Πρόσωπο-κλειδί ίσως βοήθησε τη Φρίντα Κάλο να δώσει τέλος στη ζωή της

Έφυγε από το ζωή το 1954, όμως ακόμα και σήμερα η Φρίντα Κάλο (Frida Kahlo) συγκινεί τους φιλότεχνους όχι μόνο με την παντοδυναμία των χρωμάτων και της ζωγραφικής της, αλλά και με τον τρόπο που έζησε θαρραλέα μία ζωή γεμάτη πόνο και ασθένειες. “Σαν κορδέλα τυλιγμένη γύρω από μια βόμβα” χαρακτήριζε ο Γάλλος σουρεαλιστής Αντρέ Μπρετόν την τέχνη της Κάλο, αλλά κάπως έτσι εκρηκτική ήταν και η ερωτική ζωή της.

Για τη Φρίντα έχουν γυριστεί ταινίες μεγάλου και μικρού μήκους και ντοκιμαντέρ. Μία από τις πιο γνωστές είναι η βιογραφική ταινία “Frida” σε σκηνοθεσία Τζούλι Τέιμορ που βραβεύτηκε με Όσκαρ το 2002. Στον πρωταγωνιστικό ρόλο όλοι θυμόμαστε την απίστευτη ομοιότητα της Σάλμα Χάγιεκ με τη διάσημη ζωγράφο, το πρόσωπο της οποίας έχει αναπαραχθεί πάνω σε όποιο αντικείμενο μπορούμε να φανταστούμε! Η ερμηνεία της Χάγιεκ κέρδισε υποψηφιότητα Καλύτερου Α’ Γυναικείου Ρόλου για τα Όσκαρ εκείνη τη χρονιά.

Αυτή τη φορά η ιστορία της Κάλο γίνεται σειρά τριών ντοκιμαντέρ που αναμένεται να προβληθεί στο BBC με τίτλο “Becoming Frida Kahlo”. Στο πλαίσιο αυτών των επεισοδίων, όπως διαβάζουμε στον Guardian, πέφτει νέο φως στον πολυτάραχο γάμο της με τον επίσης διάσημο καλλιτέχνη Ντιέγκο Ριβέρα, ενώ διατυπώνεται φανερά πλέον η… υποψία που ψιθυριζόταν στους κόλπους και των δύο οικογενειών εδώ και τόσα χρόνια.

Ο θάνατος της Φρίντα Κάλο και μια τελευταία πράξη ανιδιοτελούς αγάπης

Η σειρά ντοκιμαντέρ παρουσιάζει μια συνέντευξη με τον εγγονό του Ριβέρα, Juan Rafael Coronel Rivera, στην οποία αναφέρει ότι ο παππούς του πιθανώς βοήθησε την Κάλο να πεθάνει, με μία τελευταία πράξη ανιδιοτελούς αγάπης. O δημοσιογράφος και φωτογράφος Coronel Rivera είναι απόγονος του καλλιτέχνη από την πρώτη του γυναίκα και ισχυρίζεται ότι ο παππούς του ίσως “βοήθησε” την Κάλο και ότι αυτό δεν ήταν “κάτι λάθος”. Στο τελευταίο μέρος του ντοκιμαντέρ στο BBC2 μάλιστα ακούγεται να λέει: “Αν ο σύντροφος της ζωής σου σου λέει ‘είμαι κουρασμένη, πραγματικά θέλω να φύγω τώρα, βοήθησέ με’, ίσως να το κάνεις”.

Θυμίζουμε ότι η Φρίντα Κάλο πέθανε μία εβδομάδα περίπου μετά τα 47α γενέθλιά της, στο λατρεμένο της “Γαλάζιο Σπίτι”, και για τα αίτια του θανάτου της έχουν διατυπωθεί πολλά σενάρια, που ποικίλουν από πνευμονική εμβολή μέχρι και αυτοκτονία από υπερβολική δόση ηρεμιστικών.

Το ντοκιμαντέρ “Becoming Frida Kahlo” επικεντρώνεται στην επίπονη διαδρομή μιας γυναίκας, που μετατρέπεται σε τεράστια ζωγράφο και των τραγικών στιγμών στη ζωή της μέχρι τον θάνατο.

Η Φρίντα Κάλο γεννήθηκε το 1907 και η μοίρα της φέρθηκε σκληρά. Σε ηλικία έξι ετών αρρώστησε από πολιομυελίτιδα, με αποτέλεσμα το ένα της πόδι να είναι μικρότερο από το άλλο και ημιπαράλυτο. Στην Escola Preparatoria όπου φοίτησε είδε για πρώτη φορά τον μετέπειτα σύζυγό της, τοιχογράφο Ντιέγκο Ριβέρα, ο οποίος ζωγράφιζε τους τοίχους της σχολής. To 1925, στα 18 της, ένα τραμ συγκρούστηκε με το λεωφορείο στο οποίο επέβαινε. Υποβλήθηκε σε μεγάλο αριθμό εγχειρήσεων και η ζωή της σημαδεύτηκε από την αδυναμία της να κάνει παιδιά – κάτι το οποίο έχει μεταφέρει και σε πολλούς πίνακές της.

“Δεν ήθελε να εγκαταλείψει τον Ντιέγκο, ήταν ο πρώτος μεγάλος θαυμαστής της”

Όσο θυελλώδες ήταν το ψυχικό της τοπίο τόσο παθιασμένη ήταν η σχέση της με τον Ριβέρα, που έγινε γνωστός κυρίως για τις μεγάλες τοιχογραφίες του, σε δημόσια κτίρια στο Μεξικό, αλλά και σε κτίρια στις Η.Π.Α., στις οποίες απεικονίζονται η ιστορία και η κοινωνία του Μεξικού, αλλά και γενικότερα κοινωνικά θέματα. Υπήρξε μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος Μεξικού και είχε παντρευτεί τέσσερις φορές, δύο από τις οποίες με τη Φρίντα. Λάτρης του γυναικείου φύλου απάτησε την Φρίντα μέχρι και με την αδερφή της, Κριστίνα, η οποία έγινε για κάποιο καιρό μούσα του.

“Συμφωνώ απόλυτα” λέει ο μελετητής της ζωής της Φρίντα Κάλο Luis-Martin Lozano. “Η οικογένεια της Φρίντα πάντα είχε αυτή την εντύπωση, ότι θα μπορούσε να παραμείνει ζωντανή κι άλλα χρόνια. Είναι λυπηρό, αλλά η αυτοκτονία ήταν πάντα μία πιθανότητα. Η Κάλο είχε γράψει γι αυτό στο ημερολόγιό της, αλλά η αγάπη της για τον Ντιέγκο την εμπόδιζε να το πράξει. Δεν ήθελε να τον εγκαταλείψει. Αλλά το θέμα θα πρέπει να είχε συζητηθεί μεταξύ τους”.

Σε μια σειρά συνεντεύξεων που κινηματογραφήθηκαν στο Μεξικό στο περίφημο “Γαλάζιο Σπίτι” της ζωγράφου [το οποίο δώρισε το 1957 στην Πόλη του Μεξικό ο Ριβέρα και λειτουργεί πλέον ως μουσείο] αναφέρονται οι σχέσεις της Κάλο με τον Ρώσο πολιτικό Λέον Τρότσκι και με τη Ζακλίν Λαμπά, τη νεαρή γυναίκα του επιδραστικού Γάλλου σουρεαλιστή καλλιτέχνη Αντρέ Μπρετόν.

Η αλήθεια είναι ότι ο Ριβέρα ήταν εκείνος που πρώτος αναγνώρισε το τεράστιο ταλέντο της Φρίντα Κάλο. “Ο Ριβέρα ήταν προσεκτικός. Δεν της είπε ποτέ πώς να ζωγραφίσει, είχε πολύ σεβασμό απέναντί της” είπε ο Lozano, που εμφανίζεται και στο ντοκιμαντέρ. “Ήταν ο πρώτος μεγάλος θαυμαστής της και της έλεγε να είναι ο εαυτός της. Κατάλαβε ότι εκεί υπήρχε δυναμικό και την ενθάρρυνε να προχωρήσει. Δεν μπορεί κανείς να αμφισβητήσει το γεγονός ότι η Φρίντα δεν θα ‘άνθιζε’ χωρίς εκείνον, με τον ίδιο τρόπο. Ο Ριβέρα της έδινε σταθερότητα, αλλά φυσικά οι πίνακες είναι δικοί της”.

Τα έργα της είναι αντιδιαμετρικά αντίθετα από εκείνα του Ριβέρα. Ενώ εκείνος αντλούσε τα θέματά του από το Μεξικό της προκολομβιανής εποχής, η Φρίντα παρέμεινε πιστή στην τάση της mexicanidad, τη μεξικανική κουλτούρα που ανθούσε εκείνη την περίοδο.

Το ντοκιμαντέρ αναφέρεται και στην τελική φάση της ζωής της Κάλο, μετά την αναγνώρισή της και τις εκθέσεις της στη Νέα Υόρκη και στο Παρίσι. Επανασυνδέεται με τον Ριβέρα στο Σαν Φρανσίσκο και αργότερα μετακομίζουν στο Ντιτρόιτ, όπου η Φρίντα προσπαθεί, αλλά δεν καταφέρνει να κάνει παιδί [με τη θλίψη της για τις αποβολές της να αποτυπώνεται στους πίνακες “Αποβολή στο Ντητρόιτ” και “Νοσοκομείο Χένρι Φόρντ”].

“Δεν φοβάμαι τον πόνο και το ξέρεις”

Το ζευγάρι επιστρέφει στο Μεξικό όπου οι δυό τους ζουν μια κοινή, αλλά …χωριστή ζωή, σε γειτονικά σπίτια. Η πιο σκοτεινή περίοδος ήρθε μετά τον ακρωτηριασμό του ποδιού της και την αυξανόμενη εξάρτησή της από τα ναρκωτικά και το αλκοόλ – προκειμένου να διαχειριστεί τους αφόρητους πόνους, αλλά και τις αμφιβολίες για το καλλιτεχνικό της εκτόπισμα.

Το ντοκιμαντέρ δεν “βλέπει” την Κάλο ούτε σαν θύμα, ούτε σαν “μάρτυρα” απλά σκιαγραφεί μία επίπονη διαδρομή γεμάτη θάρρος, που απελευθέρωσε όλο το δυναμικό της και την ανέδειξε σε πραγματική πρωτοπόρο της τέχνης.

Εκείνο το διάστημα γράφει στον Ριβέρα: “Θέλουν να πληγώσουν την περηφάνιά μου με το να μου κόψουν το πόδι. Όταν μου είπαν ότι είναι απαραίτητο, τα νέα δεν με επηρέασαν τόσο όσο πίστεψαν όλοι. Όχι, ήμουν ήδη μια σακατεμένη γυναίκα όταν σε έχασα, ξανά, για πολλοστή φορά, και πάλι επιβίωσα… δεν φοβάμαι τον πόνο και το ξέρεις. Είναι σύμφυτος με την ύπαρξή μου, αλλά ομολογώ ότι υπέφερα πολύ όταν με απάτησες, κάθε φορά που το έκανες, όχι μόνο με την αδερφή μου αλλά και με τόσες και τόσες γυναίκες.”

Ο Lozano εξηγεί ότι ο Ριβέρα την απέφευγε κατά τη διάρκεια της ημέρας γιατί δεν άντεχε να τη βλέπει να πονάει. “Ποτέ δεν θα μάθουμε αν εκείνος της αφαίρεσε τη ζωή, αλλά αν του το ζήτησε, δεν τον βλέπω να είπε όχι” αναφέρει στο ντοκιμαντέρ.

Οι συντελεστές του ντοκιμαντέρ πάντως δεν βλέπουν την Κάλο ούτε σαν θύμα, ούτε σαν “μάρτυρα” απλά σκιαγραφούν τη φυσιογνωμία της σαν μία απλή γυναίκα που μέσα από μία επίπονη διαδρομή… απελευθέρωσε όλο το δυναμικό της και έγινε αληθινή πρωτοπόρος της τέχνης.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις