ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΠΟΘΕΣΙΑΣ: ΑΣΦΑΛΕΙΑ Η ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ;
Κάποτε δείχναμε ενδιαφέρον στην ερώτηση: «Πού είσαι;» Σήμερα, οι εφαρμογές κοινοποίησης τοποθεσίας προσφέρουν τη δυνατότητα να γνωρίζουμε ανά πάσα στιγμή πού βρίσκονται οι φίλοι, οι σύντροφοι και τα παιδιά μας. Κι ενώ όλα ξεκινούν με πρόθεση την ασφάλεια και τη φροντίδα είναι πιθανό να αλλάξουν ριζικά τον τρόπο που σχετιζόμαστε με τους γύρω μας.
Πόσο άνετα θα νιώθατε αν κάποιος ήξερε ανά πάσα στιγμή που βρίσκεστε, πότε φύγατε από το σπίτι και τι διαδρομή κάνατε για να πάτε στην δουλειά σας; Θα άλλαζε η γνώμη σας αν αυτός ήταν ένας τυχαίος ακόλουθος στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή αν ήταν ο/η σύντροφός σας, ένας φίλος ή η μητέρα σας;
Θα το αποδεχόσασταν ή θα σας φαίνονταν παραβιαστικό και περίεργο;
Μία νέα λειτουργία που ανακοίνωσε ότι ξεκινάει το Instagram είναι ένας χάρτης όπου μπορείς να μοιραστείς live την τοποθεσία σου και να δεις ποιοί ακόλουθοι είναι κοντά σου. Η πραγματικότητα όμως είναι ότι όλο και περισσότεροι είναι αυτοί που ήδη μοιράζονται την τοποθεσία τους σε άλλες εφαρμογές.
ΕΛΕΓΧΟΝΤΑΣ ΤΑ SIMS
«Τσεκάροντας ότι τα Sims μου είναι εκεί που θα έπρεπε» γράφει η λεζάντα ενός TikTok που περνάει από την σελίδα ForYou μου και δείχνει έναν χάρτη με μικρές φωτογραφίες ανθρώπων σε διαφορετικά σημεία. Πρόκειται για ένα μόνο από τα πολλά TikToks του αντίστοιχου τρεντ.
Η κοινή χρήση της τοποθεσίας, δεν είναι όμως κάτι καινούριο. Το έφερε ήδη από το 2011 η Apple. Τότε ήταν που εμφανίστηκε για πρώτη φορά η εφαρμογή Find My Friends με την οποία μπορούσες να μοιραστείς την τοποθεσία σου με άλλους χρήστες iPhone.
Έκτοτε έχουν κυκλοφορήσει πολλές ακόμα εφαρμογές που συμπεριλαμβάνουν και τα Android κινητά, στοχεύοντας κυρίως στις οικογένειες. Ανάμεσα σε αυτές ίσως η πιο γνωστή είναι η Life360 που υπόσχεται να βελτιώσει την καθημερινή οικογενειακή ζωή και να δώσει ένα εργαλείο για να «προστατεύσετε την οικογένειά σας» όπως αναφέρει χαρακτηριστικά, και περιλαμβάνει ειδοποιήσεις όταν κάποιος μπαίνει ή βγαίνει από ένα συγκεκριμένο μέρος (π.χ. από το σπίτι του) ή αν έχει αυτοκινητιστικό δυστύχημα.
Πράγματι, ίσως η πιο διαδεδομένη χρήση των εφαρμογών αυτών είναι από γονείς που θέλουν να γνωρίζουν που βρίσκονται τα παιδιά τους. «Θέλω να τσεκάρω αν είναι καλά το παιδί μου την ώρα που γυρίζει από το σχολείο ή όταν βγαίνει με τους φίλους του. Στα 13, που είναι τώρα, μπορεί να ξεφύγει το πράγμα και θέλω να τον προσέχω» μου είπε μια μητέρα όταν μιλήσαμε για το θέμα.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, μια έρευνα που πραγματοποιήθηκε το 2019, σε 4.000 γονείς έδειξε ότι το 40% από αυτούς χρησιμοποιούσε καθημερινά κάποιου είδους GPS για την παρακολούθηση των παιδιών τους, ενώ το 15% δήλωνε ότι έλεγχε «συνεχώς» την τοποθεσία τους.
Τα πράγματα όμως πλέον έχουν επεκταθεί πέρα από την οικογενειακή σφαίρα.
H GENZ KAI H ΚΑΖΟΥΑΛ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ
Η αξία μιας τέτοιας λειτουργίας φαίνεται να είναι μεγάλη σε πολλές πτυχές της καθημερινότητας και πράγματι η αίσθηση ασφάλειας που προσφέρουν σε κάποιους ανθρώπους δεν είναι διόλου αμελητέα: φίλοι που μοιράζονται την τοποθεσία τους για να είναι βέβαιοι ότι επέστρεψαν με ασφάλεια στα σπίτια τους μετά από μια έξοδο ή κάποιο ραντεβού με νέο άτομο, συγκάτοικοι που τσεκάρουν την τοποθεσία των άλλων προκειμένου να ζητήσουν κάτι από το σουπερμάρκετ ή να μπουν αθόρυβα στο σπίτι, κοπέλες που ταξιδεύουν μόνες τους σε άλλη χώρα και θέλουν κάποιος από το περιβάλλον τους να γνωρίζει που βρίσκονται ακριβώς.
Αλλά τι γίνεται όταν ακούς νέα παιδιά να λένε ότι πλέον δεν χρειάζεται πια να ρωτάς “που είσαι;”, αρκεί απλώς να ανοίξεις μια εφαρμογή; Τι αντίκτυπο θα μπορούσε να έχει κάτι τέτοιο στην ανάπτυξή τους αλλά και στην κοινωνικοποίηση τους; Αυτό θα το δείξει το μέλλον. Όπως και το πως θα μάθουν να διαχειρίζονται το FOMO όταν παρακολουθούν τους φίλους τους να βρίσκονται κάπου χωρίς αυτούς ή να περνάνε περισσότερο χρόνο με κάποιον άλλον.
«Παρακολουθούσα με τρόμο από το δωμάτιό μου στις εστίες τους τρεις γκρι κύκλους με τα αρχικά των πιο στενών φίλων μου να συγκλίνουν σιγά-σιγά στην τραπεζαρία του πανεπιστημίου στον χάρτη που εμφανιζόταν στο κινητό μου. Ήταν το δεύτερο έτος των σπουδών μου στο πανεπιστήμιο και ακόμα θυμάμαι που τηλεφώνησα κλαίγοντας στη μαμά μου, κλαψουρίζοντας ότι ήταν η δεύτερη φορά αυτή την εβδομάδα που η συγκάτοικός μου είχε πάει στην τραπεζαρία για να φάει με τους δύο άλλους καλύτερους φίλους μου χωρίς εμένα» γράφει για την προσωπική της εμπειρία η νεαρή Summer Maxwell.
Η εμπειρία που μοιράζεται η Maxwell δείχνει ξεκάθαρα ότι πλέον για τις νέες γενιές μέσα από την κοινοποίηση της τοποθεσίας έχει δημιουργηθεί ένας ολόκληρος κώδικας επικοινωνίας. Όταν κάποιος ξεκινάει να μοιράζεται την τοποθεσία του μαζί σου, σημαίνει ότι είσαι σημαντικός για εκείνον, αλλά όταν σταματάει σημαίνει ότι δεν είστε πια φίλοι.
Και κάπου εκεί βρίσκονται και τα ανησυχητικά δεδομένα. Σύμφωνα με μια πρόσφατη αυστραλιανή έρευνα σχεδόν ένας στους πέντε νέους (18-24 ετών) πιστεύει ότι είναι εντάξει να παρακολουθεί τον σύντροφό του όποτε θέλει.
Ήδη από το 2022 δε, δημοσκόπηση στην Αμερική είχε δείξει ότι το 69% της γενιάς Ζ και το 77% των Millennials δήλωσαν ότι ενεργοποίησαν τις λειτουργίες κοινής χρήσης τοποθεσίας τουλάχιστον μερικές φορές, σε σύγκριση με το 62% των ενηλίκων.
ΕΡΩΤΕΣ ΣΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΟΥ GPS
«Πριν κάποιο διάστημα το αγόρι μου, μού πρότεινε να μοιραστούμε την τοποθεσία μας» μου λέει ο Στέλιος, 27 ετών. Εκείνο το διάστημα ο Στέλιος ήδη έκανε κοινή χρήση της τοποθεσίας του μέσω του Find My Friends με την παρέα του, άλλα όχι για πολύ. «Όταν βγαίναμε μπορούσες να δεις αν κάποιος από την παρέα ήταν κοντά για να τον πάρεις ένα τηλέφωνο και να του πεις να έρθει να μας βρει». Βέβαια, όπως παραδέχεται υπήρχαν στιγμές που ένιωθε άβολα με αυτή την συνθήκη, «μπορεί ένα βράδυ να μην ήθελα να βγω μαζί τους, να τους έλεγα ότι δεν θέλω να βγω καθόλου και αν έβγαινα τελικά με άλλη παρέα τελευταία στιγμή, και μετά ανησυχούσα αν θα το έβλεπαν και αν θα παρεξηγούνταν. Είχαν υπάρξει τέτοιες εντάσεις μεταξύ μας». Γιαυτό και το σταμάτησε.
Με την σχέση του παρόλα αυτά δεν προχώρησε στον διαμοιρασμό για πάνω από μια εβδομάδα καθώς συνειδητοποίησε ότι δεν νιώθει άνετα με αυτό, «δεν έχω κάτι να κρύψω, αλλά μου φαίνεται περίεργο και κάπως ελεγκτικό το να ξέρει ανα πάσα ώρα και στιγμή τι κάνω», εξηγεί. «Προτιμώ να λέμε τα νέα μας στο τηλέφωνο πάρα να μην μιλάμε και να βλέπει από μόνος του οποιαδήποτε στιγμή που βρίσκομαι. Έτσι, μπαίνεις σε μια διαδικασία του να σε ελέγχει ο άλλος και μπορούν να δημιουργηθούν εύκολα παρεξηγήσεις, απρόοπτα και δυσάρεστες καταστάσεις».
Ειδικά στο εξωτερικό, φαίνεται να είναι όλο και πιο συνηθισμένο τα νέα ζευγάρια να μοιράζονται την τοποθεσία τους. Όπως το εξηγεί η Gina Cherelus από τους New York Times, κάποτε οι χρήστες έδιναν στον σύντροφό τους την πρώτη θέση στο Myspace Top 8, άλλαζαν την κατάστασή τους στο Facebook σε «Σε σχέση» ή έκαναν επίσημη ανακοίνωση στο Instagram. Τώρα η κοινοποίηση της τοποθεσίας έχει γίνει ένας τρόπος ανάμεσα στους νέους για να δείξουν ότι η σχέση τους είναι επίσημη.
Δεν είναι δύσκολο βέβαια να καταλάβει κανείς πόσο τοξική θα μπορούσε να γίνει μια ερωτική σχέση με ένα τέτοιο εργαλείο όταν δεν χρησιμοποιείται για λόγους ασφαλείας μεταξύ ανθρώπων που έχουν εμπιστοσύνη ο ένας στον άλλον.
«Η κοπέλα μου και εγώ αποφασίσαμε να ενεργοποιήσουμε το Find My σε περίπτωση που συμβεί κάτι σε έναν από μας κατά τη διάρκεια μιας βραδινής εξόδου, όταν ο άλλος δεν είναι παρών», λέει ένας αναγνώστης της Guardian «Κανείς από τους δύο δεν το χρησιμοποιεί για να παρακολουθεί τον άλλον, αλλά η ιδέα αυτή με ανησυχεί ελαφρώς, καθώς είμαι συνήθως αρκετά συντηρητικός όσον αφορά την ψηφιακή μου ιδιωτικότητα. Ανησυχώ ότι, αν πρότεινα να το απενεργοποιήσουμε, η κοπέλα μου μπορεί να υποψιαστεί ότι θέλω να την απατήσω».
Η ραγδαία παρείσφρηση της τεχνολογίας στην καθημερινότητα φέρνει κάθε φορά κάτι λίγο παραπάνω στα δυστοπικά σενάρια του Black Mirror, οσο καλή πρόθεση και αν υπάρχει. Από την ασφάλεια μέχρι τον έλεγχο και από τη φροντίδα μέχρι τη δυσπιστία, η γραμμή είναι λεπτή και συχνά θολή, με εμάς τελικά να καλούμαστε να αναπτύξουμε ακόμα περισσότερες ικανότητες για να θωρακιστουμε κατάλληλα.