ΕΣΑμεΑ: Το 2025 χειρότερο από το 2024 για τα άτομα με αναπηρία

Την 3η Δεκεμβρίου 2025, Εθνική και Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία, η Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία, εκπροσωπώντας πάνω από 600 σωματεία και συλλόγους, παρουσιάζει μια ιδιαίτερα ανησυχητική αποτύπωση της κατάστασης για περισσότερους από το 10% των πολιτών της χώρας.

Σύμφωνα με την ΕΣΑμεΑ, το 2025 είναι χειρότερο από το 2024, με σειρά δεικτών ευαλωτότητας να επιδεινώνονται και την ανάγκη για ένα σταθερό, συνεκτικό και διαχρονικό πλαίσιο στήριξης να χαρακτηρίζεται πλέον επιβεβλημένη.

Η Συνομοσπονδία παρουσιάζει τον «Δεκάλογο του Αποκλεισμού και της Ευαλωτότητας», καταγράφοντας:

1. Φτώχεια
Σταθερή αύξηση του κινδύνου φτώχειας την περίοδο 2021–2024 (από 28,3% σε 33%). Ένα στα τέσσερα άτομα με αναπηρία ζει με μηνιαίο εισόδημα έως 600 ευρώ, εκτός επιδομάτων, ενώ η ακρίβεια επιδεινώνει δραματικά την κατάσταση.

2. Ιδιωτικές δαπάνες υγείας – ανικανοποίητες ανάγκες
Υψηλές ιδιωτικές πληρωμές και σημαντικά ποσοστά ανικανοποίητων αναγκών υγείας, καθώς η πρόσβαση σε φροντίδα και η χρηματοδότηση δεν βελτιώνονται.

3. Εργασιακή συμπερίληψη
Περιορισμένα αποτελέσματα από τα προγράμματα απασχόλησης· ο αποκλεισμός παραμένει έντονος. Το 82% των νέων 15–24 ετών και σχεδόν το μισό των ατόμων 25–34 δεν έχουν εργαστεί ποτέ.

4. Κοινωνική προστασία
Ο «Προσωπικός Βοηθός» παραμένει πιλοτικός, ενώ η αποϊδρυματοποίηση προχωρά ελάχιστα. ΣΥΔ και ΚΔΑΠ ΑμεΑ λειτουργούν χωρίς σταθερή χρηματοδότηση και επαρκή έλεγχο.

5. Ληξιπρόθεσμες οφειλές
Η Ελλάδα καταγράφει το υψηλότερο ποσοστό στην ΕΕ: 44,5% των ατόμων με αναπηρία έχουν ληξιπρόθεσμα χρέη, τετραπλάσιο του ευρωπαϊκού μέσου όρου.

6. Κόστος στέγασης
Το 33% ζει με υπερβολική στεγαστική επιβάρυνση, ποσοστό κορυφαίο στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η ακρίβεια έχει ραγδαία επιδείνωση των δεικτών.

7. Προσβασιμότητα
Παρά τις εξαγγελίες, οι παρεμβάσεις προχωρούν αργά. Δημόσιες και ιδιωτικές υποδομές, καθώς και συγκοινωνίες, παραμένουν σε μεγάλο βαθμό μη προσβάσιμες.

8. Ψυχολογική επιβάρυνση – κοινωνικός αποκλεισμός
Η οικονομική πίεση, η αβεβαιότητα για παροχές και τα εμπόδια στην καθημερινότητα αυξάνουν άγχος και απομόνωση. Μόνο το 8% θεωρεί ότι η κοινωνία αντιμετωπίζει ισότιμα την αναπηρία.

9. Εκπαίδευση
Η σχολική χρονιά 2025 ξεκίνησε με σοβαρές ελλείψεις σε εκπαιδευτικούς ΕΑΕ, παράλληλη στήριξη, ΕΒΠ, σχολικούς νοσηλευτές και δρομολόγια μεταφοράς, οδηγώντας σε άνιση πρόσβαση και καθυστερήσεις στη φοίτηση.

10. Πολιτικές – αργή υλοποίηση
Παρά την Εθνική Στρατηγική για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία 2024–2030, η πρόοδος παραμένει αργή, καθώς απαιτούνται σταθερή χρηματοδότηση, πλαίσιο εφαρμογής και χρονοδιαγράμματα.

Η ΕΣΑμεΑ σημειώνει ότι χωρίς άμεσα, συνδυαστικά και μακροπρόθεσμα μέτρα, ο κοινωνικός αποκλεισμός των ατόμων με αναπηρία το 2025 όχι μόνο δεν μειώνεται, αλλά εντείνεται.

Διαφορετική η εικόνα που έχει η κυβέρνηση για τα άτομα με αναπηρία

Την ίδια στιγμή, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, παρουσιάζει μια εντελώς διαφορετική εικόνα, υποστηρίζοντας ότι η Ελλάδα του 2025 «μπορεί να είναι υπερήφανη» για τα βήματα που έχουν γίνει.

Όπως δήλωσε ο Κυριάκος Μητσοτάκης «καθρέφτης για την πρόοδο μιας χώρας είναι και η φροντίδα για τους πολίτες της με αναπηρία. Και η Ελλάδα του 2025 μπορεί να είναι υπερήφανη για τα βήματα που έχει κάνει σε αυτό το πεδίο. Με μέτρα που ξεδιπλώνονται διαρκώς, καθώς μένουν ακόμη να γίνουν πολλά. Αλλά και με έναν απολογισμό ο οποίος τιμά έμπρακτα τη σημερινή Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία».

Ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε σε σειρά παρεμβάσεων, όπως το πρόγραμμα «Προσβασιμότητα στο Σπίτι» που παρέχει έως 14.500 ευρώ για την προσαρμογή κατοικιών και χώρων εργασίας, τις 83.000 παραδόσεις θεραπειών υψηλού κόστους κατ’ οίκον, τη μηδενική συμμετοχή σε φάρμακα για άτομα με προβλήματα όρασης άνω του 80%, την επέκταση του επιδόματος κώφωσης, τις εφαρμογές της ΕΡΤ για άτομα με αναπηρία και τη λειτουργία νέων Κέντρων Πιστοποίησης με ενισχυμένο ιατρικό δυναμικό.

Στον τομέα της εκπαίδευσης, τόνισε τους 993 διορισμούς σε ειδικά σχολεία, τις 1.900 νέες θέσεις ψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών και το πρόγραμμα «Μαριέττα Γιαννάκου» για την ανακαίνιση 33 ειδικών σχολείων. Αναφέρθηκε επίσης στον διευρυμένο Πίνακα Μη Αναστρέψιμων Παθήσεων και στην επερχόμενη πλαστική Κάρτα Αναπηρίας, η οποία, όπως είπε, θα απλοποιήσει τις μετακινήσεις και την πρόσβαση σε πολιτιστικούς χώρους.

Καταλήγοντας υπογράμμισε ότι «συνεχίζουμε με σχέδιο και επιμονή μέχρι τα αυτονόητα να γίνουν καθολικό βίωμα. Με οδηγό την Εθνική Στρατηγική προς το 2030, αναβαθμίζουμε στην πράξη την καθημερινότητα των συμπολιτών μας με αναπηρία. Γιατί μόνο όταν είμαστε όλοι μαζί, μπορούμε να πάμε ακόμη πιο μακριά».