Ουκρανία: 5 πράγματα που μάθαμε από το μαραθώνιο θρίλερ στον Λευκό Οίκο

Ο Αμερικανός πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ, συναντήθηκε τη Δευτέρα (18/8) στον Λευκό Οίκο με τον πρόεδρο της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, αλλά και Ευρωπαίους ηγέτες, σε μια -χωρίς αξιοσημείωτη πρόοδο- προσπάθεια να μπει τέλος στον πόλεμο της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας.

Στο τραπέζι βρέθηκε κυρίως το ζήτημα των εγγυήσεων ασφαλείας που θα μπορούσαν να προσφέρουν οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι ευρωπαϊκές χώρες, σε περίπτωση που ο Ζελένσκι δεχθεί μια συμφωνία για την παύση των εχθροπραξιών.

Ο Τραμπ επικοινώνησε, επίσης, με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν, κάνοντας το πρώτο βήμα για ενδεχόμενη απευθείας συνάντηση ανάμεσα στον Ζελένσκι και τον Ρώσο ηγέτη. Ωστόσο, παραμένει ασαφές πότε –και αν– θα πραγματοποιηθεί μια τέτοια συνάντηση.

Οι New York Times σταχυολογούν πέντε βασικά συμπεράσματα από τη συνάντηση κορυφής.

Οι ηγέτες παρουσίασαν ένα σχετικά ενιαίο μέτωπο

Τρεις ημέρες μετά το κόκκινο χαλί που έστρωσε ο Ντόναλντ Τραμπ στον Βλαντίμιρ Πούτιν κατά τη συνάντησή τους στην Αλάσκα –όπου και εγκατέλειψε αρκετές από τις θέσεις που είχε υιοθετήσει προηγουμένως– ο Αμερικανός πρόεδρος προήδρευσε μιας συζήτησης με τους παραδοσιακούς συμμάχους των ΗΠΑ, στην οποία κυριάρχησε η προσπάθεια να αναδειχθούν τα σημεία σύγκλισης.

Ωστόσο, δεν έλειψαν οι διαφωνίες. Ο καγκελάριος της Γερμανίας, Φρίντριχ Μερτς, υποστήριξε την ανάγκη να τεθεί σε ισχύ μια κατάπαυση του πυρός πριν προχωρήσουν οι διαπραγματεύσεις με τη Ρωσία, πρόταση που ο Τραμπ απέρριψε διακριτικά. Από την πλευρά του, ο πρόεδρος της Γαλλίας, Εμανουέλ Μακρόν, εμφανίστηκε επιφυλακτικός ως προς τις προθέσεις του Κρεμλίνου: «Δεν είμαι πεπεισμένος ότι ο πρόεδρος Πούτιν θέλει πράγματι την ειρήνη» δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου.

Παρά τις αποκλίσεις, δεν υπήρξαν εντάσεις αντίστοιχες με εκείνες που είχαν σημαδέψει προηγούμενη επίσκεψη του Ζελένσκι στον Λευκό Οίκο. Όλοι οι συμμετέχοντες έδειξαν να συμφωνούν στην ανάγκη για απευθείας συνομιλίες Ζελένσκι – Πούτιν, ακόμη και αν ταυτόχρονα παραμένουν κρίσιμα ζητήματα ανοιχτά, όπως η φύση των εγγυήσεων ασφαλείας προς την Ουκρανία ή το εάν –και ποια– εδάφη θα μπορούσε να παραχωρήσει το Κίεβο.

Αόριστες αναφορές για τις εγγυήσεις ασφαλείας

Ο Τραμπ μίλησε με γενικότητες για το ζήτημα των εγγυήσεων ασφαλείας προς την Ουκρανία. Σε ανάρτησή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης χαρακτήρισε τις συναντήσεις «καρποφόρες» και υποστήριξε ότι οι ηγέτες συζήτησαν «τις εγγυήσεις ασφαλείας προς την Ουκρανία, οι οποίες θα παρέχονταν από διάφορες ευρωπαϊκές χώρες, σε συντονισμό με τις Ηνωμένες Πολιτείες».

Νωρίτερα, απαντώντας σε ερωτήσεις δημοσιογράφων στο Οβάλ Γραφείο, ο Αμερικανός πρόεδρος ρωτήθηκε αν οι ΗΠΑ θα στείλουν στρατεύματα στην Ουκρανία στο πλαίσιο κάποιας ειρηνευτικής αποστολής. Ο Τραμπ απέφυγε να απαντήσει ευθέως, περιοριζόμενος να πει ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα «βοηθήσουν».

«Θα είμαστε εκεί, θα εμπλακούμε» τόνισε.

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες άσκησαν πίεση στον Ντόναλντ Τραμπ για την παροχή μιας εγγύησης ασφαλείας αντίστοιχης με το Άρθρο 5 του ΝΑΤΟ, που προβλέπει ότι επίθεση εναντίον της Ουκρανίας θα θεωρείται επίθεση εναντίον όλων των χωρών-μελών.

«Θα τους προσφέρουμε πολύ καλή προστασία και πολύ καλή ασφάλεια» απάντησε ο Αμερικανός πρόεδρος.

Όταν ρωτήθηκε τι είδους εγγυήσεις ζητάει, ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι ήταν κατηγορηματικός: «Τα πάντα».

H προσέγγιση Τραμπ – Πούτιν

Ο Τζο Μπάιντεν είχε αποκαλέσει κάποτε τον Βλαντίμιρ Πούτιν «αιμοσταγή δικτάτορα». Ο Ντόναλντ Τραμπ, αντίθετα, διατηρεί εδώ και χρόνια μια πολύ πιο θετική στάση απέναντι στον Ρώσο ηγέτη.

Τη Δευτέρα, ο Αμερικανός πρόεδρος συνέχισε να παρουσιάζει τον Πούτιν ως έναν ηγέτη που επιδιώκει ειλικρινά μια λύση για τον τερματισμό του πολέμου που ο ίδιος ξεκίνησε. Μάλιστα, σε κάποια στιγμή διέκοψε τη συνάντησή του με τους Ευρωπαίους ηγέτες στην Ανατολική Αίθουσα του Λευκού Οίκου για να τηλεφωνήσει στον Ρώσο πρόεδρο.

Στη συνέχεια, σύμφωνα με τον πρόεδρο της Φινλανδίας Αλεξάντερ Στουμπ, ο Τραμπ κάλεσε τον Ζελένσκι και τους Ευρωπαίους ηγέτες στο Οβάλ Γραφείο, προκειμένου να τους ενημερώσει για τη συζήτηση που είχε με τον Πούτιν.

Ρωσία και Ουκρανία σε τροχιά ενδεχόμενης συνάντησης Πούτιν – Ζελένσκι

Ο Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε, σε ανάρτησή του, ότι είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Βλαντίμιρ Πούτιν, με στόχο να ξεκινήσει η διαδικασία για μια ενδεχόμενη συνάντηση Ζελένσκι – Πούτιν. Στη συνέχεια, όπως είπε, θα επιδιώξει να πραγματοποιηθεί και μια τριμερής συνάντηση με τη συμμετοχή του ίδιου.

Ωστόσο, παραμένει ασαφές αν όλες οι πλευρές είναι σύμφωνες. Ο Γιούρι Ουσάκοφ, στενός συνεργάτης του Ρώσου προέδρου σε θέματα εξωτερικής πολιτικής, ανέφερε σε δήλωσή του ότι ο Πούτιν και ο Τραμπ είχαν μια «ειλικρινή και άκρως εποικοδομητική» τηλεφωνική συνομιλία για τη συνάντηση στον Λευκό Οίκο με τον Ζελένσκι και τους Ευρωπαίους ηγέτες. Στη διπλωματική γλώσσα, ο όρος «ειλικρινής» συχνά υποδηλώνει ότι δεν υπήρξε πλήρης συμφωνία.

Η ανακοίνωση ανέφερε ότι οι ηγέτες Ρωσίας και ΗΠΑ κατέληξαν να ορίσουν ανώτερους διαπραγματευτές για απευθείας συνομιλίες Μόσχας – Κιέβου, χωρίς ωστόσο να διευκρινίζεται αν ο ίδιος ο Πούτιν θα λάβει μέρος.

Αν και δεν έχει απορρίψει κατηγορηματικά μια συνάντηση με τον Ζελένσκι, ο Ρώσος πρόεδρος έχει καταστήσει σαφές ότι δεν θεωρεί τον Ουκρανό ηγέτη ούτε νόμιμο ούτε ισότιμο συνομιλητή.

Από την πλευρά του, ο Ζελένσκι εμφανίστηκε ανοιχτός σε διμερή ή τριμερή συνάντηση με τον Πούτιν, ξεκαθαρίζοντας πάντως πως δεν έχει οριστεί κάποια συγκεκριμένη ημερομηνία.

Η Ουκρανία θα αγοράσει αμερικανικά όπλα αξίας 90 δισ. δολαρίων

Ο Ντόναλντ Τραμπ έχει καταστήσει σαφές ότι δεν θέλει να προσφέρει νέα πακέτα βοήθειας στην Ουκρανία, αλλά εμφανίζεται διατεθειμένος να πουλήσει όπλα ώστε να βοηθήσει το Κίεβο να αποκρούσει τη ρωσική επίθεση. Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, από την πλευρά του, εξέφρασε τη Δευτέρα ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την προμήθεια περισσότερων συστημάτων Patriot, προκειμένου να περιοριστεί η καταστροφή από τις αδιάκοπες ρωσικές πυραυλικές επιθέσεις.

Μιλώντας σε δημοσιογράφους, ο Ουκρανός πρόεδρος αποκάλυψε ότι, στο πλαίσιο των εγγυήσεων ασφαλείας, η Ουκρανία θα αγοράσει αμερικανικά όπλα αξίας 90 δισ. δολαρίων μέσω Ευρώπης, ενώ οι ΗΠΑ θα προμηθευτούν drones από την Ουκρανία. Όπως διευκρίνισε, απομένει να οριστικοποιηθεί η συμφωνία.

Ένα τέτοιο deal, ωστόσο, θα αποτελούσε καθοριστικό βήμα για να διασφαλιστεί ότι οι ουκρανικές δυνάμεις θα συνεχίσουν να μάχονται κατά της Ρωσίας και θα έχουν ισχυρή άμυνα, ακόμη και σε περίπτωση που προχωρήσει μια ειρηνευτική συμφωνία.