“Χρειάζονται νέες λέξεις για τη Γάζα – Δεν μπορείς πια να μετρήσεις τους νεκρούς”

«Δεν υπάρχουν πια λόγια που να μπορούν να περιγράψουν αυτό που ζούμε στη Γάζα. Πρέπει να βρούμε καινούριες λέξεις…». Η φράση αυτή δεν είναι υπερβολή· είναι η ειλικρινής αποτύπωση της απόλυτης κατάρρευσης κάθε έννοιας κανονικότητας, ανθρωπιάς και ζωής στη Λωρίδα της Γάζας. Είναι η φωνή ενός ανθρώπου που έχει περάσει σχεδόν τρεις δεκαετίες στο πεδίο των κρίσεων, μέλος των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, που μόλις επέστρεψε από την τελευταία αποστολή του σε έναν τόπο που μοιάζει πια περισσότερο με κρατήρα πολέμου, παρά με κατοικημένο έδαφος.

Παρά την έναρξη των έμμεσων διαπραγματεύσεων τη Δευτέρα 6 Οκτωβρίου στο Σαρμ ελ Σέιχ της Αιγύπτου, με τη συμμετοχή εκπροσώπων από το Ισραήλ, τη Χαμάς, τις ΗΠΑ, την Αίγυπτο και το Κατάρ, οι στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Λωρίδα της Γάζας συνεχίζονται με αμείωτη ένταση. Οι ισραηλινές επιθέσεις πλήττουν καθημερινά κατοικημένες περιοχές, ενώ η ανθρωπιστική κρίση βαθαίνει.

Πριν από λίγες ημέρες ο ισραηλινός υπουργός Άμυνας Ίσραελ Κατς υποστήριξε ότι περίπου 900.000 κάτοικοι έχουν εγκαταλείψει την πόλη της Γάζας. Πριν από την έναρξη των ισραηλινών στρατιωτικών επιχειρήσεων σ’ αυτή την πόλη που βρίσκεται στο βόρειο τμήμα του παλαιστινιακού εδάφους, ο ΟΗΕ υπολόγιζε σε περίπου ένα εκατομμύριο τον αριθμό των ανθρώπων που ζούσαν στην πόλη της Γάζας και στα περίχωρά της.

Ο Μιχάλης Φωτιάδης, συντονιστής των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στη Γάζα, έφυγε πριν από λίγες ημέρες από την περιοχή, μέσω Ιορδανίας, καθώς όπως λέει “είναι το μόνο μέρος που μπορείς να βγεις απο τη Γάζα”, και επέστρεψε στην Ελλάδα. “Είναι ένα ταξίδι μισής μέρας”, περιγράφει το NEWS24/7. 

“Η κατάσταση πριν φύγω ήταν τελείως διαφορετική από την κατάσταση που ζούμε τώρα γιατί στη Γάζα κάθε μέρα είναι και πιο δύσκολα, και πιο τραγικά, και πιο καταστροφικά. Στην πόλη ήμουν περίπου 20 μέρες και το υπόλοιπο διάστημα ήμουν στον μέσο τομέα της, στη Χαν Γιούνις. Αναγκαστήκαμε να φύγουμε σταδιακά από την πόλη της Γάζας γιατί ήταν σχεδόν αδύνατο να κάνουμε τη δουλειά μας. Ήταν ρίσκο το να υπάρχουμε στη Γάζα. Από τις 9 Σεπτεμβρίου που άρχισε η ισραηλινή επιχείρηση για την κατάληψη της Γάζας, οι βομβαρδισμοί ήταν συνεχόμενοι και οι εκρήξεις πλησίαζαν πολύ κοντά στα νοσοκομεία, τις κλινικές και εκεί που μέναμε. Ήταν δύσκολο να παραμείνουμε γιατί θα ήταν επικίνδυνο και για τις ομάδες μας αλλά και για τη ζωή των ασθενών. Φυσικά αποχωρώντας από τη Γάζα όλοι αυτοί οι άνθρωποι δεν θα έχουν πρόσβαση σε ιατρική φροντίδα”, επισημαίνει ο ίδιος.

Όλο και περισσότερα νοσοκομεία παύουν να λειτουργούν, και όσες δομές παραμένουν ενεργές παλεύουν για να παρέχουν ακόμα και τα απαραίτητα. Παιδιά με χρόνιες παθήσεις και πρόωρα νεογνά αδυνατούν να μετακινηθούν. Ο λιμός είναι πια επίσημος, το νερό λιγοστό, τα τρόφιμα είδος πολυτελείας. Ακόμα και ο «ανθρωπιστικός διάδρομος» έχει λειτουργήσει ως “παγίδα” κατά τις μετακινήσεις προς τον Νότο.

“Κάθε μέρα λειτουργούν και λιγότερα νοσοκομεία. Τα τελευταία νούμερα λένε πως μόνο 16 λειτουργούν αλλά και όταν λειτουργούν γίνεται με υπερπροσπάθεια των ανθρώπων που εργάζονται σε αυτά, με συνεχείς εκρήξεις και επιθέσεις γύρω από τα νοσοκομεία, οπότε η πρόσβαση είναι σχεδόν αδύνατη, με πολύ λίγο προσωπικό, με ελάχιστες προμήθειες. Η εικόνα που έχω του ΑΛ σίφα, το μεγαλύτερο νοσοκομείο της Γάζας είναι κατεστραμένα κτίρια, να μη λειτουργούν όλες οι υπηρεσίες, να μην υπαρχουν επαρκείς προμήθειες, να γίνονται επεμβάσεις χωρίς αναισθησία. Πέρα από τους τραυματίες, εκ των οποίων πολλοί είναι παιδιά, υπάρχουν και οι άνθρωποι με χρόνια νοσήματα και αυτό δυσκολεύει πολύ την κατάσταση. Οι κάτοικοι της Γάζας έχουν εκτοπιστεί και οκτώ και εννιά και 10 φορές αυτό το διάστημα, έχει κηρυχθεί λιμός, η πρόσβαση σε τρόφιμα είναι πολύ περιορισμένη και σε φάρμακα οπότε η κατάσταση είναι δρματική”, αναφέρει ο κ. Φωτιάδης.

“Δεν υπάρχει ασφαλές σημείο στη λωρίδα της Γάζας”

Όπως λέει ο κ. Φωτιάδης, ο ίδιος και η ομάδα του “τρέχαμε δύο κλινικές πρωτοβάθμιας υγείας και στηρίζαμε το νοσοκομείο Al-Shifa και το νοσοκομείο Al-Helou, το οποίο είναι γυναικολογικό και είχε μονάδα φροντίδας νεογνών, για πρόωρες γεννήσεις κλπ”.

“Στον Νότο είχαμε πολύ περισσότερες ιατρικές μονάδες όποτε είχαν αυξηθεί κατά πολύ οι άνθρωποι που έρχονταν στις δομές μας. Επειδή πολλοί έφυγαν από την Γάζα για τον Νότο, είχαμε λιγότερες γεννήσεις αλλά τα πρόωρα βρέφη ήταν σταθερά γιατί η μεταφορά τους στο νότο ήταν πολύ δύσκολη. Θα έπρεπε να κατέβουν με εξοπλισμένες θερμοκοιτίδες και ασθενοφόρα, οξυγόνο και το οξυγόνο δεν μπορεί να διαρκέσει για πάντα. Φοβόμαστε δηλαδή ότι με τις συνθήκες που υπάρχουν ίσως να έχουμε δραματικές εξελίξεις σε αυτό το θέμα“, αναφέρει.

Μετά την αποδοχή του σχεδίου Τραμπ από τη Χαμάς, η πρόεδρος των ΗΠΑ ζήτησε να σταματήσουν αμέσως οι βομβαρδισμοί στον θύλακα. Παρόλο που οι ΙDF ανακοίνωσαν πως έλαβαν εντολή να σταματήσουν τις επιθετικές επιχειρήσεις εκεί και να προχωρήσουν σε καθαρά αμυντική δράση, η παλαιστινιακή υπηρεσία Πολιτικής Άμυνας εξακολουθεί να ανακοινώνει νεκρούς από ισραηλινά πυρά. “Το Ισραήλ όφειλε ήδη να έχει σταματήσει τις στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Γάζα”, σύμφωνα με το σχέδιο του Προέδρου Τραμπ, δήλωσε ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών του Κατάρ.

Ανήμερα της δεύτερης επετείου της εφόδου της Χαμάς στο νότιο τμήμα του Ισραήλ την 7η Οκτωβρίου 2023, ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες απευθύνει έκκληση στα εμπόλεμα μέρη να τερματίσουν τον πόλεμο στη Λωρίδα της Γάζας. «Βάλτε τέλος τώρα στις εχθροπραξίες στη Γάζα, στο Ισραήλ και στην περιοχή», αναφέρει μήνυμά του – στα αγγλικά, στα αραβικά και στα εβραϊκά – που δημοσιοποιήθηκε από τις υπηρεσίες του στη Νέα Υόρκη. Ο γενικός γραμματέας κρίνει στο μήνυμα πως η πρόταση που παρουσίασε ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ αποτελεί «ευκαιρία» για να τερματιστεί ο πόλεμος. «Έπειτα από δυο τραυματικά χρόνια, πρέπει να επιλέξουμε την ελπίδα. Τώρα», πρόσθεσε.

Στη λωρίδα της Γάζας, ακόμα και η έννοια του «ασφαλούς σημείου» έχει πια καταρρεύσει. Η πόλη της Γάζας έχει περικυκλωθεί, οι βομβαρδισμοί δεν κάνουν διακρίσεις και οι άνθρωποι θάβονται κάτω από τα ερείπια χωρίς κανείς να προλαβαίνει να μετρήσει τους νεκρούς. Ανάμεσά τους και γιατροί, νοσηλευτές, άνθρωποι που απλώς προσπαθούσαν να σώσουν ζωές — τώρα γίνονται αριθμοί σε μια αιματοβαμένη λίστα που διαρκώς μεγαλώνει.

“Οι επιχειρήσεις στην πόλη της Γάζας έφταναν σχεδόν στο κέντρο της όποτε η πόλη έχει περικυκλωθεί από τις δυνάμεις του IDF, με αποτέλεσμα πολλοί να έχουν εκτοπιστεί μέσα στην πόλη σε πιο «ασφαλή» σημεία αν και δεν υπάρχει κανένα ασφαλές σημείο στη λωρίδα της Γάζας. Οι επιθέσεις συνεχίζονται και στη μέση και τον Νότο. Πριν λίγες ημέρες είχαμε δυστυχώς τον θάνατο ενός συναδέλφου, του 14ου κατά σειρά. Πάνω από 1.500 άνθρωποι του χώρου της υγείας έχουν σκοτωθεί αυτό το διάστημα. Αυτός ο άνθρωπος περίμενε μαζί με άλλους συναδέλφους από άλλες οργανώσεις να πάρει το λεωφορείο για να πάει στο κέντρο υγείας μας. Πριν δυο μέρες έκλεισε ο παραλιακός δρόμος για τος κινήσεις από τον νότο προς τον βορρά. Συνεχίζουν να υπάρχουν από εκεί κοιμήσεις προς τον νότο αλλά γίνονται με checkpoints κλπ και φοβόμαστε ότι μπορεί να κλείσει ακόμα και αυτός ο διάδρομος και να εγκλωβιστούν μέσα στον πόλη της Γάζας χιλιάδες άνθρωποι και φοβάμαι ότι θα έχουν μεγάλες απώλειες από τον άμαχο πληθυσμό. Οι άνθρωποι μένουν θαμμένοι κάτω από τα ερείπια. Δεν μπορείς να υπολογίσεις πλέον πόσοι χάνονται. Την ίδια στιγμή και το φαγητό είναι λιγοστό.

Κάθε μέρα στη Γάζα είναι και χειρότερα. Ο κόσμος βρίσκεται σε mode επιβίωσης και έχουν κουραστεί. Στην πόλη θα μείνουν οι πιο ευάλωτοι, ηλικιωμένοι, με παθήσεις και άνθρωποι που δεν έχουν χρήματα ή μέσο για να φύγουν. Τα φορτηγά που βλέπουμε με όλο το βίος την ανθρώπων επάνω που πάνε προς τον Νότο, άπαξ και κατέβουν δεν μπορούν να ανέβουν ξανά. Εγώ κατεβαίνοντας ειδα ανθρώπους να φεύγουν με τα πόδια ή με αναπηρικά καροτσάκια. Η κατάσταση στον Βορρά, αλλά και στον Νότο, είναι δραματική. Ο ασφαλής ανθρωπιστικός χώρος που έχουν ζητήσει οι ισραηλινές δυνάμεις να καταφύγει ο κόσμος είναι ήδη κορεσμένος, οι άνθρωποι καθυστερούσαν να φύγουν γιατί δεν είχαν που να πάνε. Είδα ανθρώπους που έχουν φτάσει να στήσουν τις σκηνές τους μέχρι εκεί που σκάει το κύμα, άλλοι σε αμμόλοφους, ή μέσα στη Χαν Γιουνίς να κοιμούνται στον δρόμο”, περιγράφει ο συντονιστής των Γιατρών Χωρίς Σύνορα.

Ο μεγαλύτερος φόβος των Παλαιστινίων

Εντωμεταξύ οι Παλαιστίνιοι πρακολουθούν – όπως μπορούν – τις εξελίξεις και προσεύχονται για την πολυπόθητη ειρήνη. Η αναγνώριση του κράτους της Παλαιστίνης από κάποια κράτη όπως, το σχέδιο του Τραμπ και οι απόπειρες των ακτιβιστών να σπάσουν τον αποκλεισμό που έχει επιβληθεί στη Γάζα έχουν αναπτερώσει τις ελπίδες τους. Μέχρι να γίνει πραγματικότητα όμως η εκεχειρία, βρίσκονται σε έναν διαρκή αγώνα επιβίωσης.

“Με την αναγνώριση του παλαιστινιακού κράτους από μια σειρά κρατών, το σχέδιο Τραμπ και οι στολίσκοι ελευθερίας τούς κάνουν να αναθαρρεύουν αλλά προτεραιότητά τους είναι η επιβίωση. Δεν βλέπουν καμία αλλαγή στην καθημερινότητά του, στη πρόσβασή τους σε βοήθεια ή σε καθημερινές «πολυτέλειες» όπως είναι το νερό και το φαγητό. Αν δεν υπάρξει μια ορατή και απτή λύση δεν γίνεται. Ακόμα και αύριο αν καταλήξουν στη συμφωνία εκεχειρίας που όλοι ζητάμε, με μόνιμη και σταθερή ειρήνη, η Γάζα θα έχει μείνει μέσα στα ερείπια με κατεστραμμένα κτίρια και χιλιάδες νεκρούς. Ευχόμαστε ότι κάποια στιγμή θα σταματήσει η εθνοκάθαρση στη Γάζα αλλά από εκεί και έπειτα για να επέλθει μια κανονικότατα… Εντωμεταξύ, καμία φορά ακόμα και κάποιες λέξεις όπως «κανονικότητα», «καταστροφή», «τραγωδία», δεν μπορείς να τις χρησιμοποιήσεις στη Γάζα. Πρέπει να βρούμε νέες λέξεις για να περιγράψουμε αυτό που γίνεται εκεί. Βλέπεις γυναίκες άνδρες και παιδάκια να στριμώχνονται για να πάρουν ένα κουνά νερό γιατί αυτό είναι ζωή”, λέει ο κ. Φωτιάδης.

“Nα μην δούμε άλλα παιδιά να πεθαίνουν στη Γάζα”

Στις 16 Σεπτεμβρίου, ο ΟΗΕ κατέληξε για πρώτη φορά στο συμπέρασμα ότι το Ισραήλ έχει διαπράξει γενοκτονία κατά των Παλαιστινίων στη Γάζα και ότι οι κορυφαίοι ηγέτες της χώρας έχουν υποκινήσει γενοκτονία, σε μια έκθεση που περιγράφηκε ως «το πιο αξιόπιστο εύρημα του Οργανισμού». Βρέθηκε άραγε κανείς προ εκπλήξεως διαβάζοντας κάτι τέτοιο; Μάλλον όχι. Γιατί ο κόσμος φωνάζει εδώ και καιρό ότι αυτό που συμβαίνει στη Γάζα δεν είναι απλώς ένας πόλεμος, αλλά μια γενοκτονία σε εξέλιξη, με τα θύματα να είναι κατά κύριο λόγο άμαχοι, παιδιά και ευάλωτοι πληθυσμοί. Η γενοκτονία και η επόμενη μέρα της Γάζας αποτελούν τον “μεγαλύτερο φόβο των Παλαιστινίων”.

“Δεν είναι συνωμοσιολογικό σενάριο. Αυτό κάνει και εμάς που είμαστε χρόνια στον ανθρωπιστικό χώρο να τρομάζουμε γιατί πέρα από το τι γίνεται σήμερα σκεφτόμαστε αν θα υπάρξει και κάτι διαφορετικό μετά. Όλα αυτά τα σενάρια για δίωξη και εκτοπισμό των Παλαιστίνιων; Και αυτό πάει παραπάνω από εμάς. Αυτό που λέμε ότι «με γιατρούς δεν μπορείς να σταματήσεις μια γενοκτονία» εννοούμε ότι οι λύσεις είναι στα χείρα της διεθνούς κοινότητας, των κυβερνήσεων όλου του κόσμου και του απλού λαού που προσπαθεί με τον τρόπο του να πει «όχι στο όνομα μας». Αυτό που γίνεται με κάνει να σκέφτομαι την ανθρωπότητα. Για να είσαι μέλος αυτής της ανθρωπότητας εξυπακούεται ότι έχεις ανθρωπιά και αυτό το βλέπω να εκλείπει καθημερινά“, σημειώνει ο κ. Φωτιάδης.

“Με το να βλέπουμε μόνο αυτό που γίνεται στη Γάζα το αποτέλεσμα δεν αλλάζει. Τα σύνορα παραμένουν κλειστά και η βοήθεια μπαίνει με το σταγονόμετρο, δεν φτάνει σε όσους τη χρειάζονται, όλα είναι πανάκριβα και η κατάσταση με τον υπερπληθυσμό στον Νότο – ιατρικά- μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση διαφόρων παθήσεων, από δερματολογικά μέχρι οτιδήποτε. Ας μην ξεχνάμε ότι το νερό είναι λιγοστό και η υγιεινή είναι σε δεύτερη μοίρα. Οι άνθρωποι προσπαθούν να επιβιώσουν στον Νότο αλλά δεν είναι ο ασφαλής ανθρωπιστικός χώρος που ακούμε ρηματικά στις ανακοινώσεις του Ισραηλινού στρατού. Πέρα από τις πολιτικές διαδικασίες, η διεθνής κοινότητα πρέπει να πιέσει για να περάσει ανθρωπιστική βοήθεια, να μην βομβαρδίζονται νοσοκομεία και άμαχος πληθυσμός και να πιέσουν ώστε όσοι ζητούν ιατρική φροντίδα για να παραμείνουν ζωντανοι να βγουν από τη Γάζα. Αρκετές χώρες έχουν πει ότι θα δεχθούν ανθρώπους, κυρίως παιδιά αλλά ποτέ δεν φτάνει. Η Ελλάδα έχει πει ότι θα δεχθεί 10 παιδιά. Όσο γίνεται παραπάνω για να μην δούμε αλλά παιδιά να πεθαίνουν στη Γάζα“, καταλήγει ο συντονιστής των Γιατρών Χωρίς Σύνορα.