Ευρωπαϊκό Δικαστήριο: Όχι στη χρήση θρησκευτικών συμβόλων σε χώρους εργασίας

Το Ανώτατο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης αναγνώρισε το δικαίωμα των εργοδοτών να απαγορεύουν τη χρήση εμφανών θρησκευτικών συμβόλων, όπως η μαντίλα, στον χώρο εργασίας.

Σύμφωνα με την απόφαση του Δικαστηρίου “η απαγόρευση των εμφανών πολιτικών, φιλοσοφικών ή θρησκευτικών συμβόλων” πρέπει να βασίζεται μόνο σε εσωτερικό κανονισμό της εταιρείας που προβλέπει όλοι οι εργαζόμενοι να έχουν “ουδέτερο ντύσιμο”, ξεκαθαρίζοντας έτσι πως δεν μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο προσωπικής απαίτησης του εργοδότη απέναντι σε συγκεκριμένο εργαζόμενο.

“Ένας εσωτερικός κανόνας μία επιχείρησης που απαγορεύει στους εργαζόμενους να φορούν εμφανή πολιτικά, φιλοσοφικά και θρησκευτικά σύμβολα δεν συνιστά ευθεία διακριτική μεταχείριση” αναφέρεται στην απόφαση.

“Ωστόσο, απουσία τέτοιου κανόνα, η βούληση ενός εργοδότη να λάβει υπ΄όψιν τις επιθυμίες ενός πελάτη σύμφωνα με τις οποίες αυτός δεν θέλει πλέον να του παρέχονται υπηρεσίες από εργαζόμενη που φορά ισλαμική μαντίλα δεν μπορεί να θεωρηθεί επαγγελματική προϋπόθεση δυνάμενη να αποκλείσει την ύπαρξη δυσμενούς διάκρισης», διευκρινίζει το Δικαστήριο.

Το θέμα της απαγόρευσης της μαντίλας έχει απασχολήσει πολλές ευρωπαϊκές χώρες, με προεξάρχουσα τη Γαλλία, η οποία συχνά έχει υπογραμμίσει την ανάγκη διαχωρισμού κράτους και εκκλησίας.

Το ιστορικό

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο επιλήφθηκε του θέματος μετά από προσφυγές δύο γυναικών από το Βέλγιο και τη Γαλλία, που απολύθηκαν όταν αρνήθηκαν να αφαιρέσουν τις μαντίλες τους, μετά από σχετική οδηγία του εργοδότη τους.

Στην υπόθεση του Βελγίου, η υπάλληλος δεν φορούσε μαντίλα όταν προσελήφθη για να εργασθεί ως ρεσεψιονίστ το 2003 από τον όμιλο G4S, που παρέχει υπηρεσίες παρακολούθησης και ασφαλείας.

Ωστόσο, τρία χρόνια αργότερα, ανακοίνωσε στον εργοδότη της την απόφασή της να φορά ισλαμική μαντίλα, παρά την πολιτική της ουδετερότητας για την οποία είχε ενημερωθεί, αρχικά προφορικά, και στη συνέχεια γραπτά, που ακολουθεί η εταιρεία σε ό,τι αφορά στην απαγόρευση πολιτικών, φιλοσοφικών ή θρησκευτικών συμβόλων στην εμφάνιση των εργαζομένων. Η απόλυσή της έγινε το 2006.

Για την υπόθεση αυτή το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο έκρινε ότι “ένας εσωτερικός κανόνας μία επιχείρησης που απαγορεύει στους εργαζόμενους να φορούν εμφανή πολιτικά, φιλοσοφικά και θρησκευτικά σύμβολα δεν συνιστά άμεση διακριτική μεταχείριση”.

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο προσθέτει, ωστόσο, ορισμένες προϋποθέσεις υπέρ της επιχείρησης εκθέτοντας λεπτομερώς το καθεστώς της “έμμεσης” διακριτικής μεταχείρισης.

Η υποχρέωση ουδετερότητας δεν πρέπει να φέρνει σε μειονεκτική θέση τα άτομα που ανήκουν σε μία θρησκεία ή πεποιθήσεις και πρέπει να δικαιολογείται από έναν νόμιμο στόχο μέσω “κατάλληλων και αναγκαίων” μέτρων.

Οι δικαστές του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου ζητούν από το βελγικό Εφετείο να επαληθεύσει εάν ο εσωτερικός κανονισμός της εταιρείας G4S εφαρμόζεται κατά αμερόληπτο τρόπο, εάν αφορά μόνο το προσωπικό που έρχεται σε επαφή με τους πελάτες ή επίσης εάν ήταν δυνατόν να προταθεί στην ενάγουσα άλλη θέση εργασίας, η οποία να μην προϋποθέτει επαφή με πελάτες.

Στην δεύτερη υπόθεση, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο εξέδωσε μία συμπληρωματική απόφαση. Θεωρεί ότι απουσία εσωτερικού κανονισμού σχετικά με την ουδετερότητα μίας εταιρείας, ένας πελάτης δεν μπορεί να απαιτήσει να μην δέχεται υπηρεσίες από υπάλληλο που φορά ισλαμική μαντίλα.

Πρόκειται για την περίπτωση μίας μηχανικού της γαλλικής εταιρείας Micropole , η οποία φορούσε ισλαμική μαντίλα όταν προσελήφθη το 2008.

Αλλά, κατά τη διάρκεια ενός ραντεβού με πελάτη, αυτός διαμαρτυρήθηκε και απαίτησε να βγάλει τη μαντίλα της. Η Micropole διαβίβασε το αίτημα στην υπάλληλο, η οποία αρνήθηκε. Απολύθηκε τον Ιούνιο 2009.

Στην περίπτωση αυτή η δικαιοσύνη πρέπει να λάβει υπ΄όψιν δύο αντιμαχόμενες ελευθερίες: την ελευθερία του να ανήκει κανείς σε μία θρησκεία και να το δείχνει και στην ελευθερία του επιχειρείν.

Στην υπόθεση της Micropole, σύμφωνα με τη γενική εισαγγελέα Έλινορ Σάρπστον , η επιταγή αφαίρεσης της μαντίλας για ένα ραντεβού με πελάτη αποτελεί σαφή διακριτική μεταχείριση, διότι η ισλαμική μαντίλα δεν την εμπόδιζε να ασκήσει τα επαγγελματικά της καθήκοντα ως μηχανικού.

Φωτογραφία: AP Images/Thomas Kienzle

(Με πληροφορίες από ΑΠΕ)