Τα ερείπια της βασιλικής του Αγίου Αχιλλείου στις Πρέσπες ζωντανεύουν θραύσματα μνήμης

Στον μοναδικό, σχεδόν μυστηριακό χώρο του Αγίου Αχιλλείου Πρεσπών, εκεί όπου τα ερείπια μιας βυζαντινής βασιλικής συναντούν την απόκοσμη ηρεμία της λίμνης, ο Θωμάς Μοσχόπουλος προσκαλεί το κοινό σε μια σπάνια εμπειρία τέχνης. Χθες 29 και σήμερα 30 Ιουλίου παρουσιάζει το «Πάντων μίμησις» – μια μουσικοχοροθεατρική περφόρμανς που εξερευνά τα όρια και τις τομές ανάμεσα στη μνήμη και το παρόν, το θραύσμα και τη φαντασία, το βίωμα και τη δημιουργία.

Η παράσταση, αποτέλεσμα έρευνας για τις υβριδικές μορφές τέχνης της Νοτιοανατολικής Ευρώπης των προνεωτερικών χρόνων, ζωντανεύει στην καρδιά ενός χώρου γεμάτου ιστορικoύς απόηχους και υπόγειες μνήμες. Εδώ, τα ατελή και αποσπασματικά στοιχεία του παρελθόντος δεν γίνονται απλώς αντικείμενο αναπαράστασης, αλλά αφορμή για μια νέα, βαθιά σύγχρονη αφήγηση.

Ο θεατής καλείται να βιώσει μια εμπειρία όπου η μουσική, η κίνηση, η αφήγηση και η εικαστική εγκατάσταση συνομιλούν πάνω στα ερωτήματα που αφήνει ανοιχτά η ιστορία: πώς μιμούμαστε, τι θυμόμαστε, τι ξαναζωντανεύουμε επί σκηνής.

Τα ερείπια της βασιλικής του Αγίου Αχιλλείου και το έργο

Η Αναστασία Δημητριάδου -που επιμελήθηκε την μουσικοηχητική πρόταση της παράστασης- αναφέρει στο NEWS 24/7 πώς «συνομιλεί» η δική της δημιουργική πρόταση με τον αρχαιολογικό χώρο του Αγίου Αχιλλείου Πρεσπών: “Τα ερείπια της βασιλικής του Αγίου Αχιλλείου κουβαλούν έναν κόσμο που υπήρξε, αλλά δεν μπορεί πια να αποκαλυφθεί πλήρως. Με παρόμοιο τρόπο, τα δημοτικά τραγούδια και οι παραστατικές τέχνες των προνεωτερικών εποχών αφήνουν αρκετά κενά.

Έχουμε τα κείμενα, αλλά αγνοούμε την αφήγηση, τις σωματικές και τελετουργικές διαστάσεις τους. Αυτά τα θραύσματα και τα ενδιάμεσα κενά πιστεύω ήταν και το αρχικό κάλεσμα για την δημιουργία αυτής της περφορμανς. Το «Τραγούδι του Νεκρού Αδερφού», με τις βαθιές του ρίζες στον ελληνικό και βαλκανικό χώρο, αντηχεί με το συγκεκριμένο τοπίο. Μοιράζονται έναν κοινό πυρήνα: τον πόνο της απώλειας και την σχέση ανάμεσα σε ζωή και θάνατο. Σκοπός μας είναι να κινηθούμε μέσα σε αυτά τα κενάν και όχι να τα κλείσουμε”.

Ο Βασίλης Παπατσαρούχας που η παράσταση στηρίχθηκε στη δική του εικαστική πρόταση αναφέρει από τη δική του πλευρά πως “Οι πρώτες σκέψεις και ιδέες στοιχειοθετήθηκαν εξ αποστάσεως. Προσπαθώντας να καταλάβω τον χώρο χωρίς να έχω υπάρξει ποτέ σε αυτόν ως επισκέπτης. Οι μόνες μου αναφορές ήταν από φωτογραφικό υλικό. Πριν από μήνες, στην καρδιά της Άνοιξης ήταν η πρώτη μου επίσκεψη στον αρχαιολογικό χώρο και μια αρκετά πιο συγκροτημένη ιδέα άρχισε να διαμορφώνεται.

Η δική μου παρέμβαση στον χώρο αυτό θα έπρεπε να είναι έντονη σε στιγμές και ταυτόχρονα ιδιαίτερα διακριτική στο σύνολο της. Δύο πολύ αμφίρροπα στοιχεία που με ενδιαφέρουν. Ωμή, σκληρή, γειωμένη. Τρυφερή και ποιητική από την άλλη. Μαζί. Τις τελευταίες έξι μέρες που είμαστε όλοι εδώ κάνοντας πρόβες πρωί και απόγευμα είμαι πλέον σίγουρος πως ο τρόπος προσέγγισης μου είναι σωστός. Μέσα στο κατακαλόκαιρο όπου το πράσινο το έχει διαδεχθεί το σχεδόν άσπρο ξανθό, αυτή η αίσθηση του στεγνού περιτριγυρισμένου από το υγρό στοιχείο συνθέτουν μια πλήρη αντίθεση που είναι σε απόλυτη συσχέτιση με την ιδέα που ανέπτυξα πιο πάνω”.

Με αφετηρία τον “Νεκρό Αδελφό”

Η Αναστασία Δημητριάδου μιλά για το πώς μετασχημάτισε τον πυρήνα του δημοτικού τραγουδιού «Του Νεκρού Αδερφού» μέσα από το δικό της εκφραστικό μέσο: “Πιστεύω πως ο στόχος μας ήταν να δημιουργήσουμε μια δική μας αφηγηματική ροή, ανακαλύπτοντας διαρκώς τη γλώσσα, τον ήχο, το σώμα και την ίδια την ύπαρξη, μόνο και μόνο για να τα διαλύσουμε ξανά. Δημιουργία και φθορά, γέννηση και θάνατος, χτίσιμο και αποδόμηση συνυπάρχουν.

Κατά τη διάρκεια της περφόρμανς, το σώμα, ο ήχος και το κείμενο προσεγγίζονται ως κάτι που γεννιέται επί σκηνής, αλλά και ως κάτι που σβήνει ώστε να μείνει τελικά κάτι μετέωρο, ατελές, όπως τα ίδια τα θραύσματα που μας ενέπνευσαν. Τα παραδοσιακά και σύγχρονα στοιχεία συνυπάρχουν, χωρίς το ένα να ακυρώνει το άλλο. Συνομιλούν μουσικά, εικαστικά και κινησιολογικά, σαν διαφορετικά στρώματα που συνθέτουν ένα κοινό, πολύπλοκο, ζωντανό σώμα”.

Και ο Βασίλης Παπατσαρούχας συνεχίζει: “Με αφετηρία το κείμενο αυτό, η απλότητα και η καθαρότητα είναι ο μόνος τρόπος. Δε με ενδιαφέρουν οι περφορμανς που συνοδεύονται από μια σελίδα Α4 για να καταλάβουμε την ιδέα. Πώς μιλάς με τα λίγα;

Εν προκειμένω με ένα σφυρί, μεταλλικά παλούκια που συνεχώς αλλάζουν και ορίζουν τον χώρο, σχηματικά πουλιά από τσίγκο, ο ήχος του σφυριού πάνω στα σίδερο που διακόπτει την ησυχία του τόπου συνεχώς και λάσπη. Ας αφήσουμε τα πράγματα να ανασάνουν για να ανασάνουμε και εμείς. Για να μπορέσουν οι υπέροχες πρωτότυπες μουσικές συνθέσεις να συνδιαλλαγούν, να αρθρωθεί σωστά ο λόγος, να κυκλοφορήσει ελεύθερα το σώμα, να αποδεχθούμε το πένθος και τη ζωή μαζί”.