Η οργή του περιθωρίου απέναντι στην εικονική πραγματικότητα του Μακρόν – Τι οδήγησε στο χάος της Γαλλίας

Εδώ και τέσσερα 24ωρα, μεγάλες πόλεις της Γαλλίας έχουν μετατραπεί σε πεδίο μάχης. Η δολοφονία του 17χρονου Ναέλ από πυρά αστυνομικού προκάλεσε εκτεταμένες κοινωνικές αναταραχές, με την άκρη στο τούνελ των βίαιων επεισοδίων να μην διαφαίνεται ούτε και μετά την απόφαση του Εμανουέλ Μακρόν να βγάλει στους δρόμους δεκάδες χιλιάδες αστυνομικούς που προσπαθούν μάταια να τα καταστείλουν.

Ο Γάλλος πρόεδρος μοιάζει ανήμπορος να διαχειριστεί τη νέα κρίση που έχει ξεσπάσει στη χώρα του, προβαίνοντας σε κινήσεις πανικού και δηλώσεις που προδίδουν έλλειμμα αντίληψης για ένα ζήτημα διαχρονικό, πρωτίστως ταξικό και βαθιά ριζωμένο στα υποβαθμισμένα προάστια, καθρεφτίζοντας ουσιαστικά τις δικές του πολιτικές, μαζί και την αδιάλλακτη, υπεροπτική και ενέχουσα διακρίσεις στάση του απέναντι στις περιοχές του περιθωρίου.

Ενδεικτική της έκρυθμης κατάστασης, η απόφασή του να μεταβεί εσπευσμένα στο Παρίσι από την ευρωπαϊκή σύνοδο κορυφής, την ώρα που Παρίσι, Λυών, Μασσαλία ξημέρωσαν και πάλι σαν ρημαγμένα τοπία από τους εμπρησμούς, τις λεηλασίες και τις αιματηρές συγκρούσεις, με μοναδικό του “λάφυρο” τις προσαγωγές υπόπτων. Όλα αυτά τη στιγμή που η οικογένεια του Ναέλ ετοιμάζεται να κηδέψει σήμερα, Σάββατο, τον 17χρονο με την ανησυχία και την αστυνομοκρατία να εντείνονται υπό τον φόβο μαζικότερων και βιαιότερων διαδηλώσεων.

“Tout le monde déteste la police”

Το σύνθημα που ηχεί στους δρόμους της Γαλλίας “Tout le monde déteste la police” (“Όλοι μισούν την αστυνομία”) δεν ήταν μία συναισθηματική επινόηση της στιγμής. Περικλείει φαινόμενα και ανάλογα περιστατικά αστυνομικής βαρβαρότητας των τελευταίων ετών, ενώ είχε ακουστεί ηχηρά και το 2016 σε διαδηλώσεις κατά της αστυνομικής βίας και των διακρίσεων με αφορμή τον θάνατο του Adama Traoré από ασφυξία στα χέρια αστυνομικών που τον είχαν συλλάβει. Ειρήσθω εν παρόδω, στους δρόμους εκείνη τη χρονιά είχαν βγει και τα αστυνομικά συνδικάτα διαμαρτυρόμενα για αυτό που αποκαλούσαν “la haine anti-flic” (“αντι-αστυνομικό μίσος”).

Περιστατικά αστυνομικής αυθαιρεσίας ακολούθησαν και τα επόμενα χρόνια, έχοντας πάντα στο στόχαστρο γειτονιές μεταναστών με επαναλαμβανόμενες επιδρομές της αστυνομίας σε καταυλισμούς προσφύγων (όπως στο Καλαί).

Η γαλλική αστυνομία έχει μακροχρόνια φήμη για τη χρήση υπερβολικής βίας, ειδικά εναντίον των μεταναστών, με σειρά γεγονότων που πηγάζουν από τα τέλη της δεκαετίας του 1990. Είναι χαρακτηριστικό πως σε έκθεση της Ευρωπαϊκής Κοινωνικής Έρευνας (2010), το 57% των πολιτών συμφωνούσε πως οι αρχές αντιμετώπιζαν εχθρικά τις εθνικές μειονότητες.

Υπενθυμίζεται πως μόλις τον περασμένο Μάρτιο, το Συμβούλιο της Ευρώπης επέκρινε τη γαλλική αστυνομία για “υπερβολική χρήση βίας” όταν οι πολίτες διαδήλωναν κατά των συνταξιοδοτικών μεταρρυθμίσεων του Μακρόν.

Η εικονική πραγματικότητα του Μακρόν απέναντι στην ταξική εξέγερση

Ακόμα και σήμερα, ο Μακρόν αρνείται να δει στα οργισμένα βλέμματα των Γάλλων τις ρίζες ενός κοινωνικού προβλήματος που μαστίζει εδώ και δεκαετίες τη Γαλλία, κάνοντας προκλητικές, ασυνάρτητες και εκτός πραγματικότητας δηλώσεις περί εικονικής πραγματικότητας και αποδίδοντας τα αίτια των συγκρούσεων στις “πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης” και στα “βιντεοπαιχνίδια που έχουν δηλητηριάσει” τη νεολαία.

Είναι χαρακτηριστικό πως η γαλλική κυβέρνηση ζητά από τις εταιρείες κοινωνικής δικτύωσης να αποκαλύψουν στις γαλλικές αρχές τις ταυτότητες “εκείνων που χρησιμοποιούν αυτά τα κοινωνικά δίκτυα για να καλέσουν σε αναταραχή και να προωθήσουν τη βία”, λαμβάνοντας βέβαια την απάντηση του Γραφείου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ που την κάλεσε να αντιμετωπίσει τις διακρίσεις και τον ρατσισμό στην επιβολή του νόμου, αλλά και το επικριτικό σχόλιο του ειδικού σε θέματα πολιτικών επικοινωνιών Philippe Moreau Chevrolet, που είπε πως “η κυβέρνηση θα είναι τρομερά εκτός επαφής αν αντιμετωπίσει στην κρίση εστιάζοντας σε εταιρείες τεχνολογίας και βιντεοπαιχνίδια”.

Την πραγματική διάσταση βέβαια για το αποτύπωμα που έχει η τελευταία σταγόνα αίματος από αστυνομικά χέρια, δίνει ο Fabien Truong, κοινωνιολόγος και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Παρισιού, στη “Le Monde“:

Πρόκειται για αγόρια της ίδιας ηλικίας με τον Ναέλ, που αντιδρούν με βίαιο τρόπο για έναν απλό λόγο: Ο θάνατός του θα μπορούσε να ήταν δικός τους. Κάθε έφηβος σε αυτές τις γειτονιές έχει αναμνήσεις αρνητικών καβγάδων και συγκρούσεων με την αστυνομία. Οι επαναλαμβανόμενοι έλεγχοι κάτω από το σπίτι κάποιου είναι ταπεινωτικοί, αγχωτικοί και μακροπρόθεσμα γεννούν βαθιά δυσαρέσκεια. Υπονοούν ότι η παρουσία τους κάτω από το σπίτι τους δεν είναι νόμιμη και πρέπει να δικαιολογείται.

Μαζί με το γεγονός πως τα social media έριξαν φως στα αίτια του θανάτου του 17χρονου, διαψεύδοντας τις αστυνομικές πηγές που έκαναν λόγο για αυτοάμυνα, ο Γάλλος πρόεδρος αγνοεί την ιστορία και τα πραγματικά αίτια του θυμού που “κοχλάζει” εδώ και χρόνια σε περιθωριοποιημένες περιοχές.

Ο νέος αυτός κύκλος ταραχών στη Γαλλία δεν είναι τίποτα άλλο από μία ανοιχτή και βαθιά πληγή, που απλά ξύπνησε και το “φάντασμα” του 2005, όταν η χώρα βρέθηκε ξανά σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, αντιμετωπίζοντας παρόμοιες εικόνες για τρεις εβδομάδες, όταν δύο νεαροί μετανάστες έχασαν τη ζωή τους από ηλεκτροπληξία, στην προσπάθειά τους να αποφύγουν τον έλεγχο αστυνομικών.

Έχουν περάσει σχεδόν 20 χρόνια από τότε, κι όμως πολλά από τα προβλήματα που ώθησαν στις αναταραχές παραμένουν άλυτα, με βασικότερο την περιθωριοποίηση των προαστίων πολλών μεγάλων πόλεων. Κακής ποιότητας στέγαση, ελλείψεις στην παιδεία, ρατσισμός, ανεργία, γεωγραφική απομόνωση και διακριτική μεταχείριση από την αστυνομία.

Προβλήματα διαχρονικά που έχουν εντείνει τις ανισότητες, ενώ παράλληλα έχουν οξύνει τη σχέση πολιτών και αστυνομικών δυνάμεων.

Παρά τη σοβαρότητά τους, όμως, η ηγεσία δεν έχει λάβει δραστικά μέτρα για να τα αντιμετωπίζει και να περιορίσει τον θυμό των προαστίων, τα οποία κρατά απομονωμένα, αρκούμενη στην καταστολή, με το κεφάλι εμμονικά στραμμένο στις προτεραιότητες που ορίζει η καπιταλιστική ατζέντα της οικονομικής αναζωογόνησης και της εκβιομηχάνισης, χωρίς σχέδια για την υποστήριξη και την οικονομική τόνωση σε αυτές τις περιοχές, ή την αξιοποίηση των δυνατοτήτων τους για την προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης.

Ο Μακρόν βρίσκεται πάλι αντιμέτωπος με τις επικρίσεις μεγάλου εύρους πολιτών που τον κατηγορούν για αλαζονεία, επαναφέροντας τις νωπές αναμνήσεις από άστοχες δηλώσεις σε σαφώς πιο ήπιες περιόδους, όπως όταν “κούνησε το δάχτυλο” σε έναν άνεργο, συμβουλεύοντάς τον “απλώς να διασχίσει τον δρόμο” για να βρει δουλειά.

Άλλοι πάλι τον συγκρίνουν ακόμη και με τον Νικολά Σαρκοζί, ενθυμούμενοι τη φράση “αποβράσματα” με την οποία είχε χαρακτηρίσει διαδηλωτές σε υποβαθμισμένο γαλλικό προάστιο.