Κάνει το X Factor πολιτική;

Δυο μικρές ειδήσεις για τον γνωστό μουσικό διαγωνισμό «X Factor» έσκασαν τις τελευταίες μέρες. Α, διευκρίνιση: καμία τους δεν αφορά την ημεδαπή εκδοχή της εκπομπής, που ξεδίπλωσε τον τελευταίο κύκλο της το 2019. Πρόκειται για ειδήσεις από δυο χώρες που, σαν κι εμάς, βρέχονται από την Μεσόγειο. Πρόκειται, ας πούμε, για μικρές ειδήσεις με άρωμα γειτονιάς. Μόνο που, κατά βάθος, αφορούν όλο τον κόσμο. Και, αν το καλοδείς, δεν είναι και τόσο μικρές…

Εν αρχή, λοιπόν, πάνε τρεις μέρες που η Reshet, παραγωγός εταιρεία του ισραηλινού «X Factor», παραδέχτηκε, μετά από πιεστικές ερωτήσεις δημοσιογράφων, πως ο Σάιμον Κάουελ δεν θα συμμετάσχει τελικά στην επερχόμενη σεζόν του ισραηλινού διαγωνισμού, όπως είχε ανακοινωθεί. Στα 61 του, ο λονδρέζος μουσικός παραγωγός κι επιχειρηματίας αποτελεί ό,τι πιο πετυχημένο κυκλοφορεί παγκοσμίως σε κριτή «ταλαντούχου» σόου. Αγκαζέ με την αυταπόδεικτη εμπειρία του στο μουσικό κύκλωμα, αλλά και με την αμείλικτη κριτική του που συχνά φλερτάρει με την ωμότητα, ο Κάουελ έχει μεσουρανήσει ως κριτής στο βρετανικό «Pop Idol», στο αδελφό «American Idol», στα «X Factor» σε ΗΠΑ και ΗΒ, και στα «Βρετανία έχεις ταλέντο» και «Αμερική έχεις ταλέντο». Συνεπώς, η παρουσία του στο ισραηλινό «X Factor» ήταν, αντιλαμβάνεστε, μεγάλη υπόθεση.

Πλην όμως, η συνεργασία, την οποία είχε ήδη υπογράψει ο Κάουελ, τινάχτηκε στον αέρα και η πολυαναμενόμενη εμφάνιση του κριτή-σταρ στην ισραηλινή τηλεόραση ματαιώνεται για τώρα. Επισήμως ειπώθηκε πως η ακύρωση της συμφωνίας έγινε «για δικούς του λόγους». Μα προφανώς, βρε Σάιμον! Π ο ι ο ί είναι αυτοί οι λόγοι είναι το ζητούμενο. Εν προκειμένω, λοιπόν, οι παροιμιώδεις «πηγές» από το περιβάλλον του άγγλου τηλεδιάσημου άφησαν να εννοηθεί πως ο Κάουελ είχε «θεμιτές επιφυλάξεις» για την συμμετοχή του στο σόου, μετά την πρόσφατη ανάφλεξη στην Λωρίδα της Γάζας. Άλλη δε πηγή ανέφερε πως ο Κάουελ είναι «οικτρά απογοητευμένος» και πως δεν θα συμμετάσχει στον διαγωνισμό «για πολλούς και διάφορους λόγους».

Μάλιστα… Πάμε στην δεύτερη είδηση, κι επανερχόμαστε.

Στην μουσικά πολύ ανεβασμένη Ιταλία (βλ. Måneskin, Γιουροβίζιον, Νταμιάνο Ντάβιντ, κλπ) το εκεί «X Factor» έκανε μόλις μια πρωτοποριακή αναγγελία: από την επερχόμενη σεζόν, οι διαγωνιζόμενοι επίδοξοι τραγουδιστές και τραγουδίστριες θα χωρίζονται όπως πάντα σε τέσσερις ομάδες, αλλά για πρώτη φορά στην παγκόσμια ιστορία του… θεσμού όχι με βάση το φύλο τους, την ηλικία τους, ή το αν είναι σόλο ή μπάντα. Εφεξής, για να προκύψουν οι 12 φιναλίστ, οι τέσσερις κριτές θα επιλέγουν τρεις συμμετέχοντες ο καθένας με βάση αποκλειστικά «την μουσική πρόταση των διαγωνιζόμενων και το καλλιτεχνικό τους στίγμα», τόνισε σε ανακοίνωσή του το κανάλι Sky που μεταδίδει το ιταλικό «X Factor» ζωντανά και συνδρομητικά.

«Σήμερα, εν έτει 2021,» δήλωσε από την πλευρά του ο διευθύνων σύμβουλος της Fremantle Ιταλίας, «αισθανόμαστε ότι αυτό το στοιχείο στο φορμάτ [του διαγωνισμού] απέχει πολύ από την τρέχουσα πραγματικότητα, ειδικά για τις ηλικίες που συμμετέχουν στο “X Factor”. Θέλουμε να δούμε ταλέντα να ανθίζουν χωρίς ετικέτες ή διακρίσεις που δεν σχετίζονται με την αξία και την καλλιτεχνική ποιότητα της δουλειάς τους.»

Τι έγινε, ρε παιδιά; Μας βγήκε από το βάθος ένα χαλκέντερο κι όχι ιδιαίτερα, εχμ, εγκεφαλικό τάλεντ σόου και μοίρασε απλόχερα μαθήματα πολιτικής ορθότητας, αποδοχής και συμπεριληπτικότητας; Αμ, το άλλο; Να βγαίνει ο πάπας των ταλεντοκριτών και να επιβάλει εν τοις πράγμασι μια κάποια κύρωση στο Ισραήλ ρουμπώνοντας, τηρουμένων των αναλογιών, διάφορους πολιτικούς ηγέτες ένθεν κακείθεν του Ατλαντικού; Δηλαδή, τώρα το «X Factor» βρίσκεται κάπως στην αιχμή κοινωνικών και γεωπολιτικών αιτημάτων;

Κοιτάξτε, σε μια εποχή όπου τα σόσιαλ στήνουν βραχύβια είδωλα ή αποκαθηλώνουν παλιά τοτέμ μέσα σε λίγες ώρες, η τηλεόραση μπορεί να είναι πιο αργή στις αντιδράσεις της, αλλά έχει την δύναμη να αλλάξει τα πράγματα σε βάθος. Να διαμορφώσει νοοτροπίες –ενδεχομένως και αξίες. Αν, λοιπόν, μια τόσο δημοφιλής εκπομπή μπορεί να περάσει το (πλάγιο, ομολογουμένως) μήνυμα ότι δεν έχει σημασία πόσων χρόνων είσαι, ή τι φύλο είσαι (αν είσαι), γιατί εκείνο που μετράει είναι τα έργα σου, το κοινό θα αρχίσει σιγά-σιγά να συνηθίζει στην ιδέα. Να ενστερνίζεται προοδευτικά το ρηξικέλευθο (κι ας φρικάρουν ενίοτε οι Αφροδίτες και οι υπέρμαχοι της καθολικής αποτρίχωσης). Αν, απ’ την άλλη, ένας τηλεαστέρας μουρμουρίσει κάτι ντόμπρο για ένα ζήτημα-ταμπού της παγκόσμιας κοινότητας, το πράμα θα συζητηθεί. Και λέγε, λέγε, όλο και κάτι θα μείνει.

Μάλλον, δηλαδή…

Διότι, βέβαια, κάτω από την ιλουστρασιόν καινοτομία και μαχητικότητα της τηλεόρασης απέναντι στα στερεότυπα υπάρχει και η πεζή φόδρα. Η πρεμούρα, φερ’ ειπείν, του ιταλικού «X Factor» να αγκαλιάσει και να συμπεριλάβει τον καθένα χωρίς να του κοτσάρει μια πολιτικά μη ορθή (;) ταμπέλα είναι στην πραγματικότητα μια έξυπνη στρατηγική κίνηση του καναλιού. Που έχει να κάνει, όπως συνήθως, με την οικονομική διάσταση του πράματος, stupid… Τσιμπώντας πολύ οξυδερκώς την τάση της δυτικής νεολαίας για αποδοχή όλων και καταγγελία κάθε (μα κάθε…) είδους shaming, οι παραγωγοί της γείτονος απλά τροποποίησαν ελαφρώς το προϊόν τους. Για να γίνουν πιο ελκυστικοί για τα νέα τους πελατάκια, δηλαδή. Όχι, νομίσαμε ότι το έκαναν αυθορμήτως για να προωθήσουν την πολιτική ορθότητα και την απαλοιφή των άδικων διακρίσεων…

Όσο για την περίπτωση Κάουελ και ισραηλινής χυλόπιτας, δεν έχω κανένα στοιχείο ή λόγο να αμφισβητήσω την πρόθεση του ξακουστού κριτή να την πει με κάποιο τρόπο στην ισραηλινή πολιτική απέχοντας από το σόου- διαγωνισμό. Διατηρώ, ωστόσο, κάποιες επιφυλάξεις για το κατά πόσο αυτή η είδηση μπορεί από μόνη της να μεταστρέψει καταστάσεις… Όσα λάικ κι αν πάρει η είδηση, όσα τουιταρίσματα κι αν πυροδοτήσει η απόφαση του τηλεπαρουσιαστή, η υπόθεση Κάουελ θα εξατμιστεί αργά ή γρήγορα μες στον τοξικό χυλό των σόσιαλ. Όσο κι αν υπάρχουν εξαιρέσεις, αυτό συμβαίνει τις περισσότερες φορές. Σχολιάσαμε, τρολάραμε, ταγκάραμε, κοινοποιήσαμε, βάλαμε μυριάδες emoticon –και κάτι κάναμε τώρα, δηλαδή.

Ο κόσμος δεν αλλάζει μόνο μέσα από τις οθόνες, όσων ιντσών κι αν είναι αυτές. Από την άλλη, λέγε, λέγε, πάντα κάτι μένει. Ένας αστάθμητος χι παράγων, ξερωγώ…