Μακροζωία: Τι αποκάλυψαν τα γονίδια γυναίκας που πέθανε 117 ετών

Λίγο πριν φύγει από τη ζωή πέρυσι, και μετά από 117 χρόνια και 168 ημέρες, η Maria Branyas Morera προσκάλεσε επιστήμονες να μελετήσουν την περίπτωση της μακροζωίας της.

Κι αυτό διότι η γηραιότερη γυναίκα στον κόσμο πίστευε ότι τόσο η Ιστορία της ζωής της, όσο και τα γονίδιά της έκρυβαν τα μυστικά για τη μακροζωία του ανθρώπου.

«Μου είπε: “Το μόνο μου πλεονέκτημα είναι ότι είμαι ζωντανή”», δήλωσε ο Δρ. Manel Esteller, πρόεδρος του τμήματος γενετικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Βαρκελώνης στην Ισπανία και κύριος συγγραφέας της μελέτης που δημοσιεύτηκε πρόσφατα αποκλειστικά για την ανάλυση του γονιδιώματος της Branyas.

Οι υπεραιωνόβιοι, μια σπάνια ομάδα ανθρώπων άνω των 110 ετών, παρακολουθούνται από τους επιστήμονες και η ηλικία τους επικυρώνεται από έναν διεθνή μη κερδοσκοπικό οργανισμό γνωστό ως Gerontology Research Group.

Σήμερα, ζουν περίπου 200 άτομα σε όλο τον κόσμο, με την πιο ηλικιωμένη να είναι μια 116χρονη Βρετανίδα.

Η Branyas γεννήθηκε στο Σαν Φρανσίσκο, αλλά σε ηλικία 8 ετών μετακόμισε στην Καταλονίας στην Ισπανία, όπου έζησε όλη της τη ζωή.

Ο Esteller και οι συνεργάτες του πήραν δείγματα από τα μαλλιά, το σάλιο, τα ούρα, τα κόπρανα και το αίμα της στα τελευταία χρόνια της ζωής της και συνέκριναν το γονιδίωμά της με αυτό εκατοντάδων άλλων γυναικών που ζούσαν στην ίδια περιοχή.

Σπάνιος συνδυασμός γονιδιακών παραλλαγών

Το DNA της Branyas έδειξε ότι διέθετε ένα σπάνιο συνδυασμό γονιδιακών παραλλαγών που σχετίζονται με τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, την καρδιαγγειακή και εγκεφαλική υγεία.

Αυτό συνέβαλε στο να ζήσει περίπου 30 χρόνια περισσότερο από τη μέση γυναίκα της Καταλονίας.

Αλλά ίσως το πιο αξιοσημείωτο, σύμφωνα με τους ερευνητές, ήταν ότι η βιολογική ηλικία της Branyas —ουσιαστικά, ένα μέτρο της ηλικίας των κυττάρων και των ιστών σας— ήταν πολύ μικρότερη από τη χρονολογική της ηλικία.

Τα παλαιότερα κύτταρα συσσωρεύουν βλάβες στο DNA με την πάροδο του χρόνου και όσο μεγαλύτερη είναι η βλάβη, τόσο λιγότερο πιθανό είναι τα κύτταρα να λειτουργούν σωστά.

Για παράδειγμα, τα νεότερα, υγιέστερα κύτταρα είναι πιο πιθανό να καταστέλλουν ορισμένους τύπους καρκίνου.

«Τα κύτταρά της συμπεριφέρονταν σαν να ήταν 23 χρόνια νεότερα», λέει ο Esteller.

Οι επιλογές του τρόπου ζωής μπορούν να επηρεάσουν τη βιολογική ηλικία ενός ατόμου.

Η Branyas δεν κάπνιζε, ούτε έπινε αλκοόλ και ακολουθούσε τη μεσογειακή διατροφή η οποία είναι πλούσια σε ελαιόλαδο, γιαούρτι και ψάρι, με ελάχιστη πρόσληψη ραφιναρισμένου ζάχαρου. Την ίδια στιγμή είχε πολύ χαμηλή χοληστερόλη.

Όμως και το μικροβίωμα της —η κοινότητα βακτηρίων και μικροοργανισμών στο έντερο που βοηθά στην πέψη των τροφών— ήταν επίσης χαρακτηριστικό κάποιου πολύ νεότερου.

Καθώς οι άνθρωποι γερνούν, η ποικιλία των βακτηρίων και η παρουσία ευεργετικών μικροβίων μειώνεται.

«Αυτά τα βακτήρια παρείχαν μια αντιφλεγμονώδη ιδιότητα», είπε ο Esteller. «Και γνωρίζουμε ότι αν έχεις χρόνια φλεγμονή, γερνάς πολύ γρήγορα».

Πιο κοντά στη θεραπεία της αντιγήρανσης

Αναλύσεις όπως αυτή, σύμφωνα με τους συγγραφείς της μελέτης, θα μπορούσαν να βοηθήσουν τις εταιρείες που επιθυμούν να αναπτύξουν θεραπείες αντιγήρανσης που στοχεύουν σε γονίδια.

Ωστόσο, μια μελέτη ενός μόνο υπεραιωνόβιου σημαίνει ότι τα συμπεράσματα αυτής της έρευνας είναι λιγότερο ισχυρά από αυτά που θα προέκυπταν από μια μελέτη σε επίπεδο πληθυσμού, δήλωσε ο Austin Argentieri, ερευνητής στο Massachusetts General Hospital, ο οποίος διεξάγει μελέτες μεγάλης κλίμακας για τη γήρανση του ανθρώπου και δεν συμμετείχε στη μελέτη.

«Ορισμένα από αυτά τα ευρήματα μπορεί να είναι ιδιαιτερότητες που αφορούν συγκεκριμένα την Branyas», εξηγεί ο ίδιος.

Σύμφωνα με τον συνσυγγραφέα της μελέτης Bernardo Lemos, συνδιευθυντή του Coit Center for Longevity and Neurotherapeutics του Πανεπιστημίου της Αριζόνα, υπήρχε σαφώς κάτι αξιοσημείωτο σε αυτή τη γυναίκα.

Τα δύο επιζώντα παιδιά της Branyas είναι γυναίκες ηλικίας 80 και 90 ετών. Το τρίτο της παιδί σκοτώθηκεσε δυστύχημα σε ηλικία 80 ετών.

«Έτσι, τα παιδιά της είναι μεγαλύτερα από τους περισσότερους ανθρώπους της Γης», είπε ο Lemos. «Αυτό από μόνο του λέει πολλά για τα γονίδια και την κληρονομικότητα», καταλήγει ο ίδιος.