ΣΤΗ FURIOSA ΤΟΥ ΤΖΟΡΤΖ ΜΙΛΕΡ, ΕΙΜΑΣΤΕ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

Οι ταινίες του Τζορτζ Μίλερ είναι πάντα για την Αποκάλυψη.

Τα Mad Max, αλλά κι όλες οι άλλες, από το Happy Feet 2 μέχρι το Lorenzo’s Oil. Είναι ιστορίες –άλλοτε οικογενειακές, άλλοτε περιπετειώδεις, άλλοτε δραματικές, άλλοτε ρομαντικές– στις οποίες οι ήρωες και οι παράξενες ή και κυριολεκτικές οικογένειες που έχουν σχηματίσει, έρχονται αντιμέτωποι με το Τέλος του Κόσμου. Ενός κόσμου όπως κάποτε υπήρξε, ενός κόσμου που γνωρίσαμε, ενός κόσμου που ίσως υπήρξε μόνο μέσα από αφηγήσεις.

Είναι ήρωες που μοιάζουν να χορεύουν στην τελευταία απόκρημνη πλαγιά, με θέα προς κάτι το ερεβώδες, κάτι το σκοτεινό που καταπίνει τον κόσμο γύρω του.

Όλα αυτά είναι ένας τρόπος να πούμε πως, αν ο Μίλερ μπορεί να πάρει μια οικογενειακή περιπέτεια κινουμένων σχεδίων με πιγκουίνους που χορεύουν, και να της δώσει μια Αποκαλυπτική εσάνς, τι θα περιμέναμε από ένα πρίκουελ κεφάλαιο στην κατεξοχήν δυστοπική του σάγκα;

Το Furiosa: A Mad Max Saga μας πηγαίνει μερικά χρόνια πριν τα γεγονότα του Fury Road, της μάλλον κοινά αποδεκτής ως εξέχουσας περιπέτειας της δεκαετίας των ‘10s. Ένα εκρηκτικό αριστούργημα με επιρροές από γουέστερν μέχρι μπουρλέσκ κι από βωβό σινεμά μέχρι όπερα, το οποίο ακολούθησε την εμβληματική ηρωίδα της Σαρλίζ Θέρον σε μια σχεδόν κυριολεκτικά ευθεία καταδίωξη προς την απελευθέρωση.

Η σειρά ταινιών Mad Max είχαν πάντα την ιδιαιτερότητα πως ενώ τυπικά ακολουθούσαν όλες τον ίδιο ήρωα στο ίδιο σύμπαν, οι κυριολεκτικές συνδέσεις μεταξύ τους είναι πολύ χαλαρές, με τον Μίλερ εν μέρει να διασκευάζει τον εαυτό του βρίσκοντας νέες ιδέες που να ταιριάζουν σε αυτό το δυστοπικό σύμπαν ή απλά ίδιες ιδέες αλλά με νέους τρόπους να τις εκτελέσει. (Είναι διάσημη η ατάκα του Στίβεν Σόντερμπεργκ που, μιλώντας για το Fury Road είπε «δεν καταλαβαίνω δύο πράγματα: δεν καταλαβαίνω πώς δεν γυρίζουν ακόμα αυτή την ταινία και δεν καταλαβαίνω πώς εκατοντάδες άνθρωποι δεν είναι νεκροί».)

Η Furiosa αποτελεί υπό αυτή την έννοια κάτι καινούριο για τον Μίλερ, ο οποίος όταν ανέπτυσε το Fury Road έλεγε πως γνώριζε ήδη, λεπτομερώς, την ιστορίες προέλευσης της Furiosa – αλλά πολύ σοφά όλες οι λεπτομέρειες έμειναν έξω από εκείνη την ιστορία, της οποίας ο θρίαμβος βρίσκεται στην αραιοϋφασμένη αφήγηση.

Η ιστορία όμως υπήρχε, κι εδώ ο Μίλερ μαζί με τον Νίκο Λαθούρις στο σενάριο (συν-σεναριογράφος και του Fury Road), την απλώνει στον γνώριμο καμβά του Fury Road, αλλά με έναν αποφασιστικά διαφορετικό τρόπο. Οι τοποθεσίες είναι ίδιες, με τις ατελείωτες εκτάσεις ερήμου και τα οχυρά της, από την Πόλη των Καυσίμων μέχρι τη Φάρμα των Σφαιρών, κι από τον θρυλούμενο παραδεισένιο τόπο μέχρι φυσικά το Citadel, δηλαδή το βασίλειο του Ιμόρταν Τζο. Χαρακτήρες επιστρέφουν, και πλοκές οδηγούν απευθείας σε γεγονότα του Fury Road. Είναι μια απρόσμενα κυριολεκτική άσκηση πρίκουελ αφήγησης, όμοια της οποιας δεν είχαμε δει ξανά από τον Μίλερ, όμως την φέρνει εις πέρας με έναν επίσης απρόσμενο τρόπο.

«Καθώς ο κόσμος πέφτει τριγύρω μας, πώς μπορούμε να υπομείνουμε την σκληρότητά του;», είναι τα πρώτα λόγια της ταινίας, πριν αρχίσει να ξετυλίγει τα κεφάλαιά της, το ένα μετά το άλλο. Είναι μια φράση που αποκτά ιδιαίτερη σημασία σε ετούτη την Mad Max περιπέτεια περισσότερο από όλες τις άλλες, μιας και οι κανόνες των πρίκουελ επιτάσσουν ένα αναγκαίο είδος αδιεξόδου στα πράγματα. Η ιστορία κινείται προς μια προκαθορισμένη κατεύθυνση, κι επαφίεται στον αφηγητή να χρησιμοποιήσει αυτό τον καταναγκασμό είτε μηχανικά («πώς ο τάδε χαρακτήρας απέκτησε το τάδε χαρακτηριστικό του», κάτι που δεν αποφεύγει ΤΕΛΕΙΩΣ το Furiosa), είτε δημιουργικά (κάτι που οπωσδήποτε κάνει το Furiosa).

Εκεί που το Fury Road ήταν μια διαρκής μηχανή που κινείτο με οργή και φλόγα, το Furiosa είναι περισσότερο μια συρραφή επεισοδίων από τον καταραμένο τόπο, μια αδιέξοδη οδύσσεια όπου τα πράγματα μετακινούνται ανάμεσα σε προκαθορισμένες οριογραμμές, σαν αναγκασμένα να παραμένουν για πάντα παγιδευμένα σε αυτό το στρόβιλο κινούμενης άμμου, φωτιάς και καυσίμου. Είναι η κίνηση ως ακινησία. Άνθρωποι παραμορφωμένοι, μηχανές που διαρκώς μετασχηματίζονται με νέα μέλη, από νεκρά σκαριά της ερήμου. Η εξέλιξη ως μόλις και μετά βίας επιβίωση. Εδώ η ελπίδα δεν είναι καν μια μακρινή ιδέα, είναι μια σκέψη που δεν τολμούν καν οι χαρακτήρες να βάλουν στο μυαλό τους. «Δεν ήταν ελπίδα αυτό, ήταν ένστικτο!», αστειεύεται ο Dementus, ο χαρακτήρας του Κρις Χέμσγουορθ καθώς επιχειρεί μια μανούβρα απελευθέρωσης σε μια σκηνή του φιλμ.

Η αφήγηση γίνεται σε επεισόδια, πηδώντας γενναία χρονικά διαστήματα κάθε φορά δίχως να το κάνει και πολύ θέμα. Είναι σαν ούτε ο χρόνος να έχει σημασία σε αυτή την κόλαση. Η μικρή Furiosa απαγάγεται από μια συμμορία νομαδικών εγκληματιών που καβαλάνε τις μηχανές τους και, σαν κονβόι, χτενίζουν την έρημα για την επόμενη λεία τους. Ηγέτης τους είναι ο Dementus ενός Κρις Χέμσγουορθ παραμορφωμένου, ο οποίος παίζει απολαυστικά έχοντας πιάσει απόλυτα τον τόνο του Μίλερ, κάπου ανάμεσα στην ανατριχιαστική απειλή και την καρτουνίστικη υπερβολή. Ο Dementus έχει το μετακινούμενο αρχηγείο του σε μια τοποθεσία που μοιάζει κατασκευασμένη από μοτοσυκλέτες, κάτω από ένα παραμορφωμένο παραπέντε που μοιάζει σαν απειλητικό φάντασμα που καλύπτει τον ουρανό.

Αναζητά την ουτοπία, την θρυλούμενη πόλη με τους φυσικούς πόρους, όμως η Furiosa αρνείται να μιλήσει και να προδώσει την τοποθεσία. Έτσι, βρίσκεται παγιδευμένη ανάμεσα στους άντρες του Dementus, ξεκινώντας μια περιπέτεια δεκαετιών που θα τη βρει να μετακινείται από το ένα οχυρό στο άλλο, πάντοτε αιχμάλωτη ή/και στρατιώτης για τον έναν πολέμαρχο ή τον άλλο. Απέναντι από τον Dementus είναι ο Ιμόρταν Τζο και το γνώριμο crew από φάτσες που τον περιτριγυρίζουν, καθώς και ο στρατός των War Boys του.

Κι η ίδια η Furiosa στο κέντρο ενός μετα-αποκαλυπτικού πολέμου, ίσα ίσα καταφέρνει να αισθανθεί, ίσα ίσα καταφέρνει να βρει έναν στόχο. Η Άνια Τέιλορ-Τζόι αντικαθιστά την Σαρλίζ Θέρον, παρά το γεγονός πως μεγάλο κομμάτι τις αφήγησης δεν απέχει τόσο δραστικά ώστε να το καθιστά αναγκαίο, όμως ο Μίλερ έτσι κι αλλιώς –όπως λέγαμε και πάνω στα περί χαλαρότητας στους franchise μηχανισμούς του– συχνά κάνει recast ή ακόμα και φέρνει πίσω ηθοποιούς ως άλλους(;) χαρακτήρες. Η αλήθεια είναι πως η Furiosa της Θέρον ήταν κάτι τελείως διαφορετικό από αυτό που απαιτείται από την εδώ Furiosa. Εκείνη ήταν πλήρως σχηματισμένη, παρόλο που δεν ξέραμε τίποτα για αυτήν πέρα από τα απολύτως απαραίτητα. Εδώ, είναι μια πολεμίστρια εν εξελίξει, της οποίας η θυμωμένη αποφασιστικότητα πρέπει να χτιστεί σταδιακά ώσπου να φτάσει στην παγωμένη φλόγα του Fury Road.

Ακόμα και τα περιφερειακά αισθητικά στοιχεία κάνουν αυτό το φιλμ λιγότερο εκστατικό – εκ σχεδιασμού. Η μουσική του Junkie XL επιτίθεται με λιγότερη ένταση και περισσότερη υποβόσκουσα μονοτονία. Το μοντάζ και οι κινήσεις της κάμερας δεν έχουν την αίσθηση ενός ελατηρίου όπως στο Fury Road, αλλά σχεδόν μοιάζουν να προσπαθούν να οδηγήσουν προς τα εκεί. (Προσέξτε ας πούμε πώς κινείται η κάμερα προς τον λεβιέ με το πρόσωπο σαν λαβή, σχεδόν αναπτύσσοντας ορμή αλλά όχι ακριβώς – ενώ στο Fury Road η κίνηση ήταν απότομη, ορμητική, υπερβολική.)

Και στη θέση μιας οργισμένης διαδρομής προς την απελευθέρωση (ή, τελικά, την αντίσταση), το Furiosa παίρνει τελικά τη μορφή μιας εκδικητικής μανίας, κάτι εκ φύσεως πιο απεγνωσμένο και δυστοπικό. Σα να σου λέει, το κακό έχει ήδη γίνει, κι η στιγμιαία ελάφρυνση είναι αυτό που μπορείς να ελπίζεις. Θα μου πεις βέβαια, ξέρουμε πώς πάει η ιστορία μετά – θα πω ότι ναι, κανείς δεν είναι τέλειος, και γι’αυτό τα πρίκουελ σπάνια λειτουργούν απόλυτα ως καλλιτεχνικές δηλώσεις. Αλλά το Furiosa φτάνει κοντά.

Οι επιμέρους καταδιώξεις και τα stunts, που εμπλέκουν από εισβολές εξ αέρος μέχρι εκρηκτικές αναταράξεις κάτω από την κοιλιά του κτήνους-φορτηγού, κάνουν και το νέο φιλμ ένα άγριο κόσμημα στη χορογραφία, τον σχεδιασμό και την εκτέλεση της δράσης. Αλλά η επεισοδιακή δομή κάνει το φιλμ παράξενο συγγενικό με το (σφόρα υποτιμημένο) Τρεις Χιλιάδες Χρόνια Προσμονής, το ρομαντικό fantasy έπος που γύρισε ο Μίλερ ανάμεσα στο Fury Road και στην Furiosa, αλλά ακόμα πιο περιέργως και με το αριστουργηματικά σουρεαλιστικό σίκουελ Babe: Pig in the City. Άλλη μια κρυφά μετα-αποκαλυπτική ταινία του Μίλερ, που ακολουθία μια μεταβαλλόμενη κουστωδία χαρακτήρων από το ένα location –κι από τη μία παραληρηματική περιπέτεια– στην άλλη.

Είναι αλήθεια λοιπόν πως το Furiosa δεν ρέει όπως το Fury Road. Ούτε το αποζητά κιόλας. Είναι πιο μπουκωμένο από ό,τι έπρεπε, δίχως αναγκαίες εξάρσεις, και με τον παράγοντα εντυπωσιασμού μειωμένος – μετά το Fury Road, πώς θα μπορούσε να ισχύει κάτι διαφορετικό; Όμως θέλοντας να πει μια ιστορία που είχε χρόνια στο μυαλό του, ο Μίλερ επιλέγει μια παράλληλη οδό. Είναι κι αυτή, γεμάτη αποκαλύψεις.