, Μεξικό και Καναδά οι αγώνες της τελικής φάσης).

Όπως ο Πιερό, έτσι και οι υπόλοιποι διεθνείς της Αϊτής αγωνίζονται στο εξωτερικό. Αρχηγός είναι ο τερματοφύλακας της Μπαστιά, Τζόνι Πλασίντ (37 ετών) ενώ πρώτος σκόρερ στα προκριματικά με 6 γκολ είναι ο Ντάκενες Ναζόν, που αγωνίζεται στο Ιράν (πέρσι στην Καϊσερσπορ της Τουρκίας).

Ο 31χρονος σέντερ-φορ είναι και ο πρώτος σκόρερ όλων των εποχών της αϊτιανής Εθνικής ομάδας με 44 γκολ. Στην τρίτη θέση βρίσκεται ο Πιερό (33 γκολ) και στη δεύτερη ο θρυλικός Εμανουέλ Σανόν, ο ήρωας της πρώτης συμμετοχής σε Μουντιάλ, το 1974 στα γήπεδα της (τότε Δυτικής) Γερμανίας.

Κόκκινη κλωστή δεμένη (μέχρι το … 1821)!

Εκείνη η παρθενική εμφάνιση των φτωχών Αϊτιανιών είχε περισσότερο δράμα και ένταση, με τον Σανόν στο ρόλο του απροσδόκητου ήρωα, ένα αδίστακτο δικτάτορα να απαγάγει έναν ποδοσφαιριστή της ομάδας (!) και τον Ντίνο Τζοφ να δέχεται το πρώτο γκολ μετά από 1143 λεπτά ανέπαφης εστίας.

Η Αϊτή που βρίσκεται στο ίδιο νησί με τη Δομινικανή Δημοκρατία, ήταν η δεύτερη χώρα της Αμερικής, που κύρηξε την ανεξαρτησία της μετά τις Ηνωμένες Πολιτείες. Είχε ανακαλυφθεί το 1493 από τον Χριστόφορο Κολόμβο, που την ονόμασε Ισπανιόλα και έγινε γαλλική κτήση το 1697. Η ελεύθερη Αϊτή έγινε η πρώτη χώρα η οποία αναγνώρισε την ελληνική επανάσταση και το δικαίωμα της ανεξαρτησίας των υπόδουλων Ελλήνων.

Έστειλε, μάλιστα, 45 τόνους καφέ στον Αδαμάντικο Κοραή για την ενίσχυση της επανάστασης με όπλα και πολεμοφόδια. Οι 100 εθελοντές που έφυγαν από την Αϊτή για να έρθουν και να πολεμήσουν στην Ελλάδα, πέθαναν στο μακρύ ταξίδι. Το 1898 η Αϊτή έγινε Δημοκρατία, αλλά το 1915 οι Αμερικανοί πεζοναύτες εισέβαλαν στη χώρα. Ήταν η απαρχή μιας ατέλειωτης κρίσης που είχε σαν αποκορύφωμα την άνοδο στην εξουσία της οικογένειας Ντιβαλιέ.

Πρώτα ο γιατρός Φρανσουά Ντιβαλιέ και στη συνέχεια ο γιος του Ζαν Κλοντ, κυβέρνησαν την Αϊτή για σχεδόν 30 χρόνια (1957-86), πριν ο λαός βγει στους δρόμους και εξαναγκάσει τον δεύτερο σε φυγή στη Γαλλία. Οι Ντιβαλιέ (συμπεριλαμβανομένων και των θυληκών μελών της οικογένειας) ήταν ο ένας χειρότερος από τον άλλο, άπληστοι, αδίστακτοι και αιμοσταγείς. Οι πραιτωριανοί τους στήριξαν την εξουσία τους με βασανιστήρια και φόνους, πουλώντας μέχρι και το αίμα (3 δολάρια το λίτρο) των φτωχών Αϊτιανών.

Όλα αυτά με την ανοχή της στήριξης των ΗΠΑ. Ο Μπιλ και η Χίλαρι Κλίντον έκαναν μήνα του μέλιτος στην Αϊτή, με την σκληρή δικτατορία να απομυζά όλο τον πλούτο της χώρας αλλά και την όποια οικονομική βοήθεια από το εξωτερικό.

Η δολοφονία τεσσάρων εφήβων το 1986 ξεχείλισε το ποτήρι της λαϊκής οργής και ο Ζαν Κλοντ Ντιβαλιέ αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το Πόρτο ο Πρενς. Η περιουσία του ήταν αμύθητη, δημεύτηκε ωστόσο και ο άλλοτε πανίσχυρος δικτάτορας … έμεινε άφραγκος, αφού εκτός των άλλων του άρεσε η καλή ζωή, τα ακριβά αυτοκίνητα και οι γυναίκες. Πίστευε πολύ στη μαύρη μαγεία του βουντού και παντρεύτηκε μέχρι τη … μητέρα του, σε μια δαιμονική τελετουργία

Η μητέρα (Σιμόν) Ντιβαλιέ και η αδερφή του, λέγεται ότι έκαναν κουμάντο, όταν ο Ζαν Κλοντ παρίστανε τον διεθνή πλέι-μπόι, μέχρι που τις εκθρόνισε η σύζυγος του, Μισέλ Μπένετ ο πατέρας της οποίας διαφέντευε την μισή Αϊτή και τις φυτείες του καφέ. Ο σχεδόν παρανοϊκός δικτάτορας είχε αγοράσει μέχρι και διαμέρισμα στον ουρανοξύστη του Ντόναλντ Τραμπ. Το έχασε, όπως και την υπόλοιπη ακίνητη περιουσία του, όταν η διάδοχη κυβέρνηση της Αϊτής μπλόκαρε τους τραπεζικούς λογαριασμούς του.

Μια δολοφονία και ένας προπονητής που δούλευε στην Ελλάδα

Όπως κάθε δικτατορία που σέβεται τον εαυτό της, το ποδόσφαιρο αποτέλεσε βασικό κομμάτι της προπαγάνδας και ένας χώρος, όπου οι Ντιβαλιέ έκαναν ό,τι ήθελαν.

Το 1964, όταν στην εξουσία βρισκόταν ο γιατρός Φρανσουά (ή Παπα-Ντοκ), εξαφανίστηκε από προσώπου γης ο Τζόε Γιέτκενς, ο πιο γνωστός Αϊτιανός ποδοσφαιριστής. Είχε πολιτογραφηθεί Αμερικανός πολίτης και κατάφερε το 1950 να συμπεριληφθεί στην Εθνική Ομάδα των ΗΠΑ που έπαιξε στο Μουντιάλ του 1950 στη Βραζιλία.

Το δικό του γκολ σφράγισε μια από τις μεγαλύτερες εκπλήξεις όλων των εποχών καθώς οι ΗΠΑ, στις 29 Ιουνίου του 1950 στο Μπέλο Οριζόντε, νικούσαν την Αγγλία με 1-0, ένα αποτέλεσμα που το θεώρησαν … λάθος όλα τα ειδησεογραφικά πρακτορεία.

Ο Γιέτκενς επέστρεψε στην Αϊτή, με την οικογένεια του να έχει ενεργό ανάμιξη στην εκλογή του Λουίς Ντεζουά, υποψήφιου στις εκλογές του 1957 που κέρδισε ο αντίπαλος του, Φρανσουά Ντιβαλιέ. Όταν ο γιατρός, εφτά χρόνια αργότερα στις 8 Ιουλίου 1964, ανακήρυξε τον εαυτό του “ισόβιο πρόεδρο εφ’ όρου ζωής”, οι Γιέκτκενς εγκατέλειψαν τη χώρα. Ο Τζόε, έμεινε στο Πόρτο ο Πρενς, γιατί δεν ασχολιόταν με την πολιτική και θεωρούσε ότι κανείς δεν θα ενδιαφερόταν για αυτόν.

Το ίδιο πρωί η μυστική αστυνομία, οι περιβόητοι Τοτόν Μακουτ, συνέλαβαν τον Τζόε Γιέτκενς και τον οδήγησαν στην διαβόητη για τις βάναυσες πρακτικές της, φυλακή Φορτ Ντιμάνς. Τον δολοφόνησαν και το πτώμα του δεν βρέθηκε ποτέ…

Ο Γιέτκενς ήταν ο πιο γνωστός ποδοσφαιριστής της Αϊτής μέχρι να εμφανιστεί η Εθνική Ομάδα της χώρας, στη δεκαετία του 70. Ο αποκλεισμός της από το Μουντιάλ του Μεξικού ήρθε σε τρίτο προκριματικό με το Ελ Σαλβαδόρ. Η Αϊτή είχε χάσει στο γήπεδο της 2-1, νίκησε 3-1 εκτός, αλλά τότε δεν μετρούσαν τα εκτός έδρας γκολ και έτσι δόθηκε και τρίτο παιχνίδι.

Τρία χρόνια μετά, προπονητής της Αϊτής ανέλαβε ο Ετόρε Τρεβιζάν. Ένας Ιταλός που είχε εργαστεί από νωρίς στην καριέρα του στην Ελλάδα, πρώτα στον Εθνικό (1959-60) και εν συνεχεία στο Βόλο (Νίκη 1961-62, Ολυμπιακός 1963-64) και Άρη (1962). Το 1974 επέστρεψε στην Ελλάδα και ξανακάθισε στον πάγκο του Ολυμπιακού Βόλου.

Η Αϊτή που διοργάνωσε το πρωτάθλημα της CONCACAF το 1973, κέρδισε την πρόκριση της στο Μουντιάλ του 1974, έχοντας 4 νίκες σε 5 ματς του ομίλου της προκριματικής φάσης. Ηττήθηκε μόνο από το Μεξικό και για πρώτη φορά θα συμμετείχε στο Παγκόσμιο Κύπελλο. Ο Εμανουέλ Σανόν είχε ήδη κάνει αισθητή την παρουσία του, σκοράροντας πέντε γκολ.

Ντιβαλιέ: Δική μου είναι η ομάδα

Εκείνη την εποχή (από το 1971) την εξουσία της Αϊτής είχε αναλάβει, πλέον, ο Ζαν Κλοντ Ντιβαλιέ. Ο γιος του γιατρού, για τον οποίο κανείς δεν πίστευε ότι θα παρέμενε επικεφαλής της δικτατορίας πάνω από ένα χρόνο. Έμεινε μια 15ετία. Από την πρώτη στιγμή θεώρησε την Εθνική Ομάδα ιδιοκτησία του. Τηλεφωνούσε συχνά στους παίκτες και τον νέο προπονητή, Αντουάν Τασί.

Το 1973 η Εθνική Αϊτής βρέθηκε στη Νέα Υόρκη για φιλικό με τη Μιλιονάριος από την Κολομβία. Το ματς άργησε να ξεκινήσει δυο ώρες και 45 λεπτά, λόγω των διαμαρτυριών των εξόριστων Αϊτιανών. Όταν ο Τασί αποφάσισε να πάρει την ομάδα και να φύγει, δέχθηκε την κλήση του δικτάτορα που του σύστησε να μείνει στο γήπεδο για να διεξαχθεί κανονικά το φιλικό.

“Μας έπαιρνε πολλές φορές τηλέφωνο. Πολλοί από τους συμπαίκτες μου δεν αισθάνονταν τόσο καλά…” εξομολογιόταν αργότερα ο Σανόν.

Λένε ότι ο “Μπέιμπι Ντοκ” είχε κάνει τα πάντα για την πρόκριση στα τελικά του Παγκοσμίου Κυπέλλου. Στον κρίσιμο αγώνα με το Τρινινταντ και Τομπάγκο (δεύτερο στον όμιλο) που η Αϊτή κέρδισε με 2-1, ο διαιτητής ακύρωσε … τέσσερα γκολ των ηττημένων! Ένα χρόνο αργότερα αποκλείστηκε δια βίου, με την κατηγορία της δωροδοκίας. Όχι πάντως για τον συγκεκριμένο αγώνα.

Στην τότε Εθνική Ομάδα της Αϊτής οι περισσότεροι αγωνίζονταν εντός συνόρων. Κανά δυο, όπως ο τερματοφύλακας Φρανσιγιόν και ο αμυντικός Ρασέν, έπαιζαν στη Γερμανία.

Η Αϊτή ήταν μια από τις δυο ρούκι ομάδες του Μουντιάλ 74. Η άλλη ήταν το Ζαϊρ, που έκανε τρεις ήττες με 0-14 γκολ. Από την Γιουγκοσλαβία είχε χάσει  9-0, με τον Ντούσαν Μπάγεβιτς να κάνει χατ-τρικ. Θα έλεγε κανείς ότι παρόμοια ήταν και η εμφάνιση των Αϊτιανιών, που επίσης γνώρισαν τρεις ήττες, έφαγαν 14 γκολ. Έβαλαν όμως δυο. Και σίγουρα δεν έπαιξε όπως το Ζαϊρ. Εντάξει το ματς με την Πολωνία (τρίτη στην τελική κατάταξη) έληξε 7-0. Υπήρχε, όμως, σοβαρός λόγος…

Το γκολ στον Τζοφ…

To 1973, o Ντίνο Τζοφ, είχε πάρει 47β στην ψηφοφορία για τη χρυσή μπάλα. Ο Γιόχαν Κρόιφ συγκέντρωσε 96 και για δεύτερη φορά ανακυρήχθηκε καλύτερος Ευρωπαίος ποδοσφαιριστής. Ο 29χρονος τότε τερματοφύλακας ήταν δεύτερος και είχε υπερισχύσει του Γκερντ Μίλερ και του Φραντζ Μπεκενμπάουερ, οι δυο Γερμανοί σούπερ-σταρ, οι οποίοι συμπλήρωναν την τετράδα.

Η Ιταλία, δευτεραθλήτρια κόσμου από το 1970, μετρούσε 12 ματς χωρίς να δεχθεί γκολ. Ριβέρα, Ματσόλα, Φακέτι και λοιποί αστέρες της δεκαετίας μαζί με τον ανίκητο Τζοφ (φορώντας τη Φανέλα της Γιουβέντους κράτησε ανέπαφη την εστία του για δέκα ματς στη διάρκεια του καμπιονάτο 1973-74) συγκροτούσαν μια πολύ ισχυρή Σκουάντρα Ατζούρα, που στην πρεμιέρα του Παγκοσμίου Κυπέλλου, υποδεχόταν στο Ολυμπιακό Στάδιο του Μονάχου την άσημη Αϊτή.

Οι ομάδα της Καραϊβικής με τις κοκκινόμαυρες εμφανίσεις είχε ταξιδέψει στη Γερμανία με τον ενθουσιασμό του πρωτάρη.

Ο τερματοφύλακας Ανρί Φρανσιγιόν έκανε ορισμένες εντυπωσιακές αποκρούσεις, πέφτοντας στα πόδια των Ιταλών επιθετικών, η απογειώνοντας το κορμί του για να βγάλει την μπάλα κόρνερ.

Η Αϊτή άντεξε ένα ημίχρονο. Και σχεδόν ένα λεπτό μετά την έναρξη της επανάληψης από την ασίστ του Βορμπ, ο Σανόν έφυγε στην αντεπίθεση. Ο σέντερ-φορ της Αϊτής πέρασε στο σπριντ τον Σπινόζι, που προσπάθησε να τον τραβήξει από τη φανέλα, χωρίς αποτέλεσμα. Ο Τζοφ έκανε έξοδο, αλλά ο Σανόν τον προσπέρασε σαν σε προπόνηση και πλάσαρε στο άδειο τέρμα. Χαμός!

Οι “ατζούρι” δέχονταν γκολ για πρώτη φορά μετά το 1972 και την ίδια ώρα οι Αϊτιανοί πανηγύριζαν λες και είχαν κατακτήσει το Μουντιάλ! Το 0-1 κράτησε για τέσσερα λεπτά, πριν ο Ριβέρα ισοφαρίσει. Αργότερα ο Μπενέτι με μια κόντρα και ο Αναστάζι, έκαναν το τελικό 1-3, καθώς η Αϊτή δεν άντεξε. Δείτε πως διαμορφώθηκε το τελικό σκορ

Παρά τη νίκη της, η Εθνική Ιταλίας έγινε άνω-κάτω, παρότι είχε ταξιδέψει στη Γερμανία με υψηλές βλέψεις. Ο Τζόρτζιο Κινάλια, μετά το 1-1, έχασε μια μοναδική ευκαιρία, προτιμώντας να σουτάρει από δύσκολη θέση από το να πασάρει στον Τζίτζι Ρίβα, που βρισκόταν σε πλεονεκτική θέση. Αμέσως μετά ο Φερούτσιο Βαλκαρέζι τον αντικατέστησε με τον Αναστάζι, που έβαλε το τρίτο γκολ. Ο γεννημένος στο Κάρντιφ, Κινάλια, έφυγε αμίλητο από το γήπεδο και έκανε βόλτες για τέσσερις ώρες, εμφανώς επηρεασμένος από την αλλαγή.

Σε δηλώσεις του κατηγόρησε την τετράδα Ριβέρα, Ματσόλα, Ρίβα και Φακέτι: “Αυτούς δεν τους αγγίζει κανείς” είπε, δυναμιτίζοντας ακόμα περισσότερο το κλίμα.

Η Σκουάντρα Ατζούρα δεν ξεπέρασε την κρίση. Έφερε 1-1 με την Αργεντινή και έχασε 2-1 από την Πολωνία, με τον αναπληρωματικό γκολκίπερ Αλμπερτόζι να τσακώνεται με Ιταλούς φιλάθλους! Το ταξίδι στη Γερμανία είχε άδοξο τέλος και αποκλεισμό από την πρώτη φάση.

Το γκολ του Σανόν έμεινε στην ιστορία, γιατί ένας παντελώς άγνωστος ποδοσφαιριστής, που αμειβόταν με 200 δολάρια το μήνα, νίκησε την πολυδιαφημισμένη άμυνα της Ιταλίας και ανάγκασε τον Ντίνο Τζοφ να δεχθεί το πρώτο γκολ μετά από 1.143 λεπτά!

Στα 22 του χρόνια, ο “Μανό” όπως ήταν το παρατσούκλι του, έβαλε και το δεύτερο γκολ της Αϊτής σε αυτό το Μουντιάλ (στο 1-4 από την Αργεντινή) και έγινε κάτι σαν εθνικός ήρωας της χώρας. Αυτές οι εμφανίσεις τον έστειλαν μέχρι το Βέλγιο, όπου αγωνίστηκε στην Μπίρσκοτ μετρώντας 142 αγώνες και 43 γκολ. Από δική του πάσα, μπήκε το γκολ που χάρισε στην ομάδα του, το Κύπελλο Βελγίου το 1979.

Αργότερα μετακόμισε στις ΗΠΑ παίζοντας στο Μαϊάμι και το Σαν Ντιέγκο, έγινε προπονητής και πέθανε από καρκίνο στο πάγκρεας σε ηλικία 56 ετών. Κηδεύτηκε δημοσία δαπάνη και η Αϊτή παραχώρησε σύνταξη δια βίου στη χήρα του σε αναγνώριση της προσφοράς του στην χώρα του.

Η απαγωγή του Ζαν Ζόζεφ!

To 1-3 από την Ιταλία, διαδέχθηκε ένα εκκωφαντικό 0-7 απέναντι στην Πολωνία. Εντάξει, οι Πολωνοί με Λάτο, Ντέινα, Σάρμαχ Κάσπερτσακ, τον γκολκίπερ Τομαζέφσκι προπονητή τον Κάζιμιρ Γκόρσκι και ασίσταντ τον Γιάτσεκ Γκμοχ (αμφότεροι έκαναν μεγάλη καριέρα κερδίζοντας τίτλους στην Ελλάδα) είχαν μια τρομερή ομάδα, αλλά αυτή η βαριά ήττα είχε και μια εξήγηση.

Μετά το ματς της πρεμιέρας, ο μέσος της Αϊτής, Ερνστ Ζαν Ζόζεφ, βρέθηκε θετικός στον έλεγχο ντόπινγκ. Ο ίδιος υποστήριξε ότι είχε πάρει χάπια, γιατί υπέφερε από άσθμα. Ο γιατρός της ομάδας δεν επιβεβαίωσε την εκδοχή του παίκτη, μετά από εντολή του αρχηγού αποστολής της Αϊτής, που ήταν και στέλεχος της μυστικής αστυνομίας του δικτάτορα Ντιβαλιέ.

Μια μέρα μετά, έξω από το σχολείο που διέμενε η Εθνική Αϊτής ο Ζαν Ζόζεφ απήχθη από μπράβους και ξυλοκοπήθηκε άγρια. Τον έστειλαν πίσω στο Πόρτο ο Πρενς. Όλη η ομάδα τρομοκρατήθηκε και κανείς δεν έκλεισε μάτι. Οι παίκτες πήγαν να παίξουν με την Πολωνία, χωρίς να ξέρουν τι τους ξημερώνει. Αποτέλεσμα το σαρωτικό 7-0 από την Πολωνία, που ανάγκασε την δικτατορία να βάλει τον Ζαν Ζόζεφ να επικοινωνήσει με την αποστολή στη Γερμανία

Οι συμπαίκτες του έμαθαν ότι είναι ζωντανός και εναντίον της Αργεντινής, έχασαν μεν (4-1) αλλά τουλάχιστον έπαιξαν όσο καλύτερα μπορούσαν…

Μισό αιώνα μετά η βασανισμένη Αϊτή θα ξαναβρεθεί σε ένα Παγκόσμιο Κύπελλο. Κανείς δεν εγγυάται ότι αυτή η συμμετοχή της θα είναι πιο ήρεμη. Ήδη, άλλωστε, ο Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε ότι οι Αϊτιανοί φίλαθλοι δεν είναι … καλοδεχούμενοι στις ΗΠΑ!