Η ΜΑΡΙΝΑ ΣΠΑΝΟΥ ΕΙΝΑΙ Η ΦΩΝΗ ΜΙΑΣ ΓΕΝΙΑΣ ΠΟΥ ΜΕΓΑΛΩΝΕΙ ΜΠΡΟΣΤΑ ΜΑΣ

Κάθομαι απέναντί της στο καφέ Τιγρέ στα Εξάρχεια και υπάρχει αυτή η παράξενη αίσθηση οικειότητας, σαν να γνωριζόμαστε χρόνια. Υποψιάζομαι ότι δεν είναι κάτι που αισθάνομαι μόνον εγώ, αλλά όλοι όσοι την πλησιάζουν για να της πουν πόσο λατρεύουν τα τραγούδια της. Η Μαρίνα Σπανού έχει αυτό το διεισδυτικό βλέμμα των μεγαλύτερων από την ηλικία της ανθρώπων που έχουν νιώσει ότι οι λέξεις έχουν δύναμη και φτάνουν στην ψυχή. Ένας συνδυασμός δύναμης και ευθραυστότητας που δύσκολα συναντάς. Και είναι μόλις 22 ετών. Και είναι μόνο η αρχή.

Κουβαλά εκείνη την αμόλυντη εικόνα της ηλικίας της· μια αθωότητα που δεν είναι αφέλεια, αλλά η πρώτη ύλη της τραγουδοποιίας της. Το βάπτισμα του πυρός έγινε στην καρδιά της καραντίνας, όταν ξεκίνησε να τραγουδάει με την κιθάρα της στη Διονυσίου Αρεοπαγίτου, συγκεντρώνοντας σχεδόν κινηματογραφικά ένα κοινό που όλο και μεγάλωνε.

Από τότε η Μαρίνα, κόρη του ηθοποιού Χρήστου Σπανού και της καταξιωμένης μουσικού και καθηγήτριας Μελίνας Παιονίδου έχει εξακοντιστεί όχι μόνο από άποψη φήμης, αλλά και καλλιτεχνικά. Δίσκοι, συνεντεύξεις, live, καλοκαιρινές συναυλίες και μια Μικρή Επίδαυρος φέτος το καλοκαίρι που όλοι είπαν ότι έβαλε την πιο μελωδική τελεία στο φετινό πρόγραμμα του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου.

Είχε προηγηθεί τον Μάιο στον Σταυρό του Νότου η παρουσίαση του νέους δίσκου “Μικρή Άρκτος”, όπου καθίσαμε όλοι στο “εικονικό” σαλόνι του σπιτιού της, παρέα με το ημερολόγιό της, ακριβώς όπως γράφει τα τραγούδια της. Η Μαρίνα φαίνεται ανοικτό βιβλίο, αλλά δεν είναι. Είναι ταυτόχρονα προσιτή και αληθινή, αλλά και βυθισμένη στον δικό της κόσμο από όπου “αλιεύει” και φέρνει στην επιφάνεια τα μουσικά διαμάντια που ερμηνεύει στη σκηνή ή αυτά που κρατάει μόνο δικά της και τα παίζει στους φίλους και την οικογένειά της.

Στις 14 Δεκεμβρίου θα τη δούμε στη σκηνή του Fuzz Club. “Εκεί που οι πεζόδρομοι και τα ταξίδια δεν τελειώνουν, εκεί που η πόλη θα βράσει ξανά και θα ηχούν μουσικές που μας θυμίζουν τις Αυγουστιάτικες μας υποσχέσεις, εκεί που μετράμε τις νέες εποχές σε αυτοσχέδιους ουρανούς και σε καινούργιους χορούς, εκεί σε περιμένω” λέει προοικονομώντας την εμφάνισή της με αναφορές σε καλοκαιρινούς ουρανούς και εικόνες ανεμελιάς.

Η κουβέντα ξεκινάει με μουσικό χαλί γαλλικά τραγούδια των 70ς και μιλάμε για την προετοιμασία για το Fuzz – μια βραδιά που ολοκληρώνει μια συναρπαστική χρονιά με πολλά ορόσημα και καρμικές στιγμές για εκείνη.  Η ενέργεια της είναι καταιγιστική. Βλέπεις γιατί οι θαυμαστές της την ακολουθούν με τέτοιο δέος στη σκηνή: ό,τι κάνει, το κάνει με ορμή και ενθουσιασμό.

Τι κάνεις αυτό το διάστημα Μαρίνα;

Κάνουμε πολύ όμορφες φθινοπωρινές συναυλίες, ακόμη νιώθεις ότι ο χειμώνας δεν έχει μπει για τα καλά, και ταυτόχρονα προετοιμάζομαι για τη μεγάλη εμφάνιση στο Fuzz στις 14 Δεκεμβρίου. Δουλεύουμε σε νέα πράγματα, πιο χορευτικά, με φρέσκες ιδέες και διαφορετικούς ήχους. Θέλω να φέρω και παλιότερα κομμάτια, σε μια νέα μορφή. Είναι μια επανασύσταση μετά το καλοκαίρι που κυριάρχησε ο νέος δίσκος. Αυτή τη στιγμή επαναπροσδιοριζόμαστε!

Κάνε μου μια νοηματική περιήγηση στους δίσκους σου, ένα ψυχογράφημα των φάσεων της ζωής σου που εκφράζονται μέσα από τα τραγούδια κάθε δουλειάς, για να φτάσουμε και τη Μεσαία Άρκτο.

Ένας από τους πιο αγαπημένους μου ανθρώπους, ο παραγωγός μου, ο Νίκος Αγγλούπας, με τον οποίο έχουμε δουλέψει και τους τέσσερις δίσκους και το single, μου είχε πει κάποτε ότι οι δίσκοι είναι σαν φωτογραφίες της στιγμής που βρίσκεσαι. Με αυτό το πρίσμα θα σου μιλήσω γιατί όντως για μένα οι δίσκοι είναι εποχές. Είναι οι εποχές της ζωής μου. Ο πρώτος δίσκος (Κι Αν Ποτέ Μαραθεί) άρχισε να γράφεται το 2020 και ολοκληρώθηκε το 2021 με την κυκλοφορία του και ήταν ο οδηγός μου για το υπέροχο ταξίδι που είχα στην Αθήνα. Που γνώρισα τις περιοχές της, που ερωτεύτηκα πρώτη φορά, που είδα τι σημαίνει να περνάς τα 17 και να βλέπεις την ενηλικίωση μπροστά σου, χωρίς όμως να τη γεύεσαι ακόμη. Και συνοψίζει όλη την εποχή της Αρεοπαγίτου, που ήταν η έναρξη, η μεγάλη μου αφετηρία.

Ο δεύτερος δίσκος, τα “25 τετραγωνικά” είναι πιο εσωστρεφής. Με βρίσκει στο δωμάτιο μου που θα ήθελα να ενωθεί εν μέσω καραντίνας με ένα ακόμη δωμάτιο, με όποιον με ακούει μέσω μιας νοερής θάλασσας. Είναι αποτέλεσμα πολλών μοναχικών εικόνων που έφτιαχνα στο κεφάλι μου και γι αυτό έχει και αυτήν την πιο νοσταλγική διάσταση.

Ο τρίτος δίσκος, η “Κασέτα” ήταν για μένα το μεγαλύτερο μουσικό άνοιγμα. Έχει μέσα το “Ταξίδι”, την “Ικαρία” και άλλα κομμάτια που κατέρριψαν τις διαχωριστικές γραμμές στη μουσική. Τουλάχιστον αυτό είδα εγώ. Υπάρχουν κάποια κομμάτια που μερικές φορές ενώνουν πάρα πολύ κόσμο, σχεδόν ετερόκλητο. Και λες: Τώρα αυτός εμένα ήρθε ν’ ακούσει; Πώς συναντηθήκαμε; Ήταν πολύ μεγάλη ευτυχία και νιώθω πολύ μεγάλη ευγνωμοσύνη γι αυτό τον πολυ-ταξιδιάρικο δίσκο.

Και φτάνουμε στον τέταρτο τη Μεσαία Άρκτο, που την παρουσίασες καθισμένη στο σαλόνι του σπιτιού σου που είχε μεταφερθεί στον Σταυρό του Νότου, και που τα τραγούδια του έκαναν χαμό στα live το καλοκαίρι.

Η Μεσαία Άρκτος είναι για μένα μια αντίδραση, εντός πολλών εισαγωγικών, απέναντι στην ανάγκη που έχουμε όλοι να ανταπεξέλθουμε σε προσδοκίες που βάζουμε οι ίδιοι στους εαυτούς μας. Όταν ολοκληρώθηκε ο τρίτος δίσκος αποφάσισα πως θέλω, αν είναι δυνατόν, να μπορώ να είμαι ελεύθερη 100% όταν γράφω. Να μην σκέφτομαι πως θα φτάσουν αυτά τα τραγούδια στον κόσμο ή αν θα είμαι 100% ικανοποιημένη μετά από 5 χρόνια. Να αφουγκραστώ τη στιγμή και να πω αυτά ακριβώς που θέλω να πω, με όλους τους μουσικούς πειραματισμούς που μπορεί να έχει αυτό, και το αντίκτυπο που μπορεί να έχει. Και είναι το καινούριο μου σύμπαν, αυτός ο φανταστικός αστερισμός που είναι ένας πολύ προσωπικός μου χώρος για το πώς ανιχνεύουμε πάνω στα αγαπημένα μας σώματα τις ιστορίες που θέλουμε να φυλάξουμε μέσα στο πέρασμα του χρόνου.

Από αυτό τον δίσκο ποιο ήταν το πιο εύκολο τραγούδι που έγραψες και ποιο το πιο βασανισμένο, στη γραφή.

Το πιο βασανισμένο είναι σίγουρα ο “Μικρός Εαυτός Σου”, γιατί γράφτηκε αποσπασματικά. Έγραψα το πρώτο μισό τον Μάιο. Μετά πέρασαν δύο μήνες για να γράψω το κουπλέ και μέχρι μέχρι να το ηχογραφήσω στο στούντιο δεν ήξερα τι πρόκειται να συμβεί με αυτό το τραγούδι. Το πιο αβίαστο στιχουργικά μπορεί να ήταν η “Μεσαία Άρκτος” που είναι και το ομώνυμο του δίσκου – και στην ολότητά του ίσως ήταν και η “Βουτιά Βραδινή”, η οποία δεν προοριζόταν να βγει. Ήμουν μια μέρα στο σαλόνι μου και ήθελα να γράψω ένα κομμάτι για να το χορεύω. Είχα αναρωτηθεί, γιατί δεν χορεύω τα δικά μου τραγούδια. Και το έγραψα απλώς για την πάρτη μου. Και μετά συνειδητοποίησα ότι πρέπει αυτό το κομμάτι να ανήκει στην ολότητα της Μεσαίας Άρκτου. Δεν γίνεται αλλιώς.

Τώρα που το λες, σκέφτομαι ότι το στερεότυπό μας είναι ότι ο καλλιτέχνης για να γράψει πρέπει να είναι βασανισμένος και εκεί στη στιγμή της περίπου απόγνωσης να γεννιούνται τα τραγούδια κάπως από μόνα τους (γελάμε) Εσύ πώς γράφεις; Πρώτα στίχος ή πρώτα μουσική;

Είναι πολύ μοναχική διαδικασία. Είναι δύσκολη ερώτηση όχι τόσο επειδή είναι δύσκολη η διαδικασία. Μερικές φορές βγαίνουν σαν εμετός τα κομμάτια. Δηλαδή όλο αυτό το σύνολο πραγμάτων που θες να το πεις, δεν έχεις άλλο τρόπο να το επικοινωνήσεις και απλώς γίνονται στίχοι και μουσικές. Υπάρχουν στιγμές που αισθάνομαι μια ζεστασιά και ξέρω ότι αν καθίσω στο πιάνο, στην κιθάρα, θα γεννηθεί ένα κομμάτι. Τώρα ανακαλύπτω και μια άλλη διαδικασία. Δεν περιμένεις να έρθει η έμπνευση, πας και τη σκαλίζεις. Εγώ την ψάχνω παντού, για αυτό και είναι δύσκολο να απαντήσω σε αυτή την ερώτηση. Δεν ισχύει για μένα αυτό το: κάθεσαι στο δωμάτιο 2 με 5, στο σαλόνι, γράφεις, γράφεις, βάζεις μια τελεία και ολοκληρώνεις. Μπορεί να είμαι στο δρόμο και να βλέπω μια εικόνα, να σκέφτομαι μία λέξη, να έχω κάτι σημειώσει το κινητό μου – όπου έχω αμέτρητες φράσεις σημειωμένες που με ταξιδεύουν. Και μετά μπορεί να κάνω μια σύνθεση αυτών των πραγμάτων ή των μελωδιών.

Με οδηγεί πιο πολύ η δόνηση των λέξεων, ο στίχος. Η ελληνική γλώσσα είναι μουσική, είναι πολύ λυρική. Δεν ταιριάζουν όλες οι λέξεις στις ίδιες μελωδίες. Οπότε επειδή η εικόνα για μένα είναι το πρώτο πράγμα που κοιτάζω σ’ ένα τραγούδι, ξεκινάω από τον στίχο και τον ντύνω μουσικά σαν να είναι κινηματογραφικό καρέ.

Από τον δρόμο στην Αρεοπαγίτου μέχρι τις μεγάλες σκηνές είναι μια σημαντική μετάβαση – Πώς τη βίωσες αυτή τη διαδρομή και πώς τη θυμάσαι τώρα που σε βλέπουμε στη σκηνή και φαίνεται σαν εκεί πάνω να είναι ο φυσικός σου χώρος.

Έγινε πολύ ομαλά. Νιώθω πάρα πολύ τυχερή που ξεκίνησα από την Αρεοπαγίτου γιατί μου έδωσε δεξιότητες και εργαλεία που ίσως αν ξεκινούσα από μια μουσική σκηνή -όσο μικρή και να ήταν- να μην τα είχα αποκτήσει. Εξάσκησα την αντίληψή μου να καταλαβαίνω σε ποιο σημείο βρίσκεται ο κόσμος και τι θέλει πιθανότατα να ακούσει παρακάτω. Καθώς και την ενσυναίσθηση του τι συμβαίνει στην τελευταία σειρά, πίσω πίσω. Τα έχω αναπτύξει αυτά τα εργαλεία, από τα οποία δεν μπορώ να ξεφύγω, και μου χρησιμεύουν ακριβώς επειδή θέλω να διατηρήσω την αίσθηση της Αρεοπαγίτου στη σκηνή. Θέλω να την φέρνω μαζί μου σε κάθε live. Αυτή την ωμότητα, την αμεσότητα και την εγγύτητα που έχεις με τους ανθρώπους – να κοιτάζεσαι στα μάτια, να μιλάς προσωπικά. Διατηρώ αυτό το ευθύ βλέμμα πάνω στον κόσμο. Γι αυτό νιώθω ότι δεν έχουν αλλάξει τόσα πολλά πράγματα. Αισθάνομαι ομαλή την μετάβαση, γιατί αυτή είναι η αίσθηση που υπάρχει στα live μου και υπήρχε πάντα από τότε που τραγουδούσα στον πεζόδρομο. Βέβαια για μένα όσο πιο πολύς ο κόσμος, τόσο λιγότερο το άγχος. Πιο πιθανό είναι να αγχωθώ μπροστά σε δέκα άτομα παρά σε εκατό.

Μιας που πιάσαμε της συναυλίες πες μας για τη Μικρή Επίδαυρο, το περασμένο καλοκαίρι. Τι θυμάσαι πολύ έντονα από τη βραδιά; Ένα όνειρο που έγινε πραγματικότητα;

Θυμάμαι τα πάντα γιατί ήμουν σε εγρήγορση. Είναι ίσως η μοναδική φορά που θυμάμαι να είμαι τόσο παρούσα και ταυτόχρονα σε έκσταση. Δηλαδή αυτή η ισορροπία, ανάμεσα στον σεληνιασμό της σκηνής και τον απόλυτο έλεγχο. Γι αυτό ήταν μαγική αυτή η σύνδεση. Η Επίδαυρος για μένα είναι το καταφύγιό μου. Πάω κάθε χρόνο από πολύ μικρή ηλικία και έχω ζήσει όλες μου τις πρώτες φορές εκεί. Τα πρώτα μπάνια, τα πρώτα παγωτά, τα πρώτα θέατρα, ο πρώτος έρωτας. Και τα πρώτα τραγούδια γιατί η Επίδαυρος ήταν ο τόπος που πρωτο-άρχισα να γράφω. Οπότε έρχεται το τηλεφώνημα από την αγαπημένη μου Κατερίνα Ευαγγελάτου, που πιστεύω ότι ήταν καρμικό, και μου ζητάει να κάνω ό, τι θέλω στη Μικρή Επίδαυρο. Αυτό το τηλεφώνημα για μένα ήταν επανάσταση. Έγινε έκρηξη στο σπίτι. Δεν μπορούσα να το διανοηθώ. Δεν ήταν τόσο το πλαίσιο που με ενθουσίασε, ούτε το γεγονός ότι η παράσταση θα παρουσιαζόταν στο Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου, όσο σημαντικός κι αν είναι αυτός ο θεσμός και όσο κι αν τον εκτιμώ βαθιά. Αυτά τα επίσημα μεγέθη δεν είναι πάντα το πρώτο που με συγκινεί. Ήταν συναισθηματικός ο ενθουσιασμός – ότι θα πάω να παίξω στον χώρο που έγραψα τα πρώτα μου τραγούδια και όλα τα τραγούδια. Και πράγματι αυτό το μέρος είναι φορτισμένο με πολύ ωραία ενέργεια.

Ο χώρος μου είναι οικείος. Πήρα μαζί τις δύο κολλητές μου, οι οποίες είναι χορεύτριες, τραγουδίστριες και ηθοποιοί. Και κάναμε μαζί μια παράσταση που δεν ήταν ακριβώς συναυλία. Είχε μέσα χορό, είχε θεατρικά κομμάτια που έχουν παιχτεί στην Επίδαυρο και έχουν γραφτεί για την Επίδαυρο. Είχε τα δικά μου κομμάτια που έχουν γραφτεί εκεί. Ήταν κάπως αυτοαναφορικό. Πώς ήταν ο μικρός μου εαυτός στη Μικρή Επίδαυρο και αυτό το σημείο αναφοράς που όλοι έχουμε και γυρνάμε κάθε καλοκαίρι. Από την παιδική μου ηλικία εκεί άκουγα το soundtrack της ζωής μου μέχρι σήμερα που το φτιάχνω εγώ για τον εαυτό μου.

Τι σημαίνει για σένα το να είσαι τραγουδοποιός; Να παίρνεις τη διαδικασία της δημιουργίας από το μηδέν μέχρι την ερμηνεία; Συνδέεται κάπως και με το γεγονός ότι έχεις αποφασίσει να μην δεσμεύεσαι -προς το παρόν- στο άρμα δισκογραφικών;

Το να είσαι τραγουδοποιός είναι η δύναμη του να φτιάχνεις κόσμους . Δανείζεσαι λέξεις για να δημιουργήσεις ένα δικό σου σύμπαν. Και σε αυτό καλείς όλους τους ανθρώπους να συνδημιουργήσουν. Να ακουμπήσουν δηλαδή τις ιστορίες τους, τα βιώματά τους, τις αγκαλιές τους, τους θυμούς τους, τα πάντα τους. Είναι αυτή η ελευθερία του λευκού καμβά και όχι η βασική ταυτότητα που μπορεί να έχει ο καθένας να τον χαρακτηρίζει. Πιστεύω ότι είναι πολύ πιο βαρύγδουπο να πει κάποιος ότι φέρει την ιδιότητα του τραγουδιστή. Γιατί εκεί έχεις την ευθύνη να μεταφράσεις με τον δικό σου τρόπο κάποια τραγούδια. Ο τραγουδοποιός έχει την ελευθερία να φτιάξει από το μηδέν κάτι το οποίο υπογράφει και δεν δίνει αναφορά σε κανέναν. Με όλο το σεβασμό σε όλους τους τραγουδιστές, εγώ δεν θεωρώ τον εαυτό μου τραγουδίστρια. Η πρώτη ιδιότητα που μου δίνω είναι του τραγουδοποιού.

Αναφορικά με τη δισκογραφία έχω μια καλή – θα την χαρακτηρίσω – συνήθεια να παντρεύομαι τους συνεργάτες μου. Επιλέγω τον καθένα και φτιάχνω τη δική μου ομάδα. Δεν είναι περισσότερο η άρνηση του να ενταχθώ σε ένα πλαίσιο. Είναι η διαδικασία της γνωριμίας οντοτήτων. Να μιλάμε την ίδια γλώσσα. Μου αρέσει οι διαδρομές να γίνονται με ισότητα και με φροντίδα από όλες τις κατευθύνσεις. Οπότε έτσι έχει γίνει και με τους μουσικούς μου, με τους ανθρώπους που μου κάνουν την επικοινωνία, τη δικηγόρο μου. Υπάρχει ομάδα πίσω μου. Κανένας δεν είναι ανεξάρτητος στην εποχή μας και δεν μπορεί να είναι τελείως ανεξάρτητος.

Η ανεξαρτησία έγκειται στο πόσο έλεγχο έχει ο δημιουργός στα καλλιτεχνήματά του, όχι στο με ποιο τρόπο εξειδικεύονται όλοι οι άνθρωποι της ομάδας, οι οποίοι είναι απαραίτητοι. Και αυτό έχει προκύψει οργανικά.

Θα έβλεπες τον εαυτό σου να τραγουδάς τραγούδια άλλων.

Δισκογραφικά φυσικά ναι, εννοείται. Δεν απορρίπτω τίποτα τέτοιο. Η έμπνευση είναι για να μοιράζεται. Μου αρέσει οι άνθρωποι να συναντιούνται και να έχουν κοινά πράγματα να επικοινωνήσουν.

Ένας σταθερός πυλώνας στη ζωή σου είναι η οικογένεια. Τι πιστεύεις ότι έχεις πάρει από τον πατέρα σου, τι από τη μητέρα σου και τι θεωρείς ότι είναι τελείως δικό σου και το έχεις φέρει αντάρτικα στην οικογενειακή εξίσωση;

Εύκολη απάντηση, γιατί περνάμε πολύ χρόνο με τους γονείς μου, οπότε βλέπω τις ομοιότητες, τις διαφορές, τις συγκρούσεις, τις συμφωνίες. Νομίζω ότι από τον πατέρα μου έχω πάρει την οξυθυμία του, την έντασή του σε όλα. Το πάθος. Δεν μπορεί την ησυχία. Ψάχνεται και βελτιώνεται συνεχώς. Αγαπά την εξέλιξη. Δεν κάθεται ποτέ και έχει μεγάλη αγάπη για αυτό που κάνει και για τους ανθρώπους. Είναι πολύ προσωπικός και αυτό μου το έχει μεταδώσει και στο μεγάλωμά μου. Και χαίρομαι πάρα πολύ που το έχω πάρει και βάζω πάνω από όλα τις σχέσεις και μετά οι συνεργασίες.

Η μητέρα μου από την άλλη είναι ένας πολύ σταθερός άνθρωπος. Παλεύω να την πάρω αυτή τη σταθερότητα και να μην τη μεταφράζω σαν “βούλιαγμα”. Γιατί μερικές φορές μπερδεύουμε τη σταθερότητα με τη στατικότητα. Κάτι που θαυμάζω σε εκείνη είναι αυτή η σοφή ηρεμία ότι όλα θα γίνουν, με κάποιο τρόπο. Είναι λίγο Βούδας, αλλά και φωτιά που βράζει ενδόμυχα. Ήταν δασκάλα μου στο πιάνο για δύο χρόνια όταν πήγαινα Λύκειο. Δεν κάναμε όμως συστηματικά μάθημα ποτέ και ήταν συνειδητή η απόφαση. Δεν θέλαμε να μπλεχτούν οι ρόλοι. Περισσότερο την έχω την έχω δει να διδάσκει ως παρατηρήτρια. Και πιστεύω είναι καταπληκτική.

Εκεί ανάμεσα στους γονείς μου, εγώ είμαι πάρα πολύ πεισματάρα. Δεν υπάρχει περίπτωση αν έχω βάλει κάτι στο μυαλό μου να ακούσω το αντίθετο. Οι γονείς μου είναι ή έχουν γίνει πιο συγκαταβατικοί. Εγώ είμαι ατίθασο νιάτο.

Ποιοι ακούνε πρώτοι τα τραγούδια σου; Υπάρχει κάποια ιεροτελεστία;

Η ιεροτελεστία μου θα είναι πάντα το σαλόνι του σπιτιού μας, στο πατρικό μου. Κάθομαι εκεί και λέω τα τραγούδια στους γονείς μου. Τα συζητάμε μαζί και αυτό είναι το πρώτο μου μοίρασμα. Δεν θα το άλλαζα με τίποτα αυτό. Μετά ταξιδεύουν στους φίλους, στα αμάξια, όποτε το αισθανθώ.

Έχεις καλό ένστικτο με τα τραγούδια σου; Σε έχουν εκπλήξει κομμάτια που πίστευες ότι θα πάνε καλά να μην ακουμπήσουν τον κόσμο και άλλα να γίνουν επιτυχία;

Με εκπλήσσουν πολλές φορές. Έχω μια μικρή αντίδραση στο να προβλέπω τι θα αρέσει στον κόσμο γιατί μου σταματάει τη δημιουργική διαδικασία. Είναι πολύ μεγάλη παγίδα, γιατί θέλεις να τον ευχαριστήσεις τον κόσμο. Θέλω να ευχαριστηθεί ο κόσμος τα τραγούδια. Θέλω να καταλάβει τι εννοώ. Θέλω να πάει μπροστά με κάποιο τρόπο, αλλά αυτό μερικές φορές μπορεί να είναι ανασταλτικό για την εκφραστικότητα του καλλιτέχνη. Δεν πίστευα ποτέ ότι ο “Μικρός Εαυτός” θα είναι ένα κομμάτι που θα μου στέλνουν άνθρωποι ότι το λάτρεψαν και θα με αγκαλιάζουν μετά το live για να μου πουν ότι τους άλλαξε τη ζωή. Πώς ένα 7λεπτο δύσπεπτο κομμάτι με διαφορετικό περιεχόμενο από αυτά που έχει συνηθίσει ο κόσμος να ακούει από μένα, θα μπορούσε έχει τέτοιο αντίκτυπο;

Θεωρώ από την άλλη ότι υπάρχουν τραγούδια που θέλουν τον χρόνο τους. Οι “Σειρήνες”, η “Βουτιά”. Η “Όρσα” ας πούμε έχει μια φοβερή ιστορία. Η Όρσα, είναι ο σκύλος μιας φίλης μου, από τον οποίο πήρε τον τίτλο αυτό το τραγούδι. Πήρε το όνομά του από μία συμφοιτήτριά της, η οποία πέθανε νωρίς. Αυτή η κοπέλα έλεγε ότι θέλει να γίνει ένα αστέρι, γιατί ήξερε ότι θα φύγει από τη ζωή. Το όνομα πήγε στον σκύλο και μπήκε στην ιστορία μου και μετά συνειδητοποίησα ότι σημαίνει Άρκτος. Η σύνδεση που προέκυψε ήταν τελείως τυχαία και τη βρήκα συγκλονιστική. Η Όρσα, λοιπόν, ήταν ένα κομμάτι που όταν το έγραφα θεωρούσα ότι θα είναι το κομμάτι του δίσκου. Κατάλαβα ότι ήθελε τον χρόνο του. Τώρα έχει αρχίσει ο κόσμος να το αγκαλιάζει όπως κι εγώ.

Ίδια διαδρομή ας πούμε ακολούθησε και το “Γράμμα” από τον προηγούμενο δίσκο και η “Ικαρία”. Οι μπαλάντες είναι διαχρονικές αλλά θέλουν λίγο χρόνο να “καθίσουν” στην ψυχή του κόσμου.

Και φυσικά μετράει πώς θα τα εμρηνεύσεις στα live σου…

Εννοείται, γιατί κάποιος μπορεί να το ακούσει στον δίσκο και να συνδεθεί λιγότερο, ενώ στο live να το νιώσει πιο δυνατά. Κι εγώ συναντώ τραγούδια σε διάφορες φάσεις της ζωής μου που με συγκλονίζουν, ενώ τα είχα ξανακούσει και δεν τους είχα δώσει σημασία.

Τώρα τελευταία τι ακούς;

Τελευταία ακούω πολύ τον Χρήστο Βέργο. Είναι ένα νέο παιδί, νέος τραγουδοποιός. Ψάχνω λίγο τη γενιά μου. Με απασχολεί πολύ. Όπως όλες οι γενιές έχουμε κι εμείς τα τραύματά μας. Απλώς εμείς νιώθω ότι χρειαζόμαστε να γνωριστούμε όλοι μεταξύ μας, να συμπαρασταθούμε ο ένας στον άλλον και να πάμε όλοι μαζί παρέα. Εγώ με το θάνατο του Σαββόπουλου, ας πούμε, πέρα από όλη την εθνική στεναχώρια που είχαμε, ταρακουνήθηκα και ως προς τη μουσική. Συνειδητοποιώ ότι έφυγε ένα σπουδαίο κεφάλαιο της ελληνικής μουσικής και ένας άνθρωπος με σοφία που τη μοίραζε απλόχερα. Εύλογα αναρωτήθηκα, σε κάποια χρόνια τι θα έχουμε; Ήταν ένα ένα σοκ.

Και άλλο ένα σοκ ήταν ότι ο κόσμος διχάστηκε ανάμεσα σε αυτούς που θεώρησαν ότι οι πολιτικές πεποιθήσεις μπορούν να υπερκεράσουν το έργο του.

Εντάξει, αυτά ήταν γελοία φάουλ. Το να να κρίνουμε ένα καλλιτεχνικό έργο βάσει πολιτικών πεποιθήσεων, έχω αποφασίσει ότι δεν με αφορά. Αν δεν πρόκειται φυσικά για ανθρώπους που σκοτώνουν ή παραβιάζουν τους νόμους. Έχω αποφασίσει ότι δεν θα παραγκωνίσω τη μουσική που μου αρέσει.

Επίσης συχνά ο κόσμος δεν συγχωρεί καλλιτέχνες όταν αποφασίζουν να πάρουν έναν άλλο δρόμο. Πιο ποπ για παράδειγμα.

Σε αυτή τη φάση δεν με απασχολεί κάτι τέτοιο. Έχω πολύ μεγάλη εμπιστοσύνη στον κόσμο μου και στην ανοιχτότητα του γιατί βασίζεται η σχέση μας στην ελευθερία. Οπότε ξέρω ότι θα ακούσουν τις προτάσεις μου με καθαρό μυαλό και καθαρή ματιά και αν είναι ν’ ακολουθήσουν, θα ακολουθήσουν.

Πολιτικό ή κοινωνικό στίχο θα έβαζες στα τραγούδια σου;

Με ενδιαφέρει. Μου φαίνεται όμως νωρίς για να προσεγγίσω αυτό το μεγάλο κεφάλαιο. Έννοιες, στάσεις, ομάδες. Έχω αρκετή απόσταση γιατί τώρα μεγαλώνω κι εγώ, είμαι σε αυτή τη διαδικασία που τώρα έρχομαι σε επαφή βιωματικά με το τι σημαίνει φόβος, κοινωνία, εγκληματικότητα. Σιγά σιγά φεύγω από τις προσωπικές μου σχέσεις, κάνω ένα ζουμ άουτ και βλέπω τι συμβαίνει στον κόσμο αυτό. Πρώτα πρέπει να το μεταβολίσω ως ύπαρξη. Και μετά σίγουρα θα γίνει, γιατί δεν μπορώ να μη μιλήσω για αυτά που με αφορούν. Ακόμη όμως βρίσκω τα πατήματά μου και πρώτα πρέπει να καταλάβω με ποιο τρόπο με αφορούν όλα αυτά.

Μιλώντας για ενηλικίωση και ωριμότητα, μετακόμισες και μένεις μόνη σου, πώς είναι αυτή η διαδικασία;

Μετακόμισα πριν από ενάμιση χρόνο. Ο τέταρτος δίσκος είναι γραμμένος στο καινούργιο μου σπίτι, στο καινούργιο μου δωμάτιο, με το προσωπικό μου πιάνο. Είναι και αυτό μια διαδικασία. Αποχωρίστηκα το πιάνο στο οποίο έχω γράψει όλα μου τα τραγούδια. Αυτό στο οποίο έμαθα πώς να παίζω. Αγοράζω ένα καινούργιο και πρέπει πάνω σ’ αυτό τώρα να γράψω τη δική μου ιστορία. Παλεύω με τη μοναξιά, παλεύω με την ενηλικίωση. Δεν τα έχω καταφέρει ακόμη. Είμαι όμως σε μια διαδικασία που με γνωρίζω για πρώτη φορά.

Κάπου διάβασα ότι όταν τελειώνει ένας δίσκος λες ότι δεν θα ξαναγράψεις;

(γελάει) Ναι σε αυτή τη φάση είμαι, αλλά γράφω βέβαια, δεν μπορεί να σταματήσει αυτό. Όμως αυτή την περίοδο θέλω να κάτσει μέσα μου η ζωή και να δω πού θα με πάει καλλιτεχνικά – σε οτιδήποτε καινούργιο.

Σε 5 χρόνια από τώρα πού βλέπεις τον εαυτό σου – τι θα ήθελες να έχεις καταφέρει;

Θα ήθελα να μπορώ να απολαμβάνω πολύ τη ζωή μου, τους φίλους μου, τις εξόδους μου, τα ταξίδια μου και να αφήνομαι όλο και πιο πολύ – όσο περνάνε τα χρόνια. Και επαγγελματικά θα ήθελα πολύ να εμπλακώ με το θέατρο. Έτσι ξεκίνησα, με σπουδές στο Εθνικό, αλλά το άφησα λίγο στην άκρη. Αγαπώ πάρα πολύ το θέατρο. Μου έχει δώσει τρομερά εργαλεία που πιστεύω ότι με συνοδεύουν στη σκηνή. Δεν θεωρώ ότι κάνω την πιο τυπική συναυλία που μπορεί να συναντήσει κανείς. Εκτός από τη μουσική, στα live μου υπάρχει το περφόρμανς, η αλληλεπίδραση, η θεατρική πειθαρχία που την κουβαλάω γιατί έρχομαι από αυτό τον κόσμο και πριν από τις σπουδές μου. Στο μεγάλωμά μου έβλεπα πώς γίνονται οι πρόβες στα παρασκήνια, όλα αυτά τα έχω ενσωματώσει στη σκηνική μου παρουσία.

Δεν μπορούσα μέχρι τώρα να κάνω θέατρο γιατί έτρεχαν όλα τόσο γρήγορα κι έπρεπε να είμαι ολόκληρη σε κάτι. Και με αφορούσε τόσο πολύ η μουσική μου, ο κόσμος μου, οι ιστορίες μου, που δεν μπορούσα να δοθώ ολοκληρωτικά στο θέατρο. Αξιόλογοι άνθρωποι μου έκαναν πολύ αξιόλογες προτάσεις, αλλά δεν θα ήμουν συνεπής και θεωρούσα ότι είναι πιο σωστό να το παγώσω για λίγο. Τώρα έχει ξαναδημιουργηθεί αυτή η ανάγκη, λόγω της Επιδαύρου. Βρέθηκα σε ένα θεατρικό χώρο και αναζωπυρώθηκε αυτή η επιθυμία μου, οπότε είμαι πολύ σίγουρη ότι κάτι θα γίνει σύντομα, σε σχέση με το θέατρο. Δεν ξέρω αν θα είναι αμιγώς θεατρικό. Μπορεί να έχει μουσική μέσα, μπορεί να είναι από την πλευρά του μουσικού, ή ακόμα και στον κινηματογράφο.

Ωε ταξιδιάρα ψυχή… έχεις συνδέσει πολλά τραγούδια σου με τόπους, της Αθήνας, της Ελλάδας. Περπάτησέ μας στους αγαπημένους σου. Κάπου που μπορεί και να σε συναντήσουμε.

Θα ξεκινήσω από έξω προς τα μέσα.

Το καλύτερο φαγητό στον κόσμο βρίσκεται στην Κρήτη, στην οποία απολαμβάνω να πηγαίνω με αφορμή τις συναυλίες και να την εξερευνώ.

Στα πιο κοντινά νησιά μας η Τήνος είναι το αυτοσχέδιο χωριό μου. Έτσι έχω αποφασίσει να την αποκαλώ και την αγαπώ πολύ.

Η Επίδαυρος φυσικά για όλους τους λόγους που είπαμε, είναι το σπίτι μου, το δεύτερο σπίτι μου.

Ένας καινούριος προορισμός που έχω ανακαλύψει τα δυο τρία τελευταία χρόνια και έχω αποφασίσει να επιστρέφω κάθε χρόνο είναι η Μάνη και η Πελοπόννησος που έχει τόση ομορφιά την οποία αγνοούμε πολλές φορές γιατί τρέχουμε στα νησιά, τρέχουμε στα πλοία, και δεν βλέπουμε τι υπάρχει πιο κοντά.

Και φτάνοντας στην Αθήνα θα τιμήσω την αγαπημένη βόλτα στην Αρεοπαγίτου, τη βραδινή ζωή στα Εξάρχεια, που κρατάνε όσο μπορούν ακόμη τον χαρακτήρα τους, την καλοκαιρινή περατζάδα στο Παγκράτι και στο Άλσος που έχω εκατοντάδες ιστορίες να πω!

Και θα κλείσω με μία από τις αγαπημένες μου στοές στο κέντρο και μια παρότρυνση να βλέπει ο κόσμος θέατρο και να πηγαίνει σε αυτή την υπέροχη στοά Σπυρομήλιου εκεί στο Παλλάς και στο θέατρο Βρετάνια  – ένα μέρος που έχω πολύ ωραίες αναμνήσεις και μου θυμίζουν θεατρική Αθήνα δέκα χρόνια πριν.

Στην Αρεοπαγίτου θα επιστρέψεις κάποια στιγμή για live; 

Θα βρω τον τρόπο και θα συμβεί!