Στα 30 δισ. άμεσα και στα 80 δισ. έμμεσα το “δώρο” του τουρισμού στο ΑΕΠ

Τα 30,2 δισ. ευρώ έφτασε το 2024, η άμεση συμβολή του τουρισμού στην ελληνική οικονομία, ποσό που αντιστοιχεί στο 13% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος. Αν υπολογιστεί και η έμμεση συνεισφορά μέσω των πολλαπλασιαστικών επιδράσεων, το ποσοστό αυτό εκτινάσσεται μεταξύ 28% και 33,7% του ΑΕΠ, δηλαδή σε απόλυτους αριθμούς κυμαίνεται από 66,5 έως 80,1 δισ. ευρώ. Τα στοιχεία αυτά αποκάλυψε η ετήσια έκθεση του ΙΝΣΕΤΕ για το 2024, που επιβεβαιώνει τη στρατηγική σημασία του τουρισμού στην ανθεκτικότητα και την αναπτυξιακή δυναμική της χώρας.

Σύμφωνα με τη μελέτη του ΙΝΣΕΤΕ, τα έσοδα αυτά προέρχονται κατά κύριο λόγο από τον εισερχόμενο τουρισμό (21,6 δισ. ευρώ, συμπεριλαμβανομένων των δαπανών των επιβατών κρουαζιέρας), αλλά και από αερομεταφορές (2,9 δισ.), θαλάσσιες μεταφορές (147 εκατ.), τις δαπάνες των ίδιων των εταιρειών κρουαζιέρας (799 εκατ.), τον εγχώριο τουρισμό (2,3 δισ.) και την προστιθέμενη αξία από επενδύσεις στον τομέα (2,5 δισ. ευρώ).

Ο τουρισμός ως «εξαγωγική βιομηχανία»

Αξίζει να σημειωθεί ότι το 84,4% των τουριστικών εισπράξεων προήλθαν από τον εισερχόμενο τουρισμό, ο οποίος συνέβαλε καθοριστικά στη μείωση του ελλείμματος του ισοζυγίου αγαθών. Το 2024, το τουριστικό συνάλλαγμα κάλυψε το 71,5% του ελλείμματος, ενισχύοντας με τρόπο μοναδικό τα μακροοικονομικά θεμέλια της χώρας.

Ρεκόρ στην απασχόληση και διάχυση στην περιφέρεια

Ιδιαίτερα σημαντική είναι η συμβολή του τουριστικού τομέα στην απασχόληση. Το 2024, απασχολήθηκαν 401.000 εργαζόμενοι στον τομέα, αριθμός αυξημένος κατά 4,8% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά. Στο τρίτο τρίμηνο μάλιστα, καταγράφηκε ιστορικό ρεκόρ με 451.400 απασχολούμενους.

Με βάση τα στοιχεία, εκτιμάται ότι κατά την αιχμή της τουριστικής περιόδου, ο τουρισμός δημιούργησε έως και 713.140 θέσεις εργασίας, δηλαδή το 16,5% της συνολικής απασχόλησης στη χώρα. Οι κλάδοι με τη μεγαλύτερη αύξηση ήταν τα καταλύματα (+12.000 θέσεις) και η εστίαση (+6.000 θέσεις), γεγονός που επιβεβαιώνει τη ζωτική σημασία του τουρισμού για το ελληνικό εργασιακό δυναμικό.

Παράλληλα, ο τουρισμός ενισχύει σταθερά τις περιφερειακές οικονομίες, αφού το 77% των εσόδων από τον εισερχόμενο τουρισμό καταγράφηκε εκτός Αττικής. Νότιο Αιγαίο (28%), Κρήτη (22%), Ιόνια νησιά (10%) και Κεντρική Μακεδονία (7%) αποτελούν τους βασικούς πυλώνες της περιφερειακής τουριστικής δραστηριότητας.

«Η συμβολή του τουρισμού είναι ουσιαστική, αλλά όχι αυτονόητη»

Κατά την παρουσίαση της έκθεσης, ο Γενικός Γραμματέας του ΣΕΤΕ και Πρόεδρος του ΙΝΣΕΤΕ, κ. Γιώργος Βερνίκος, υπογράμμισε τη σημασία ενός σταθερού και υποστηρικτικού πλαισίου για τον τομέα, τονίζοντας τις πολλαπλές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν σήμερα οι τουριστικές επιχειρήσεις – από την έλλειψη χρηματοδότησης και τις αυξημένες δαπάνες, έως τη ρυθμιστική αβεβαιότητα και τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. «Ο τουρισμός αποδίδει, αλλά δεν είναι αυτονόητο ότι θα συνεχίσει να το κάνει χωρίς στρατηγικό σχεδιασμό και στήριξη», τόνισε χαρακτηριστικά.

Κερδισμένος στην ανταγωνιστικότητα, υστερεί σε βασικές υποδομές

Ο Γενικός Διευθυντής του ΙΝΣΕΤΕ, κ. Ηλίας Κικίλιας, επεσήμανε πως ενώ η Ελλάδα κατατάσσεται στην 21η θέση μεταξύ 119 χωρών στον Δείκτη Ανταγωνιστικότητας Τουρισμού TTDI, κερδίζοντας επτά θέσεις την τελευταία τριετία, εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικές αδυναμίες στις υποδομές και στις παρεχόμενες υπηρεσίες: «Η διαχείριση των προορισμών, η καθαριότητα, τα οδικά δίκτυα, η πολεοδομία και η πληροφόρηση των επισκεπτών είναι πεδία που χρειάζονται συντονισμένες παρεμβάσεις».

Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στη βιωσιμότητα, καθώς όπως τόνισε ο ίδιος, «η προστασία των τοπίων, των φυσικών πόρων και της πολιτιστικής κληρονομιάς αποτελεί βασική προϋπόθεση για τον μακροπρόθεσμο τουριστικό σχεδιασμό».

Ο Πρόεδρος του ΣΕΤΕ για το μέλλον του τομέα

Ο Πρόεδρος του ΣΕΤΕ, κ. Γιάννης Παράσχης, χαρακτήρισε τον τουρισμό ως «εθνικό κεφάλαιο», που ωστόσο χρειάζεται διαρκή προσαρμογή: «Ο ελληνικός τουρισμός έχει σημειώσει σημαντική ανάκαμψη μετά την πανδημία, ωστόσο ο διεθνής χάρτης μεταλλάσσεται συνεχώς. Νέες προκλήσεις, όπως γεωπολιτικές αναταράξεις και οικονομικοί πόλεμοι, απαιτούν από εμάς ανθεκτικότητα και προσαρμογή. Παράλληλα, η βιώσιμη ανάπτυξη είναι καθοριστικής σημασίας. Ως υπεύθυνος κοινωνικός εταίρος, ο ΣΕΤΕ προωθεί ήδη την πρωτοβουλία ΜΕTRON για την αυτορρύθμιση του τομέα. Σε ό,τι αφορά όσα ακούγονται για φαινόμενα υπερτουρισμού, η Ελλάδα δεν αντιμετωπίζει ζήτημα. Όμως, όπου παρατηρούνται φαινόμενα πίεσης ή κορεσμού σε συγκεκριμένους προορισμούς, πρέπει να δρούμε άμεσα. Τέλος, η προώθηση των θεμάτων του τουρισμού απαιτεί μια νέα στρατηγική προσέγγιση, με διαρκή συνεργασία μεταξύ κυβέρνησης, τοπικής αυτοδιοίκησης και ιδιωτικού τομέα».

Οι διεθνείς αβεβαιότητες και το μέλλον της σεζόν

Ο κ. Κικίλιας ανέφερε πως η μεγαλύτερη αβεβαιότητα για τη φετινή σεζόν σχετίζεται με τις εξελίξεις στην παγκόσμια οικονομία, κυρίως λόγω των πολιτικών των ΗΠΑ για τους δασμούς και των ενδεχόμενων επιπτώσεών τους στο δολάριο και στις τιμές πετρελαίου. Πιθανή υποτίμηση του δολαρίου ενδέχεται να καταστήσει τα ταξίδια στο εξωτερικό πιο ακριβά για τους Αμερικανούς, με επιπτώσεις στον εισερχόμενο τουρισμό από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Παράλληλα, η μείωση της τιμής του πετρελαίου ενδέχεται να συμπιέσει τα αεροπορικά εισιτήρια, δίνοντας ώθηση στις κρατήσεις.

Στον αντίποδα, οι ευρωπαϊκές αγορές κινούνται θετικά, ενώ παρατηρείται μεγάλη μείωση των ταξιδιών από την Ευρώπη προς τις ΗΠΑ, γεγονός που ενδεχομένως να στρέψει ευρωπαίους ταξιδιώτες προς μεσογειακούς και κυρίως ελληνικούς προορισμούς.