Κράτος δικαίου στην ΕΕ: Ανησυχία από το ΕΚ στην ετήσια αξιολόγησή του

Ευρύ φάσμα απειλών για τις αξίες της ΕΕ στα κράτη μέλη αναδεικνύει η αξιολόγηση από το Κοινοβούλιο της έκθεσης της Επιτροπής του 2024 για το κράτος δικαίου και πρόσφατων εξελίξεων.

Η έκθεση που εγκρίθηκε την Τετάρτη με 405 ψήφους υπέρ, 210 κατά και 36 αποχές, προβαίνει σε απολογισμό των πορισμάτων της έκθεσης της Επιτροπής του 2024 για το κράτος δικαίου και επισημαίνει πλείστες ανησυχητικές εξελίξεις.

Δικαιοσύνη, ισότητα, λογοδοσία και διαφάνεια

Το Κοινοβούλιο υπογραμμίζει την ανάγκη για ανεξάρτητα, αποτελεσματικά δικαστικά συστήματα με προσωπικό υψηλής κατάρτισης και τονίζει τη σημασία της αξιολόγησης των εν εξελίξει μεταρρυθμίσεων στα κράτη μέλη. Καταδικάζει παράλληλα κυβερνητικές ή πολιτικές παρεμβάσεις σε έρευνες περιστατικών διαφθοράς και την κατάχρηση του δικαστικού συστήματος για πολιτικούς σκοπούς. Επαναλαμβάνει την έκκλησή του για ισχυρότερη επιβολή των αξιών και των αποφάσεων του Δικαστηρίου της ΕΕ, προειδοποιώντας ότι διακυβεύεται η νομιμότητα της ευρωπαϊκής έννομης τάξης.

Η έκθεση υπογραμμίζει την επιδείνωση της προστασίας των μειονοτήτων και των ευάλωτων ομάδων, με ιδιαίτερη έμφαση στα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα. Αποδοκιμάζει την πρόθεση της Επιτροπής να αποσύρει την πρόταση οριζόντιας οδηγίας για την ίση μεταχείριση και ζητεί από την Επιτροπή νομοθετικές προτάσεις για την καταπολέμηση των εγκλημάτων μίσους και της ρητορικής μίσους σε επίπεδο ΕΕ.

Οι ευρωβουλευτές καταδικάζουν, επίσης, τις επιθέσεις κατά της ελευθερίας του Τύπου, τη χρήση κατασκοπευτικού λογισμικού κατά δημοσιογράφων και κοινωνίας των πολιτών και τη διάδοση παραπληροφόρησης που υπονομεύει τις δημοκρατικές διαδικασίες, ζητώντας την πλήρη εφαρμογή της πρόσφατης νομοθεσίας της ΕΕ, όπως η πράξη για τις ψηφιακές αγορές και ο ευρωπαϊκός κανονισμός για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης.

Καλύτερα εργαλεία προς αντιμετώπιση των επίμονων, συστημικών και νέων προκλήσεων

Το Κοινοβούλιο επισημαίνει τις ανησυχητικές εξελίξεις σε σχέση με το δικαίωμα του συνέρχεσθαι και τον ταχέως συρρικνούμενο χώρο της κοινωνίας των πολιτών, τις επιθέσεις κατά των δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων, την ανεπαρκή επιβολή μέτρων καταπολέμησης της διαφθοράς, την άνοδο του εξτρεμισμού, τις απειλές κατά των εκλογικών διαδικασιών και τη χρήση της τεχνολογίας για τον περιορισμό των δημοκρατικών δικαιωμάτων.

Οι ευρωβουλευτές επαναλαμβάνουν επίσης την ανάγκη για μια «πιο ολοκληρωμένη εργαλειοθήκη» που θα συνδέει επαρκέστερα τη χρηματοδότηση της ΕΕ με τη συμμόρφωση με το κράτος δικαίου. Προειδοποιούν για την πιθανή κατάχρηση αυτής της αιρεσιμότητας ως μέσο πίεσης κατά της κοινωνίας των πολιτών, καλώντας την Επιτροπή να διασφαλίσει ότι τα κονδύλια της ΕΕ φθάνουν στους τελικούς αποδέκτες τους, μεταξύ άλλων μέσω μηχανισμών άμεσης χρηματοδότησης.

Δηλώσεις

Μετά την ψηφοφορία, η εισηγήτρια Ana Catarina Mendes (S&D, Πορτογαλία), δήλωσε: «Η δημοκρατία ευδοκιμεί με τη διάκριση των εξουσιών, την ελευθερία του Τύπου, την πρόσβαση στη δικαιοσύνη και τον σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Χωρίς αυτά, το κράτος δικαίου γίνεται κενό γράμμα και ανοίγει ο δρόμος για τον αυταρχισμό. Το Κοινοβούλιο δεν μπορεί να αγνοεί απειλές κατά των αξιών μας, όταν δημοσιογράφοι παρακολουθούνται με κατασκοπευτικό λογισμικό στην Ιταλία, οι πολιτικές ελευθερίες των ΛΟΑΤΚΙ+ βάλλονται στην Ουγγαρία και η αναπαραγωγική ελευθερία απειλείται από νέο εθνικιστή πρόεδρο στην Πολωνία. Η σιωπή των δημοκρατών είναι το μεγαλύτερο δώρο για τον αυταρχισμό.»

Συνέντευξη Τύπου έχει προγραμματιστεί για την Τετάρτη 18 Ιουνίου και ώρα 15.00.

Επόμενα βήματα

Η έκθεση αποτελεί τη συμβολή του Κοινοβουλίου ενόψει της έκθεσης της Επιτροπής του 2025 για το κράτος δικαίου, η οποία αναμένεται τον Ιούλιο. Οι ευρωβουλευτές καλούν την Επιτροπή να ενσωματώσει πιο δεσμευτικές συστάσεις και βελτιωμένη μεθοδολογία, καλώντας παράλληλα όλα τα θεσμικά όργανα να ενισχύσουν τη συνεργασία τους αλλά και την αποφασιστικότητά τους, ενόψει των αυξανόμενων απειλών.