Γιατί καθυστερούν τόσο πολύ να λάβουν τα καινοτόμα φάρμακα οι ασθενείς στην Ελλάδα

Μεγάλες ανισότητες μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκή Ένωσης (ΕΕ) τόσο στη διαθεσιμότητα των φαρμάκων, όσο και στο χρόνο που μεσολαβεί μεταξύ έγκρισης του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων (ΕΜΑ) και ένταξης των φαρμάκων στο σύστημα αποζημίωσης, καταγράφει πρόσφατη έρευνα.

Στην Ελλάδα το 2022 μόνο το 54% των φαρμάκων που εγκρίθηκαν από τον ΕΜΑ μεταξύ 2018-2021 είναι διαθέσιμα για τους ασθενείς.

Η χώρα μας έχει λίγο υψηλότερη διαθεσιμότητα από τον μέσο όρο της ΕΕ (47%).

Ωστόσο, στα φάρμακα για σοβαρές και απειλητικές για τη ζωή παθήσεις, όπως είναι ο καρκίνος, η κατάσταση είναι αρκετά καλύτερη καθώς για τα ογκολογικά και για τα ορφανά (για σπάνιες παθήσεις) φάρμακα η διαθεσιμότητα φτάνει στο 70% και 56% αντίστοιχα.

Τα συμπεράσματα περιλαμβάνονται στην έρευνα για την εκτίμηση του δείκτη WAIT (Waiting to Access Innovative Therapies), που διενεργείται ετησίως από την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Φαρμακευτικών Βιομηχανιών (EFPIA), με σκοπό την αποτύπωση του βαθμού πρόσβασης των ασθενών στις νέες καινοτόμες θεραπείες στις 37 χώρες της Ευρώπης.

Η έρευνα αφορά στα φάρμακα που έχουν εγκριθεί από τον ΕΜΑ τα προηγούμενα 4 χρόνια του κάθε έτους δημοσίευσης, εκτιμώντας 2 βασικούς επιμέρους δείκτες.

Ο πρώτος αφορά από τη διαθεσιμότητα των νεών καινοτόμων θεραπειών (στην παρούσα έρευνα αυτά που είχαν ημερομηνία έγκρισης από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων εντός της περιόδου 2018-2022) ανά χώρα.

Ο δεύτερος τον χρόνο που περνά από την ημερομηνία έγκρισής τους από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων έως την ημερομηνία έναρξης της αποζημίωσή τους από τα συστήματα υγείας

«Το σύστημα και οι σχετικές διαδικασίες δεν προσφέρουν καθολική πρόσβαση στις θεραπείες, καθώς η πρόσβαση των ασθενών, εξαρτάται από την πρωτοβουλία του θεράποντος ιατρού, το αν τα νέα φάρμακα εντάσσονται σε κατηγορίες που μπορούν να διατίθενται μέσω ΣΗΠ, το καθεστώς χορήγησης του φαρμάκου τις συγκεκριμένες θεραπευτικές κατηγορίες στις οποίες μπορούν να ανήκουν οι ασθενείς», σχολιάζουν οι ερευνητές.

Αντίθετα, ενώ στην διαθεσιμότητα των νέων θεραπειών η Ελλάδα κινείται περίπου στο μέσο όρο της ΕΕ , στον χρόνο αποζημίωσης μιας νέας θεραπείας η χώρα εμφανίζεται να υστερεί σημαντικά του μέσου χρόνου στην ΕΕ, καθώς αυτός υπολογίζεται ίσος με 674 ημέρες (έναντι 517 ημερών στις χώρες τις Ε.Ε.).

Και αν ένα φάρμακο έχει εγκριθεί και δεν αποζημιώνεται από τον ΕΟΠΥΥ, δεν μπορεί να κυκλοφορήσει στην αγορά και να το λάβουν οι ασθενείς, εκτός αν το πληρώσουν από την τσέπη τους.

Αξίζει να σημειωθεί πως τόσο η μέση διαθεσιμότητά όσο και ο μέσος χρόνος αποζημίωσης των νεών φαρμάκων στην φετινή έρευνα, επηρεάζονται από τις τεράστιες καθυστερήσεις που εμφανίσθηκαν στη χώρα μας τη διετία 2018-2019, ενώ είναι σίγουρο ότι στις έρευνες των επομένων ετών θα επηρεασθούν θετικά από την βελτίωση των χρονοδιαγραμμάτων αποζημίωσης της τελευταίας περιόδου στην χώρα, όπως προκύπτει από πρόσφατη μελέτη, αλλά και την εμπειρία από τη λειτουργία των αρμόδιων επιτροπών (ΕΑΑΦΑΧ και Διαπραγμάτευσης) ιδιαίτερα το περασμένο έτος.

Η έρευνα αναλύει, επίσης, τους παράγοντες που διαμορφώνουν τη διαθεσιμότητα αλλά και τον χρόνο ένταξης των νέων φαρμάκων στο πλαίσιο αποζημίωσης, οι οποίοι ταξινομούνται στις κατηγορίες:

α) χρόνος έγκρισης κυκλοφορίας (ΕΜΑ),

β) διαδικασίες τιμολόγησης και αποζημίωσης,

γ) διαδικασίες αξιολόγησης της αξίας των νεών φαρμάκων

δ) περιορισμοί των συστημάτων υγείας και πόροι και

ε) ύπαρξη διαδικασιών έγκρισης σε περιφερειακό και όχι εθνικό επίπεδο.

Εκτός των παραγόντων στις κατηγορίες α και ε οι οποίες δεν αφορούν στην Ελλάδα, στις υπόλοιπες κατηγορίες υπάρχει σημαντικό περιθώριο βελτίωσης της χώρας, παρά το γεγονός πως στην διαδικασία τιμολόγησης και αποζημίωσης τα χρονοδιαγράμματα, έχουν βελτιωθεί αρκετά τα τελευταία έτη.

Η προσοχή της πολιτικής υγείας οφείλει πρωτίστως να στραφεί στην χρηματοδότηση της φαρμακευτικής περίθαλψης η οποία χαρακτηρίζεται από σοβαρές στρεβλώσεις και ανεπάρκεια του συστήματος να ανταποκριθεί στις ανάγκες των ασθενών.

Όπως αποτυπώνεται σε πρόσφατη έρευνα του Ινστιτούτου Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) για το έτος 2021, η κατά κεφαλήν δημόσια φαρμακευτική δαπάνη στην χώρα υπολείπεται σημαντικά του ευρωπαϊκού μέσου (243€ έναντι 321€) ενώ η ιδιωτική υπερβαίνει σημαντικά το αντίστοιχο μέσο μέγεθος (200€ έναντι 135€).

Στο 33% η χρηματοδότηση της φαρμακευτικής δαπάνης από τη φαρμακοβιομηχανία

Η απόκλιση αυτή αποδίδεται στο γεγονός ότι το 2021 η εξωνοσοκομειακή φαρμακευτική δαπάνη χρηματοδοτείται κατά το ήμισυ (50,4%) από δημόσιους πόρους, το 33,3% χρηματοδοτείται από την φαρμακοβιομηχανία (μέσω υποχρεωτικών εκπτώσεων και επιστροφών) και το 16,4% από τους ασθενείς και η νοσοκομειακή φαρμακευτική δαπάνη χρηματοδοτείται επίσης κατά 50% από το σύστημα υγείας και το υπόλοιπο από την βιομηχανία, όπως αναφέρεται σε δελτίο Τύπου του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδας (ΣΦΕΕ).

Είναι σαφές πως η θέση της χώρας στη διαθεσιμότητα των νεών καινοτόμων θεραπειών αποδίδεται κυρίως στην ύπαρξη του ΣΗΠ (περίπου του 58% των διαθέσιμων φαρμάκων) και στην χρηματοδότηση του 37% και 13% της συνολικής δαπάνης από την βιομηχανία και τους ασθενείς, αντίστοιχα.

Παρ’ όλα αυτά, απαιτούνται παρεμβάσεις πολιτικής υγείας για την μείωση των ανισοτήτων στην πρόσβαση των ασθενών στις θεραπείες, και αύξηση της δημόσιας χρηματοδότησης σε συνδυασμό με μέτρα ελέγχου της προσφοράς και ζήτησης για την μείωση των επιβαρύνσεων της βιομηχανίας και των ασθενών.

Τα αποτελέσματα της έρευνας στην Ευρώπη

Σύμφωνα με την έρευνα, από τα 168 φαρμάκα τα οποία έλαβαν έγκριση κυκλοφορίας την περίοδο 2018-2021, κατά μέσο όρο 76 φάρμακα ήταν διαθέσιμα στις χώρες της Ευρώπης που συμπεριλήφθηκαν στην μελέτη.

Η μέση διαθεσιμότητα των νέων καινοτόμων φαρμάκων στην Ευρώπη εκτιμάται στο 45% για το έτος 2022 (50% για τα ογκολογικά φάρμακα και 39% για τα ορφανά φάρμακα).

Αντίστοιχα, ο μέσος χρόνος για την αποζημίωσή τους από τα συστήματα υγείας στην Ευρωπαϊκή Ένωση υπολογίσθηκε στις 517 ημέρες, 6 ημέρες περισσότερες από το αντίστοιχο μέσο χρονικό διάστημα που είχε προκύψει από την ίδια έρευνα το περασμένο έτος (526 ημέρες για τα ογκολογικά φάρμακα και 625 ημέρες για τα ορφανά φάρμακα).

Ακολουθήστε το News 24/7 στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις