Καρκίνος του πνεύμονα και πρώιμη διάγνωση

Αποτελεί μια από τις πιο συχνές μορφές καρκίνου και την πρώτη αιτία θανάτου από όλες της μορφές της νόσου. Δυστυχώς η ανακάλυψη του καρκίνου του πνεύμονα γίνεται πολλές φορές όταν έχει ήδη προχωρήσει, καθώς ενδέχεται να μην εμφανίσει συμπτώματα παρά μόνο σε προχωρημένο στάδιο. Η πρώιμη διάγνωση του καρκίνου του πνεύμονα μπορεί να συμβάλλει καίρια στην καλύτερη αντιμετώπισή του και στην επιβίωση των ασθενών. Επομένως, η ένταξη της πρώιμης διάγνωσης στον συνολικό σχεδιασμό της Πολιτείας στη μάχη κατά του καρκίνου κρίνεται καθοριστικής σημασίας.

Στην Ελλάδα σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα δεδομένα τα νέα περιστατικά καρκίνου του πνεύμονα το 2018 ανήλθαν σε 9.964 (15% επί των συνολικών περιστατικών καρκίνου στην Ελλάδα). Στους άντρες ο νόσος αποτελεί την πιο συχνά εμφανιζόμενη μορφή καρκίνου, με τα νέα περιστατικά το 2018 να ανέρχονται σε 7.862 (20,2% επί του συνόλου των περιστατικών καρκίνου στην Ελλάδα). Είναι δε η πρώτη αιτία θανάτου από καρκίνο και το αντίστοιχο ποσοστό εκτιμάται σε 28% επί των συνολικών θανάτων από καρκίνο στην Ελλάδα.

Σύμφωνα με την επιστημονική κοινότητα, μπορεί οι θεραπείες να έχουν προχωρήσει πολύ, όμως ακόμη το προσδόκιμο επιβίωσης πάνω από τα 5 χρόνια είναι ιδιαίτερα χαμηλό. Κλειδί στην αντιμετώπιση είναι η πρόληψη και βασικότερο η διακοπή του καπνίσματος, αλλά και ο έλεγχος ώστε να ανακαλυφθεί η όποια κακοήθεια μπορεί να έχει σχηματιστεί.

Οι δράσεις που ευαισθητοποιούν το ευρύ κοινό γύρω από το θέμα είναι λοιπόν αναγκαίες και στο πνεύμα αυτό εντάσσεται η υλοποίηση της εκστρατείας «Μπορείς να καταλάβεις ποιος είναι καπνιστής;» (www.karkinos-pnevmona.gr) που είναι ήδη σε εξέλιξη, με αφορμή την καθιέρωση του Νοεμβρίου ως «Μήνα Ενημέρωσης για τον Καρκίνο του Πνεύμονα». Τα παραπάνω ήταν τα βασικά σημεία συζήτησης της συνέντευξης Τύπου με θέμα: «Καρκίνος του πνεύμονα & πρώιμη διάγνωση», που διοργανώθηκε με την υποστήριξη της Ένωσης Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδας (ΕΟΠΕ) και του Συλλόγου Καρκινοπαθών Εθελοντών–Φίλων–Ιατρών (ΚΕΦΙ) Αθηνών και με πρωτοβουλία της φαρμακευτικής εταιρείας MSD.

Ομιλητές στη Συνέντευξη Τύπου ήταν οι: Ιωάννης Μπουκοβίνας, MD, PhD Παθολόγος–Ογκολόγος, Πρόεδρος ΕΟΠΕ, Σοφία Αγγελάκη, Παθολόγος-Ογκολόγος, Αν. Καθηγήτρια Παθολογικής Ογκολογίας, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Κρήτης, Γ. Γραμματέας ΔΣ ΕΟΠΕ. Παναγιώτα Ρουσάκου, Μέλος Δ.Σ. Συλλόγου Καρκινοπαθών Εθελοντών–Φίλων–Ιατρών (Κ.Ε.Φ.Ι.) Αθηνών

Ο καρκίνος του πνεύμονα

Ο καρκίνος του πνεύμονα αποτελεί μια νόσο που σχηματίζεται σε ιστούς των πνευμόνων, προερχόμενη από διάφορα είδη κυττάρων των αεραγωγών5. Υπάρχουν δύο κύριοι τύποι του συγκεκριμένου καρκίνου, ο Μη-Μικροκυτταρικός Καρκίνος του Πνεύμονα (ΜΜΚΠ) – 85 έως 90% των περιπτώσεων και o Μικροκυτταρικός Καρκίνος του Πνεύμονα (ΜΚΠ) -10 έως 15% των περιστατικών.

Παράγοντες κινδύνου

Το κάπνισμα αποτελεί με διαφορά τον σημαντικότερο παράγοντα κινδύνου για εμφάνιση καρκίνου του πνεύμονα, καθώς εκτιμάται ότι τουλάχιστον το 80% των θανάτων από καρκίνο του πνεύμονα διεθνώς οφείλεται στο κάπνισμα. Σε αυτήν την κατηγορία περιλαμβάνεται και το παθητικό κάπνισμα. Άλλοι βασικοί παράγοντες κινδύνου είναι η έκθεση σε ραδόνιο, αμίαντο ή άλλες ουσίες που υπάρχουν στο χώρο εργασίας, η ατμοσφαιρική ρύπανση, η ακτινοθεραπεία στους πνεύμονες, το αρσενικό στο πόσιμο νερό και το ατομικό ή οικογενειακό ιστορικό.

Πρώιμη διάγνωση και Κεντρικός Σχεδιασμός

Η πρώιμη διάγνωση αποτελεί σήμερα ένα από τα βασικά εργαλεία για τη βέλτιστη αντιμετώπιση του καρκίνου με χαρακτηριστικά παραδείγματα τα προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου για τους καρκίνους του μαστού, του τραχήλου της μήτρας και του παχέος εντέρου. Στον καρκίνο του πνεύμονα, πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι ο προσυμπτωματικός έλεγχος σε ομάδες υψηλού κινδύνου επέφερε μείωση της θνησιμότητας κατά 26% στου άνδρες και 39% στις γυναίκες. 9 Στην Ελλάδα, η πρώιμη διάγνωση για τον καρκίνο του πνεύμονα δεν έχει ενταχθεί ακόμα στον κεντρικό σχεδιασμό για την αντιμετώπιση του καρκίνου, σε αντίθεση με την πρόληψη ή τη διαχείριση της νόσου. Τέτοια προγράμματα πρώιμης διάγνωσης του καρκίνου του πνεύμονα έχουν εφαρμοστεί με επιτυχία σε χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, εστιάζοντας αρχικά σε ομάδες υψηλού κινδύνου σε περιοχές με τα μεγαλύτερα ποσοστά θνησιμότητας από καρκίνο του πνεύμονα.

Ασθενείς υψηλού κινδύνου

Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες του National Comprehensive Cancer Network (NCCN), ασθενείς υψηλού κινδύνου για καρκίνο του πνεύμονα είναι: Κατηγορία 1: άτομα ηλικίας 55-74 ετών με ιστορικό καπνίσματος πάνω από 30 πακέτα ανά έτος (θεωρείται ότι διατρέχουν τον υψηλότερο κίνδυνο για καρκίνο του πνεύμονα) ή πρώην καπνιστές που έχουν διακόψει το κάπνισμα μέχρι και 15 χρόνια πριν. Κατηγορία 2: άτομα ηλικίας πάνω από 50 ετών που καπνίζουν συστηματικά με ιστορικό καπνίσματος με περισσότερα από 20 πακέτα το χρόνο κι έχουν έναν ακόμη παράγοντα κινδύνου για καρκίνο του πνεύμονα.