20 ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ ΘΕΑΜΑΤΑ ΠΟΥ ΞΕΧΩΡΙΣΑΜΕ ΤΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ

Ένα καλοκαίρι γεμάτο με θεατρικές, μουσικές, κινηματογραφικές και εικαστικές επιλογές τελείωσε επίσημα. Ένα καλοκαίρι κανονικότητας, χωρίς κανόνες και περιορισμούς στους πολιτιστικούς χώρους. Οι απολογισμοί είναι πάντα δύσκολοι και εξόχως υποκειμενικοί.

Σε αυτήν την καλοκαιρινή πολιτιστική αποτίμηση θέσαμε τις εξής παραμέτρους. Να επιλέξουμε -αυστηρά- τα πέντε θεάματα που μαγνήτισαν το ενδιαφέρον και κέρδισαν τις εντυπώσεις μας. Ιδού λοιπόν το δικό μας Top 20!

Θέατρο

Ταρτούφος, σκηνοθεσία Ίβο Βαν Χόβε

Ήταν μία από τις πιο αναμενόμενες παραστάσεις του καλοκαιριού καθώς στους συντελεστές της υπήρχε το “βαρύ” όνομα του Ίβο Βαν Χόβε στην “επανασύνδεσή του” με την Comédie-Français.

“Ταρτούφος ή ο Υποκριτής” λοιπόν, μία παράσταση που έγινε με αφορμή την επέτειο 400 χρόνων από τη γέννηση του Μολιέρου και που βασίζεται στο ανέκδοτο κείμενο της απαγορευμένης, πρώτης εκδοχής του Ταρτούφου.

Η παράσταση που έστησε στην Πειραιώς 260 ο Ίβο βαν Χόβε εκπλήσσει, καθώς τη “φώτισε” μοναδικά σαν ένα σφιχτό καταιγιστικό κοινωνικό δράμα με ήρωες ανθρώπους που προσπαθούν να ισορροπήσουν διαρκώς ανάμεσα στα “πρέπει” και στα “θέλω” τους και να αντιμετωπίσουν τα δικά τους σκοτάδια και τις επίκτητες “αναπηρίες” τους που προέρχονται από τις περίπλοκες οικογενειακές εξισώσεις των σχέσεων.

“Ερωτευμένα Άλογα” – Ελένη Ευθυμίου

Είναι από τις παραστάσεις που σου δημιουργούν την αίσθηση πως μόλις βίωσες κάτι μοναδικό και την “ψευδαίσθηση” πως ίσως τελικά ο κόσμος είναι λίγο πιο όμορφος από αυτό που πίστευες.

Η ομάδα «Εν Δυνάμει» είναι μια ομάδα νέων καλλιτεχνών με και χωρίς αναπηρία που ιδρύθηκε από την Ελένη Δημοπούλου και τη Μαρία Ιωαννίδου το 2008 στη Θεσσαλονίκη, με σκοπό να στηρίξει και να διευκολύνει τα μέλη της να ενταχθούν ισότιμα στο κοινωνικό σύνολο.

Η σκηνοθέτιδα Ελένη Ευθυμίου στήνει μία συγκινητική παράσταση-ύμνο στην πηγαία ζωτικότητα και στη γενετήσια ορμή σπάζοντας όλα τα ταμπού και όλους τους κοινωνικούς φραγμούς. Δε διστάζει να θίξει ακόμη και τα πιο ευαίσθητα θέματα της κοινωνίας μας, αυτά για τα οποία όλοι σιωπούν, ακόμη και ο στενός πυρήνας της οικογένειας, ενώ παράλληλα φωτίζει τις αναπηρίες ολόκληρου του “φυσιολογικού” κόσμου.

Όνειρο ενός γελοίου, σκηνοθεσία Έφη Μπίρμπα

Με το πιο αισιόδοξο και διορατικό κείμενο του Φιόντορ Ντοστογιέφσκι, «Το Όνειρο ενός Γελοίου», καταπιάστηκαν η Έφη Μπίρμπα και ο Άρης Σερβετάλης και μας βύθισαν μέσα σε ένα υδάτινο -και υψηλής αισθητικής- σύμπαν γεμάτο από φιλοσοφικά και υπαρξιακά νοήματα και ερωτήματα.

Αυτό το προφητικό αφήγημα – αριστούργημα του Ρώσου δασκάλου της ανθρώπινης ψυχολογίας, μας ξεναγεί στην ιστορία της ανθρωπότητας, από την προ-πτωτική κατάσταση της αθωότητας στον απόλυτο εξευτελισμό της ανθρώπινης φύσης.

Ο Άρης Σερβετάλης με μία κινησιολογία που μαγνητίζει, σωματοποιεί άριστα -υπό την καθοδήγηση της Έφης Μπίρμπα- τον Γελοίο, και μας ξεναγεί στον κόσμο του οδηγώντας μας στα μύχια των σκέψεών του, μεταξύ πραγματικού και φανταστικού, αλήθειας και ψευδαίσθησης, ορατού και αόρατου, κωμικού και τραγικού, γελοιότητας και σαλότητας.

Πέρσες, σκηνοθεσία Δημήτρης Καραντζάς

Ο Δημήτρης Καραντζάς επέλεξε πολύ συνειδητά να παρουσιάσει τους Πέρσες του Αισχύλου, μία από τις πιο αγαπημένες τραγωδίες του ελληνικού κοινού. Και η πρότασή του έχει οπτική, άποψη, μέτρο, ουσία και αισθητική. Θέτει κρίσιμα ερωτήματα για το τι συνιστά «κοινωνία», τι σημαίνει η επίμονη προσκόλληση στην εξουσία και η ανάγκη της πίστης σ’ έναν οδηγό, άνθρωπο ή θεό, μέσα σε έναν συντετριμμένο κόσμο. Χρησιμοποιεί τον Αισχύλειο λόγο σαν αφορμή για έναν ανοιχτό διάλογο για την ήττα και τους όρους συνύπαρξης του λαού και μίας απολυταρχικής εξουσίας.

Μία ουσιαστική προσέγγιση του Αισχυλείου δράματος, ιδωμένο σαν μια σπουδαία αλληγορία για την αλαζονεία και την έπαρση που ελλοχεύει σε κάθε πολίτευμα που επιμένει να αγνοεί τις ανθρώπινες ζωές μπροστά στους στόχους που θέτει. Αλλά και ένα ρέκβιεμ της ίδιας της κοινωνικής δομής του τότε και του τώρα, καθώς τελικά χάνεται η ελπίδα απέναντι σε κάθε μορφή αντίδρασης…

Αγαμέμνονας, σκηνοθεσία Ούρλιχ Ράσε

Το “μηχανικό” θέατρο του Ούρλιχ Ράσε έκανε αμέσως “αισθητή” την παρουσία του στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου. Μία επιβλητική μεγάλη κυκλική περιστρεφόμενη ορχήστρα είχε καταλάβει την αργολική. Θέαμα εντυπωσιακό και σκληρό ταυτόχρονα, καθώς είναι η πρώτη φορά που ερχόμαστε αντιμέτωποι με έναν τέτοιο μηχανισμό. Μοιάζει με ρολόι που ακούγονται δυνατά οι λεπτοδείκτες του. Και μας φέρνει στον νου όχι μόνο τον κύκλο της ζωής, αλλά και τον αέναο κύκλο της ιστορίας στην οποία τελικά μόνο οι αποχρώσεις αλλάζουν.

Ο Ούρλιχ Ράσε κάνει ένα έξοχο σχόλιο πάνω στις συνέπειες του πολέμου και μας χαρίζει μία εμπειρία ολιστική βγαλμένη από τις απαρχές της τραγωδίας, όταν στα μέσα του 6ου αι. π.Χ. ο Θέσπης ξεχώρισε οριστικά τον εξάρχοντα- υποκριτή από τον χορό και πλέον τον ταύτισε με το πρόσωπο που υποδυόταν. Η εντυπωσιακή σκηνική του γλώσσα κυριολεκτικά μαγνήτισε και μας βύθισε σε μία μυσταγωγική τελετουργία. Οι ατμοσφαιρικοί φωτισμοί, οι υπέροχοι ηθοποιοί του που κινούνταν σε μία καλοκουρδισμένη χορογραφία άριστα ασκημένοι στο να επιτελέσουν το έργο αυτό, η ζωντανή μουσική με τα υποβόσκοντα επικά στοιχεία της: όλα συνετέλεσαν σε μία “μίμηση πράξεως σπουδαίας και τελείας”.

Συναυλίες

Nick Cave and Bad Seeds στο Release Festival

Τη συναυλιακή παραζάλη του καλοκαιριού “άνοιξε” για εμάς ο αγαπημένος του ελληνικού κοινού Nick Cave μαζί με τους Bad Seeds, που επέστρεψαν στη χώρα μας για ένα μοναδικό live στις 15 Ιουνίου. Πιο θεατρικός από ποτέ, ο Nick Cave “σάρωσε” τη σκηνή του Release Festival 2022 με μία βραδιά που ήταν πολλά περισσότερα από ό,τι περιμέναμε.

Ένα χορταστικό δίωρο, στο οποίο μαζί με τον Cave είδαμε και τον Warren Ellis – αλλά και το “μεταξύ τους” συναυλιακό bonding. Από τις πιο δυνατές στιγμές ήταν η ανατριχιαστική ερμηνεία του Cave στο κομμάτι “O Children”, στην οποία χιλιάδες κόσμου στην Πλατεία Νερού αναλογίστηκε τον τραγικό χαμό των δύο παιδιών του τραγουδιστή. Λίγο πριν από τον Nick Cave ακούσαμε τους σπουδαίους Mogwai, καθώς και οι Fontaines D.C., ένα από τα καλύτερα νέα συγκροτήματα της τελευταίας δεκαετίας.

Παυλίδης – Αγγελάκας στο Release Festival

Δύο από τους πιο γνωστούς εκπροσώπους της ελληνικής ροκ, που διαμόρφωσαν τη μουσική σκηνή των 90’s, ένωσαν τις δυνάμεις τους, αλλά και τους μουσικόφιλους κάθε ηλικίας, σε ένα εκρηκτικό συναυλιακό βράδυ στην Πλατεία Νερού. Το κοινό έφυγε εκστασιασμένο, καταϊδρωμένο και απόλυτα ευτυχισμένο.

Η συναυλία ξεκίνησε με τον νέο καλλιτέχνη Παιδί Τραύμα, ο οποίος κατάφερε με τις μελωδίες και τα στιχάκια του να δροσίσει τις ψυχές όσων βρέθηκαν από νωρίς στην Πλατεία Νερού. Τη σκυτάλη πήρε ο Παύλος Παυλίδης που μας ταξίδεψε με τα τραγούδια του πιο πρόσφατου δίσκου του, το “Μαύρο Κουτί”, ενώ ακολούθησαν μεγάλες επιτυχίες του ίδιου, αλλά και των Ξύλινων Σπαθιών.

Ακολούθησε ο ορεξάτος Γιάννης Αγγελάκας που έβαλε “φωτιά” παρέα με τη μπάντα του, τους 100º C. Η αρχή έγινε με το ολοκαίνουργιο τραγούδι “Ακόμα περπατάω”. Η επιβλητική του παρουσία και η ανήσυχη ψυχή του, “τράνταξαν” την Πλατεία Νερού, ειδικά στα κομμάτια από την εποχή των Τρυπών, τα οποία τραγούδησαν μικροί και μεγάλοι με μια φωνή.

Muse στο EJEKT Festival

Για τους πιστούς ακόλουθους της μπάντας, αυτούς που την “πρωτοσυνάντησαν” πριν από 22 ολόκληρα χρόνια, το live των MUSE στις 29 Ιουνίου, αποτέλεσε ίσως και την πιο εμφατική απόδειξη ότι είναι μία από τις πιο αγαπημένες μπάντες του ελληνικού κοινού.

“Σας αγαπώ” είπε ο Matt Bellamy στο φινάλε αυτής της εκρηκτικής και πολυδιάστατης -μουσικά- βραδιάς, στην οποία, κυριάρχησε η βρετανική προφορά, τα εντυπωσιακά εφέ, οι αυθόρμητες εκδηλώσεις ενθουσιασμού και η ροκ δυναμική ατμόσφαιρα.

Πέρα από το αναμενόμενο και αυτονόητο πλασάρισμα του άλμπουμ τους “Will of the People”, με τα “Won’t Stand Down” και “Kill or Be Killed”, δεν ξέχασαν τις πρώτες τους επιτυχίες με το -21 ετών πια- Citizen Erased και το πάντα ξεσηκωτικό Plug In Baby, μένοντας όμως πιστοί στα κομμάτια που τους ακολουθούν σταθερά στα live τους και που σε μεγάλο βαθμό τους γιγάντωσαν, όπως το “Time Is Running Out”, το “Hysteria”, το “Supermassive Black Hole” και το “Starlight”.

Ασφαλώς και το encore δεν θα μπορούσε να λείψει, με το λατρεμένο “Knights of Cydonia” που μας ταξίδεψε σε μαγικά μέρη και έκλεισε ιδανικά εκείνη τη βραδιά.

Iggy Pop στην Πλατεία Νερού

Ο ένας και μοναδικός Iggy Pop αποζημίωσε το Σάββατο 2 Ιουλίου και με το παραπάνω όλους όσοι βρέθηκαν στην Πλατεία Νερού, αν και ήταν λίγο πιο βραχνός από ό,τι έχουμε συνηθίσει. Ο ακούραστος ρόκερ αφού παραδέχτηκε στο ελληνικό κοινό του ότι παραμένει “βρώμικος”, ευχαρίστησε τον κόσμο για την αγάπη του και δεν στάθηκε ήσυχος ούτε ένα δευτερόλεπτο, αν και 75 ετών.

Αν και το πρόβλημα της σκολίωσης έχει επηρεάσει την κίνησή του, ο Iggy ήταν όπως πάντα δοτικός και βγαλμένος από ένα πανκ ροκ vintage σύμπαν. Βγήκε στη σκηνή φορώντας σακάκι, και σαν να μην πέρασε μια μέρα “το πέταξε” έμεινε ημίγυμνος για να τραγουδήσει τα “I wanna be your dog”, “Lust for life”, “Five Foot One”, “Gimme Danger” και φυσικά το θρυλικό “The Passenger”.

“Κάποτε είχα μία μπάντα. Την έλεγαν The Stooges και αυτό ήταν πάντα το αγαπημένο μου τραγούδι” είπε και τραγούδησε το “I’m sick of you”. Επίλογος με το “Search and Destroy”. Την επόμενη ημέρα αισθανθήκαμε λιγάκι τυχεροί που τον ακούσαμε έστω και βραχνό, καθώς λόγω υγείας ακύρωσε την επόμενη εμφάνισή του στην Ιταλία.

Iron Maiden στο ΟΑΚΑ

Μπορεί η είδηση της συναυλίας στις 16 Ιουλίου να ήταν ότι ο Bruce Dickinson “την είπε” σε θαυμαστή που άναψε καπνογόνο κι έφυγε απ’ τη σκηνή, όμως σίγουρα οι ιστορικοί Iron Maiden έδωσαν ένα δυνατό σόου στο ΟΑΚΑ και ανέβασαν τη συναυλιακή θερμοκρασία του καλοκαιριού στα ύψη.

Η μπάντα είναι πολύ κοντά στο να κλείσει 50 χρόνια μεταλλικής ιστορίας, η φλόγα όμως παραμένει ζωντανή. Άνθρωποι πάνω από τα 50 είχαν φέρει στο γήπεδο τα παιδιά τους τα οποία έδειχναν να απολαμβάνουν και με το παραπάνω με την εμπειρία. Κάτι που ευνοεί ο χώρος του ΟΑΚΑ και το είδαμε και στη συναυλία τους Alice Cooper και των Scorpions. Πιτσιρίκια και… μεσήλικες έδωσαν ρέστα στο εμβληματικό “Fear of the Dark” στο οποίο έγινε ένας πραγματικός χαμός. Η μπάντα λίγο μας τα χάλασε στο “The Number of the Beast”, όπου ένα καπνογόνο πολύ κοντά στη σκηνή ενόχλησε τον Bruce Dickinson – ας μην ξεχνάμε ότι έχει περάσει καρκίνο στο λαιμό και ότι ανέκαθεν αντιπαθούσε τα καπνογόνα.

ΣΙΝΕΜΑ

Το Γεγονός, της Οντρέ Ντιγουάν

Βασισμένη στο βιβλίο της Ανί Ερνό, η ιστορία ακολουθεί μια νεαρή γυναίκα στη Γαλλία του 1963 καθώς προσπαθεί απεγνωσμένα να βρει διέξοδο και να κάνει έκτρωση, προκειμένου να συνεχίσει τη φοίτηση και τα σχέδια για το μέλλον της ζωής της. Καθώς η έκτρωση ακόμα ήταν παράνομη, η Αν συναντά εμπόδιο μετά το εμπόδιο μέσα σε ένα αδιέξοδο κοινωνικό λαβύρινθο με τον χρόνο να μετρά αντίστροφα.

Πρόκειται για μια εντυπωσιακή δουλειά που, χάρη στην σαφήνεια της θέσης της, την κινηματογραφική της γλώσσα, αλλά και την αδιαπραγμάτευτη οργή από την οποία διακατέχεται, κατάφερε από την πρώτη στιγμή να ταράξει (στην παγκόσμια πρεμιέρα στη Βενετία όπου την παρακολουθήσαμε, έφυγε περισσότερος κόσμος κατά τη διάρκεια από όσο θα περίμενε κανείς από μια τυπική κοινωνική ταινία), ειδικά από τη στιγμή που έρχεται πάνω σε μια στιγμή που σε πολλές γωνιές του κόσμου κάποια τέτοια κερδισμένα δικαιώματα μοιάζουν να αμφισβητούνται εκ νέου. Η ταινία κέρδισε το Χρυσό Λιοντάρι του Φεστιβάλ Βενετίας από την επιτροπή του Μπονγκ Τζουν-χο, σε μια από τις καλύτερες φεστιβαλικές βραβεύσεις εδώ και χρόνια.

Top Gun: Maverick, του Τζόζεφ Κοζίνσκι

Στο 36-χρόνια-μετά σίκουελ της διάσημης περιπέτειας του Τόνι Σκοτ (στη μνήμη του οποίου είναι αφιερωμένο το νέο φιλμ), ο Μάβερικ του Τομ Κρουζ είναι ακόμα αυτός που ήταν, στην ίδια θέση. Ο Κρουζ, ο τελευταίος σταρ του Χόλιγουντ του 20ου αιώνα που μοιάζει -επίσης- ακόμα στην θέση του, παίζει τον Μάβερικ ως Κρουζ. Δηλαδή έναν άντρα που μοιάζει κι αυτός χρόνου. Που παρακολουθεί τον κόσμο του να καταργείται και να αντικαθίσταται από έναν καινούριο δίχως αυτό να συνακολουθείται από μια αντιστοιχία γνώσης, φροντίδας ή έγνοιας. Στην πρώτη σκηνή της ταινίας καλείται να πετάξει ένα μαχητικό σε όρια αδιανόητα, απλώς και μόνο για να κρατήσει το πρόγραμμα ζωντανό λίγο ακόμα.

Η ταινία ξεκινά με εικόνες και ήχους βγαλμένους κατευθείαν από τα βάθη των ‘80s, και φτάνει να κορυφώνεται σε ένα action υπερθέαμα γεμάτο καρδιά και σασπένς. Σε όλο το ενδιάμεσο, ο Τζόζεφ Κοζίνσκι (ένας σκηνοθέτης με απόλυτο έλεγχο μοντέρνας CGI αισθητικής) καταφέρνει να κινείται εκεί που η ανάμνηση γίνεται ηχώ κι εκεί που η σκιά του αύριο γίνεται εμψύχωση. Ούτε δημιουργεί κάποιο απολιθωμένο κατασκεύασμα που κουνάει τη μαγκούρα «στους νέους», ούτε και παραδίδεται αμαχητί στις τεχνικές καινοτομίες και ευκολίες. Κι ο Μάβερικ, σαν τον Τομ Κρουζ, επανεφευρίσκει τον εαυτό του και το σώμα του ως ήρωας μιας σύγχρονης κινηματογραφικής περιπέτειας που θα μπορούσε να είναι βωβή, ενός υπερθεάματος που μοιάζει απτό, ενός φαντάσματος από το παρελθόν που πεισματικά κρατά ακόμα τη σωματική του μορφή.

Η ταινία-εμπορικό φαινόμενο του καλοκαιριού, της οποίας η επιτυχία φανερώνει τη δίψα και για ενός άλλου τύπου μπλοκμπάστερ, πιο μεστού και προσωπικού από τα περισσότερα franchise αναμασήματα.

Μαγνητικά Πεδία, του Γιώργου Γούση

Μετά την τυχαία συνάντησή τους καθ’ οδόν σε ένα νησί, μια γυναίκα και ένας άνδρας αποφασίζουν να περιπλανηθούν μαζί σε αναζήτηση του κατάλληλου μέρους να θάψουν ένα μεταλλικό κουτί. To μεγάλου μήκους ντεμπούτο του κομίστα Γιώργου Γούση (που προηγουμένως είχε γυρίσει τον θαυμάσιο “Χειροπαλαιστή”, ένα μικρού μήκους ντοκιμαντέρ που τιμήθηκε και με βραβείο Ίρις και γέννησε μια μεγάλου μήκους συνέχεια) είναι ένα εντυπωσιακά lo-fi κομμάτι ρομαντικού σινεμά, με δύο χαμένους ήρωες δίχως προέλευση και κατεύθυνση που περιπλανώνται μέσα σε ένα αναλογικού παστέλ χειροποίητο σύμπαν.

Μέσα στο τραχύ ψηφιακό πιξέλιασμα κάθε απρόσμενης στροφής ή κάθε δραματικού ζουμ μπορεί κανείς να δει ένα σινεμά αφτιασίδωτο, αλλά όταν η κάμερα αναζητά την ηρωίδα της εστιάζοντας εν κινήσει, αδιαφορώντας για το αν το μέσο μπορεί να στηρίξει την τεχνική, είναι σα να βουτά βαθιά μες στην ψυχή της με ρομαντική άγνοια κινδύνου. Είναι φτηνό, είναι πανέμορφο. Και είναι, με κάθε μέτρηση, η εγχώρια επιτυχία της χρονιάς, ένα κομμάτι αγνά ανεξάρτητου no budget σινεμά που κέρδισε οργανικά το κοινό και σάρωσε τα βραβεία Ίρις του ελληνικού σινεμά.

Elvis, του Μπαζ Λούρμαν

Η άνοδος, η πτώση και η αθάνατη κληρονομιά του Έλβις μέσα από ένα οργιώδες βιογραφικό φιλμ που ακολουθεί τον Βασιλιά από τα παιδικά του χρόνια μέχρι τον θάνατό του, ακολουθώντας κάθε σημαντική στιγμή της ζωής και της καριέρας του. Από τη σχέση του με τη μαύρη μουσική μέχρι τη γνωριμία του με τον μοχθηρό ατζέντη του Τομ Πάρκερ, κι από τον γάμο του με την Πρισίλα μέχρι τα σόου του στο Λας Βέγκας.

Σε όλη την πρώτη πράξη του φιλμ, όπου ξεδιπλώνεται η θεαματική καλλιτεχνική άνοδος του Έλβις, ο Λούρμαν χρησιμοποιεί πολλαπλά καρέ, οπτικά εφέ, γραφιστικά στοιχεία, ξέφρενες μουσικές που διαχέονται η μία στην άλλη, και φυσικά τους ηθοποιούς του (ο Τομ Χανκς ως Τομ Πάρκερ παίζει βασικά σαν μάπετ), προκειμένου να υπογραμμίσει, να βροντοφωνάξει, την ιστορία προέλευσης ενός ταλέντου που δεν χρειάζεται συστάσεις. Παρουσιάζει έναν βομβαρδισμό από τρικ, ώστε να μην προσέξουμε πόσο συνηθισμένη είναι η ιστορία που διηγείται– μήπως αυτή δεν είναι εξάλλου η ιστορία της ίδιας της showbiz;

Ο Λούρμαν παρατηρεί έτσι τη μονίμως αυτή επαναλαμβανόμενη θριαμβευτική τραγωδία σε τρεις πάντα πράξεις, που η showbiz επιφυλάσσει στους ήρωες-κράχτες της. Αλλά και πετυχαίνει με χειροπιαστό τρόπο να αναδείξει τον τρόπο με τον οποίο ο κόσμος -οι θεατές, αλλά κι οι ίδιοι οι καλλιτέχνες-είδωλα- συμπαρασύρονται από τη μεθυστική, αναπόδραστη έλξη του σόου. (Μια φανταστική σκηνή με τις κοπέλες στο κοινό που κυριολεκτικά χάνουν τον έλεγχο του σώματός τους στη θέα της ερμηνείας του Έλβις, θα μπορούσε να αναπαριστά τον ίδιο τον σκηνοθέτη.)

Οι Γέφυρες του Μάντισον, του Κλιντ Ίστγουντ

Στην επανέκδοση του καλοκαιριού, ίσως η σημαντικότερη ταινία στην καριέρα του Κλιντ Ίστγουντ, εκείνη που τον θεμελίωσε ως έναν σπουδαίο ακαδημαϊκό σκηνοθέτη ικανό να μεγαλουργήσει –και– μακριά από τα είδη που καθόρισαν το ίματζ του, και τα οποία ανέτρεπε σε επίπεδο μοτίβου με αριστουργήματα σαν τους “Ασυγχώρητους”. Μέσα από το σαρωτικό ρομάντζο που ο Ίστγουντ απεικονίζει με θαυμαστή αφηγηματική και στιλιστική απλότητα, με ψύχραιμα καδραρίσματα και καθαρές γραμμές, αναπτύσσεται παράλληλα κι ένας στοχασμός πάνω στις επιλογές, στα όνειρα, στις επιθυμίες.

Το μοτίβο αυτό, των διαδρομών και των επιλογών, εξαπολύεται στην οθόνη από τον Ίστγουντ με όλο και πιο στιβαρά συναισθηματικούς τρόπους, με αποκορύφωμα το καθηλωτικό τελευταίο 20λεπτο. Σπαρακτικό σαν ‘50s μελόδραμα και αγωνιώδες σαν χιτσκοκικό τρενάκι σασπένς, αυτό το επιλογικό κεφάλαιο στηρίζεται πάνω στην ψευδαίσθηση της επιλογής και στην αποτελεσματικότητα των απλούστερων αφηγηματικών εργαλείων. Ένα χέρι σε ένα χερούλι, η βροχή ως καταρράκτης συναισθημάτων και επιθυμιών, μια διασταύρωση, ένα φανάρι που αναβοσβήνει, μια ζωή να κρέμεται σε μια στιγμή. (Αλλά όχι στα αλήθεια.)

Αυτή είναι η δύναμη της τέχνης, και του σινεμά, και ενός σινεμά που κατέχει σε τέτοιο απόλυτο βαθμό τους κανόνες και τις τεχνικές μιας κλασικής αφήγησης, που κατορθώνει μέσα από μια τέτοια να διεμβολίσει τις αγκυλώσεις μιας ολόκληρης χώρας και εποχής, να αντιστρέψει την συστολή του χρόνου και να χωρέσει μια ζωή μέσα σε λίγες μέρες. Για την ακρίβεια, μέσα σε δυο μόλις ώρες.

ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ

“Κωνσταντίνος Παρθένης (1878-1967), Η ιδανική Ελλάδα της ζωγραφικής του”- Εθνική Πινακοθήκη

Ένα από τα πιο σπουδαία πολιτιστικά γεγονότα του φετινού καλοκαιριού, η τελευταία έκθεση που επιμελήθηκε η Μαρίνα Λαμπράκη- Πλάκα, αλλά και αυτή με την οποία θα αποχαιρετούσε την Εθνική Πινακοθήκη από τη θέση της διευθύντριας.

Ο Κωνσταντίνος Παρθένης κατέχει μια ξεχωριστή θέση στο ομαδικό ασυνείδητο του μέσου Έλληνα. Είναι ταυτισμένος με μια οραματική Ελλάδα, που αγκαλιάζει έναν εξαϋλωμένο χώρο, ενοικημένο από τον μύθο και την ιστορία του. Η αναδρομική αυτή έκθεση τιμά και φωτίζει με τον καλύτερο τρόπο τη σύνθετη και βαθιά ελληνική δημιουργία του.

Ο επισκέπτης περιηγείται στην Αλεξάνδρεια, τη Βιέννη, το Παρίσι, την Κέρκυρα και την Αθήνα, τους κυριότερους δηλαδή σταθμούς του εμβληματικού Ελληνα ζωγράφου. Αυτό που δημιουργεί ιδιαίτερη αίσθηση είναι το γεγονός πως η ζωγραφική του βρίσκεται σε διαρκή δημιουργικό διάλογο, πάντα με προσωπικό ύφος, με τα εικαστικά ρεύματα του μοντερνισμού, ενώ οι εικονογραφικές αναφορές στην αρχαιότητα και στην βυζαντινή τέχνη διαμορφώνουν ένα προσωπικό ζωγραφικό ιδίωμα, που εξελίσσεται σταθερά μέχρι το τέλος της ζωής του μέσα από μια πληθώρα έργων.

“Statecraft: Διαμορφώνοντας το κράτος” στο ΕΜΣΤ

Το άνοιγμα -επιτέλους- του ΕΜΣΤ είναι ένα από τα πιο αναμενόμενα γεγονότα των τελευταίων ετών. Και έγινε με τον καλύτερο τρόπο. Νέα αρχή, καινούρια εποχή, δυναμική επανεκκίνηση λοιπόν με ένα μουσείο πιο συμπεριληπτικό, πιο επισκέψιμο, ένα μουσείο που θα βοηθά το κοινό να ξεπερνά μέσω της Τέχνης οποιοδήποτε εμπόδιο. Η έκθεση “Statecraft: Διαμορφώνοντας το κράτος“, η κεντρική και μεγαλύτερη έκθεση του μουσείου, την οποία μάλιστα έχει επιμεληθεί η Κατερίνα Γρέγου, εντυπωσιάζει, καθώς διερευνά τους υποκείμενους μηχανισμούς στη διαμόρφωση του έθνους-κράτους, όπως το γνωρίζουμε σήμερα, καθώς και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει στον σημερινό παγκοσμιοποιημένο και δικτυωμένο κόσμο.

39 καλλιτέχνες – πολλοί από τους οποίους εκθέτουν για πρώτη φορά στην Ελλάδα- αποτυπώνουν ο καθένας με τον δικό του προσωπικό τρόπο την άποψή του για τα όρια της κρατικής εξουσίας και σκιαγραφούν τη νέα πολιτική πραγματικότητα που διαμορφώνεται στην Ευρώπη, αλλά και πέρα από αυτή.

Παράλληλα το ΕΜΣΤ φιλοξενεί την ατομική έκθεση του Έλληνα καλλιτέχνη της διασποράς Αντώνη Πίττα, “jaune, geel, gelb, yellow, πράξεις μοντερνισμού με τον Theo van Doesburg”, τον φωτογραφικό διάλογο της Ειρήνης Βουρλούμη “Στον ίδιο χώρο” με τον ζωγράφο Ανδρέα Βουρλούμη, την παρουσίαση της Jennifer Nelson, “Απόβλητα (Κληρονομιά)” και την παρουσίαση για πρώτη φορά στην Ελλάδα του πολυβραβευμένου καλλιτέχνη Lawrence Abu Hamdan.

Επιπλέον, στο ΕΜΣΤ ενεργοποιήθηκαν καινούργιες εκθεσιακές πρακτικές και δομές, όπως η διάθεση δύο Project Rooms εντός του Μουσείου, η εισαγωγή της ιδέας του Καλλιτέχνη εν δράσει (Artist at Work) και η διοργάνωση εκθέσεων εκτός του Μουσείου, υπό τον γενικό τίτλο Extra Muros, που ξεκινά με την έκθεση Αμαζόνιος του Δημήτρη Τσουμπλέκα.

Plásmata: Bodies, Dreams, and Data”, της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση, Πεδίον του Άρεως

Αλλόκοτα πλάσματα κατέλαβαν το Πεδίον του Άρεως το φετινό καλοκαίρι στη μεγαλύτερη ψηφιακή έκθεση ανοικτού χώρου στην Ευρώπη. Πλάσματα φτιαγμένα από τον πηλό του 21ου αιώνα – τα ψηφιακά δεδομένα- ξεπρόβαλλαν σε απροσδόκητα σημεία του κήπου κι άνοιξαν έναν ουσιαστικό δημόσιο διάλογο για τα όρια του ανθρώπου και των μηχανών βυθίζοντάς μας σε ένα όνειρο, άλλες φορές διασκεδαστικό και άλλες δυστοπικό και σκοτεινό.

“Πλάσματα” που μας παρακίνησαν να δούμε τους εαυτούς μας μέσα από τις αντανακλάσεις που εμείς οι ίδιοι δημιουργούμε, αποκάλυψαν μια άποψη της ανθρώπινης εμπειρίας που προέβαλε ως ανάμειξη υλικού και άυλου, βιολογικού και μηχανικού, κοινωνικού και σωματικού.

Μπορούν άραγε αυτές οι υβριδικές μορφές ανθρώπων, ζώων, φυτών, βακτηρίων και άλλων ειδών να μας βοηθήσουν να οραματιστούμε μετα-ανθρωποκεντρικές προοπτικές που να διευκολύνουν τη συγγένεια, την ισότητα και τις σχέσεις ανάμεσα σε όλες τις μορφές ζωής, σε ένα συλλογικό και διασυνδεδεμένο σώμα;

“Πλάθοντας το Άυλο“ – Αλεξάνδρα Αθανασιάδη, Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης της Άνδρου

Το Άυλο απέκτησε άλλη διάσταση το φετινό καλοκαίρι στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης της Άνδρου, όπου και φιλοξενείται η αναδρομική έκθεση της Αλεξάνδρας Αθανασιάδη, “Πλάθοντας το Άυλο”.

Σε μια σπάνια περιήγηση που καλύπτει σχεδόν πέντε δεκαετίες δημιουργίας, χωρίς να ακολουθεί χρονολογική σειρά, ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να ανακαλύψει τις πολλαπλές πτυχές της πορείας της Αθανασιάδη, από τα πρώιμα παιδικά έργα της έως σήμερα.

Μία έκθεση που δημιουργεί συναισθήματα, ανασύρει τραύματα περιπεπλεγμένα με συναισθήματα ασφάλειας, προστασίας, ανάτασης, αλλά και μίας άλογης ελευθερίας και νίκης.

Brice Marden και Ελληνική Αρχαιότητα στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης

Λάτρης του ελληνικού φωτός και αθεράπευτα ερωτευμένος με την Ύδρα! Ο Αμερικανός εικαστικός καλλιτέχνης Brice Marden μάς δίνει την ευκαιρία να κάνουμε “μικρές ασκήσεις διαλογισμού” μπροστά από τα έργα του, στο πλαίσιο της έκθεσης “Brice Marden και Ελληνική Αρχαιότητα”, που διοργανώνεται από το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης.

Σαράντα τέσσερα έργα του Brice Marden, τρία εκ των οποίων δημιούργησε ειδικά για αυτή την έκθεση, άνοιξαν μία πόρτα στο πιο προσωπικό σύμπαν του 83χρονου μινιμαλιστή εικαστικού, που κάποιοι στον χώρο της τέχνης αποκαλούν “μύθο”.

Οι 16 αρχαιότητες, που πλαισιώνουν τα έργα του Marden και επιλέχθηκαν από τον επιμελητή και εικαστικό Δημήτριο Αντωνίτση σε συνομιλία με τον καλλιτέχνη, προέρχονται από τις συλλογές των κυκλαδικών, κυπριακών και αρχαίων ελληνικών αρχαιοτήτων του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης.