Σε κίνδυνο η Ευρώπη λόγω της περιβαλλοντικής υποβάθμισης – Τι δείχνει νέα έκθεση

Η Ευρώπη βρίσκεται σε κίνδυνο λόγω της περιβαλλοντικής υποβάθμισης, όπως αποτυπώνεται σε νέα έκθεση, με αξιωματούχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης να προειδοποιούν για την αποδυνάμωση των πράσινων κανονισμών.

Η έκθεση της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Περιβάλλοντος αναγνωρίζει ότι η Ευρώπη έχει σημειώσει ναι μεν «σημαντική πρόοδο» στη μείωση της ρύπανσης που επιβαρύνει το κλίμα, αλλά τονίζει ότι λόγω της κλιματικής κρίσης καταστρέφονται τα οικοσυστήματα, πράγμα που έχει άμεσες επιπτώσεις και στην οικονομία.

Στην έβδομη έκδοση της ετήσιας έκθεσης, που δημοσιεύεται κάθε πέντε χρόνια από το 1995, καταγράφονται τα εξής κύρια σημεία:

• Πάνω από το 80% των προστατευόμενων βιοτόπων βρίσκονται σε κακή ή πολύ κακή κατάσταση, όπου οι μη βιώσιμες συνήθειες κατανάλωσης και παραγωγής οδηγούν στην εξαφάνιση της άγριας ζωής.
• Οι δεξαμενές άνθρακα της ΕΕ έχουν μειωθεί κατά περίπου 30% την τελευταία δεκαετία, λόγω των υλοτομιών, των δασικών πυρκαγιών και των παρασίτων που καταστρέφουν τα δάση.
• Οι εκπομπές από τους τομείς των μεταφορών και των τροφίμων έχουν παραμείνει σχεδόν αμετάβλητες από το 2005, παρά την πρόοδο σε άλλους τομείς.
• Τα κράτη μέλη δεν έχουν προσαρμοστεί στην ταχύτητα αύξησης των κινδύνων από τα ακραία καιρικά φαινόμενα.
• Η έλλειψη νερού ήδη επηρεάζει το 1/3 των Ευρωπαίων και η κατάσταση θα επιδεινωθεί λόγω της κλιματικής αλλαγής.

Η εκτελεστική διευθύντρια της υπηρεσίας, Leena Ylä-Mononen, δήλωσε ότι «παλεύουμε να πετύχουμε τους στόχους του 2030 σε πολλές περιοχές» και ότι «αυτό θέτει σε κίνδυνο το μέλλον της ευημερίας, της ανταγωνιστικότητας και της ποιότητας ζωής των Ευρωπαίων».

Η προειδοποίηση έρχεται σε μια περίοδο κατά την οποία παρατηρείται υποβάθμιση των περιβαλλοντικών κανονισμών, καθώς τα ακροδεξιά κόμματα που αμφισβητούν την επιστήμη και την κλιματική αλλαγή, κερδίζουν ολοένα και περισσότερο έδαφος σε όλη την Ευρώπη. Παράλληλα, οι ΗΠΑ ασκούν πιέσεις στους ευρωπαίους ηγέτες να αγοράσουν τα ορυκτά καύσιμα τους και να καταργήσουν τα πρότυπα ρύπανσης που επηρεάζουν τα εισαγόμενα προϊόντα

Μάλιστα, ο Ντόναλντ Τραμπ στην ομιλία του στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, υποστήριξε χωρίς αποδείξεις ότι πολλές ευρωπαϊκές χώρες βρίσκονται «στο χείλος της καταστροφής λόγω της πράσινης ενεργειακής ατζέντας». Ο Αμερικανός πρόεδρος ανέφερε ότι η πτώση 37% των εκπομπών στην ΕΕ από το 1990 οδήγησε σε απώλεια θέσεων εργασίας και κλείσιμο εργοστασίων.

Οι τρεις ανώτατοι αξιωματούχοι της ΕΕ υπεύθυνοι για την περιβαλλοντική πολιτική – Teresa Ribera, Jessika Roswall και Wopke Hoekstra – χρησιμοποίησαν τα ευρήματα της έκθεσης για να υποστηρίξουν την ανάγκη να συνεχιστεί η κλιματική δράση και προειδοποίησαν ότι η καθυστέρηση των στόχων θα εντείνει το κόστος και τις ανισότητες.

Η έκθεση αναδεικνύει τις ανησυχίες για την κατάσταση του φυσικού περιβάλλοντος, με την ΕΕ να μην έχει πετύχει το στόχο της για παύση και αναστροφή της απώλειας της βιοποικιλότητας μέχρι το 2020 και χωρίς ενδείξεις βελτίωσης μέχρι το 2030. Μοναδική θετική τάση είναι η αύξηση των προστατευόμενων περιοχών, οι οποίες έφτασαν το 26,1% της γης και το 12,3% της θάλασσας το 2022.

Η πρόοδος προς μια κυκλική οικονομία ήταν επίσης περιορισμένη. Η κάλυψη της ζήτησης υλικών μέσω ανακύκλωσης αυξήθηκε ελάχιστα – από 10,7% το 2010 σε 11,8% το 2023. «Η πραγματική ανησυχία είναι η κατανάλωσή μας», δήλωσε ο Tobias Lung, που συμμετείχε στη συγγραφή της έκθεσης. «Τα επίπεδα κατανάλωσής μας είναι υπερβολικά υψηλά».

Η ηγεσία της ΕΕ έχει στρέψει την προσοχή της στην οικονομική ανταγωνιστικότητα, χαλαρώνοντας τους περιβαλλοντικούς κανόνες ως μέρος μιας «απλοποίησης», την οποία οι ακτιβιστές χαρακτηρίζουν απορρύθμιση.

Η Κομισιόν συνεχίζει να υποστηρίζει την πράσινη ατζέντα, προσφέροντας όμως ευελιξία στους βιομηχανικούς τομείς, αλλά και στα κράτη μέλη που αντιτίθενται στην ταχύτητα της μετάβασης.

Η Ylä-Mononen τόνισε ότι υπάρχει βελτίωση στην ποιότητα του αέρα στην Ευρώπη, η οποία έχει οδηγήσει στη μείωση σχεδόν κατά το ήμισυ των πρόωρων θανάτων από λεπτά σωματίδια από το 2005. «Σώζουμε ανθρώπινες ζωές χάρη σε αυτές τις ενέργειες», δήλωσε. «Είναι ξεκάθαρο ότι πρέπει να συνεχίσουμε».