Ιάσων Κεραμίδης: “Τα λόγια υπολείπονται και συχνά χάνονται μπροστά στη λυρικότητα της μουσικής”

Από μικρό παιδί ενστικτωδώς ένιωθε ότι ήθελε να ασχοληθεί επαγγελματικά με το βιολί. Σε αυτό συνέβαλλε το γεγονός πως μεγάλωσε σε μια οικογένεια με άλλα δυο αδέρφια βιολονίστες. οπότε η μουσική ήταν πάντα ένα μεγάλο και αναπόσπαστο μέρος της ζωής του. Με τα αδέρφια του μελετούσαν και έπαιζαν μαζί ώρες ατελείωτες και στη συνέχεια η γνωριμία του με τον καθηγητή Στέλιο Καφαντάρη, στάθηκε καθοριστική για την καλλιτεχνική του εξέλιξη.

Ο λόγος για τον αναπληρωτή εξάρχοντα στη Φιλαρμονική Ορχήστρα του Μονάχου και διακεκριμένο σολίστ, βιολονίστας Ιάσων Κεραμίδης που ανήκει στη νέα γενιά των Ελλήνων μουσικών που διαπρέπει στο εξωτερικό.

Φέτος, επιστρέφει για δεύτερη χρονιά στο Φεστιβάλ Μουσικής Δωματίου Χανίων που φέτος γίνεται 11 ετών. Το φετινό Φεστιβάλ με τίτλο «Η Δημιουργία του Κόσμου – Création du Monde», έχει ως αφετηρία την ομότιτλη σύνθεση του Darius Milhaud το 1923. Στο επίκεντρο, έργα μουσικής δωματίου που καινοτόμησαν με την αισθητική και το περιεχόμενό τους ανοίγοντας νέους ορίζοντες…

Ο Ιάσων Κεραμίδης με αφορμή τις εμφανίσεις του στην Κρήτη, μιλά για την εμπειρία του από τη διοργάνωση, την παρηγορητική διάσταση της τέχνης, καθώς και τις πρώτες του μουσικές αναμνήσεις.

Είστε αναπληρωματικός Εξάρχων στη Φιλαρμονική Ορχήστρα του Μονάχου. Μια θέση που αναμφίβολα είναι πολύ τιμητική για έναν Έλληνα. Πώς νιώθατε όταν την κατακτήσατε;
Η κατάκτηση της θέσης αυτής αποτελεί μία από τις κομβικές στιγμές στη μουσική μου διαδρομή και πορεία. Το βάρος μια τέτοιας θέσης είναι συγκλονιστικό. Η χαρά και η συγκίνηση που ένιωσα ήταν απερίγραπτη. Η τιμή και η αναγνώριση ήταν και είναι μεγάλη και η ευθύνη βέβαια ακόμη μεγαλύτερη.

Μελετάτε καθημερινά; Αν ναι, πόσες ώρες; Ποιες είναι οι ευθύνες που συνεπάγεται η συγκεκριμένη θέση;
Ναι βέβαια μελετάω καθημερινά. Δεν μπορώ με ακρίβεια να υπολογίσω ούτε να μιλήσω για έναν συγκεκριμένο αριθμό ωρών, καθώς δεν είναι ποτέ ο ίδιος. Χρειάζεται εννοείται πολύωρη μελέτη, καθώς η ευθύνη είναι μεγάλη και οι απαιτήσεις υψηλές . Ανά πάσα στιγμή, ακόμη και πέντε λεπτά πριν τη συναυλία, μπορεί να χρειαστεί να αντικαταστήσω τον εξάρχοντα, αν συμβεί κάτι απρόοπτο ή μάλλον όταν συμβεί. Αυτό συνεπάγεται πολλή και αδιάκοπη μελέτη τόσο γενικά ώστε να είμαι σε άριστη κατάσταση όσο και ειδικά ως προς το ρεπερτόριο της ορχήστρας.

Συμμετέχετε στο Φεστιβάλ τα τελευταία δύο χρόνια. Πώς βιώνετε τη μετάβαση από μια μεγάλη κεντροευρωπαϊκή ορχήστρα σε ένα σοβαρό φεστιβάλ μουσικής δωματίου στην ιστορικά φορτισμένη Κρήτη;
Ακριβώς συμμετέχω στο φεστιβάλ μουσικής δωματίου των Χανίων τα τελευταία δύο χρόνια και αισθάνομαι ιδιαίτερη τιμή και συγκίνηση για τη συμμετοχή μου αυτή. Προερχόμενος από μια παγκοσμίου φήμης κεντροευρωπαϊκή ορχήστρα βιώνω τη μετάβαση στην Κρήτη απολύτως ομαλά, καθώς πρόκειται για ένα φεστιβάλ υψηλών προδιαγραφών με άρτιο προγραμματισμό και συντονισμό που δέχεται κάθε χρόνο εξαιρετικούς καλλιτέχνες από όλο τον κόσμο. Η Κρήτη μας φιλοξενεί με αγάπη και όλοι μας προσεγγίζουμε με δέος και σεβασμό την ιερότητα της ιστορικής δυναμικής του νησιού προσπαθώντας να υπηρετήσουμε με δεξιοτεχνία και αρτιότητα το φεστιβάλ και να ανταποκριθούμε στις απαιτήσεις και προσδοκίες του κοινού.

Τι σας κάνει να συμμετέχετε κατά δεύτερη συνεχή χρονιά στο φεστιβάλ; Προφανώς θα έπρεπε να απορρίψετε άλλες προτάσεις.

Ναι, βέβαια επιλέγω συνειδητά να έρθω στα Χανιά και να απορρίψω άλλες προτάσεις αρκετά ενδιαφέρουσες. Με ιδιαίτερη χαρά επιστρέφω για δεύτερη φορά, όπως σας είπα, στο φεστιβάλ των Χανίων και ο λόγος είναι ότι η συνεργασία με τους υπόλοιπους μουσικούς που συμμετέχουν στο φεστιβάλ είναι πάντα άρτια και σε πάρα πολύ υψηλό επίπεδο. Πρόκειται για ένα φεστιβάλ που δεν έχει να ζηλέψει τίποτα από τα γνωστά φεστιβάλ μουσικής δωματίου του εξωτερικού. Ακόμη το γεγονός ότι κάθε χρόνο υπάρχει μια θεματική ενότητα σχετικά με τα έργα που ερμηνεύουμε είναι πάντα κάτι που μου κεντρίζει προσωπικά το ενδιαφέρον.

Πρόκειται να ερμηνεύσετε το WTC 9/11 για κουαρτέτο εγχόρδων και προηχογραφημένη ταινία του σύγχρονου μινιμαλιστή συνθέτη Στηβ Ράιχ, ένα έργο εμπνεόμενο από τα γεγονότα της 11ης Σεπτεμβρίου 2001. Πόσο σημαντική είναι κατά τη γνώμη σας η τέχνη για την αντιμετώπιση τέτοιων συλλογικών τραυμάτων;
Πρόκειται για ένα έργο απόκοσμο και μυστηριακό που μεταφέρει όλο το χάος, τη φρίκη αλλά και την οδύνη αυτής της τραγωδίας. Η 11η Σεπτεμβρίου 2001 σημάδεψε την ιστορία και όλο τον κόσμο και οφείλουμε ως καλλιτέχνες να αποτίνουμε φόρο τιμής στα θύματα της τρομοκρατίας με το δικό μας ταπεινό τρόπο. Εξάλλου αυτό είναι το μεγαλείο και η δυναμική της Τέχνης της Μουσικής. Να λειτουργεί καταπραϋντικά και να επουλώνει τις πληγές των λαών κρατώντας πάντα ανεξίτηλη στη μνήμη όλων τη φρικώδη αυτή στιγμή της ανθρωπότητας. Η τέχνη αντιστέκεται στον όλεθρο, παρηγορεί αλλά και ταυτόχρονα διδάσκει και εμψυχώνει χαρίζοντας όραμα για το μέλλον.

Είναι σημαντικό για εσάς να είναι υψηλό το επίπεδο των συναδέλφων σας μουσικών που συμμετέχουν στην ίδια διοργάνωση;
Φυσικά εννοείται ότι είναι σημαντικό διαφορετικά το αποτέλεσμα είναι απογοητευτικό. Η μουσική δωματίου χρειάζεται πάντα μια καλοκουρδισμένη ομάδα. Χρειάζεται εμείς οι καλλιτέχνες να ακολουθούμε κοινούς κώδικες και να συνεργαζόμαστε με αρτιότητα, συνέπεια και σεβασμό στους συνθέτες αλλά και στην τέχνη της μουσικής. Το υψηλό επίπεδο των συμμετεχόντων σε μια διοργάνωση ή ένα φεστιβάλ προοικονομεί ένα επιτυχημένο αποτέλεσμα και χαρίζει στιγμές μοναδικής απόλαυσης και συγκίνησης στους ακροατές.

Φέτος, θα παρουσιαστεί το Πρώτο Ελεγειακό Τρίο με πιάνο του Σεργκέι Ραχμάνινοφ, με αφορμή την επέτειο των 150 χρόνων από τη γέννηση του συνθέτη. Τι πιστεύετε ότι κάνει τον Ραχμάνινοφ τόσο δημοφιλή και αγαπητό μέχρι και σήμερα;
Η μουσική του Ραχμάνινοφ πραγματικά έχει μια μοναδική αμεσότητα και μια διάχυτη λυρικότητα που δονεί τις ψυχές όλων. Αγγίζει πιστεύω τον κάθε άνθρωπο. Μιλάει απευθείας στην ψυχή του καθενός και δημιουργεί λυρικές εικόνες στους ακροατές εντελώς φυσικά και αβίαστα. Όλα τα έργα του Ραχμάνινοφ έχουν μια βαθιά ειλικρίνεια και αισθαντικότητα που βοηθούν τους ακροατές να συνταυτιστούν.

Ο Άλφρεντ Σνίτκε έλεγε για το Κουιντέτο με πιάνο, το οποίο ερμηνεύετε: «βασίζεται σε καταστάσεις γνήσιας θλίψης, για τις οποίες δεν θέλω να πω τίποτα γιατί είναι εξαιρετικά προσωπικής φύσης και μπορούν να υποτιμηθούν εκφραζόμενες μόνο με λόγια». Πιστεύετε ότι η μουσική υπερτερεί εκφραστικά σε σύγκριση με τις υπόλοιπες τέχνες;
Το συγκεκριμένο έργο του Σνίτκε είναι βαθιά μεταφυσικό και πραγματικά ανατριχιαστικό. Γράφτηκε μετά το θάνατο της μητέρας του οπότε ακούγοντάς το κανείς αισθάνεται πραγματικά ότι εξερευνά και βιώνει με μυστηριακό τρόπο όλα τα στάδια της απώλεια και της θλίψης.

Η Τέχνη της Μουσικής πραγματικά θεωρώ ότι έχει τη δύναμη περισσότερο από κάθε τέχνη να συγκινήσει και να «χτυπήσει» τις ευαίσθητες χορδές της ανθρώπινης ψυχής. Ακόμη και απλά να το δούμε, όλοι μας ή τουλάχιστον η πλειονότητα έχουμε σίγουρα ονειρευτεί ή έχουμε θρηνήσει, έχουμε κλάψει με ένα τραγούδι πολύ πιο εύκολα από ό,τι με έναν πίνακα ζωγραφικής για παράδειγμα. Τα λόγια υπολείπονται και συχνά χάνονται μπροστά στη λυρικότητα της μουσικής.

Πρόκειται να ερμηνεύσετε μεταξύ άλλων τη Σονάτα για βιολί και άρπα του σπουδαίου Έλληνα συνθέτη και βιολιστή Σίμου Παπάνα. Πώς συνδιαλέγονται τα δύο όργανα στο συγκεκριμένο έργο; Θα συμβουλευτείτε τον συνθέτη πριν την ερμηνεία;
Χαίρομαι πραγματικά που θα ερμηνεύσω το συγκεκριμένο έργο του εξαίρετου Σίμου Παπάνα. Ο συνδυασμός των δύο μουσικών οργάνων, της άρπας και του βιολιού, είναι κάτι το οποίο πραγματικά κεντρίζει το καλλιτεχνικό ενδιαφέρον από μόνο του.

Τα όργανα συνδιαλέγονται με αρμονικότητα αλλά και ένταση και το αποτέλεσμα είναι συγκλονιστικό. Πρόκειται γενικά για ένα έργο περιπετειώδες, εντυπωσιακό και δεξιοτεχνικό με τον χαρακτήρα μιας μεγάλης φαντασίας για τα δύο όργανα. Βέβαια και θα συμβουλευτώ τον συνθέτη πριν την ερμηνεία για να ανταποκριθώ με αρτιότητα στις υψηλές απαιτήσεις του έργου.

Με τι βιολί παίζετε και κατά πόσον το όργανο επηρεάζει την ερμηνεία;
Έχω την τιμή να παίζω με ένα βιολί «Lorenzo Storioni» του 1682 (χορηγός Freunde und Förderer der Münchner Philharmoniker). Πρόκειται για ένα καταπληκτικό όργανο με μοναδικές δυνατότητες . Φυσικά και το όργανο παίζει πολύ σημαντικό ρόλο για έναν καλλιτέχνη , καθώς πρώτα από όλα του χαρίζει τη δυνατότητα να αναζητήσει άλλα χρώματα και δυναμικές στον ήχο του και έτσι κατ’ επέκταση επηρεάζει σε ένα βαθμό και την ερμηνεία του. Στην ουσία είναι ο μεγάλος και ανεκτίμητος βοηθός στο δύσκολο έργο του.

Καβάλα –Αθήνα -Μόναχο. Μπορείτε να μοιραστείτε μαζί μας μια κορυφαία στιγμή της μουσικής σας σταδιοδρομίας από κάθε προορισμό;
Το τρίπτυχο αυτό καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος της ζωής μου. Πρόκειται για τρεις πόλεις –ορόσημο που καθόρισαν την καλλιτεχνική μου πορεία. Καθεμιά πόλη κατέχει ξεχωριστή θέση στην καρδιά μου και εκκινεί διαφορετικά συναισθήματα και αναμνήσεις.

Συγκεκριμένα η Καβάλα είναι η αρχή του ταξιδιού, η αφετηρία της διαδρομής. Είναι τα πρώτα μουσικά σκιρτήματα, τα πρώτα μουσικά ακούσματα, οι πρώτες μουσικές ανησυχίες και οι πρώτες διακρίσεις.

Η Αθήνα μου χάρισε μια κομβική μουσική ανάμνηση όταν ερμήνευσα σε νεαρή ηλικία το κοντσέρτο για βιολί του J.Sibelius με την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών. Ήταν μια πολύ ξεχωριστή στιγμή της μουσικής μου πορείας. Το Μόναχο ταυτίζεται βέβαια με την κατάκτηση της θέσης του αναπληρωτή εξάρχοντος στη Φιλαρμονική Ορχήστρα του Μονάχου. Ήταν και είναι μια κατάκτηση που μου χάρισε μοναδική χαρά και συγκίνηση και χαράχτηκε ανεξίτηλα στη μνήμη μου.

Ποια είναι η πιο παλιά σας μουσική ανάμνηση;
Η πιο παλιά μου μουσική ανάμνηση, αν ανατρέξω πίσω στο χρόνο, είναι τα μεγάλα μου αδέρφια στο πατρικό μας σπίτι στην Καβάλα να μελετούν μαζί βιολί κι εγώ ως ο μικρότερος να μπλέκομαι ανάμεσά τους και να προσπαθώ να παίξω μαζί τους. Αν και με απέφευγαν τότε, εγώ δεν έχανα τη διάθεση μου και επέμενα.

Έχετε δύο μικρά παιδιά. Θα θέλατε κάποιο από αυτά να γίνει μουσικός;
Το αναμενόμενο είναι να απαντήσω θετικά. Εγώ θα σας πω και ναι και όχι. Θέλω να πω ότι είναι πολύ νωρίς για να το ξέρω και θεωρώ ότι δεν έχει και ιδιαίτερη σημασία τι ακριβώς επιθυμούν ή εύχονται ή προσδοκούν οι γονείς για την επαγγελματική πορεία των παιδιών τους. Τα παιδιά μεγαλώνοντας ανακαλύπτουν τις κλίσεις τους, ακολουθούν τα όνειρά τους και χαράσσουν την πορεία τους… Φυσικά όμως θέλω σιγά σιγά και τα δύο παιδιά μου να ξεκινήσουν να μαθαίνουν μουσική.

INFO:

• 11ο Φεστιβάλ Μουσικής Δωματίου Χανίων
• 28 Αυγούστου – 4 Σεπτεμβρίου 2023
• Minoa Palace Resort & Αρχαίο Θέατρο Άπτερας
• Πληροφορίες: www.chambermusicfestival.gr
• Τιμές εισιτηρίων για τις συναυλίες στο Minoa Palace Resort: 15 € (γενική είσοδος) & 7 € (φοιτητές, νέοι έως 25 ετών, άνεργοι & ΑΜΕΑ)
• Ενιαίο εισιτήριο για όλο το Φεστιβάλ: 40 €
• Για τη συναυλία στον Αρχαιολογικό Χώρο της Απτέρας: Είσοδος ελεύθερη με δελτία εισόδου

Σταθερό σημείο συνάντησης το Minoa Palace Resort -μια πολυτελής ξενοδοχειακή μονάδα που συνιστά τουριστικό «τοπόσημο» για την περιοχή των Χανίων- και φιλοξενεί το Φεστιβάλ Μουσικής Δωματίου, στέλνοντας το μήνυμα ότι η Ελλάδα έχει να προσφέρει στον επισκέπτη διοργανώσεις ισάξιες της απαιτητικής κεντροευρωπαϊκής μουσικής παράδοσης.

Η αρχή γι’ αυτό το καλοκαίρι γίνεται στις 28 Αυγούστου με πέντε απαιτητικές συναυλίες εκ των οποίων οι δύο τελευταίες (στις 03 και 04.09) θα πραγματοποιηθούν στο υποβλητικό Θέατρο της Αρχαίας Άπτερας σε συνδιοργάνωση με την Περιφέρεια Κρήτης και την Εφορεία Αρχαιοτήτων Χανίων – συνεχίζοντας την περυσινή επιτυχημένη συνεργασία. Οι συναυλίες εντάσσονται στο Φεστιβάλ Κρήτης.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις