Γερμανία: Περισσότερο συνέχεια παρά αλλαγή πολιτικής

Η πρώτη εν θερμώ αντίδραση πολλών στο αποτέλεσμα των γερμανικών εκλογών είναι ότι η Γερμανία εισέρχεται σε μία περίοδο αβεβαιότητας. Πέρα από τα όποια σενάρια για τον επόμενο κυβερνητικό συνασπισμό, αξίζει να θυμόμαστε ότι η Γερμανική Ομοσπονδία είναι ένα κράτος με ισχυρότατες θεσμικές δομές σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης. Οι εκλογές όμως σε κάθε περίπτωση γέννησαν μία μεγάλη αλλαγή. Η ήττα των Χριστανοδημοκρατών με ένα ποσοστό ιστορικά χαμηλό σηματοδοτεί το τέλος της διαχρονικής πολιτικής μεταπολεμικής ηγεμονίας της Γερμανικής κεντροδεξιάς. Οι Σοσιαλδημοκράτες επιστρέφουν νικητές και αυτό δεν μπορεί παρά να πιστώνεται στον Όλαφ Σολτς. Όταν ξεκίνησε η εκλογική μάχη, το SDP κινείτο δημοσκοπικά στο 12 τοις εκατό.

Αξίζει να σημειωθεί ότι τα άκρα βγήκαν επίσης ηττημένα. Το ακροδεξιό AfD έχασε πάνω από δύο μονάδες και ακόμη και αν αυτό το ποσοστό δεν φαντάζει μεγάλο, επιβεβαιώνει το όριο της εκλογικής του επιρροής. Δεν ωφελήθηκε ούτε κατ’ ελάχιστον από την ήττα του CDU/CSU. Η ριζοσπαστική αριστερά σχεδόν εξαφανίστηκε για τα δεδομένα του γερμανικού εκλογικού συστήματος.

Η επιστροφή στην πρώτη θέση των Σοσιαλδημοκρατών είναι σημαντική αλλά πιο σημαντικό είναι το γεγονός ότι η διασπορά των εκλογικών προτιμήσεων παράγει μια συγκυρία όπου ο μεγάλος συνασπισμός είναι ελάχιστα πιθανό σενάριο. Οι Χριστιανοδημοκράτες θα μετακινηθούν στην αντιπολίτευση. Σήμερα ,θεωρείται ελάχιστα πιθανός ένας συνασπισμός μεταξύ Χριστιανοδημοκρατών και των δύο μικρότερων αλλά ισχυρών εταίρων. Η νέα κυβέρνηση πιθανότατα συγκροτηθεί μετά προγραμματική διαπραγμάτευση και συμφωνία μεταξύ Σοσιαλδημοκρατών, Φιλελεύθερων και των αναγεννημένων Πράσινων. Δεν θα είναι μία εύκολη διαπραγμάτευση, αλλά υπάρχουν λόγοι που θα την διευκολύνουν. Πρώτον, το SPD έχει ισχυρότατη νομιμοποίηση να ηγηθεί της ομοσπονδιακής κυβέρνησης. Δεύτερον, Πράσινοι και Φιλελεύθεροι θέλουν να (συγ)κυβερνήσουν. Δεν υπάρχει – αυτή τη στιγμή – ως επιλογή η μη συμμετοχή στον επόμενο κυβερνητικό συνασπισμό. Τρίτον, οι Χριστιανοδημοκράτες εισέρχονται σε μία περίοδο εσωστρέφειας. Το μέγεθος της ήττας και το έλλειμμα ηγεσίας είναι τέτοια που δεν επιτρέπουν αισιοδοξία μεσοπρόθεσμα για την γερμανική κεντροδεξιά.

Το τι σημαίνουν τα παραπάνω για την Γερμανική εσωτερική και εξωτερική πολιτική της Γερμανίας είναι νωρίς να εκτιμηθεί. Πάντως δεν θα πρέπει να συντηρούνται προσδοκίες. Τα στοιχεία συνέχειας θα είναι πολύ περισσότερα από τις όποιες μεταβολές. Το σύμφωνο σταθερότητας δύσκολα θα αλλάξει περιεχόμενο. Αν και θα ξεκινήσει μια διαδικασία επαναδιαπραγμάτευσης, η Γερμανία δεν θα είναι επισπεύδουσα. Το αντίθετο.

*Ο Κώστας Υφαντής είναι καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πάντειο Πανεπιστήμιο