SUN RA ARKESTRA ΣΤΟ NEWS 24/7: “ΤΟ ΣΥΜΠΑΝ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΟΡΙΟ ΜΑΣ”
Με αφορμή τη συναυλία τους στην Αθήνα, οι μυθικοί Sun Ra Arkestra μάς μιλούν για την αποστολή τους στον πλανήτη Γη, το μέλλον του αφροφουτουρισμού και τη λέξη πίσω από όλα – Πειθαρχία.
Η μουσική τους είναι ένα κάλεσμα στα άστρα, ένα τελετουργικό διαγαλαξιακό ταξίδι με ρίζες στην αφρικανική διασπορά, που ξεκινά από την Αίγυπτο και φτάνει ως τον Σείριο. Οι Sun Ra Arkestra, η εμβληματική κοσμική big band που ίδρυσε ο Sun Ra, είναι φιλοσοφία, είναι μύθος, είναι πνευματική αποστολή. Και τώρα έρχονται στην Αθήνα, πιο ζωντανοί και επίκαιροι από ποτέ.
Το πανόραμα και η μεγαλοπρέπεια της Arkestra, την οποία δημιούργησε στις αρχές της δεκαετίας του ’50 ο “κοσμικός προφήτης της τζαζ” Sun Ra αντανακλούν ολόκληρη τη συνέχεια της μαύρης μουσικής από την Αρχαία Αίγυπτο μέχρι σήμερα, σε συνδυασμό με τους ήχους της φύσης, τους ήχους του Παντός και τους… ήχους από το μέλλον.
Λίγο πριν την εμφάνισή τους στο Christmas Theater την Πέμπτη 15 Μαΐου οι Sun Ra Arkestra μας μίλησαν -με ατάκες- για την αλήθεια πίσω από τον αφροφουτουρισμό, την πειθαρχία του Marshall Allen – αλλά και για το τι σημαίνει “να κάνεις το αδύνατο”.
Όταν ο Sun Ra “κατέβηκε” από τον πλανήτη Κρόνο
Όλα ξεκινούν από τη… συνειδητότητα του Sun Ra (πραγματικό όνομα: Herman Poole Blount, 1914-1993). Οραματιστής, καινοτόμος και αινιγματικός. Συνθέτης, πιανίστας, μπαντλίντερ, ποιητής και φιλόσοφος, ανέτρεψε κάθε συμβατική έννοια γύρω από την τζαζ, δημιουργώντας έναν ολόκληρο κόσμο μουσικής, μυθολογίας και κοσμικής φιλοσοφίας. Ο ίδιος ισχυριζόταν πως δεν ήταν άνθρωπος, αλλά ον από τον Κρόνο, με αποστολή να σώσει τη μαύρη φυλή (και αργότερα την ανθρωπότητα) μέσω της μουσικής.
Η μουσική του Sun Ra αψηφούσε κάθε ταμπέλα: από bebop και swing, μέχρι atonal πειραματισμούς και ηλεκτρονική μουσική δεκαετίες πριν γίνει “ρεύμα”. Χρησιμοποίησε από νωρίς συνθεσάιζερ, ηλεκτρικά πιάνα, αλλά και πολυφωνικά φωνητικά και αφηγηματικά inserts, δημιουργώντας συναυλίες-τελετές που είχαν χαρακτήρα μυσταγωγικό και αφροφουτουριστικό. Με τον δικό του “διαστημικό ανθρωπισμό” επηρέασε γενιές καλλιτεχνών, από την avant-garde τζαζ σκηνή μέχρι τη σύγχρονη Afrofuturism.
Μετά τον θάνατό του το 1993, το έργο του συνέχισε να ζει μέσα από την Arkestra υπό την καθοδήγηση του Marshall Allen (και πλέον του Knoel Scott), κάνοντάς τον αθάνατο όχι μόνο στα μάτια των φαν, αλλά και στη σφαίρα των ιδεών.
Ηγετική φιγούρα της μπάντας, σήμερα, είναι ο Knoel Scott, σαξοφωνίστας, συνθέτης και μαέστρος του σχήματος, ο άνθρωπος που φέρει στους ώμους του αυτούσια την κληρονομιά του Sun Ra. Ο Knoel Scott πέρασε από ακρόαση για την Sun Ra Arkestra τον Ιούλιο του 1979, έχοντας πρωτογνωρίσει τη μαγεία του σχήματος σε μια συναυλία στο Beacon Theatre της Νέας Υόρκης, την περίοδο 1977–78.
Σε συνέντευξή του το 2011, θυμόταν χαρακτηριστικά πως: «Από τη στιγμή που τους άκουσα, αποφάσισα αμέσως ότι το να γίνω μέλος της Arkestra θα ήταν το όνειρο της ζωής μου.» Λίγο καιρό μετά, ξεκίνησε να ηχογραφεί και να περιοδεύει μαζί τους, σηματοδοτώντας την αρχή μιας διαδρομής που θα τον καθιέρωνε ως έναν από τους βασικούς συνεχιστές του κοσμικού οράματος του Sun Ra.
Sun Ra Arkestra – “Ο όρος Afrofuturism δεν αντικατοπτρίζει την κοσμολογία του Sun Ra”
– Ο Sun Ra συχνά μιλούσε για την καταγωγή του από το διάστημα, λέγοντας πως ήρθε για να σώσει τη Μαύρη φυλή. Πώς επηρεάζει αυτό το κοσμικό αφήγημα τη μουσική και τη φιλοσοφία της Arkestra σήμερα;
“Ο ίδιος ο Sun Ra” το 1988, μας είχε πει: “Έφτιαξα αυτή τη μπάντα για να σώσω τους Μαύρους… αλλά αυτοί δεν την ήθελαν. Οπότε τώρα θα σώσω τον ΚΟΣΜΟ”. Είμαστε μέλη της “Φυλής των Αγγέλων” και το αληθινό μας σπίτι είναι κάπου έξω, στο διάστημα.
– Οι ζωντανές εμφανίσεις της είναι μια πανδαισία μουσικής και χορού – ένα σύνθετο εικαστικό θέαμα. Πόσο σημαντική είναι η τελετουργική διάσταση στην εμπειρία της Arkestra;
Η τελετουργία και ο χορός είναι αντανάκλαση της εκφραστικής πολυμορφίας που κρύβει το Πνεύμα της Αφρικανικής Διασποράς. Είναι καλλιεργημένα στοιχεία από τις αυτοκρατορίες της Αρχαίας Αιγύπτου και σφυρηλατημένα κάτω από την καταπίεση του διατλαντικού δουλεμπορίου — όπως ένα διαμάντι γεννιέται από τεράστια πίεση μέσα στον χρόνο.
– Ο αφροφουτουρισμός είναι όρος που σήμερα συζητιέται ευρέως. Πώς τοποθετείται ο Sun Ra μέσα σε αυτό το κίνημα;
Αυτό που λέγεται “Afrofuturism” είναι ένας όρος που εφευρέθηκε από μη Μαύρους διανοούμενους. Στην πορεία έγινε ένα ρεύμα που επιλέχθηκε και από την LGBT κοινότητα, αλλά δεν αντικατοπτρίζει την κοσμολογία του Sun Ra.
– Ο Sun Ra πειραματίστηκε από νωρίς με ηλεκτρικά πιάνα και συνθεσάιζερ. Πώς συνεχίζει να καινοτομεί η μπάντα, χωρίς να απομακρύνεται από τις ρίζες της;
Η δική μας καινοτομία είναι να δημιουργούμε εικόνες του άπειρου. Δεν είναι θέμα τεχνολογίας. Είναι θέμα κοσμικής έμπνευσης.
– Ο Marshall Allen είναι η ψυχή της Arkestra για δεκαετίες. Ποιος είναι ο ρόλος του σήμερα που είναι πάνω από 100 ετών;
Η πειθαρχία και η αυτοθυσία του Marshall Allen κράτησαν την Arkestra ζωντανή και την οδήγησαν μέσα στον νέο αιώνα. Είναι ζωντανό παράδειγμα δημιουργικής ιδιοφυΐας και παγκόσμιας αναγνώρισης. Η δύναμή του είναι εμφανής, όχι μόνο μέσα από την αγάπη του κοινού και των μουσικών, αλλά και επειδή το ρεπερτόριό μας εξακολουθεί να βασίζεται στις δικές του ενορχηστρώσεις για τη μουσική του Sun Ra. Πλέον, ηγείται δια αντιπροσώπου – μέσω του μαέστρου Knoel Scott.
– Η Arkestra έχει μακρά παράδοση σπουδαίων σολίστ και αυτοσχεδιαστών. Πώς εγκολπώνει τους νεότερους μουσικούς και πώς περνάει η κληρονομιά του Sun Ra στην επόμενη γενιά;
Με μία λέξη: Πρόβα.
Έτσι κάθε νέος μουσικός βρίσκει τον δικό του χώρο μέσα στο κοσμικό σύμπαν της Arkestra.
[ Σε συνεντεύξεις τους τα παλαιότερα μέλη της Arkestra λένε ότι ο Sun Ra μισούσε τη λέξη “ελευθερία”. Πίστευε στην πειθαρχία και την ακρίβεια – επεξεργαζόταν τα πάντα χρησιμοποιώντας εξισώσεις. Οι μουσικοί του πίστευαν ότι έπαιζαν ελεύθερα, αλλά υπήρχε επιστήμη πίσω από όλα.]
Αναφορικά με το τι να περιμένουμε στη συναυλία της Αθήνας, η απάντηση είναι αυτονόητη: “Να περιμένετε… το απροσδόκητο”.
Και αν ο Sun Ra μπορούσε να δει την Arkestra σήμερα, τι θα έλεγε;
«Καλά πάτε, παιδιά… αλλά έχετε ακόμα δρόμο μπροστά σας.
Κάντε το αδύνατο!»
Για την Arkestra η μουσική είναι μέσο διαστρικής επικοινωνίας, φως μέσα στο σκοτάδι, ένας άλλος τρόπος να δούμε τον κόσμο. Κι όπως θα έλεγε και ο ίδιος ο Sun Ra: «Η ιστορία είναι μυθοπλασία. Εγώ δημιουργώ αλήθειες που δεν μπορούν να διαψευστούν.»
*Εισιτήρια: more.com
