Τσεκ απ, το απαραίτητο: Τι περιλαμβάνει και όσα πρέπει να ξέρεις

Η πιο αποτελεσματική στρατηγική πρόληψης και προαγωγής της υγείας ξεκινά από την παιδική μας ηλικία και περιλαμβάνει το να αποφεύγουμε παράγοντες κινδύνου και το να υιοθετούμε έναν υγιεινό τρόπο ζωής, που να βασίζεται σε:

• αποφυγή καταχρήσεων και
• σωστή διατροφή και άθληση

Επίσης στην στρατηγική της πρόληψης περιλαμβάνεται και η λογική της ενιαίας υγείας, της ενιαίας θεώρησης της υγείας στους ανθρώπους και στα ζώα, αλλά και του υγιεινού περιβάλλοντος.

Όπως λέει στο news247 ο Καθηγητής Μικροβιολογίας της Δημόσιας Υγείας στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής και μέλος της επιτροπής εμπειρογνωμόνων του Υπουργείου Υγείας Αλκιβιάδης Βατόπουλος:

«Η έννοια του προσυμπτωματικού ελέγχου (check-up) βασίζεται στην δυνατότητα ανίχνευσης ενός προβλήματος υγείας, σε στάδιο πριν να εμφανιστούν συμπτώματα, αλλά και σε ένα (προσυμπτωματικό) στάδιο, στην παθογένεση της νόσου, όπου είναι δυνατή η αποτελεσματική θεραπευτική παρέμβαση, προκειμένου να μπορεί να σταματήσει η εξέλιξη μιας ασθένειας (π.χ. η χειρουργική εξαίρεση του καρκίνου, όταν αυτός ευρίσκεται σε προκαρκινικό στάδιο). Οι εξετάσεις αυτές εντάσσονται στην λεγόμενη δευτερογενή πρόληψη».

Σήμερα η ιατρική έχει στη φαρέτρα της εργαλεία προληπτικού ελέγχου, ανά ηλικιακή ομάδα και ανά φύλο.

Με την πάροδο των ετών η ένταξη του ετήσιου προληπτικού ελέγχου στο πρόγραμμά μας αποτελεί ασπίδα προστασίας, για την προάσπιση και για την προαγωγή της υγείας μας.

Τα προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου για ενήλικες, τα οποία αναπτύχθηκαν, υιοθετήθηκαν γρήγορα από την πλειοψηφία των συστημάτων υγείας των αναπτυγμένων χωρών,συμβάλλοντας σημαντικά στην πρόληψη και στην αντιμετώπιση επιλεγμένων παθήσεων.

Σύμφωνα με τον κ. Βατόπουλο, ο καρκίνος αποτέλεσε τον πρωταρχικό στόχο. Ακολούθησαν τα καρδιαγγειακά νοσήματα, ο διαβήτης, οι παθήσεις του νεφρού και πρόσφατα οι θάνατοι από τη ρήξη ανευρύσματος κοιλιακής αορτής.

Ο ετήσιος μαστογραφικός έλεγχος γυναικών, που δεν έχουν διαγνωσθεί με την ασθένεια, με την ψηφιακή μαστογραφία, από την ηλικία των 40-74 ετών, συμβάλλει στη μείωση της θνησιμότητας κατά 30% από καρκίνο του μαστού.

Γυναίκες άνω των 18 ετών μέσω του pap test ανιχνεύουν σετόσο πρώιμο στάδιο τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, ώστε η παρέμβαση να είναι απόλυτα αποτελεσματική – η μείωση στη θνησιμότητα αγγίζει το 80% και, σε συνδυασμό με το εμβόλιο, το 95% .

«Η δευτερογενής πρόληψη καρδιαγγειακών νοσημάτων, διαβήτη,παθήσεων του νεφρού και η πρόληψη εγκεφαλικών επεισοδίων, που αφορούν στις ηλικιακές ομάδες 40-74 ετών και των δύο φύλων επιτελείται με τις παρακάτω απλές εξετάσεις: μέτρηση της αρτηριακής πίεσης και προσδιορισμό του επιπέδου χοληστερόλη και γλυκόζης στον ορό του αίματος. Ο έλεγχος για ρήξη ανευρύσματος κοιλιακής αορτής σε άνδρες ηλικίας 65 ετών γίνεται μέσω του Triplex», σημειώνει ο καθηγητής.

Και προσθέτει: «Η μεσογειακή αναιμία και η ινοκυστική νόσος είναι ασθένειες, που κληρονομούνται. Ωστόσο μπορούν να προληφθούν, εάν οι γονείς εξεταστούν για την παρουσία ετερόζυγων μορφών της νόσου. Επίσης, σε περίπτωση σύλληψης, μπορούν να γίνουν εξετάσεις στο έμβρυο, για ανίχνευση τυχόν παρουσίας της νόσου σε ομόζυγη μορφή».

Ο ρόλος της κληρονομικότητας

Παρόλο που ο έλεγχος για τον καρκίνο του παχέως εντέρου γίνεται στην ηλικία 50-69 ετών, ανεξαρτήτως φύλου, μέσω της δοκιμασίας λανθάνουσας αιμορραγίας των κοπράνων και της κολονοσκόπησης, η καταγραφή του ιστορικού καρκίνου στο παχύ έντερο μέσα στην οικογένεια καθιστά απαραίτητο οι προληπτικές εξετάσεις να γίνονται νωρίτερα.

Σε ό,τι αφορά στον προστάτη, σε περιπτώσεις, όπου υπάρχει οικογενειακό ιστορικό, συνίσταται η πρώτη εξέταση στον ουρολόγο και το P.S.A.να γίνονται σε ακόμη μικρότερη ηλικία (40-45 ετών, ανάλογα με την περίπτωση),καθώς είναι στατιστικά επιβεβαιωμένη η αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης της ασθένειας σε άνδρες, των οποίων έχει νοσήσει συγγενής πρώτου βαθμού.

Τα τελευταία χρόνια η ανάπτυξη της μοριακής βιολογίας έχει εντοπίσει γονίδια, η παρουσία των οποίων σχετίζεται με υψηλό ποσοστό εμφάνισης κάποιων μορφών καρκίνου. Έτσι τα άτομα, που φέρουν αυτά τα γονίδια,υποβάλλονται σε συστηματικό προληπτικό έλεγχο.

«Για παράδειγμα, το 50% του κληρονομικού καρκίνου του μαστού, όπως και η πλειονότητα του κληρονομικού καρκίνου των ωοθηκών αποδίδονται σε μεταλλάξεις δύο γονιδίων: BRCA1 και BRCA2. Στρατηγικής σημασίας,λοιπόν, είναι ο προληπτικός έλεγχος των γυναικών, που φέρουν κάποια μετάλλαξη στα προαναφερόμενα γονίδια.

Επιπλέον μελετάται, πλέον, η ανίχνευσή τυχόν μεταλλάξεων και τους καρκίνους του πεπτικού συστήματος. Έχουν, ήδη, αναπτυχθεί μοριακά τεστ νέας γενιάς, όπου, εξετάζοντας πολλά γονίδια (πάνελ γονιδίων), μελετάται το κατά πόσον σχετίζονται με κληρονομικότητα στο πεπτικό σύστημα», καταλήγει ο καθηγητής μικροβιολογίας.