ΤΙ ΨΗΦΙΖΟΥΝ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΤΗΣ ΓΑΛΛΙΑΣ

Όσο κι αν η ψήφος παραμένει μυστική, όσο αδιάκριτη κι αν είναι η ερώτηση για την επιλογή του πρώτου γύρου, είναι τέτοιο το διακύβευμα στο δίλημμα της Κυριακής (δεύτερη φορά μετά το 2017), όπου, αν μπορείς να αντιληφθείς τους κινδύνους στο ενδεχόμενο εκλογής ακροδεξιάς προέδρου, δεν έχεις λόγους να κρύψεις την προτίμησή σου.

Αυτό προκύπτει από τη συζήτηση με Έλληνες της Γαλλίας που επιχειρούν να δώσουν στο Magazine μία (προ)εκλογική εσάνς ενόψει της μονομαχίας που, πέντε χρόνια μετά, μοιάζει ακόμα πιο αμφίρροπη. Το σύννεφο της ακροδεξιάς έχει σκεπάσει για τα καλά τη Γαλλία, ειδικά την περιφέρεια και τις επαρχιακές πόλεις, όπου η Μαρίν Λεπέν έχει απλώσει ένα παραπλανητικό -στα όρια του σοσιαλιστικού- παραγάδι. Σε στοχευμένες κοινωνικές ομάδες, με ακατέργαστες δεσμεύσεις και δημιουργικές… ασάφειες για -αντισυνταγματικά- δημοψηφίσματα, “κουβαλώντας” ακόμα και φορτηγά σε ένα λαϊκίστικο παραλήρημα, με στόχο την αλίευση ψηφοφόρων, ποντάροντας στη φθορά και τις χαμένες ψήφους της πρώτης θητείας Μακρόν.

Πόσο ορατός είναι, όμως, ο φόβος ενός εγχώριου, ευρωπαϊκού και διεθνούς σοκ, για μία χώρα με σημαίνοντα ρόλο στην Ε.Ε. και σε μία περίοδο γεμάτη ταραχές και προκλήσεις; Πώς έφτασε η “κόρη Λεπέν” να φλερτάρει για μία ακόμα φορά με την προεδρία, ακριβώς 20 χρόνια από τότε που το πλησίασε -ανεπιτυχώς- ο πατέρας της; Τι θα σηματοδοτούσε για την επόμενη μέρα της Γαλλίας, τους μετανάστες και τη θέση της χώρας στην Ε.Ε. ενδεχόμενη νίκη της; Και πώς κατάφερε η άκρα δεξιά να ανέλθει σε ποσοστά με τα οποία, ανεξαρτήτως αποτελέσματος, έχει ήδη παγιώσει τη θέση της στο μυαλό πολλών Γάλλων “αγανακτισμένων”;

Έξι ομογενείς που ζουν στη Γαλλία απαντούν στα παραπάνω ερωτήματα, αποτιμώντας παράλληλα την πρώτη θητεία του Εμανουέλ Μακρόν, αναλύοντας τις πολιτικές “ανορθογραφίες” και παραλείψεις που έγιναν βορά στην προεκλογική εκστρατεία της Λεπέν και εξηγώντας γιατί η αποχή, με μία τέτοια υποψηφιότητα, δεν είναι επιλογή.

Ακροδεξιό “δίχτυ” στα αριστερά και ασαφείς δεσμεύσεις

Ο Αλέξανδρος είναι 38 ετών και τα τελευταία πέντε χρόνια ζει στο Παρίσι, όπου και εργάζεται ως freelance δημοσιογράφος. Αφού παραδέχεται πως για τον ίδιο, η ψήφος στον Μακρόν θεωρείται αυτονόητη, αξιολογεί το αποτύπωμά του μετά από πέντε χρόνια στην προεδρία: “Έχει πολλές και μεγάλες αντιπάθειες στην Αριστερά. Ίσως ένα μεγάλο κομμάτι από αυτόν τον χώρο να απέχει στον δεύτερο γύρο, ίσως να ψηφίσει ακόμα και Λεπέν. Ο Μακρόν ήταν και άτυχος γιατί πήγε από κρίση σε κρίση: Τα Κίτρινα Γιλέκα, ο κορονοϊός, ο πόλεμος. Αυτό που του πιστώνουν οι υποστηρικτές του από την άλλη είναι πως έριξε την ανεργία και μάλιστα εν μέσω πανδημίας. Επίσης, προσπάθησε να βοηθήσει τον ιδιωτικό τομέα, να δημιουργηθούν επιχειρήσεις και θέσεις εργασίας”.

Στην αντίπερα όχθη, όπως λέει, η Μαρίν Λεπέν “δεν είναι μία πολύ χαρισματική πολιτικός. Είναι μορφωμένη αλλά δεν έχει το επικοινωνιακό χάρισμα, ούτε είναι καμία φοβερή διαχειρίστρια, ακόμα και στο εσωτερικό του κόμματός της”, εξηγώντας και τη στροφή της σε ένα πιο ήπιο προεκλογικό αφήγημα: “Στις προηγούμενες εκλογές, ήταν πολύ πιο ακραίες οι θέσεις της. Έλεγε ότι θα βγάλει τη Γαλλία από την Ε.Ε. κι από το Ευρώ, τρόμαξε ακόμα και τους ψηφοφόρους της. Στη φετινή της καμπάνια, έχει βάλει πίσω αυτά τα θέματα και μιλά περισσότερο για κοινωνικοοικονομικά ζητήματα. Το οικονομικό της πρόγραμμα είναι γεμάτο παροχές. Προσπαθεί να προσεταιριστεί τους ψηφοφόρους της Αριστεράς και του κέντρου, τους ανέργους, αυτούς που θέλουν να ενισχύσουν την αγοραστική τους δύναμη. Εστιάζει στις αγροτικές περιοχές, αφού στα μεγάλα αστικά κέντρα δεν είναι τόσο δημοφιλής. Ως προς τη μεταναστευτική της πολιτική, λέει ότι θα κάνει δημοψήφισμα με θέμα τη γαλλική υπηκοότητα. Λέει ότι θέλει να δώσει προτεραιότητα στους Γάλλους πολίτες, αν και δεν ξέρω αν αυτό είναι εφικτό και κυρίως συμβατό με τους νόμους της Ε.Ε. Το γενικότερο μήνυμα που δίνει είναι «όχι στη μετανάστευση, ναι στους Γάλλους».

Όσο για τους λόγους που οδήγησαν την άκρα δεξιά σε τέτοια άνοδο τα τελευταία χρόνια στη Γαλλία, υποστηρίζει: “Έχουμε στο μυαλό μας ότι η Γαλλία είναι μία πολύ προοδευτική χώρα. Δεν είναι έτσι. Είναι αρκετά συντηρητική. Έχει μια παράδοση διαδηλώσεων, αλλά αυτό είναι ένα ξεχωριστό κομμάτι”.

Αλαζόνας ο Μακρόν, εκπροσωπεί τις ελίτ

Ο Σωτήρης είναι 34 ετών και τα τελευταία 11 χρόνια ζει στο Παρίσι όπου και εργάζεται ως νομικός. Στον πρώτο γύρο ψήφισε τον Μελανσόν, ενώ την Κυριακή θα ψηφίσει τον Μακρόν: “Έτσι όπως είναι το γαλλικό σύστημα, υπάρχει πολύς κόσμος που θα ψηφίσει με το ίδιο σκεπτικό. Αυτό προσπαθεί να κάνει άλλωστε ο Μακρόν: Να αναζωογονήσει το δημοκρατικό μέτωπο, όπως είχε γίνει δηλαδή και το 2002 από τον Σιράκ, ο οποίος κατάφερε να πάρει μία μεγάλη νίκη απέναντι στον πατέρα της Λεπέν”, λέει πριν εξηγήσει την άνοδο της ακροδεξιάς στη Γαλλία:

“Τα τελευταία 10 χρόνια δεν σταμάτησε να ανεβαίνει. Η μεγάλη αλλαγή επήλθε με τη σταδιακή υποχώρηση και κατάρρευση των κλασικών κομμάτων. Το 2017 είχαμε την υποχώρηση του Σοσιαλιστικού κόμματος και φέτος είχαμε την κατάρρευση του παραδοσιακού κεντροδεξιού κόμματος. Αυτό επίσης που τάραξε την πολιτική σκηνή στη Γαλλία ήταν η άνοδος του Μακρόν που δεν έχει πολιτική ταυτότητα και ενιαία πολιτική γραμμή. Κατάφερε να εγκαταστήσει μία δυναμική στην πολιτική σκηνή της Γαλλίας που να χωρίζει το πολιτικό σκηνικό στα δύο: Στο δημοκρατικό μέτωπο που εκπροσωπεί ο ίδιος και την ακροδεξιά. Αυτό είχε ως συνέπεια τη δεξιοποίηση του εκλογικού σώματος, περιορίζοντας τα παραδοσιακά κόμματα του κέντρου και με μόνες εναλλακτικές λύσεις, τις ριζοσπαστικές”, ενώ σχετικά με τη θητεία του Μακρόν αναφέρει:

“Υπάρχει ένα μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού που τον αντιπαθεί πάρα πολύ. Κατηγορείται ότι είναι ο πρόεδρος των πλουσίων. Ότι εκπροσωπεί τις ελίτ. Επίσης είχε πάρει κάποια μέτρα που θεωρήθηκαν αντιλαϊκά, ή ότι τουλάχιστον ευνόησαν τους πλούσιους, όπως όταν κατήργησε τον φόρο μεγάλης ακίνητης περιουσίας ή όπως τώρα που θέλει να αυξήσει το όριο συνταξιοδότησης στα 65 χρόνια. Πολλές φορές έχει εμφανιστεί ως αλαζόνας. Πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα όταν είπε σε άνεργο νέο «εγώ μπορώ να βρω εύκολα δουλειά, απλά χρειάζεται να είσαι πιο ενεργός πήγαινε απέναντι σε ένα μπαρ και βρες δουλειά»”.

Όσο για την εκστρατεία της Λεπέν, ο Σωτήρης, που αποδίδει την αποχή στην “απογοήτευση και απομόνωση του κόσμου”, ενώ κάνει λόγο για ένα “άτονο προεκλογικό κλίμα” στη Γαλλία, αναφέρει: “Έχει επενδύσει σε ένα λαϊκό πρόγραμμα το οποίο μοιάζει σοσιαλιστικό, για να γίνει πιο αρεστή σε αυτές τις κοινωνικές ομάδες. Προσπαθεί να εμφανιστεί σαν υποψήφια που θα προστατεύσει την αγοραστική δύναμη των Γάλλων, τα εισοδήματά τους και ότι καταλαβαίνει τις αγωνίες τους. Η μεταναστευτική της πολιτική, όμως, εξακολουθεί να είναι ακροδεξιά που θέτει σε κίνδυνο το κράτος δικαίου και που θα δημιουργήσει νομικά προβλήματα με την Ε.Ε. και τους θεσμούς. Επίσης, η πρότασή της για δημοψήφισμα που θα φέρει νόμο εθνικής προτεραιότητας για πρόσβαση στην εργασία και τις κοινωνικές βοήθειες, είναι προβληματική. Με απλά λόγια θα πρέπει να αλλάξει το σύνταγμα για να εφαρμόσει έναν τέτοιο νόμο”.

Θετική η πενταετία Μακρόν, σοσιαλιστική ατζέντα η Λεπέν

Ο Σεραφείμ είναι 28 χρονών, βρέθηκε στη Γαλλία το 2016 για μεταπτυχιακό και έκτοτε ζει και εργάζεται σε μία επενδυτική εταιρεία. Για τον ίδιο, η αναμέτρηση “δεν έχει άλλη εναλλακτική” πλην του Μακρόν, αφού στον δεύτερο γύρο, ο οποίος θα κριθεί “από τους ψηφοφόρους του Μελανσόν” (σ.σ. είχε κάνει έκκληση να μην πάει ούτε μία ψήφος στην ακροδεξιά), υπάρχει μία ξεκάθαρη στόχευση: “Να μη βγει η Λεπέν”.

Θεωρεί πως η Γαλλία απέχει πολύ από τη μέρα που θα αποκτήσει πρόεδρο εξ αριστερών, εξηγεί πως το μεγαλύτερο ποσοστό αποχής εμφανίζεται στην επαρχία αποδίδοντάς το στο γεγονός ότι “οι αποφάσεις λαμβάνονται στο Παρίσι”, ενώ προβλέπει μεγαλύτερη προσέλευση στον β’ γύρο λόγω “του φόβου να ηγηθεί μία ακροδεξιά πολιτικός”, η οποία “ξαφνικά έχει αποκτήσει μία σοσιαλιστική ατζέντα την οποία δεν έχουν συνηθίσει προφανώς οι ακροδεξιοί. Επίσης εκμεταλλεύτηκε τη βαριά αντιμεταναστευτική ατζέντα του Ζεμούρ, που έχει πιο σκληροπυρηνική ρητορική κατά των μεταναστών, έγινε η ίδια πιο διαλλακτική και επικεντρώθηκε σε άλλα ζητήματα, όπως για παράδειγμα τη συνταξιοδότηση. Να βγαίνουν δηλαδή στα 60 έτη οι εργαζόμενοι στη σύνταξη, κάτι που ακούγεται πολύ ωραίο, αλλά πώς μπορεί αυτό να υλοποιηθεί στην πράξη;”.

Εν συνεχεία, βάζει θετικό πρόσημο στην πενταετία Μακρόν παρά το γεγονός ότι “έχει πέσει πάνω σε πολλές κρίσεις και έχει περιοριστεί λίγο η δημοτικότητά του. Η δική μου εμπειρία με τον Μακρόν πάντως είναι πολύ θετική. Η δική μου εικόνα για τον Μακρόν είναι θετική. Είναι ένας φιλέλληνας κι αν το δω από αυτή την οπτική, ως Έλληνας δηλαδή και όχι ως κάτοικος Παρισιού, είναι ένας πόλος σταθερότητας. Έχει τη διάθεση και δείχνει ότι είναι στο πλευρό μας. Μπορεί να μην είναι τέλειος αλλά δίνει μία ελπίδα. Από την άλλη, δεν νομίζω ότι θα είναι το ίδιο με τη Λεπέν και μην ξεχνάμε το domino effect ευρωπαϊκά σε περίπτωση εκλογής της Γαλλίας”.

Κίνδυνος απομόνωσης με μία… φίλη του Πούτιν

Ο Στέλιος, 39 ετών, έφτασε στη Γαλλία όταν στην προεδρία βρισκόταν ο Νικολά Σαρκοζί. Σήμερα, 15 χρόνια αργότερα, ζει στη Νίκαια και έχοντας παρακολουθήσει μία μεγάλη διαδρομή πολιτικών εξελίξεων και προσώπων, μαζί και αυτή της ακροδεξιάς, έχει εμπεριστατωμένη άποψη για το πολιτικό σκηνικό της χώρας, την οποία και μοιράζεται στο Magazine:

“Οι παραδοσιακές δυνάμεις στη Γαλλία, δηλαδή η δεξιά του Σαρκοζί και το σοσιαλιστικό κόμμα του Ολάντ είχαν ένα πολύ μεγάλο ποσοστό πριν από αρκετά χρόνια, ενώ σήμερα τα δύο αυτά κόμματα βρίσκονται κάτω από 5%. Ουσιαστικά δηλαδή πέθανε ο δικομματισμός και πλέον έχουμε τρεις με τέσσερις πόλους στη Γαλλία: Το μεγαλύτερο είναι η αποχή, δεύτερο είναι το κέντρο και μετά έχουμε άκρα δεξιά και την αριστερά του Μελανσόν”.

Αφού ξεκαθαρίζει πως στον δεύτερο γύρο θα ψήφιζε “οτιδήποτε εκτός από ακροδεξιά”, προσπαθεί να φανταστεί πώς θα ήταν η Γαλλία με ακροδεξιά πρόεδρο: “Υπάρχει κίνδυνος να απομονωθεί η Γαλλία με τη Λεπέν στο τιμόνι. Στηριζόταν πάντα από τον Πούτιν και τη Ρωσία γενικότερα, που χρηματοδοτούσαν την προεκλογική της εκστρατεία και γενικά πάντα είχε καλό λόγο για τον Πούτιν. Οι απόψεις της δεν συμβαδίζουν με τις απόψεις της Ευρώπης. Επίσης, έχει πει ότι θα δώσει τον λόγο στον λαό σε όλα τα μεγάλα ζητήματα, μέσα από δημοψηφίσματα, ενώ θέλει να μεταφέρει το τεκμήριο της αθωότητας από τον πολίτη στον αστυνομικό, πράγμα που καταλαβαίνουμε τι επιπτώσεις θα έχει”.

Όσο για την προεκλογική της εκστρατεία, εξηγεί πως “πήρε τον λόγο του πατέρα της, άμβλυνε λίγο τις γωνίες και θέλησε να κάνει αυτό που στη Γαλλία ονομάζουμε «dédiabolisation», δηλαδή να τον κάνει πιο προσιτό στον λαό. Θέλει να κερδίσει τον φτωχό κόσμο που δεν ασχολείται κανείς μαζί του, γι’ αυτό και σε πρώην βιομηχανικά κέντρα και άλλες αγροτικές περιοχές του νότου έχει πιο ψηλά ποσοστά”.

Αφού παραδέχεται πως “τα ανακλαστικά των Γάλλων ήταν πάντα τέτοια ώστε να στήσουν φράγμα στην ακροδεξιά”, παραθέτει και τα χαρακτηριστικά του Εμ. Μακρόν, που φαίνεται ότι του στοίχισαν αρκετούς ψηφοφόρους: “Ήταν περισσότερο τεχνοκράτης και λιγότερο πολιτικός. Δεν ήταν τόσο κοντά στον κόσμο. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα σε κάποιες ομιλίες του να γίνεται προκλητικός για τον λαό. Δημιούργησε αντιπάθεια ως και μίσος σε πολλούς που θεωρούν ότι δεν τους εκφράζει και ότι δεν ήταν ενωτικός. Παραδοσιακά οι πρόεδροι της Γαλλίας ήταν ενωτικοί και δεν έρχονταν σε αντίθεση με τον λαό“.

Στη μπουρζουαζία ο μακρόν, έλλειψη προσωπικοτήτων στη Γαλλία

Η Κωνσταντίνα είναι 30 ετών και ζει στο Παρίσι από το 2014, όπου και εργάζεται στο τμήμα μάρκετινγκ μίας γαλλικής εταιρείας. Αφού βίωσε τα σοκαριστικά τρομοκρατικά χτυπήματα στη χώρα, μία κρίση βέβαια που “αντιμετωπίστηκε πάρα πολύ ψύχραιμα εδώ”, είδε πως ο κόσμος “είχε ανάγκη για μία αλλαγή”. Τη βρήκε στο πρόσωπο του Εμ. Μακρόν.

“Είχε αυτό το προφίλ. Ήρθε ως ανεξάρτητος, ως νέος πολιτικός και άνθρωπος, που ήθελε να πετύχει την εξυγίανση της οικονομίας. Με καλές σπουδές, με καλά αγγλικά (έχουν τη σημασία τους εδώ), παρουσιάζοντας κάτι διαφορετικό που αρκετοί, αρχικά, το υποστήριξαν”.

Από την άλλη, παρά το γεγονός ότι και η ίδια θα τον στηρίξει στον β’ γύρο, “το πρόβλημα του Μακρόν είναι πως δεν καταλαβαίνει τι περνά ο μέσος Γάλλος. Ζει στη μπουρζουαζία. Είχε τον δικό του τεχνοκρατικό δρόμο και δεν αφουγκράστηκε τον κόσμο. Δεν έχει τα αντανακλαστικά του πολιτικού, αλλά του τεχνοκράτη. Πολύς κόσμος είχε εναποθέσει τις ελπίδες του πάνω του, αλλά πιστεύω ότι απογοητεύτηκε. Το έχασε στην επαφή του με τον λαό. Γενικά νιώθεις ότι ζει λίγο σε έναν δικό του κόσμο”.

Όσο για τη Λεπέν; “Ήταν και είναι μία ακροδεξιά πολιτικός με ρατσιστικά παραληρήματα πολλές φορές, αλλά ποτέ δεν ήταν σαν τον πατέρα της. Το τελευταίο διάστημα έχει διαφοροποιήσει αρκετά το αφήγημά της. Δεν είχε τη γραμμή ενός ακροδεξιού όπως το έχουμε στο μυαλό μας στην Ελλάδα. Είπε αμέσως ναι στα εμβόλια, τώρα με το Ισλάμ δείχνει ένα άλλο πρόσωπο, κινήσεις βέβαια που γίνονται προεκλογικά για να αυξήσει τις ψήφους της. Έχει πλησιάσει τον κόσμο, τους εργάτες, τους άκουγε, τους έταζε, αν και αυτά που λέει, στο οικονομικό πλάνο δεν βγαίνουν. Θεωρώ ότι είναι χειριστική, κάνει επίκληση στο συναίσθημα και στην αγανάκτηση του κόσμου. Ξέρει, όμως, που απευθύνεται και μάλιστα έχει ψήφους πολλών μη ακροδεξιών ανθρώπων. Μπορεί να μην την πιστεύω, αλλά αντιλαμβάνομαι γιατί αρκετοί άνθρωποι έχουν πέσει στην παγίδα της”.

Τέλος, υποστηρίζει πως εκλαμβάνει μία “ματαιότητα και απαισιοδοξία” στον τρόπο που αντιμετωπίζει αρκετός κόσμος την εκλογική αναμέτρηση, “σαν να μην περιμένει ότι θα αλλάξει κάτι”, ενώ αναφέρει σχετικά με το υψηλό ποσοστό της ακροδεξιάς πολιτικού, για μία ακόμη φορά στη Γαλλία: “Παρά το γεγονός ότι ο Μελανσόν πήγε αρκετά καλά, δεν υπήρχε κάτι άλλο από την άλλη πλευρά να τραβήξει ψηφοφόρους κι αυτό φάνηκε κι από το υψηλό ποσοστό αποχής. Επίσης, υπάρχει ένα ρεύμα που είναι πολύ απογοητευμένο από τον Μακρόν. Έχουμε μεγάλη έλλειψη πολιτικών προσωπικοτήτων στη χώρα”.

Το πολιτικό σύστημα στη Γαλία δεν παράγει ελπίδα

Ο Λουκάς, γεννήθηκε στη Γερμανία, ενώ εδώ και πάνω από 15 χρόνια ζει στη Γαλλία. Έχει ελληνικές ρίζες, μιλά άπταιστα ελληνικά και είναι υποψήφιος Διδάκτωρ Ιστορίας στα Πανεπιστήμια της Νορμανδίας και του Καναδά.

Ακούγοντάς τον, συμπεραίνεις πως η ψήφος στον Μακρόν είναι κάτι σαν “αναγκαίο κακό’, αφού “έτσι είναι το σύστημα στη Γαλλία, πρέπει να επιλέξεις τον λιγότερο κακό από τους δύο, αλλά δεν έχω καμία εκτίμηση ούτε εμπιστοσύνη στον Μακρόν. Είναι από τις χειρότερες κυβερνήσεις που έχω ζήσει. Έχει μία πολύ αυταρχική πολιτική. Νιώθει ότι είναι ο Μεσσίας και ότι πρέπει να κάνει όλες τις μεταρρυθμίσεις που θέλει. Είχε τη συγκυρία οι βουλευτικές εκλογές του 2017 να συνδεθούν πολύ έντονα με την ψήφο στον Μακρόν και πήρε ένα ποσοστό της βουλής που δεν έχει ξαναγίνει νομίζω στη Γαλλία. Στη θητεία του, όμως, δεν υπήρχε ποτέ διάλογος, καμία συζήτηση, καμία παρέμβαση των συνδικάτων και των σωματείων στα σχέδια της κυβέρνησης”.

Από την άλλη, “σκέψου ότι αυτή τη στιγμή ο Μακρόν ρίχνει πλαστικές σφαίρες. Αν έχουμε Λεπέν τι σφαίρες θα ρίχνουν;”, διερωτάται και συνεχίζει σχετικά με την ακροδεξιά υποψήφια:

“Πρέπει να έχουμε υπόψη μας η Γαλλία δεν έχει προεδρική δημοκρατία, οπότε όλα θα κριθούν στις βουλευτές εκλογές που δίνουν την πλειοψηφία και επιτρέπουν στον πρόεδρο να έχει κυβέρνηση. Το πρόβλημα είναι ότι το σχέδιο της Λεπέν, αφού εκλεγεί, προβλέπει συνταγματική αναθεώρηση για να αλλάξει τον εκλογικό νόμο με δημοψήφισμα. Στις βουλευτικές εκλογές της Γαλλίας είναι δύσκολο να έχεις πλειοψηφία όταν δεν είσαι από ένα κόμμα που να είναι ριζωμένο στην κάθε επαρχία της Γαλλίας. Θα κάνει απευθείας ένα δημοψήφισμα για να μπει η αναλογική με μπόνους, οπότε αν δεν βγει στις βουλευτικές εκλογές θα εφαρμοστεί ο εκλογικός νόμος που θα έχει βγάλει σε δημοψήφισμα από πριν για να έχει πλειοψηφία στις αμέσως επόμενες. Αν δεν έχει την πλειοψηφία στη Βουλή, αν δεν έχει δηλαδή δική της κυβέρνηση, θα έχει τη δυνατότητα να καλεί τον λαό σε δημοψήφισμα για δύσκολα θέματα, όπως επαναφορά θανατικής ποινής κλπ”.

Αναφορικά με την άνοδο της ακροδεξιάς στη χώρα, υποστηρίζει: “Αυτοί που επιλέγουν την Λεπέν, βλέπουν την ψήφο ως αντίδραση κατά της παγκοσμιοποίησης και κατά των πολιτικών που δεν προστάτευσαν την παραγωγή και την εργασία τους. Βλέπεις άτομα να ψηφίζουν στις τοπικές ή στις βουλευτικές εκλογές έναν υποψήφιο κομμουνιστικού κόμματος πρόθυμα, αλλά στις προεδρικές ψηφίζουν Λεπέν. Υπάρχει και το ότι η ψήφος στη Λεπέν φαίνεται για πολλούς πιο αποτελεσματική κατά του Μακρόν, αυτή θα βάλει ένα τέρμα στην αυταρχική νεοφιλελεύθερη πολιτική του Μακρόν”.

Ενώ, για την αποχή, μάς δίνει μία γενικότερη εικόνα του πολιτικού σκηνικού στη Γαλλία, για να εξηγήσει τα υψηλά ποσοστά: “Το Γαλλικό σύστημα σε σύγκριση με τις δυτικοευρωπαϊκές χώρες δεν είναι και το πιο προοδευτικά δημοκρατικό. Δεν υπάρχουν check and balances στο γαλλικό σύστημα, οπότε εφόσον υπάρχει αυτή η απομάκρυνση του πολιτικού που για πέντε χρόνια κάνει ό,τι θέλει με απίστευτα αυταρχικό τρόπο σίγουρα δεν ενθουσιάζει πια για συμμετοχή. Επίσης για τις πιο φτωχές και λαϊκές περιοχές της Γαλλίας η αποχή είναι με μεγάλη διαφορά το πρώτο κόμμα, δηλαδή δεν είναι καν η Λεπέν, οπότε το πολιτικό σύστημα της Γαλλίας δεν δίνει και πολλή ελπίδα, οπότε εύκολα πέφτει ο κόσμος στην αποχή”.