Ιράν: Τι χώρα θα βρει ο Χαμενεΐ μόλις βγει από το κρησφύγετο

Αφού πέρασε σχεδόν δύο εβδομάδες σε ένα μυστικό καταφύγιο κάπου στο Ιράν κατά τη διάρκεια των βομβαρδισμών του Ισραήλ και των αντιποίνων της Τεχεράνης, ο 86χρονος ανώτατος ηγέτης της χώρας, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ ίσως εμφανιστεί εκ νέου δημοσίως μετά την τήρηση της εκεχειρίας (πέραν των βιντεοσκοπημένων διαγγελμάτων του).

Ο Χαμενεΐ αποτελεί στόχο του Ισραήλ, με το Τελ Αβίβ να διατείνεται πως τον είχε στον στόχο όταν εκτέλεσε αξιωματούχους της Τεχεράνης, αλλά δεν το έπραξε μετά από συνεννόηση με τον Τραμπ. Ο Χαμενεΐ εκτιμάται πως βρίσκεται σε απομόνωση, ενώ ακόμη και κορυφαία κυβερνητικά στελέχη δεν έχουν άμεση επαφή μαζί του.

Ακόμη και τώρα ο κίνδυνος για αυτόν δεν έχει εξαλειφθεί. ΗΠΑ και Ισραήλ δηλώνουν πως ξέρουν πού κρύβεται, ενώ η εκεχειρία παραμένει εύθραυστη. Αν και ο Πρόεδρος Τραμπ φέρεται να είπε στο Ισραήλ να μην σκοτώσει τον ανώτατο ηγέτη του Ιράν, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου δεν το απέκλεισε για το άμεσο μέλλον.

Όπως αναλύει το BBC, όταν ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν βγει από το κρησφύγετό του, θα δει ένα τοπίο θανάτου και καταστροφής. Ο αριθμός των νεκρών ήταν σημαντικός έφτασε τους 627, συμπεριλαμβανομένων τουλάχιστον 49 γυναικών και 13 παιδιών, σύμφωνα με τον Χοσεΐν Κερμανπούρ, επικεφαλής του κέντρου πληροφοριών του υπουργείου Υγείας του Ιράν. Κατά τη διάρκεια των ισραηλινών επιδρομών σκοτώθηκαν κορυφαίοι στρατιωτικοί ηγέτες και εξέχοντες πυρηνικοί επιστήμονες του Ιράν.

Αναμφίβολα ο Χαμενεΐ θα συνεχίσει να εμφανίζεται στην κρατική τηλεόραση διακηρύσσοντας τη “νίκη” του Ιράν, καθώς όλες οι πλευρές υποστηρίζουν πως κέρδισαν από τις συγκρούσεις. “Το σιωνιστικό καθεστώς συνετρίβη από τα πλήγματα της Ισλαμικής Δημοκρατίας”, τόνισε άλλωστε ο Αλί Χαμενεΐ νωρίτερα την Πέμπτη (26/6), σε βιντεοσκοπημένο μήνυμά του προς τον ιρανικό λαό. “Η Ισλαμική Δημοκρατία αναδείχθηκε νικήτρια και, αντ’ αυτού, έδωσε ένα δυνατό χαστούκι στο πρόσωπο της Αμερικής”, πρόσθεσε.

Σε κάθε περίπτωση, ο ίδιος ήδη προσπαθεί να αποκαταστήσει την εικόνα του, αντιμετωπίζοντας όμως νέα δεδομένα. Κατά τη διάρκεια των συγκρούσεων το Ισραήλ απέδειξε σε πρώτο χρόνο πως μπορεί αν εισέλθει στο Ιράν και να το σαμποτάρει. Εγκατέστησε μέχρι και βάση drone μέσα στα σύνορά του, αναχαίτισε τα αντιαεροπορικά του συστήματα και απενεργοποιώντας τα χτύπησε ανενόχλητο τους στόχους του.

Η έκταση της ζημιάς στον στρατό του Ιράν παραμένει ασαφής και αμφισβητούμενη, αλλά οι επανειλημμένοι βομβαρδισμοί του στρατού και των βάσεων και εγκαταστάσεων της Επαναστατικής Φρουράς υποδηλώνουν σημαντική υποβάθμιση της στρατιωτικής ισχύος του Ιράν. Η στρατιωτικοποίηση είχε από καιρό καταναλώσει ένα τεράστιο μέρος των πόρων του έθνους.

Οι γνωστές πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν, για τις οποίες η χώρα δεχόταν στενό διεθνή έλεγχο αλλά και κυρώσεις, επλήγησαν από τις ΗΠΑ. Έχουν πλέον υποστεί τεράστιες ζημιές από τις αεροπορικές επιδρομές, αν και η πλήρης έκτασή τους ήταν δύσκολο να εκτιμηθεί.

Η αρχή του τέλους;

Ένας τεράστιος αριθμός Ιρανών θα θεωρήσει αποκλειστικά υπεύθυνο για όσα έγιναν τον Αγιατολάχ Χαμενεΐ, ο οποίος ανέλαβε για πρώτη φορά την ηγεσία το 1989. Σύμφωνα με το BBC, θα τον κατηγορήσουν ότι επιδιώκει τον ιδεολογικό στόχο της καταστροφής του Ισραήλ – κάτι που πολλοί Ιρανοί δεν υποστηρίζουν. Ακόμη, δεν συμφωνούν όλοι οι Ιρανοί με το στρατιωτικό πυρηνικό σχέδιο της χώρας, παρότι δεν έχει ολοκληρωθεί κάτι τέτοιο.

Οι κυρώσεις έχουν πλήξει την ιρανική οικονομία, αποδυναμώνοντας τις εξαγωγές πετρελαίου που είναι η “βαριά βιομηχανία” της Τεχεράνης. “Είναι δύσκολο να εκτιμηθεί πόσο ακόμη μπορεί να επιβιώσει το ιρανικό καθεστώς υπό τόσο σημαντική πίεση, αλλά αυτό μοιάζει με την αρχή του τέλους”, αναφέρει η καθηγήτρια Λίνα Χατίμπ του Χάρβαρντ, μιλώντας στο BBC. “Ο Αλί Χαμενεΐ είναι πιθανό να γίνει ο τελευταίος «Ανώτατος Ηγέτης» της Ισλαμικής Δημοκρατίας με την πλήρη έννοια της λέξης”, συμπληρώνει.

Ένα ημιεπίσημο ιρανικό πρακτορείο ειδήσεων ανέφερε ότι ορισμένα κορυφαία στελέχη του πρώην καθεστώτος παρότρυναν τους πιο μετριοπαθείς θρησκευτικούς “καθοδηγητές” της χώρας που εδρεύουν στην ιερή πόλη Κομ, να παρέμβουν και να επιφέρουν αλλαγή στην ηγεσία. “Θα υπάρξει σύγκρουση”, σύμφωνα με τον καθηγητή Αλί Ανσάρι, ιδρυτικό διευθυντή του Ινστιτούτου Ιρανικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Σαιντ Άντριους. “Είναι αρκετά σαφές ότι υπάρχουν τεράστιες διαφωνίες εντός της ηγεσίας, και υπάρχει επίσης τεράστια δυσαρέσκεια μεταξύ των απλών ανθρώπων”, λέει.

Η αντιπολίτευση του Ιράν είναι απούσα – Συνεχίζονται οι εκτελέσεις

Κατά το BBC, το τελευταίο διάστημα χιλιάδες Ιρανοί συσπειρώθηκαν για τη χώρα, όχι βγαίνοντας έξω για να υπερασπιστούν το καθεστώς, αλλά για να φροντίσουν ο ένας τον άλλον. Έχουν υπάρξει αναφορές για τεράστια αλληλεγγύη και εγγύτητα. Άνθρωποι σε πόλεις και χωριά εκτός αστικών περιοχών άνοιξαν τις πόρτες τους σε όσους είχαν εγκαταλείψει τις πόλεις τους λόγω των βομβαρδισμών, οι καταστηματάρχες χρέωναν λιγότερο βασικά αγαθά, οι γείτονες χτυπούσαν ο ένας την πόρτα του άλλου για να ρωτήσουν αν χρειάζονταν κάτι.

Πολλοί γνωρίζουν επίσης ότι το Ισραήλ πιθανότατα επιδίωκε μια αλλαγή καθεστώτος στο Ιράν. Στα σχεδόν 40 χρόνια της διακυβέρνησής του, ο Αγιατολάχ Χαμενεΐ, ένας από τους μακροβιότερους ηγέτες στον κόσμο, έχει γκρεμίσει κάθε έννοια αντιπολίτευσης. Οι πολιτικοί ηγέτες της αντιπολίτευσης βρίσκονται είτε στη φυλακή είτε έχουν εγκαταλείψει τη χώρα. Στο εξωτερικό, οι προσωπικότητες της αντιπολίτευσης δεν έχουν καταφέρει να διαμορφώσουν μια στάση που να ενώνει την αντιπολίτευση συνολικά. Πρακτικά, ήταν αναποτελεσματικοί στην εγκαθίδρυση οποιασδήποτε μορφής συνεργασίας, ικανής να αναλάβει την εξουσία στο εσωτερικό της χώρας, εάν προκύψει η ευκαιρία.

Οι Ιρανοί φοβούνται τώρα περαιτέρω καταστολή από το ίδιο το καθεστώς. Τουλάχιστον έξι άτομα έχουν εκτελεστεί τις τελευταίες δύο εβδομάδες από την έναρξη του πολέμου με το Ισραήλ με την κατηγορία της κατασκοπείας υπέρ του Νετανιάχου. Οι αρχές αναφέρουν ότι έχουν συλλάβει περίπου 700 άτομα με αυτή την κατηγορία.

Μια Ιρανή γυναίκα δήλωσε στο BBC Persian ότι αυτό που φοβάται περισσότερο από τον θάνατο και την καταστροφή του πολέμου είναι ένα καθεστώς που είναι τραυματισμένο και ταπεινωμένο και στρέφει την οργή του εναντίον του ίδιου του λαού του. Ακόμη, λίγοι άνθρωποι στο Ιράν πιστεύουν ότι η εκεχειρία που επιτεύχθηκε τη Δευτέρα θα διαρκέσει, κάτι που προκαλεί ακόμη μεγαλύτερη, και εύλογη ανησυχία.

Τι σώθηκε από τους βαλλιστικούς πυραύλους

Ένα πράγμα που φαίνεται να έχει γλιτώσει την καταστροφή είναι τα σιλό βαλλιστικών πυραύλων του Ιράν, τα οποία το Ισραήλ δυσκολεύτηκε να εντοπίσει, καθώς είναι τοποθετημένα σε σήραγγες κάτω από βουνά σε όλη τη χώρα.

Ο Αρχηγός του Επιτελείου Άμυνας του Ισραήλ, Εγιάλ Ζαμίρ, δήλωσε ότι το Ισραήλ εξαπέλυσε την εναρκτήρια επίθεσή του στο Ιράν γνωρίζοντας ότι “το Ιράν διέθετε περίπου 2.500 πυραύλους εδάφους-εδάφους”.

Το Ισραήλ θα ανησυχεί για τους υπόλοιπους πιθανούς 1.500 πυραύλους εδάφους-εδάφους που εξακολουθούν να βρίσκονται στα “χέρια” της ιρανικής πλευράς.

Το Ιράν δήλωσε επίσης ότι μετέφερε το απόθεμά του σε ουράνιο υψηλού εμπλουτισμού σε ασφαλές και μυστικό μέρος. Αυτό το απόθεμα ουρανίου με περιεκτικότητα σε 60%, εάν εμπλουτιστεί στο 90%, που είναι ένα σχετικά εύκολο βήμα, είναι αρκετό για περίπου εννέα βόμβες, σύμφωνα με τους ειδικούς.

Το ιρανικό κοινοβούλιο ψήφισε την δραστική μείωση της συνεργασίας του με τον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας του ΟΗΕ. Αν τελικά αυτό εφαρμοστεί, το Ιράν θα βρίσκεται ένα βήμα μακριά από την έξοδο από τη Συνθήκη για τη Μη Διάδοση των Πυρηνικών Όπλων και τους διεθνείς ελέγχους για το πυρηνικό του πρόγραμμα. Γι’ αυτό και ο Τραμπ και η ΕΕ συνεχίζουν να πιέζουν για “διπλωματική λύση”.

Αξίζει τέλος να σημειώσουμε πως όπως αναφέρει το CNN, ο μεταρρυθμιστής πρωθυπουργός Μασούντ Πεζεσκιάν είχε ανοίξει διάλογο με τη Δύση φέρνοντας νέες ελπίδες για συνεργασία της Τεχεράνης σε πιο ευρύ πλαίσιο. Από την άλλη, εκτιμάται πως οι επιθέσεις ίσως τελικά να συσπείρωσαν τους σκληροπυρηνικούς, και να απομακρύνουν τη χώρα από την πολιτική του Πεζεσκιάν. Κάτι που βέβαια, μπορεί να έγινε και εκουσίως και να γυρίσει μπούμερανγκ στους αντιπάλους της χώρας.