Πόσο κοντά είναι το Ιράν στην απόκτηση πυρηνικών όπλων;

Όταν το Ισραήλ προχώρησε σε μια σειρά αεροπορικών επιθέσεων κατά του Ιράν την προηγούμενη εβδομάδα, έξεφρασε σοβαρές προειδοποιήσεις για το πυρηνικό πρόγραμμα της χώρας, υποστηρίζοντας ότι το Ιράν πλησιάζει επικίνδυνα στο να φτάσει σε ένα σημείο χωρίς επιστροφή στην προσπάθειά του να αποκτήσει πυρηνικά όπλα, και ότι οι επιθέσεις ήταν αναγκαίες για να αποτραπεί αυτό το ενδεχόμενο.

Ωστόσο, οι εκτιμήσεις των αμερικανικών υπηρεσιών πληροφοριών είχαν καταλήξει σε διαφορετικό συμπέρασμα – όχι μόνο το Ιράν δεν επιδίωκε ενεργά την απόκτηση πυρηνικών όπλων, αλλά ήταν επίσης έως και τρία χρόνια μακριά από το να είναι σε θέση να παράγει και να παραδώσει ένα πυρηνικό όπλο σε στόχο της επιλογής του, σύμφωνα με τέσσερις ανθρώπους που είναι εξοικειωμένοι με την εκτίμηση, όπως αναφέρει ανάλυση του CNN.

Ένας άλλος ανώτερος αξιωματούχος των ΗΠΑ είπε ότι το Ιράν είναι «όσο πιο κοντά μπορείς να φτάσεις πριν κατασκευάσεις (ένα πυρηνικό όπλο). Αν το Ιράν ήθελε ένα, έχει όλα όσα χρειάζεται».

Τώρα, μετά από πέντε ημέρες ισραηλινών αεροπορικών επιθέσεων, αξιωματούχοι των αμερικανικών υπηρεσιών πληροφοριών πιστεύουν ότι μέχρι στιγμής, το Ισραήλ ίσως έχει καθυστερήσει το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν μόνο για λίγους μήνες. Παρά το γεγονός ότι το Ισραήλ έχει προκαλέσει σημαντική ζημιά στις εγκαταστάσεις του Ιράν στο Νατάνζ, που φιλοξενούν φυγόκεντρους απαραίτητους για τον εμπλουτισμό του ουρανίου, μια δεύτερη, εξαιρετικά προστατευμένη εγκατάσταση εμπλουτισμού στο Φορντό παραμένει ουσιαστικά άθικτη.

Το Ισραήλ δεν διαθέτει την ικανότητα να καταστρέψει το Φορντό χωρίς συγκεκριμένα όπλα των ΗΠΑ και αεροπορική υποστήριξη, λένε οι ειδικοί άμυνας.

«Το Ισραήλ μπορεί να πετάξει πάνω από αυτές τις πυρηνικές εγκαταστάσεις, να τις καταστήσει μη λειτουργικές, αλλά αν θέλεις πραγματικά να τις καταστρέψεις, θα χρειαστεί μια αεροπορική επίθεση από τον αμερικανικό στρατό ή μια συμφωνία», είπε ο Μπρετ ΜακΓκουρκ, πρώην υψηλόβαθμος διπλωμάτης για τη Μέση Ανατολή υπό τις κυβερνήσεις Τραμπ και Μπάιντεν και αναλυτής του CNN. Αυτό δημιουργεί ένα κρίσιμο δίλημμα για την κυβέρνηση Τραμπ, η οποία προσπαθεί να αποφύγει το να εμπλακεί σε έναν ακριβό και πολύπλοκο πόλεμο στη Μέση Ανατολή.

Παρά το γεγονός ότι ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έχει ξεκαθαρίσει ότι δεν επιθυμεί να εμπλέξει τις ΗΠΑ στις προσπάθειες του Ισραήλ να καταστρέψει την πυρηνική υποδομή του Ιράν, η κυβέρνηση αναγνωρίζει ότι ο μόνος τρόπος το Ισραήλ να καταστρέψει το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν είναι με την αμερικανική στρατιωτική βοήθεια, όπως δήλωσαν πηγές στο CNN το Σαββατοκύριακο.

Πρόκειται για μια εξαιρετικά επικίνδυνη κατάσταση που έχει προκαλέσει διαμάχες μεταξύ μελών των συμβούλων του προέδρου και κάποιων από τους πιο επιθετικούς Ρεπουμπλικανούς συμμάχους του Τραμπ – ενώ και ο ίδιος ο πρόεδρος έχει κάνει κινήσεις για να κρατήσει τις ισορροπίες.

«Δεν συμμετέχουμε σε αυτό. Είναι πιθανό να εμπλακούμε. Αλλά αυτή τη στιγμή δεν συμμετέχουμε», είπε ο Τραμπ στο ABC News την Κυριακή (15/6 το πρωί.

Μιλώντας από τη σύνοδο της G7 στον Καναδά τη Δευτέρα (16/6), ο Τραμπ προέτρεψε το Ισραήλ και το Ιράν να αρχίσουν συνομιλίες «πριν να είναι πολύ αργά».

Οι ΗΠΑ αναδιοργανώνουν τις δυνάμεις τους στην περιοχή, καθώς η σύγκρουση κλιμακώνεται, για να εξασφαλίσουν την προστασία των αμερικανικών δυνάμεων και να βοηθήσουν στην άμυνα του Ισραήλ, αν κριθεί απαραίτητο.

Τη Δευτέρα, αμερικανός αξιωματούχος δήλωσε στο CNN ότι η Ομάδα Κρούσης του αεροπλανοφόρου USS Nimitz κατευθύνεται προς τη Μέση Ανατολή «χωρίς καθυστέρηση». Ορισμένα αμερικανικά ναυτικά μέσα που είναι ικανά να υπερασπιστούν από βαλλιστικούς πυραύλους, τα οποία ήδη βρίσκονται στη Μέση Ανατολή, αναμένονται να μετακινηθούν στην ανατολική Μεσόγειο «τις επόμενες ημέρες», πρόσθεσε ο αξιωματούχος. Δύο πλοία του αμερικανικού Ναυτικού κατέρριψαν πυραύλους υπέρ του Ισραήλ τουλάχιστον δύο φορές το Σαββατοκύριακο, δήλωσε ο αξιωματούχος.

Ίδιες πληροφορίες, διαφορετικά συμπεράσματα

Οι αμερικανικές στρατιωτικές και υπηρεσίες πληροφοριών έχουν δηλώσει εδώ και καιρό ότι οι ΗΠΑ και το Ισραήλ συχνά διαφέρουν στον τρόπο ερμηνείας των πληροφοριών για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν.

Η Διευθύντρια Εθνικών Υπηρεσιών Πληροφοριών του Τραμπ, Τούλσι Γκάμπαρντ, κατέθεσε τον Μάρτιο ότι η αμερικανική κοινότητα πληροφοριών «συνεχίζει να εκτιμά ότι το Ιράν δεν κατασκευάζει πυρηνικό όπλο και ότι ο Ανώτατος Ηγέτης Χαμενεΐ δεν έχει εξουσιοδοτήσει πυρηνικό πρόγραμμα, το οποίο είχε αναστείλει το 2003».

Όταν ρωτήθηκε πού στέκεται ο Τραμπ σχετικά με το πόσο κοντά ήταν το Ιράν στην απόκτηση πυρηνικού όπλου, δεδομένων όσων είχε καταθέσει η Γκάμπαρντ πριν από λίγους μήνες, ο Τραμπ είπε στους δημοσιογράφους στο Air Force One: «Πολύ κοντά».

Όταν πιέστηκε για την συγκεκριμένη κατάθεσή της ότι το Ιράν δεν ήταν κοντά, ο Τραμπ απάντησε: «Δεν με νοιάζει τι είπε. Νομίζω ότι ήταν πολύ κοντά στο να το αποκτήσει».

Ο Πρωθυπουργός του Ισραήλ, Μπενιαμίν Νετανιάχου, ρωτήθηκε την Κυριακή κατά τη διάρκεια συνέντευξης στο Fox News γιατί οι ισραηλινές υπηρεσίες πληροφοριών διέφεραν από την κατάθεση της Γκάμπαρντ στην Κογκρέσο.

Όταν ρωτήθηκε αν κάτι είχε αλλάξει από το τέλος Μαρτίου μέχρι αυτή την εβδομάδα και αν οι αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών είχαν κάνει λάθος, ο Νετανιάχου είπε: «Οι πληροφορίες που λάβαμε και μοιραστήκαμε με τις ΗΠΑ ήταν απόλυτα σαφείς ότι εργάζονταν σε ένα μυστικό σχέδιο για τον εξοπλισμό του ουρανίου. Προχωρούσαν πολύ γρήγορα».

Καθώς οι αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών – και η IAEA – εργάζονται για να αξιολογήσουν τις ζημιές που προκάλεσε το Ισραήλ στην πυρηνική υποδομή του Ιράν, υπάρχει κάποια ανησυχία ότι η επίθεση μπορεί να οδηγήσει το Ιράν να κάνει αυτό που οι αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών πιστεύουν ότι δεν έχει κάνει μέχρι τώρα: να προχωρήσει στην εξοπλιστική διαδικασία.

Ωστόσο, όπως δήλωσε μια πηγή που είναι εξοικειωμένη με τις τελευταίες πληροφορίες, «Το Ιράν είναι αναστατωμένο. Δεν είμαστε σίγουροι αν έχουν την ικανότητα ή την εξειδίκευση για να το κάνουν πλέον».

Η οχυρωμένη εγκατάσταση εμπλουτισμού του Ιράν

Το Ισραήλ δεν έχει ακόμη προκαλέσει σοβαρές ζημιές σε αυτό που ίσως είναι το πιο αδιαπέραστο φρούριο του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν: το Fordow, μια εγκατάσταση εμπλουτισμού που είναι βαθιά θαμμένη κάτω από ένα βουνό.

«Όλα καταλήγουν στο Fordow», δήλωσε ο Μπρετ ΜακΓκουρκ στο CNN στον Γουλφ Μπλίτζερ τη Δευτέρα. «Αυτό είναι κάτι που οι ΗΠΑ μπορούν να καταστρέψουν. Αυτό είναι κάτι που οι Ισραηλινοί θα έχουν πολύ μεγάλη δυσκολία να το κάνουν. Αν αυτό τελειώσει με το Fordow άθικτο, θα μπορούσαμε να έχουμε ένα ακόμη χειρότερο πρόβλημα», είπε ο ΜακΓκουρκ. «Θα μπορούσαμε να έχουμε το Ιράν να είναι πιο επιρρεπές στην απόκτηση πυρηνικών όπλων και να έχει την υποδομή του άθικτη».

Ο Τραμπ και η κυβέρνησή του έχουν υποστηρίξει ότι μια διπλωματική λύση μπορεί να είναι ακόμη εφικτή. Αλλά το Ιράν έχει ενημερώσει το Κατάρ και το Ομάν ότι δεν θα εμπλακεί σε διαπραγματεύσεις ενώ βρίσκεται υπό επίθεση από το Ισραήλ, όπως δήλωσε διπλωμάτης της περιοχής στο CNN, και το Ισραήλ δεν έχει δώσει καμία ένδειξη για σύντομο τέλος της επιχείρησης.