ΠΟΙΟΙ ΣΗΜΕΡΑ ΜΑΣ ΕΠΙΒΑΛΛΟΥΝ ΝΑ ΔΗΛΩΝΟΥΜΕ ΕΥΤΥΧΙΣΜΕΝΟΙ;
Οι συντελεστές του έργου ο "Άνθρωπο απ΄ το Παντόλσκ" που σκηνοθετεί για δεύτερη χρονιά ο Γιώργος Κουτλής και θα παρουσιαστεί στο θεάτρο Κιβωτός απαντούν σε μία πολύ κρίσιμη ερώτηση.
Το θέατρο του παραλόγου αντικατοπτρίζει με άκρατο ρεαλισμό τις ζωές μας, όσο οξύμωρο και αν ακούγεται αυτό. Μέσα στον παραλογισμό των ημερών όλοι άλλωστε μοιάζουμε με ήρωες του Ιονέσκο, του Μπέκετ, αλλά και του Κάφκα. Ρινόκερος, Πάρτυ γενεθλίων, Περιμένοντας τον Γκοντό, Δίκη είναι μερικά μόνο παραδείγματα έργων που κάλλιστα θα μπορούσαμε να πρωταγωνιστούμε.
Ο Γιώργος Κουτλής πολύ εύστοχα επέλεξε την περσινή σεζόν να σκηνοθετήσει τον “Άνθρωπο απ΄ το Παντόλσκ”, το πρώτο θεατρικό έργο του δημοσιογράφου, συγγραφέα και ποιητή Ντιμίτρι Ντανίλοφ, με το οποίο απέσπασε το 2018 το σημαντικότερο θεατρικό βραβείο της Ρωσίας, τη Χρυσή Μάσκα. Η σκηνοθετική του ματιά αιχμηρή και πολύ διηθητική, καθώς “κούρδισε” με τέτοιο τρόπο τους ηθοποιούς, την κινησιολογία και το κείμενο που η παράσταση έμοιαζε με έναν εκρηκτικό μηχανισμό λίγο πριν κάνει το μεγάλο μπαμ.
Μετά την επιτυχία που γνώρισε η παράσταση επιστρέφει από τις 20 Σεπτεμβρίου στο θέατρο Κιβωτός -με κάποιες αλλαγές στη διανομή- και φέρνει το κοινό αντιμέτωπο με τον ίδιο τον εαυτό του. Και το λέμε αυτό γιατί όλο το έργο του Ντανίλοφ περιστρέφεται γύρω από το πώς μπορούμε να ζούμε σήμερα μετά την αποδοχή του δυστοπικού παραλογισμού που μας περιβάλλει. Η κριτική που ασκείται στην κυρίαρχη κουλτούρα που επιβάλλει να αντλείς ευχαρίστηση από ό,τι ζοφερό σε περιβάλλει και να έχεις απαραιτήτως και πάντα θετική ενέργεια είναι δριμεία. Την ίδια στιγμή το έργο χτυπάει ένα καμπανάκι κινδύνου για το πώς οι μηχανισμοί καταστολής χρησιμοποιούν τους πλέον ευφάνταστους και εκλεπτυσμένους τρόπους για να οδηγήσουν τον πολίτη σε μια καταναγκαστική “ευτυχία” και από εκεί στην αυτοκαταστολή.
Η ποινικοποίηση της θλίψης ως κάτι αρνητικό, η νευρώδης προσπάθεια προβολής μιας ευτυχισμένης ζωής μέσα από τα κοινωνικά δίκτυα και συνολικά ο τρόπος που χρησιμοποιούνται από τις σύγχρονες καπιταλιστικές κοινωνίες οι φιλοσοφίες του ευ ζην και οι μόδες του “positive energy” έχουν δημιουργήσει μια νέας μορφής βία στον σύγχρονο άνθρωπο.
Κεντρικός της ήρωας ο Νικολάι, κάτοικος του Παντόλσκ, μιας άχρωμης πόλης στην περιφέρεια της Μόσχας, που συλλαμβάνεται χωρίς να ξέρει γιατί και μεταφέρεται σε ένα αστυνομικό τμήμα της ρωσικής πρωτεύουσας. Εκεί έρχεται αντιμέτωπος με τους αστυνομικούς του τμήματος, οι οποίοι τον υποβάλουν σε μια εκκεντρική ανάκριση, που περιλαμβάνει από ασκήσεις παρατηρητικότητας και κιναισθησίας μέχρι ερωτήσεις που αφορούν την ιστορία της πόλης του, την αβάν-γκαρντ τέχνη και τις ερωτικές του σχέσεις. Μια ψυχολογική ανάκριση που μέχρι την απρόσμενη εξέλιξή της στο φινάλε του έργου, δοκιμάζει τα όρια της λογικής του.
Εμείς μιλήσαμε με τους συντελεστές της παράστασης και τους ρωτήσαμε ποιοι πιστεύουν είναι οι μηχανισμοί καταστολής που μας επιβάλλουν μια καταναγκαστική ευτυχία σήμερα.
Γιώργος Κουτλής
Οι μηχανισμοί καταστολής έχουν εκσυγχρονιστεί ώστε να μην αντιλαμβανόμαστε καν το πότε και πώς λειτουργούν πάνω μας. Γι αυτό κιόλας θα ήταν αδύνατο να τους απαριθμήσω. Σίγουρα η ποινικοποίηση της θλίψης ως κάτι αρνητικό κι όχι ως ένα συναίσθημα όπως όλα τα αλλά, η νευρώδης προσπάθεια προβολής μιας ευτυχισμένης ζωής μέσα από τα κοινωνικά δίκτυα και συνολικά ο τρόπος που χρησιμοποιούνται από τις σύγχρονες καπιταλιστικές κοινωνίες οι φιλοσοφίες του ευ ζην και οι μόδες του “positive energy” έχουν δημιουργήσει μια νέας μορφής βία στον σύγχρονο άνθρωπο.
Η δυστυχία δεν έχει χώρο, κι όταν εμφανίζεται, εμφανίζεται για να μας υπενθυμίσει τη σαρωτική νίκη της δικής μας ευτυχίας.
Στον “Άνθρωπο απ’το Παντολσκ” νομίζω ο Ντανίλοφ φαντασιώνεται μια αστυνομία εκπαιδευμένη σε όλες αυτές τις μόδες, μια αστυνομία που τα χρησιμοποιεί όλα αυτά με σκοπό να οδηγήσει τον πολίτη στην αυτοκαταστολή. Δεν χρειάζεται να επιβάλεις σε κάποιον κάτι, αν το επιβάλει μόνος του στον εαυτό του. Είναι μια δυστοπία που φαντάζει τρομακτικά ρεαλιστική.
Αρης Μπαλής
Όλη η ζωή και οι επιμέρους εκφάνσεις της έχουν μεταμορφωθεί σε μηχανισμούς καταναγκαστικής ευτυχίας στις δυτικές κοινωνίες. Το πώς μπορεί να ζήσει κανείς τη ζωή του, όσο και αν φαινομενικά υπάρχουν άπειρες πιθανότητες και ενδεχόμενα να τη ζήσει και θεωρητικά όλα επιτρέπονται, στην πραγματικότητα όλα είναι οργανωμένα γύρω από τον απαράβατο κανόνα της ευτυχίας και της επιτυχίας. Ως εκ τούτου σχεδόν τα πάντα έχουν μεταμορφωθεί κατά μία έννοια σε μηχανισμούς καταστολής ή καλύτερα σε μηχανισμούς κανονικοποίησης της ανθρώπινης ζωής. Η δυστυχία δεν έχει χώρο, κι όταν εμφανίζεται, εμφανίζεται για να μας υπενθυμίσει τη σαρωτική νίκη της δικής μας ευτυχίας.
Ελένη Κουτσιούμπα
Ο ισχυρότερος ίσως είναι το ίδιο μας το μυαλό. Που μολυσμένο από «ιδανικές εικόνες», «ιδανικούς συντρόφους», «ιδανικές ζωές και συμπεριφορές» δοκιμάζει και δοκιμάζεται καθημερινά στο να ανταποκριθεί στα πάμπολλα μη ρεαλιστικά, εξιδανικευμένα και απάνθρωπα μοντέλα ζωής.
Θανάσης Δόβρης
Νομίζω ότι έχουμε ξεπέρασει πια αυτά τα στάδια. Τα έχουμε εμπεδώσει πλήρως. Τώρα, διανύουμε μέρες Αποκάλυψης. Ζούμε και θα ζούμε σε ένα συνεχές Σοκ και Δέος. Το βλέμμα του Άρη Μπαλή είναι το βλέμμα του ανθρώπου απέναντι σ’ αυτό το Σοκ και Δέος. Το Σοκ και Δέος της ανθρώπινης βλακείας και της πνευματικής σήψης που θριαμβεύει.
Συντελεστές
- Μετάφραση-Σκηνοθεσία-Δραματουργική επεξεργασία: Γιώργος Κουτλής
- Σύμβουλος δραματυργίας: Βασίλης Μαγουλιώτης
- Σκηνικά-Κοστούμια: Πάρις Μέξης
- Κίνηση: Αλέξανδρος Βαρδαξόγλου
- Μουσική: Παναγιώτης Μανουηλίδης
- Φωτισμοί: Αλέκος Αναστασίου
- Δραματολόγος παράστασης: Έρι Κύργια
- Βοηθός σκηνοθέτη Α΄: Αλέξανδρος Σιάτρας
- Βοηθός σκηνοθέτη Β΄: Πάνος Κούγιας
- Βοηθός σκηνογράφου-ενδυματολόγου: Αλέγια Παπαγεωργίου
- Διανομή (με αλφαβητική σειρά): Πρώτος Αστυνομικός: Θανάσης Δόβρης/Γυναίκα Αστυνομικός: Ελένη Κουτσιούμπα/Το όργανο: Παναγιώτης Μανουηλίδης/Ο Άνθρωπος απ΄το Παντόλσκ: Άρης Μπαλής/Δεύτερος Αστυνομικός: Αλέξανδρος Σιάτρας/Ο Άνθρωπος απ΄το Μιτίς: Γιλμάζ Χουσμέν/
