ΠΩΣ ΑΠΕΙΛΕΙΤΑΙ Η ΖΩΗ ΜΑΣ ΟΤΑΝ ΔΕΝ ΕΧΟΥΜΕ ΘΕΡΜΑΝΣΗ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ

H ενεργειακή κρίση συνδυάζεται με την οικονομική κρίση και κάπως έτσι εκατομμύρια σπίτια έχουν μείνει χωρίς τρόπο να ζεσταθούν αυτόν το χειμώνα.

Έχει υπολογιστεί πως εάν δεν χρησιμοποιήσουμε την όποια μέθοδο θέρμανσης, η μέση θερμοκρασία του χώρου στον οποίον ζούμε, το χειμώνα είναι στους 10 βαθμούς Κελσίου.

Μολονότι δεν φαίνεται ιδιαίτερα χαμηλή, στην πραγματικότητα είναι αρκετή για να επιφέρει τεράστιο αντίκτυπο στο σώμα μας. Βλέπεις, δοκιμάζονται έντονα η καρδιά, οι πνεύμονες και ο εγκέφαλος μας. Οι απειλές φτάνουν έως το θάνατο.

Είναι περισσότερες από αυτές που δημιουργούν οι καύσωνες.

Πώς μας ‘δοκιμάζουν’ οι ακραίες θερμοκρασίες

Στοιχεία μελετών υποδηλώνουν ότι το κρύο είναι πιο θανατηφόρο από τη ζέστη.

Ενδεικτικά, το 2019 δημοσιεύτηκε έρευνα που αποκάλυψε ότι από το 1985 έως το 2012, εκ των περισσότερων από 74.000.000 θανάτων σε 384 πόλεις 13 χωρών της Ευρώπης, το 7.3% αποδόθηκε στον κρύο καιρό και το 0.4% στον ζεστό.

(παρεμπιπτόντως, οι ακραίες καιρικές συνθήκες ήταν υπεύθυνες για το 11% των θανάτων που σχετίζονταν με τον καιρό).

Αυτό που συμβαίνει στις ακραίες θερμοκρασίες είναι πως το σώμα μας υποχρεώνεται να ‘εργαστεί’ πιο σκληρά για να διατηρήσει την υγιή του θερμοκρασία (37°C) στον πυρήνα του σώματος (όπου είναι τα ζωτικά μας όργανα).

Η υπερπροσπάθεια καταπονεί το αναπνευστικό και το καρδιαγγειακό σύστημα, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε αρρώστιες και θάνατο από μη μεταδοτικές ασθένειες. Σκέψου τι γίνεται εάν έχουμε ήδη πρόβλημα υγείας.

Τι συμβαίνει όταν μένουμε για ώρα σε δωμάτιο με θερμοκρασία 10°C

1. Η θερμοκρασία του αέρα ‘πέφτει’ από τους 21 βαθμούς Κελσίου, στους 10 σε μισή ώρα.
2. Η κυκλοφορία του αίματος στον εγκέφαλο, μειώνεται κατά 20%.
3. Η μέση αρτηριακή πίεση ανεβαίνει από 99 σε 110 mmHg.
4. Η θερμοκρασία στον πυρήνα του σώματος παραμένει στους 37 βαθμούς Κελσίου.
5. Οι καρδιακοί παλμοί αυξάνονται από 55 σε 65 το λεπτό.
6. Το σώμα μας ‘καίει’ περισσότερους υδατάνθρακες.
7. H θερμοκρασία του δέρματος, στα άκρα μας, ‘πέφτει’ κατά 2 βαθμούς Κελσίου, κατά μέσο όρο.

Ο δημοσιογράφος που έγινε πειραματόζωο για να δείξει την πραγματικότητα

Ο James Gallagher, παρουσιαστής της εκπομπής Inside Health (του BBC 4) δέχθηκε να πάρει μέρος σε ένα πείραμα ψύχους: να περάσει ώρες σε ένα δωμάτιο που είχε θερμοκρασία 10 βαθμούς Κελσίου, για να διαπιστωθεί ο αντίκτυπος των ψυχρών σπιτιών στο σώμα μας.

Όπως έγραψε, αρχικά πίστευε πως οι 10 βαθμοί είναι πολλοί -συγκριτικά με ό,τι γίνεται ας πούμε, στην Αρκτική.

Ο καθηγητής Damian Bailey, τον διαβεβαίωσε πως δεν ήταν, όταν τον κάλεσε στο εργαστήριο του. “Είναι η μέση θερμοκρασία, στην οποία θα ζουν οι άνθρωποι που δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να θερμάνουν τα σπίτια τους”.

Όταν ο Gallagher μπήκε στο αεροστεγές δωμάτιο, η θερμοκρασία ήταν στους 21 βαθμούς, με το πλάνο να αφορά σταδιακή μείωση -με καταγραφές σε κάθε στάδιο για το πώς ανταποκρίνεται το σώμα, μέσω αμέτρητων ‘καλωδιώσεων’.

Οθόνες έδειχναν τη θερμοκρασία του σώματος, τον καρδιακό ρυθμό και την αρτηριακή πίεση.

Ένα headset παρακολουθούσε τη ροή του αίματος στον εγκέφαλο, ένας υπέρηχος ‘επιθεωρούσε’ τις καρωτίδες, ενώ ανέπνεε φορώντας έναν τεράστιο σωλήνα, ο οποίος ανέλυε τον αέρα που εξέπνεε.

α) Αφότου μετρήθηκαν τα πάντα στους 21 βαθμούς, τέθηκε σε λειτουργία ένας ανεμιστήρας που έστελνε δροσερό αεράκι.

“Σε αυτό το σημείο, ο εγκέφαλος ‘γεύεται’ το αίμα και τη θερμοκρασία του και στέλνει σχετικά σήματα στο υπόλοιπο σώμα” τον ενημέρωσε ο Καθηγητής.

Του είπε και ότι ο στόχος ήταν να διατηρήσει τη θερμοκρασία των 37 βαθμών στον πυρήνα του (δηλαδή, στα κύρια όργανά μου, συμπεριλαμβανομένης της καρδιάς και του συκωτιού).

β) Όταν η θερμοκρασία έφτασε στους 18 C, σταμάτησε να ιδρώνει και άρχισαν να σηκώνονται οι τρίχες του -κάτι που λειτουργεί ως μόνωση του σώματος.

Ο Dr. Bailey εξήγησε ότι “οι 18 βαθμοί είναι το κρίσιμο σημείο, με το σώμα να αρχίζει την προσπάθεια για να υπερασπιστεί τη θερμοκρασία στον πυρήνα του σώματος”.

γ) Το επόμενο ‘σύμπτωμα’ ήταν ότι κρύωσαν τα δάχτυλα του δημοσιογράφου.

“Τα αιμοφόρα αγγεία στα χέρια κλείνουν -αυτό είναι γνωστό ως αγγειοσυστολή-, για να κρατήσουν ζεστό το αίμα στα κρίσιμα όργανα” διευκρινίζει ο Καθηγητής, προσθέτοντας πως αυτό γίνεται πιο γρήγορα στο γυναικείο φύλο.

“Οι γυναίκες τείνουν να νιώθουν το κρύο περισσότερο: λόγω των ορμονών (οιστρογόνων) τα αιμοφόρα αγγεία στα χέρια και τα πόδια τους είναι πιο πιθανό να συσταλούν και αυτό είναι που μας κάνει να νιώθουμε κρύο” σχολίασε η Dr. Clare Eglin από το University of Portsmouth.

Πίσω στον Gallagher “ένιωσα το πρώτο ρίγος, στους 11.5 βαθμούς Κελσίου, όπως οι μύες μου άρχισαν να τρέμουν για να παράγουν θερμότητα”.

δ) Στους 10 βαθμούς, οι ανεμιστήρες έκλεισαν.

“Τότε αισθάνθηκα το σώμα μου να δουλεύει σκληρά”.

Μειώθηκε η ροή του αίματος στον εγκέφαλο και χρειάστηκε περισσότερο χρόνο (95 δευτερόλεπτα, από 75) για να ολοκληρώσει το ίδιο σχολικό παζλ με σχήματα.

“Φτάνει στον εγκέφαλο λιγότερο αίμα, οπότε υπάρχει λιγότερο οξυγόνο και λιγότερη γλυκόζη. Το μειονέκτημα αυτών είναι ο αρνητικός αντίκτυπος, στην πνευματική απόδοση” δηλώνει ο Καθηγητής Bailey.

Την ίδια ώρα, το σώμα μπορεί και διατηρεί στους 37 βαθμούς τη θερμοκρασία στον πυρήνα -που είναι ο κατ’ αρχάς στόχος-, καταβάλλοντας ωστόσο, πολύ μεγαλύτερη προσπάθεια.

στ) Ο Gallagher ένιωθε πως το σώμα του πιεζόταν για να ‘βγάλει’ θερμό αίμα και να το στείλει παντού, με την καρδιά του να χτυπάει πιο γρήγορα και την αρτηριακή του πίεση, επίσης να αυξάνεται.

“Η αύξηση της αρτηριακής πίεσης είναι παράγοντας κινδύνου για εγκεφαλικό και για καρδιακή προσβολή” αποκαλύπτει ο γιατρός, προσθέτοντας ότι “το ίδιο το αίμα επίσης, αλλάζει, γίνεται πιο πηχτό, πιο σκουρόχρωμο και αυτό αυξάνει τον κίνδυνο ενός επικίνδυνου θρόμβου. Γι’ αυτό το έμφραγμα και τα εγκεφαλικά είναι πιο συχνά το χειμώνα”.

Ο παρουσιαστής του BBC ενημερώθηκε πως για καλή του τύχη, είχε ‘θαυμάσια αγγεία’. Διαφορετικά, αν υπάρχουν θέματα στην καρδιά ή αν κάποιος είναι ηλικιωμένος, οι εσωτερικές αλλαγές που βίωσε θα γίνονταν επικίνδυνες για τη ζωή του.

Οι έμμεσες απειλές του κρύου

Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, οι γιατροί εξηγούν πως το κρύο βοηθά και πολλές λοιμώξεις που ‘ευδοκιμούν’ το χειμώνα. Όπως; Ο ιός της γρίπης.

Η πνευμονία, όταν υπάρχει φλεγμονή στους πνεύμονες λόγω μόλυνσης, είναι πιο συχνή στον κρύο καιρό, που διευκολύνει τους ιούς να επιβιώσουν έξω από το σώμα -καθώς στο κρύο η υγρασία που τους παγιδεύει είναι λιγότερη.

Επιπροσθέτως, είναι πιο εύκολο για τους ιούς να εξαπλωθούν στους κρύους εσωτερικούς χώρους -με τα κλειστά παράθυρα και χωρίς καθαρό αέρα.

Ο δε, ξηρός αέρας επιτρέπει στους ιούς να κάνουν μεγαλύτερες αποστάσεις, την στιγμή που η αναπνοή στον κρύο αέρα επηρεάζει τον τρόπο λειτουργίας του ανοσοποιητικού συστήματος στη μύτη: στις πιο χαμηλές θερμοκρασίες, η ανοσολογική μας απόκριση γίνεται λιγότερο ενεργή και αυτό μπορεί να επιτρέψει στον ιό να αναπτυχθεί καλύτερα μέσα στη μύτη μας.

Πώς μπορούμε να σωθούμε

Η ιδανική θερμοκρασία για ένα δωμάτιο είναι οι 18 βαθμοί Κελσίου. “Όταν αυτό δεν είναι δυνατό, είναι σαν να προετοιμαζόμαστε για ορειβατική αποστολή” λέει ο Καθηγητής Bailey. Είχε να κάνει κάποιες προτάσεις που μπορούν να φανούν χρήσιμες.

• Να προτιμάτε ρούχα που παρέχουν καλή μόνωση, όπως τα μάλλινα.
• Τα γάντια και οι ζεστές κάλτσες είναι πιο σημαντικά από ένα καπέλο.
• Προτιμήστε τρόφιμα με υψηλότερη περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες.
• Να κουνιέστε στο χώρο, καθώς έτσι παράγετε περισσότερη θερμότητα σώματος -από το να κάθεστε σε έναν καναπέ.